Morgunblaðið - 14.05.1983, Síða 18

13 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1983
„Flokksvélin varö
kjarni hinnar nýju
stéttar. Hún átti ekkert
skylt viö öreiga eöa al-
þýöu. Eftir valdatök-
una býr flokksvélin til
atvinnustjórnendur,
sem fljótlega mynda
„hina nýju stétt“.“
Kommúnistar á
Vesturlöndum
Michael Voslensky bendir á,
að þessi staðreynd ætti að vera
ærið umhugsunarefni fyrir
kommúnista á Vesturlöndum.
Margir þeirra hafa trúað því af
barnaskap, að þeim muni hlotn-
ast heiður og völd að afstaðinni
byltingu í sínu landi. Það sem
hins vegar hefur reynst bíða
skoðanabræðra þeirra í sósíal-
istaríkjunum eru þrælkunarbúð-
ir eða kjallarar, þar sem fólk er
skotið. f besta falli eru menn
reknir úr flokknum og fá fyrir
náð vinnu á einhverjum ömur-
legum vinnustað.
Valdið og heiðurinn fara
nefnilega fljótlega í hendur
þeirra, sem vestrænir kommún-
istar nefna af fyrirlitningu
„smáborgara". Þeir eru ekki
verkamenn eða bændur og ekki
heldur pólitískir hugsjónamenn
með eld í æðum. Þeir eru kaldir
og tilfinningasnauðir kontórist-
ar.
Hvernig varð
herrastéttin til?
— eftir Birgi ísl.
Gunnarsson
Hvernig stóð á því að „bylting
öreiganna", sem átti að skapa
hið stéttlausa þjóðfélag, varð
undanfari einhvers mesta stétt-
arveldis, sem sögur fara af?
Michael Voslensky bregður ljósi
á það í bók sinni NOMENKLAT-
URA. Það gerðist ekki af sjálfu
sér eða fyrir einhverja óútskýr-
anlega tilviljun.
Hugmyndir Lenins
Sú skýring kemur oft fram,
ekki síst meðal sósíalista, að
mistökin í framkvæmd sósíal-
ismans í Sovétríkjunum séu eins
konar arfleifð frá keisaratíman-
um, áframhald þess einveldis,
sem þar ríkti. Næsta tilraun
hljóti að heppnast betur, ef
menn fylgi kenningum Marx og
Lenins. Voslensky afsannar
þetta í bók sinni. Hann rekur
þróunina beint til kenninga og
aðgerða Lenins. Hann vitnar í
fjölda rita Lenins, þar sem Lenin
heldur því fram, að byltingin
geti ekki tekist nema „atvinnu-
byltingarmenn" hafi stjórnina í
hendi og taki síðan að sér að
móta þróunina. „Áróðursmaður
úr verkalýðsstétt, sem sýnir
hæfileika og vekur vonir, má
ekki vinna ellefu tíma í verk-
smiðju. Við verðum að sjá til
þess að hann geti lifað af því,
sem flokkurinn lætur honum í
té.“
Þannig skrifaði Lenin á þess-
um tíma, þannig vann hann og
því myndaðist smám saman
stétt „atvinnubyltingarmanna".
Þeir komu sitt úr hverri áttinni
og áttu ekki rætur í neinni sér-
stakri öreigastétt. Þeir mynduðu
kjarna „hinnar nýju stéttar".
Kenningin um „alræði öreig-
anna“ hefur því alltaf verið fals-
kenning. Hún hefur aldrei kom-
ist í framkvæmd. Lenin sjálfur
gekk að því með opnum huga að
svo yrði ekki, hann hafði sjálfur
tögl og hagldir í hinu nýja kerfi.
Völdin tryggð
Það var þó ekki fyrr en á tíma
Stalíns, sem skipulagið á „Nom-
enklatura" varð fullkomnað.
Hann varð framkvæmdastjóri
Birgir ísl. Gunnarsson
miðstjórnar flokksins 1922. A
þann hátt einokaði hann í sínum
höndum valdið til að skipa í allar
mikilvægar stöður út um öll Sov-
étríkin. 1 krafti þessa valds
tryggði Stalín, að þeir, sem tóku
við störfunum, væru honum und-
irgefnir. Þá þegar var sá hugs-
KLÆ
nm
pndentokancte
DteseniScMetoonen
IMrtiadVfeíensky
lltoEN
unarháttur ríkjandi, sem Vos-
lensky lýsir með þessum orðum: ■
„Enginn má halda að hann hafi
nokkurn rétt til þess starfa sem
hann gegnir. öllum verður að
vera það fullkomlega ljóst að
þeir sitja í störfum sínum fyrir
náð flokksins og vegna velvilja
flokksstjórnarinnar og ekkert er
auðveldara en að setja annan í
þeirra stað, ef þeir bregðast
þessum velvilja." Fullkomnu
valdi yfir Nomenklatura náði
Stalín svo eftir hreinsanirnar
miklu, en þá voru síðustu áhang-
endur Lenins hreinsaðir út.
Samskonar þróun varð í öðr-
um ríkjum sósíalismans.
Flokksvélin varð kjarni hinnar
nýju stéttar. Hún átti ekkert
skylt við öreiga eða alþýðu. Eftir
valdatökuna býr flokksvélin til
atvinnustjórnendur, sem fljót-
lega mynda „hina nýju stétt".
Það er söguleg staðreynd að þró-
unin hefur orðið sú sama í öllum
sósíalistaríkjum. Kommúnism-
anum hefur fylgt ný valdastétt
eins og nótt fylgir degi.
Fermingar á sunnudaginn
Fermingarbörn á Patreksfirði 15.
maí 1983, kl. 10.30. Fermd verða:
Hólmfríður Kristinsdóttir,
Sigtúni 19.
Hulda Jóanna Georgsdóttir,
Reynimel 62, Reykjavík.
María Hilmarsdóttir,
Mýrum 4, Patreksfirði.
Svava Hrund Guðjónsdóttir,
Brunnum 8, Patreksfirði.
Egill Steinarr Fjeldsted,
Aðalstræti 72, Patreksfirði.
Einar Ásgeir Ásgeirsson,
Aðalstræti 119, Patreksfirði.
Einar Birgisson,
Aðalstræti 52, Patreksfirði.
Flosi Már Helgason,
Stekkum 19, Patreksfirði.
Halldór Svanur örnólfsson,
Aðalstræti 120A, Patreksfirði.
Hlynur Freyr Birgisson,
Bjarkargötu 8, Patreksfirði.
Róbert Árni Bragason,
Mýrum 19, Patreksfirði.
Sigurður Svanur Sigurðsson,
Aðalstræti 97, Patreksfirði.
Ferming á Brjánslæk 15. maí
1983, kl. 14 síðdegis. Fermd verða:
Guðlaug Einarsdóttir,
Seftjörn, Barðaströnd.
Laufey Einarsdottir,
Seftjörn, Barðaströnd.
Haraldur Rafn Ingvason,
Fossá, Barðaströnd.
Ferming Innra-Hólmskirkju sunnu-
daginn 15. maí. Prestur sr. Jón Ein-
arsson. Fermdir verða:
Árni Salómonsson,
Skálatanga.
Hjálmar Árnason,
Ásfelli.
Ferming í Eyrarbakkakirkju
sunnudaginn 15. maí kl. 13. Prest-
ur sr. Úlfar Guðmundsson.
Fermd verða:
Arnrún Sigmundsdóttir,
Háeyrarvöllum 8.
Guðmundur Ármann Pétursson,
Eyrargötu 50.
Ragnhildur Kristjánsdóttir,
Háeyrarvöllum 4.
Sólveig Sigurbjörg Björgvinsdóttir,
Skúmsstöðum.
Tómas Kristjánsson,
Háeyrarvöllum 12.
Þórir Þóröarson,
Kirkjuhvoli.
Ferming í Kálfatjarnarkirkju
sunnudaginn 15. maí kl. 14. Prest-
ur sr. Bragi Friðriksson.
Fermd verða:
Kristín Gerður Skjaldardóttir,
Brekkugötu 18, Vogum.
Steinvör Símonardóttir,
Austurkoti, Vatnsleysuströnd.
Þuríður Berglind Guðbjörnsdóttir,
Heiðargerði 30, Vogum.
Bjartmar Örn Arnarson,
Brekkugötu 14, Vogum.
Garðar Guðlaugur Garðarsson,
Vogagerði 18, Vogum.
Guðjón Þór Ólafsson,
Vogagerði 22, Vogum.
Guðmundur Guðmundsson,
Vogagerði 8, Vogum.
Hilmar Egill Sveinbjörnsson,
Aragerði 15, Vogum.
Jóhann Rúnar Guðmundsson,
Suðurgötu 4, Vogum.
Magnús Hlynur Hreiðarsson,
Kirkjugerði 7, Vogum.
Magnús Ivar Guðbergsson,
Smáratúni, Vatnsleysuströnd.
Magnús Jónsson,
Kirkjugerði 16, Vogum.
Páll Antonsson,
Aragerði 9, Vogum.
Þór Sigurðsson Hraunfjörð,
Hafnargötu 15, Vogum.
Börn fermd í Þorlákskirkju, Þor-
lákshöfn, 15. maí kl. 13.30.
Fermd verða:
Albert Ingi Ingimundarson,
Egilsbraut 18.
Bjarni Sigurðsson,
Haukabergi 4.
Dagbjört Hannesdóttir,
Hafnarbergi 10.
Erlingur Örn Arnarson,
Eyjahrauni 6.
Guðný Elva Kristjánsdóttir,
Lýsubergi 12.
Guðmundur Lúðvík Gunnarsson,
Setbergi 23.
Hlynur Hilmarsson,
Setbergi 17.
Kristján Gauti Guðlaugsson,
Knarrarbergi 5.
Margrét Hallgrímsdóttir,
Setbergi 7.
ólafía Helga Þórðardóttir,
Lyngbergi 6.
Pétur Þorleifsson,
Skálholtsbraut 17.
Ragnar Waage Pálmason,
Lyngbergi 1.
Snædís Anna Hafsteinsdóttir,
Knarrarbergi 7.
Þór Emilsson,
Reykjarbraut 11.
Víða stórir skaflar
á Húsavík
Húsavík, 8. maí.
ÞÓ HÉR hafi verið bezta veður síðustu viku og snjór mikið sigið, eru
víða stórir skaflar, sem ekki hverfa nema hlýni til muna og meira en
undanfarið. Meðfylgjandi mynd er tekin á förnum vegi og þrátt fyrir
sumarklæðnað stúlkunnar er vetrarlegt um að litast.
— Fréttaritari
Kammertónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Efnisskrá:
Mozart/Divertimento k. K.136
Dvorák/Serenaða op. 22
Stravinsky/Konsert í D-dúr
Elgar/Introduction and Allegro
Stjórnandi: Mark Reedman
Þrátt fyrir að litlu muni, stend-
ur það tæpt hvort rétt sé að kalla
þessa tónleika „kammertónleika".
Nokkur verkanna eru venjulega
leikin af fáum hljóðfæraleikurum
en eins og tónleikarnir voru upp-
færðir, er hér um hljómsveitar-
tónleika að ræða, með „fullskipað-
ri“ strengjasveit. Rétta nafnið
hefði vel geta verið „Strengleikar".
Fyrsta verkið, Divertimento K.
136, er talið af Alfred Einstein
vera strengjakvartett að formi til
og ætti verkið að vera talinn ann-
ar strengjakvartett Mozarts. Þau
tvö Divertimento sem Mozart
hafði samið á undan K.136, voru
með annarri formskipan og því
talið að nafngiftin sé ekki komin
frá Mozart. Verkið var í upphafi
nokkuð vel leikið, en fyrir einhver
mistök hjá stjórnanda, Var aðeins
leikinn fyrri hluti annars þáttar
og þá var eins og hljómsveitin
missti tilfinninguna fyrir því að
um alvörutónleika væri að ræða.
Serenaðan eftir Dvorák er feikna
falleg tónsmtð og var margt fal-
lega gert hjá hljómsveitinni en
einkennilegt nokk, hljómsveitar-
stjórinn gleymdi síðustu töktum
verksins og sló af áður en það var
búið. D-dúr konsertinn eftir
Stravinsky er skemmtilegt verk,
leikandi létt og fullt af snjöllum
hugmyndum. Síðasta verkið var
inngangur og hraður þáttu^ eftir
Elger. Verkið er í conserto grosso
formi að nokkru leyti og var
kvartettinn skipaður nemendum,
sem bæði stunda nám og eru að
ljúka námi við Tónlistarskólann í
Reykjavík. Á fiðlu léku Auður
Hafsteinsdóttir og Gréta Guðna-
dóttir, á lágfiðlu Guðrún Þórar-
insdóttir og á celló Bryndfs Halla
Gylfadóttir. Allt eru þetta efni-
legir tónlistarmenn, sem fluttu
„consertare“-þátt sinn mjög vei.
Flutningurinn á Elgar var mjög
góður, fullur upp með lífi og til-
þrifum og var auðheyrt að stjórn-
andinn var þar í essinu sínu.
Kammertónleikar sem þessir eru
góð tilbreyting og má vel ætla að
hægt sé að halda úti slíkri starf-
semi til viðbótar við áskriftartón-
leikana en þá verður að finna
heppilegan tíma, því óreglulegar
uppfærslur á óvenjulegum tímum,
auk tilrauna með húsnæði, hefur
áreiðanlega slæm áhrif á aðsókn.
Jón Ásgeirsson.