Morgunblaðið - 14.05.1983, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1983
Úr tónlistarlífmu
MARGRÉT HEINREKSDÓTTIR
Markmiðið er virk og gagnrýnin þátttaka
einstaklinganna í alhliða tónlistarlífi
Tónmenntaskóli Reykjavíkur sóttur
heim í lok 30. starfsárs hans
• Um þcssar mundir er art Ijúka þrítugasta starfsári Tónmenntaskóla
Reykjavíkur, sem fram til ársins 1977 bar heitið Barnamúsíkskólinn. Hann
var á sínum tíma stofnaður að frumkvæði dr. Heinz Edelstein, cellóleikara
og tónmenntakennara, sem veitti honura forstöðu fyrstu fjögur árin, en lét þá
af störfum sakir heilsubrests og lézt árið 1959. Við starfl hans tók fyrst
Ingólfur Guðbrandsson um eins árs skeið, síðan Dr. Róbert A. Ottósson,
hljómsveitarstjóri, á árunum 1957—61, en hann hafði fyrstu þrjú árin verið
annar tveggja kennara skólans ásamt Dr. Edelstein, þá gegndi Jón G.
Uórarinsson starfi skólastjóra í eitt ár, til haustsins 1962, að núverandi
skólastjóri, Stefán Edelstein, tók við forystunni og hélt áfram að gera draum
fijður síns að veruleika.
• Dr. Heinz Edelstein var einn
hinna mætu manna, sem gyðinga-
ofsóknir nazista í Þýskalandi skol-
uðu að ströndum íslands. Þeir báru
með sér þekkingu og rótgróna mús-
ík- og menningarhefð, sem átti eftir
að renna styrkum stoðum undir
grundvöll tónlistarlífs og menntun-
ar hér á landi, þar sem fámenn sveit
framsýnna manna var svo til ný-
byrjuð að vinna óplægðan akur.
• I dag er Tónmenntaskóli Reykja-
víkur myndarlegur skóli með fjöl-
þætta starfsemi. Síðustu fimm árin
hefur meginsetur hans verið í hús-
inu við Lindargötu, sem jafnan hef-
ur verið þekkt undir nafninu
„franski spítalinn", en útibú er í
Skipulag námsins er í stórum
dráttum svo, að fyrst er forskóli
fyrir 6—9 ára börn og þá kennt f
hópum 10—12 nemenda í senn. Fá
börnin þar alhliða tónlistaruppeldi,
læra söng, blokkflautuleik, hreyf-
ingu, hrynþjálfun og æfast í nótna-
lestri, nótnaskrift, hlustun og skap-
andi starfi. Síðan taka við 1.—6.
bekkur og eru þá einkatímar í
hljóðfærakennslu auk framhalds
hópkennslu og þátttöku í samspili
ýmiss konar, í strengjasveit eða
lúðrasveit eftir því hve langt nem-
endurnir eru á veg komnir í náminu.
Inntak hópkennslunnar þá er í aðal-
atriðum hrynþjálfun og leikni i
hlustun á tónlist, greiningu og gagn-
• Tónmenntaskóli Reykjavfkur.
• Að hljóðsetja barnasögu í tíma hjá Geirþrúði Bogadóttur.
• Tími í tónlistargreiningu hjá Jóhönnu Lövdahl. lilustað á • Samleikur á tré- og málmspil.
Mozart-sinfóníu.
• í cellótíma hjá Ólöfu Sesselju Óskarsdóttur.
• Gígja Jóhannesdóttir ásamt tveimur nemenda sinna í fiðlu- • Samleikur og upplestur undir stjórn Sigríðar Pálmadóttur.
leik.
Breiðholti, nú í menningarmiðstöð-
inni við Gerðuberg, ágætu húsnæði,
sem reyndar er ekki fullnýtt, þar
sem ekki hefur fengizt heimild til að
fjölga í kennaraliði skólans eins og
þyrfti vegna eftirspurnar. Nemend-
ur í Breiðholti eru nú um 100 en
gætu verið 300 í því húsnæði, sem
skólinn hefur þar til umráða. Hús-
næðið við Lindargötu er hinsvegar
fullnýtt, þar voru nemendur 440 í
vetur.
Skólinn er ætlaður börnum og
unglingum á grunnskólaaldri, 6—15
ára, og er við það miðað, að þau geti
síðan haldið áfram námi við Tón-
listarskólann í Reykjavfk eða aðra
framhaldsskóla í tónlist. Hefur
jafnan verið góð samvinna milli
þessara skóla, að sögn Stefáns
Edelstein og nemendur tónmennta-
deildar Tónlistarskólans m.a. getað
fylgzt með kennslunýjungum í
Tónmenntaskólanum.
rýni, auk þess sem nemendum er
kennt að fást við tónsköpun og
dramatíseringu. Er að því stefnt, að
sögn skólastjóra, að gera nemend-
urna að virkum og gagnrýnum
þátttakendum í alhliða tónlistarlffi,
hvort heldur þeir verða, þegar fram
í sækir, sjálfir flytjandi og/eða
skapandi tónlistarmenn eða hlust-
endur, þ.e. njótendur tónlistarinnar
eingöngu.
Hljómleikahald skólans hefur
jafnan verið fjölbreytt, bæði reglu-
legir músíkfundir svonefndir, þar
sem nemendur leika hver fyrir ann-
an og fyrir aðstandendur; hljóm-
leikaferðir í aðra skóla og reglulegir
vortónleikar undir lok hvers skóla-
árs. Stundum hafa verið flutt tón-
verk sérstaklega samin fyrir nem-
endur — minnisstæðar eru til dæm-
is barnaóperurnar Apaspil og Rabbi
rafmagnsheili, sem Þorkell Sigur-
björnsson samdi fyrir nemendur
skólans á sínum tíma — en meðal
annarra, sem fyrir þá hafa samið,
eru Jón Ásgeirsson og Atli Heimir
Sveinsson og nú mun Hjálmar
Ragnarsson vera með verk í smfðum
fyrir þá.
• Skilningur, sköpun,
sjálfstjáning, sjálfsagi
Enda þótt ég hafi sjálf lítið vitað
um þróun Tónmenntaskólans síð-
ustu 12—15 árin hef ég þekkt til
ungmenna, sem hafa allan sinn
námsferil talið sig búa að þeirri
uppfræðslu, sem þau fengu þar á
barnsaldri og unglings, jafnvel þótt
leiðin lægi ekki áfram á tónlistar-
brautinni, enda munu rannsóknir
benda til þess, að nemendur, sem
njóta markviss tónmenntauppeldis
og tónlistarþjálfunar í æsku, sýni
alla jafna betri aimennan árangur í
námi en jafn hæfir nemendur, sem
ekki hljóta slíka þjálfun. Það var því
reglulega gaman að endurnýja
kynnin af skólanum nú í tilefni 30
ára afmælisins og líta inn í tíma hér
og þar, þó ekki væri nema í
mýflugumynd. Sumstaðar voru
nemendur í einkatfmum að læra á
hin ýmsu hljóðfæri, annars staðar í
hóptímum, þar sem viðfangsefnin
virtust hin fjölbreyttustu. Einn hóp-
urinn var til dæmis að læra að
hlusta á og sundurgreina sinfóníu
eftir Mozart, annar að æfa samleik
og ljóðalestur, sem var hljóðritaður
og síðan reifaður og gagnrýndur,
einn af yngstu hópunum var að læra
að hljóðsetja barnasögu og nokkrir
af elztu nemendunum sýndu mér el-
ektróniska hljóðverið eða tónsmiðj-
una, þar sem þeir voru saman
komnir að semja músik og höfðu
tekið búta úr nokkrum þýzkum
sönglögum og skeytt saman, að
viðbættum elektrónískum hljóðum
ýmiss konar. Or varð ný tónsmíð,
sem minnti helzt á „collage“-mynd.
Tónmenntaskólinn mun vera eini
skólinn á landinu, sem státað getur
af slíkri tónsmiðju, hún var gjöf frá
Fordstofnuninni í Bandaríkjunum,
sem hefur styrkt ýmsa tilrauna-
starfsemi skólans í námsefnisgerð
og kennslu á undanförnum árum.
Það leyndi sér ekki að þarna átti
hvert barn kost á því dýrmæta vega-
nesti að læra að beita 1 senn huga og
hjarta til skilnings, sköpunar og
sjálfstjáningar jafnframt því að