Alþýðublaðið - 03.09.1931, Blaðsíða 2

'AIi Þðí Ð !0Í B íáA ÐIÐ
F ■
Er st|órnin
samsteypostjórn?
I
Þegar „Framisóiknar“-stjórnin í
vor franidi stjórnarskrárbrot sitt
og rauf þingið, reyndi hún og
mtenn hennar ,að sýna fram á, að
hér hefði ekki verið um neitt
stjórnarskrárbrot að ræða.
Af hálfu íhaldsœns skrifaði eink-
um Einar prófessor Arnórsson
gegn stjórnarskrárbrotinu, og
birtust löng svör gegn hionum í
Tímanum, þar sem gert var lítið
úr Einari Arnórssyni, eigi að eins
í þessu máli, heldur var hann í
greinum þessum talinn lítill lög-
fræðingur og lítilfjörlegur að öll-
um mannkostum,.
Margir ráku því upp stór augu,
þegar það fréttist, að nýja stjórn-
in væri búin að fela Einari að
rannsaka Grænlandsmálið. Því
með því var Iandsstjórnin að
taka alt aftur, seih hún hafði
sagt um Einar og þingrofið. Hér
hlaut því að vera um hið mesta
glappaskot að ræða frá Fram-
sóknarstjórninni, nema hér lægi
eitthvað á bak við, sem almenn-
ingur ekki vissi.
Eins og menn muna, var því
haldið fram af sumum þingmönn-
um Alþýðuflokksins, að íhaldið
hefði ráðið valiimu á einum ráð-
herranna. En af mörgum var
þetta skoðað sem stríðni, en ekki
alvara.
En, nú hefir ýmislegt börið við,
sem virðist berída á að lands-
stjórnin, sem nú situr, sé eins
konar ,samsteypustjórn, sem í-
haldið eigi þó nokkur ítök í. En
fyrst og fremst er það þó end-
urreisn Einars Arnórssonar, sem
bendir á þetta, og sem eftir öll
stóru orðin er gersamlega óskilj-
anleg á annan hátt.
Svíar vilja kaupa
Helluland.
Samkvæmt íregn, sem sterídur
í Daily Herald, hefir stjórn Ný-
fundnalands borist tilboð frá
Bretum, Þjóðverjum, Frökkum,
Canadamönnum, Bandaríkja-
mönnum og Svíum um, kaúp á
Hellulandi (Labrador). Stjórnin
mun hafa svarað tilboðunum >
neitandi. Hæsta tilboðið í landið (
ivar yfir 400 mdHjónir krón,a. Nátt-
úruauðæfi Helilulands eru mikil, i
og hafa alls ekki enn verið num- j
in néma að nokkru Ieyti. Landið
er ríkt af ýnisum málmtegund-
úm, sém munu í framtíðinni
verða numdar, en þess vill Ný-
'fundnalandsstjórn að landsins
börn njóti.
Kyndill, blað Sambands ungra
jafnaðarmanna, kemur út mán-
aðarlega. Árgangurinn kostar 3
kr. Gerist áskrifiendur í afgr. Al-
þýðublaðsiíns.
Uppreisn i Chile.
Santiago, Chile, 2/9. U. P. FB.
Fimm þúsund manns á átta skip-
um úr herskipafliOtanum hafa
gert uppreist gegn yfirboðurum
sínum. Hafa þeir handtekið yfir-
menn sína og hnept þá í varð-
hald á skipunum. Uppreistin nær
til nærri allra herskipa ríkisins.
Orsökán er óánægja yfir 30 ('/o
launalækkun, sem koma átti til
framkvæmdar. Nú krefjast sjó-
hermennirnir þess, að ný stjórn
verði látin taka viið.
Síðar: Ríkisstjórnin hefir sagt
af sér og ný stjórn er tekin við.
Talið er líkiegt að landið verði
lýst í hernaðarástandi.
Járnbrautarslys í
Austuníki.
Járnbrautarslys viidi til fyrir
nokkru á brautarstöðinni í borg-
inni Gosa í héraðinu Steiermark
í Austurríki. Hraðlestin frá Róma-
biorg var í [mnn veginn að koma
inn á stöðina og fór mjög hratt,
er hún rakst á aðra lest, sem
var að fara 'af stöðinni. Það
kviknaði þegar við áreksturinn í
lestunum og fjöldi manna særð-
ist, um 10 létu líf sitt.
H. C. Wells:
Hngleiðingar um
snéna.
(Nl.)
Og hvers vegna skyldum við
ekki taka slíkan eignarrétt frá
eigendunum? Heimurinn hefir
fyrrum ekki einungis tekið þræl-
ana frá eigendum þeirra gegn
engu eða mjög litlu endurgjaldi,
heldur eru í hinni dimmu sögu
mannkynsins óteljándi dærni
þess, að þrælaeigendur afsöluðu
sér hinum svívirðilegu réttindum
sínum. Þú segir ef til vill að það
sé órétt og þjófnaður að taka af
mönnum eign þeirra, en er það
Taunveruliega svo? ímyndaðu þér
að þú findir hóp harna í barniar
herbergi, öM saman leið yfir líf-
inu og óhaminigjusöm, bara af
því, að einn af krökkunúm, sem
spilt hefði verið með ofmiklu eft-
irlæti, hefði fengið öll leikföng-
in og neitaði að skifta neinu af
þeim meðal hinna barnanna.
Myndir þú ekki taka þau af hon-
um, hve einlæg sem sannfæring
hans væri um, að hann hefði rétt
til að ver,a ágemgur?
Svona er í raun og veru af-
staða núverandi eigendia.,
Þú segir nú ef til vill að það
verði að kaupa eignir af eigend-
unum, t. d. jarðeigendunum, en
ekki að ræna þá, en þar sem
peningarnir, sem þarf til. að
kaupa af þeim. eru fengnir með
skattaálögum á einhverjum þeiim,
isem ef til vill hafa meiri heim.-
ild fyrir eign sinni en jarðeig-
éndurnir fyrir sinni, get ég ekki
almehnilegá séð hvar réttlætið í
því er fólgið. En ef réttlátt er að
leggja á sfcatta, ef menn geta
íagt á mig skatt (og það er
raunverulega gért) til oj)inberra
þarfa, sem svarar 1 krónu eða
meira af hverjum 20 ^crónum,
sem ég vinn mér inn, þá get ég
ekki séð hvers vegna menn ekki
geta skattlagt jarðeigendur, ef
það er nauðsynlegt, úm helm-
inginn, um 2/3 eða um alla jarð-
eign hans, eða hlutabréfiaeigand-
ann um 50, 75 eða 100% af
hlutabréfum hans. . . . Hver e;nd-
uTbót á vélum og skipulagning
iðnaðarins rænir fátækt fólk ein-
hverju af tekjum þess, og ég skil
ekki hviers vegna við þurfum að
vera svo sérstaklega viðkvæmir
gagnvart þeim ríku, þegar þeir
standa í vegi fyrir heill fjöldans.
En jafnvel þó ég neiti réttinum
til endurgjalds, neita ég ekki að
það sé ef til vill heppilegri að-
ferð. . . .
Jafnaðarstefnan felur i sér
byltingu.
Gerum okkur eitt atriði Ijóst:
Jafnaðarstefnan felur í sér bylt-
ingu. Hún felur í sér breytingu
á hinu hvíersdagslega útliti lífs-
ins. Það verður ef til vill hæg-
fara breyting, en hún verður full-
komin. . . . Þú kant að rekast á
jafnaðarmenn eðia að minsta
fcosti fólk, sem kallar sig jafn-
aðarmenn, og sem segir þér, að
svo sé ekki. Það fullvissar þig
um, að hver lítil umbót á vatns-
eða ljós-kerfi bæjiarins sé jafn-
aðarstefna, og að bakdyra-póli-
tíkin milli íhaldsstefnu og frjáls-
lyndis*) sé vegurinn inn í þúsund
ára ríkið. Þú getur eins vel sagt,
að dýrðarljómi drottins birtist í
gasljósinu í forstofunni.
Jafnaðarstefnan vill breyta
ekki einungiis skónum á fótum
fólksins, heldur Tíka fötunum,
sem það er í, íbúðunum, sem það
býr í, vinnunni, sem það leysir
af hendi, uppeldinu, isem það
hlýtur, stöðu fólksinsi, skoðunum
þess, öllu, sem, þess er. Jafnaðar-
stefnan vill gera nýjan heim úr
þeim gamla. Því tafcmarki er að
eins hægt að ná með skynsam-
legum, djörfum og frjálsmann-
legum ásetningi fjöldans, kvenna
og karla. Þú verður að gera þér
ljóst, að jafnaðarstefnan felur í
isér fullkomna umsköpun, að
segja verðúr sfeillð við sögu lið-
ins tíma, við ótal margt, sem'
fengið hefir á sig hefð, heilar
stéttir munu hverfa. Allur iðnað-
ur og verklegar framkvæmdir
koma til með að breytast, starf-
semi læknanna kemst undir önn-
ur skilyrði, verkfræðiin, vísindin,
léiklistiú, störf prestanna, skó.1-
arnir, veitingahúsin, alt þettia
verður fyrir jafnmikilli innri
*) Væri Wells íslendingur myndi
hann segja: Milli sjálfstæðisihaldsins
og Framsóknarihaldsins.
breytingu og kálormurinn, sem
verður að fiðrildi. Ef þú ert
hræddur við svo mikla breyt-
iragu, er betra að þú sért angist-
arfullur raú en síðar. Alt skipu-
lagið verður að breytast, ef við
eigum að losraa við öll þau ó-
grynni af fátækt og eymd, sem
gerir 'raúverandi ástand að and-
stygð hvers manns og konu, sem
hefir mannlegar tilfinningar.
Þetta og ekfcert minna er á-
form allra samnra jafnaðar-
manna: Stofimn nýs o g betra
þjóðskipulags með afnámi ein-
staklings eigniarréttar á jörðinnir
afurðum henniar og hagnýtiragu
þeirra, breyting, sem hefir jafn
djúptæk áhrif eins og afnám ein-
staklingseigniarréttar á þrælum
hafði haft fyrrum i Róm og
Aþenu. Ef þú heimtar minnia en
þetta eða ert ekki reiðubúinn að
berjast fyrir þessu jert þú ekki
fullikomiran jafnaðarmaður. Ef þú
ert hræddur við þetta verður þú
að taka þá ákvörðun, að láta þér
á sam,a standa um ástandið eins-
og það er og hugsa sem svo, að
tilgaragslaust sé að vera mieð
nokkrar „hugleiðingar um
skóna“. Menn verða að halda
fast við eina meginhugsun: Jafn-
aðarstefnan er skynsamleg, hag-
sýn tillaga um að breytia ofckar
venjubundna skilningi á því,
hvað sé og hvað ekki sé éinstak-
lingseign, og að umiskapa heim-
inn eftir þessum breyttu hug-
myndum. . . .
í* Jafnaðarstefraan á að ná tak-
marki sínu ekki með kænsku eða
brögðum, heldur mjeð frjálsmiann-
Iegum ákvörðunum, óeigingirni,
hrifniragu og trúnaðarfulilri sam-
vinnu milli fjöldans. Aðalatriðið
jer því að ná í og ala upp þieran-
an fjölda úr þeim, vitsmunalega
ruglingi óg þoku, sem er ein-
kenni nútímans. Setjum svo, að
þú hafir samhug með einhverju,
sem hér hiefir verið sagt, ef þér
finst að hinn saurugi sljóleiki og
sú eymd, sem mikill hluti af íbú-
ram jarðariramar á við að búa, geri
lífið í sirani núverandi mynd ó-
þolandi, og að stefraa jafnaðar-
marana sé eina vonin um að geta
bætt úr því illa á öruggan hátt.
Hvað eigum við þá að geria?'
Blátt áfram að verja beztu kröft-
um okkar til þess að gera aðra
menn að jafnaðarmönnuim, taka
höndum saman við aðra jafnað-
armeran án tillits til stöðu þeirra
í þjóðfélagirau og simávægilegra
'afbrigða x 'sfcoðuraum, bg sjá um
að hvar sem af ofckur fréttist,
þá sé ofckar ætíð getið sem jafn-
aðaxmarana, og vinna sem jafn-
aðarmenra hvar sem við getum og
hvenær sem við getum.
Við verðuim að hugsa um jafn-
aðarstefnuna, lesa um haraa, rök-
ræða um hana, svo að við verð-
um örugg og saranfærandi. Við
verðum að játa trú okkar sí og
æ og opinberlega. Við verðum
að neita að kallast frjálsiyndir
eða íhaldssamir, lýðveldismienia