Morgunblaðið - 12.05.1983, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 1983
Fétur Friðrik við tvö verkanna á sýningunni sem opnuð verður á laugardaginn. Til vinstri er horft út um glugga í húsgarð við Urðarstíg í Reykjavík, en hægra
megin munu þeir, sem kunnugur eru í Borgarfirði eystra, kannast við sig. Ljósm.: Kristján örn EUasson.
„I>að eru litir í
öUiim skuggum“
vatnslitamyndum, en það er að
breytast, og nú vill fólk ekkert
síður slík málverk. Allir, sem til
þekkja, vita líka að það er ekki
síður vandasamt að mála slíkar
myndir. J6n Þorleifsson sagði að
vísu eitt sinn um mig í gagnrýni
eða um verk mín öllu heldur, að
vatnslitamyndirnar væru betri
en olíuverkin, enda væri auð-
veldara við þær að eiga. Ég er
alls ekki viss um að allir listmál-
arar taki undir það, að auðveld-
ara sé að fást við vatnslitina!"
— Eru vatnslitamyndir seldar
ódýrara en olíumálverk, og ef
svo er, hvers vegna?
„Já, vatnslitamyndir eru alla
jafna seldar ódýrara en olíumál-
verk, og það stafar meðal annars
af því að þær eru mun ódýrari í
gerð, olíulitirnir eru dýrari. — Á
hinn bóginn er svo miklu kostn-
aðarsamara að ramma vatns-
litamyndir inn, þar er um miklar
fjárhæðir að ræða, þegar settar
eru upp stórar sýningar."
— Síðasta „hreina" vatnslita-
sýning því var árið 1950. Hefur
mikið breyst síðan, eða gæti
mynd af þeirri sýningu fallið inn
í þessa, án þess að hún skæri sig
verulega úr?
„Um það er erfitt að segja, en
þó held ég að unnt væri að sjá,
að hún væri frá öðrum tíma.
Maðúr breytist alltaf frá ári til
árs, önnur litameðferð, meiri
tækni nú en var, og þannig
mætti ýmislegt telja til. Það
kemur stundum fyrir, þegar ég
kem í hús og sé þar eftir mig
gamlar myndir, að ég verð hálf
undrandi, og hugsa sem svo:
Málaði ég virkilega svona á þess-
um árum? — Þannig breytist
þetta, hægt en sígandi, og mun-
urinn verður augljós ef langt lfð-
ur á milli.“
Rætt við Pétur Friðrik listmálara, sem á laugardag opnar sýningu á 80 vatnslitamyndum
Pétur Friðrik Sigurðsson listmálari opnar málverkasýningu í
Háholti í Hafnarfirði nú á laugardaginn. Það telst óumdeilan-
lega til listviðburða er Pétur Friðrik heldur sýningar á verkum
sínum, en síðast sýndi hann á Kjarvalsstöðum 1980. Á sýning-
unni núna, sem er sölusýning, verða tæplega áttatíu málverk,
og er það meðal annars sérstakt við sýninguna, að listamaður-
inn sýnir nú einvörðungu vatnslitamyndir, en slíka sýningu
hefur hann eki haldið allar götur frá því 1950 er hann sýndi
upp á lofti í Málaranum, enda er hann líklega fyrst og fremst
kunnur fyrir olíumálverk sín hin síðari ár. Blaðamaður Morg-
unblaðsins hitti Pétur Friðrik að máli nú í vikunni, þar sem
hann vann að uppsetningu sýningarinnar. Hann var fyrst spurð-
ur hvernig á því stæði að hann sýndi nú einungis vatnslita-
myndir.
Hef notað vatnsliti
og olíu jöfnum höndum
„Sannleikurinn er sá, að ég hef
alltaf fengist talsvert við að
mála vatnslitamyndir," sagði
Pétur, „ég hef notað olíuliti og
vatnsliti jöfnum höndum. Mér
finnst þægiiegt að hafa þessa tvo
valkosti, og þegar ég mála lands-
lagsmyndir eða aðrar útimyndir,
fer það oft eftir veðrinu, hvora
aðferðina ég nota.
Ef sólskin er, léttskýjað og
mikil birta, þá finnst mér betra
að nota vatnslitina. Það er oft
auðveldara að ná fram réttri
birtu í þeim, bæði litanna sjálfra
vegna, og svo ekki síður vegna
þess að oftast er notaður hvítur
pappír til að mála á, sem skilar-
birtu í gegnum litina. Ég hef því
haft dálæti á vatnslitunum með.
Hvað varðar þessa sýningu
núna, þá er hún meðal annars
komin til vegna þess, að ég sel
mun minna af vatnslitamyndum
heima en olíumyndum, enda er
ekki svo auðvelt að sýna þær
óinnrammaðar. Þær voru því
farnar að safnast upp hjá mér,
en eftir að ég ákvað að hafa
þessa sýningu, fyrir tveimur ár-
um eða svo, hef ég mestmegnis
málað í vatnslitum.
Myndirnar eru annars málað-
ar á síðustu fimm árum, frá 1979
til 1983.“
Mótííin leynast um allt
— Á þessari sýningu eru
landslagsmyndir áberandi, sem
svo oft áður hjá þér, en fyrir-
myndirnar eða „yrkisefnið" er
sótt um allt land.
„Já, það er rétt, að ég hef mál-
að þessar myndir víða um land-
ið. Hér eru til dæmis mýndir af
Kaldadal, úr Borgarfirði eystra,
Svarfaðardal, Þórisjökul má sjá
á einni mynd, hér eru Þingvalla-
myndir og myndir úr næsta
nágrenni Reykjavíkur, Esjan,
Elliðavatn og Hólmsá, Rauðhól-
ar og Heiðmörk. Ég hef alltaf
málað talsvert héðan úr næsta
nágrenni, enda er það mín
reynsla, að ekki þurfi að fara svo
langt til að finna góð mótíf í
landslagsmyndir hér. Falleg og
sérstök mótíf er alls staðar að
finna, aðeins ef maður gefur sér
tíma til að litast um. Ég mála
líka eitthvað á hverjum degi, svo
gott er að þurfa ekki alltaf að
aka langar vegalengdir!"
— Þú málar mest úti í náttúr-
unni?
„Já, og í flestum tilvikum lýk
ég við myndirnar á staðnum,
sérstaklega vatnslitamyndirnar.
Þær er oft betra að mála úti en
inni, vegna þess að þar er betra
að halda rakanum í pappírnum,
nauðsynlegum raka, til að papp-
írinn taki betur við litunum. —
Stundum bæti ég svo einhverju
við heima í vinnustofunni, en þó
er það mun minna en þegar ég
nota olíuliti, þar má alltaf
breyta og bæta við! — Vatnslit-
irnir á hinn bóginn tapa oft á þvi
að vera þvegnir. Þó eru þess
dæmi að menn geri það, og ekki
ómerkari listmálari en Ásgrím-
ur Jónsson gerði talsvert af því
að þvo út liti í myndum sínum, ef
hann var ekki ánægður með út-
komuna. En hann notaði líka
heimsins besta pappír, sem ekki
er svo auðvelt að fá núna. — Ás-
grímur er einn fárra, sem tekist
hefur að mála vatnslitamyndir
upp á nýtt.
— En þetta þýðir þá væntan-
lega, að ekki heppnast allar
myndir?
„Já, það er víst óhjákvæmi-
legt, þegar unnið er með vatns-
litum. Eg hendi til dæmis oft
myndum eða tek þær úr umferð,
sé ég ekki ánægður með þær, en
um olíumálverk gilda önnur
lögmál, eins og við komum að
hér á undan.“
Olíumálverkin
„göfugri“?
— Stundum heyrir maður því
fleygt, að olíumálverk séu „göf-
ugri“ list en vatnslitamyndir.
Hvaða skoðun hefur þú á því?
„Ég tel ekki að þarna sé rétt
að tala um mun á göfgi til eða
frá, og ég held ekki að listmálar-
ar líti svo á. Almenningur hafði
hins vegar á tíma minni áhuga á
Sál listamannsins
í verkunum
— Hvernig landslagsmyndir
eru bestar? Eru það málverk þar
sem listmálarinn nær að færa
landslagið eins og það er á léreft
eða pappír, eða þar sem hann
stílfærir hæfilega mikið?
„Hér get ég ekki gefið neitt
algilt svar, það hlýtur að vera
jafn breytilegt og listamennirnir
eru margir. Svo þarf einnig að
hafa það í huga, þegar þú talar
um landslagið eins og það er, að
hver og einn sér landslag og ann-
að með eigin augum, einn tekur
eftir því sem annar sér ekki, eitt
er aðalatriði í huga manns, þótt
annar sjái það varla. Ég fer yfir-
leitt þá leið, þegar ég mála
landslagsmyndir, að hafa fjöll og
önnur kennileiti í náttúrunni
sem líkast því sem þau eru, það
er útlínurnar. Síðan leik ég mér
svo meira með liti og skugga, þar
er um það að ræða að mála og
teikna eins og hver og einn sér
umhverfi sitt. Það eru til dæmis
litir í öllum skuggum, og
skemmtilegt er að fást við út-
færslu á þeim.“
Fer að skoða söfn
og sýningar
— Hvað tekur nú við, þegar
þessari sýningu lýkur, verður
framhald á vatnslitamyndun-
um?
„Það veit ég satt að segja ekki,
Sex íslenskir myndlistar-
menn taka þátt í sýningu
í Þýskalandi
SEX íslenskir myndlistarmenn
munu í sumar taka þátt í 10. Tvíær-
ingi Eystrasaltslanda sem haldinn
verður í Austur-Þýskalandi.
Þessi sýning er haldin á tveggja
^^^skriftar-
síminn er 830 33
í sumar
ára fresti og eru á henni málverk,
grafík og skúlptúr frá Eystra-
saltslöndum og öllum Norðurlönd-
um. Hefur ísland tekið þátt í sýn-
ingum þessum og undirbúnings-
ráðstefnum síðan á sjötta ára-
tugnum. Að þessu sinni munu þau
Benedikt Gunnarsson, Gunnlaug-
ur Stefán Gíslason, Hafsteinn
Austmann, Sigríður Björnsdóttir,
Sigrún Guðjónsdóttir og Sigurður
Þórir Sigurðsson fara og sýna
verk sín.
F.v. Sigrún Guðjónsdóttir, Hafsteinn Austmann, Sigríður Björnsdóttir og Sigurður Þórir Sigurðsson. Á myndina
vantar Benedikt Gunnarsson og Gunnlaug Stefán Gíslason.