Morgunblaðið - 28.05.1983, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. MAÍ 1983
35
Spjallað um útvarp og sjónvarp
„Að loknum vetri í stjórn-
málunum kemur sumar“
Sjónvarpið gerir knattspyrn-
unni góð skil þessa ljúfu vor-
daga. Laugardag fyrir hvíta-
sunnu var bein útsending frá
úrslitaleik ensku bikarkeppninn-
ar, sýnt var beint frá Wembley-
leikvanginum í Lundúnum.
Manchester United og Brighton
léku til úrslita sem urðu þó eng-
an veginn nein úrslit þar sem
liðin gerðu jafntefli 2—2 eftir
framlengingu og verða að leika
að nýju þar til annað hvort liðið
ber sigur úr býtum og á að sjón-
varpa beint til íslands frá þeirri
viðureign og svo er nýbúið að
sjónvarpa frá Evrópukeppni
meistaraliða, úrslitaleik milli ít-
ölsku meistaranna Juventus og
vestur-þýsku meistaranna Ham-
burger Sportverein þar sem
Þjóðverjarnir unnu 1—0 í
skemmtilegum leik. Sem einlæg-
ur aðdáandi enska liðsins
Manchester United þá vona ég
að Manchesterliðið gangi þannig
frá Brighton, liði sem fallið er
niður í aðra deild í ensku deild-
arkeppninni, að við aðdáendurn-
ir getum að nýju tekið gleði
okkar.
Föstudagskvöldið 22. maí var
umræðuþáttur í sjónvarpinu
undir stjórn Guðjóns Einarsson-
ar, fréttamanns. Fjallað var um
stjórnarmyndunarviðræðurnar
og þátttakendur voru Árni
Gunnarsson, Ellert Schram,
Einar K. Haraldsson og Magnús
Bjarnfreðsson. Þeir spáðu í spil
á hendi stjórnmálamanna og
létu í ljós álit sitt á gangi mála.
Umræðuþátturinn var ágætur
enda þátttakendur vel að sér í
stjórnmálabaráttu á íslandi.
Guðjón Einarsson stjórnaði
þættinum af miklu öryggi, var
rólegur og yfirvegaður líkt og
strangur kennari sem hefur fullt
vald á verkefninu.
Sjónvarpið hefur sýningar á
nýjum breskum gamanmynda-
flokki í fjórum þáttum „Not the
Nine O’Clock News“ eða á ís-
lensku „Óstaðfestar fréttir
herma". Fyrsti þátturinn var
sýndur laugardagskvöldið 21.
maí og þar var á ferðinni
skemmtilegt sprell þar sem gert
var grín að frægu fólki, bresku
konungsfjölskyldunni, stjórn-
málamönnum, fréttamönnum og
alþýða manna fékk einnig sinn
skammt. Þátturinn er í fréttastíl
og í svipinn man ég ekki hvað
hann heitir breski skopleikarinn,
dökkhærði, sem er miðaldra og
er með í þessu gríni og hefur
áður komið fram í breskum gam-
anmyndaflokkum, sem hér hafa
verið sýndir. Hann er það fynd-
inn að ég man ekki eftir að hafa
séð skemmtilegri fígúru síðan
Chaplin, Harold Loyd og Buster
Keaton voru uppá sitt besta hér
fyrr á árum.
Hvítasunnudag eftir hádegi
var flutt dagskrá í útvarpi á ald-
arfjórðungsártíð Steins Stein-
arrs í samantekt Hjálmars
Ólafssonar. Steinn Steinarr orti
jöfnum höndum órímuð og rím-
uð ljóð betur en gerist og gengur.
Hann sendi frá sér fjórar ljóða-
bækur og er eitt ástsælasta
skáld þjóðarinnar á þessari öld.
Bækur hans eru „Rauður loginn
brann", kom út árið 1934, „Ljóð"
1938, „Spor í sandi" 1940, og
„Ferð án fyrirheits" 1942. Herdís
Þorvaldsdóttir, leikkona, las eitt
ljóð úr hverri bók og einnig lásu
Lárus Pálsson, Óskar Halldórs-
son og skáldið sjálft nokkur ljóð,
gamlar upptökur frá fyrri árum.
Bergþóra Árnadóttir flutti eigin
lög við ljóð eftir Stein og heill
hópur söngvara lög við ljóð eftir
skáldið. í heild var þessi dag-
skrárliður um Stein vel gerður
og minningu þessa mikla skálds
sæmandi.
ísfilm, fyrirtæki þeirra
Ágústs Guðmundssonar, Jóns
Hermannssonar og Indriða G.
Þorsteinssonar hefur gert
kvikmynd þar sem fetað er í
fótspor dansks liðsforingja,
Daníel Bruns, sem fór ríðandi
suður Kjöl árið 1898 ásamt
dönskum málara og íslenskum
fylgdarmönnum. Kvikmyndin
var sýnd í sjónvarpinu að kvöldi
hvítasunnudags og heitir „Yfir
Kjöl“. Myndin er fremur stutt en
kvikmyndataka er sérstæð og
tæknilega vel gerð. Sérstæð
náttúrufegurð íslands nýtur sín
vel í myndinni, en leikur í aðal-
hlutverkum er ekki þannig að
ástæða sé til að hrópa húrra.
Á annan í hvítasunnu, mánu-
dag 23. maí, var útvarpað fyrir
hádegi frá guðsþjónustu í Grens-
áskirkju. Örn B. Jónsson djákni
predikaði. Séra Halldór Gröndal
þjónaði fyrir altari og Þorvaldur
Guðjón Einarsson
Halldórsson stjórnaði söng og
tónlist. í Háaleitishverfinu er
safnaðarlíf með miklum blóma
og borið uppi af ungu fólki. Séra
Halldór Gröndal hefur staðið í
fararbroddi þeirrar trúarvakn-
ingar sem gert hefur vart við sig
í Grensássókn og fengið til liðs
við sig t.d. Þorvald Halldórsson
og Örn B. Jónsson sem báðir eru
við nám í guðfræði við Háskóla
íslands. Það var mikið um fagr-
an söng í guðsþjónustunni sem
útvarpað var frá Grensáskirkju
og ferskur vorblær yfir allri at-
höfninni sem borin var uppi af
ungu fólki sem hefur gert Krist
að leiðtoga lífs síns.
Rokkóð æska sýndi listir sínar
í sjónvarpsþætti að kvöldi ann-
ars í hvítasunnu. Framsýn,
fyrirtæki þeirra Helgarpósts-
manna Árna Þórarinssonar og
Björns Vignis stóð að gerð þessa
sjónvarpsþáttar frá hljómleik-
um á vegum SATT, Samtaka al-
þýðutónskálda, í Tónabæ í des-
ember 1982. Sem gamall að-
dáandi rokktónlistarinnar þá
varð ég fyrir vonbrigðum með
unga fólkið. Þá er nú rokkhátíð-
in í Broadway meiri viðburður
og þar kemur fram fólk sem
kann sitt fag. Sigurður Johnnie,
Steinn Steinarr
Þorsteinn Eggertsson og Harald
G. Haralds, svo ég nefni einhver
nöfn hafa jafnvel aldrei verið
betri en einmitt í dag. „Þeir eru
alveg geggjaðir,“ er haft eftir
einum gesti á rokkhátíðinni á
Broadway.
Sænsk mynd um gildi nor-
rænnar samvinnu var á dagskrá
sjónvarpsins skömmu fyrir
dagskrárlok á þriðjudagskvöld.
Rætt var við ýmsa forystumenn
í norrænu samstarfi og fólk á
förnum vegi. Almennt eru menn
þeirrar skoðunar að samstarf
Norðurlandaþjóðanna hafi verið
til góðs á viðsjárverðum tímum
og beri að auka það enn bæði á
efnahagssviði og menningar-
sviði. Svíar hafa t.d. gott af því
að leita enn frekar til norrænna
þjóða í samstarfi um fjölmörg
mál nú þegar sovéskir kafbátar
eru uppi í landsteinum og sov-
éskir njósnarar kortieggja firði
og strendur.
Á miðvikudagskvöldum sýnir
sjónvarpið myndir úr safni sínu
frá liðnum árum. Fjórði þáttur
sem sýndur var á miðvikudags-
kvöld heitir „Til umhugsunar í
óbyggðum", og er frá árinu 1980.
Sjónvarpsmenn fóru ásamt Guð-
mundi Jónassyni ferðaskrif-
stofustjóra um Landmanna-
laugar og Þórsmörk og var
skemmtilegt að fylgjast með för
þeirra um óbyggðir landsins um
fjallvegi og ár. Það er góð hug-
mynd að sýna sjónvarpsáhorf-
endum myndbúta frá liðnum ár-
um t.d. frá fyrstu árum sjón-
varpsins þegar veröldin var í
svarthvítu og enginn litur kom-
inn til sögunnar.
Dagskrá ríkisfjölmiðlanna um
hvítasunnu var hvorki fjölbreytt
eða áhugaverð og sérstaklega á
það við um útvarpið. Annar í
hvítasunnu var t.d. ekkert frá-
brugðinn venjulegum mánudegi.
Þeir voru þarna allir á sínum
stað þættirnir um daginn og veg-
inn, daglegt mál, lög unga fólks-
ins og svo útvarp frá sinfóníu-
tónleikum. Um hvítasunnuna
var ekkert leikrit í útvarpi, eng-
inn skemmtiþáttur og enginn
dagskrárstjóri í klukkustund og
ég sakna þess að útvarpið skuli
ekki oftar bjóða fólki að velja
efni í útvarpsþáttinn „Dagskrár-
stjóri í klukkustund", því þætt-
irnir hafa margir verið ágætir.
í fyrsta sinn siðan sjónvarpið
hóf úrsendingar var nú útsend-
ing á fimmtudegi. Siðastliðinn
fimmtudag var sýnt frá síðari
útslitaleik Brighton og Manch-
ester United í ensku bikarkeppn-
inni og mikil tíðindi eru að ger-
ast í stjórnmálum á íslandi og
sérstakur fréttatími af því til-
efni. „Rauða Gunna“ er að skilja
við, afhendir lausnarbeiðnir
fyrir hádegi á fimmtudag og
þegar líða tekur á daginn koma
nýir menn til starfa í stjórnar-
ráðinu. Þjóðviljinn er strax kom-
inn í ham og hótar öllu illu. Það
vantar ekki slagorðin á þeim bæ.
Hver tekur lengur mark á því
bulli? í lok þessa spjalls óska ég
nýrri ríkisstjórn velfarnaðar.
Börnin hér á dagheimili ekki
langt frá þar sem ég bý kalla
hana „Sumarstjórnina". Að
loknum vetri í stjórnmálum
kemur sumar.
Olafur örmsson
Gagnkvæm tillitssemi adlra vegfarenda
26. maí 1968 klukkan 03.00 stöðv-
aðist nær öll umferð á íslandi.
Aðeins fáir útvaldir, sem til þess
höfðu sérstaka heimild, var leyft
að aka um þar til klukkuna vant-
aði tíu mínútur í sex. Þá stöðv-
aðist umferð vélknúinna öku-
tækja alveg.
Þennan mikla rólegheita tíma
í umferðinni nýttu vinnuflokkar
til að flytja til umferðarmerki,
auk annars sem gera þurfti til að
undirbúa það sem í vændum var.
Klukkan sex að morgni 26. maí,
hófst síðan hægri umferð á ís-
landi, fyrst með þátttöku hinna
fáu sem máttu vera á ferli um
nóttina, en síðan um klukkan sjö
tóku almennir borgarar að
flykkjast út á göturnar.
Hann byrjaði óvenju snemma
sunnudagsbíltúrinn hjá mörgum
þennan dag. Eins og á stórhátíð
15 ár
á hægri
kanti
voru margir á ferli við að æfa
nýja siði og beita nýjum reglum
í umferðinni, og virtist einu
gilda hvort þar fóru svarnir and-
stæðingar H-umferðar, eða þeir
sem voru breytingunni með-
mæltir. Þessu fór fram allan lið-
langan sunnudaginn og á mánu-
dagsmorgni hélt síðan hver til
sinnar vinnu án teljandi tafa.
í fræðslu- og undirbúnings-
starfi fyrir H-daginn var lögð
mikil áhersla á að brosa í um-
ferðinni, enda tókust flestir á við
þetta vandasama verkefni með
bros á vör. Tillitssemi ríkti
manna á meðal og margt fór bet-
ur en búist hafði verið við. Eitt
af því ánægjulegasta við breyt-
inguna yfir í hægri umferð var
það að alvarlegum umferðarslys-
um fækkaði verulega á árinu ’68
og fram eftir ári ’69, en því mið-
ur entist aðgátin og tillitssemin
ekki lengur en svo að árið 1970
hafði allt hrokkið ( sama farið
aftur.
Það blöskraði mörgum á sín-
um tíma hve breytingin yfir í
hægri umferð væri dýr. Kostn-
aðurinn var að sönnu mikill, en
það var líka ýmislegt sem spar-
aðist. Árlega verður þjóðfélagið
fyrir miklu fjárhagstjóni vegna
umferðarslysa, svo ekki sé
minnst á þær hSrmungar qg kvöl
sem þau valda. Sl. ár kostuðu
umferðarslysin okkur um 500
milljónir króna. Inn í það dæmi
eru teknir kostnaðarliðir vegna
sjúkrahúss- og stofnanavistar,
tekjutaps og munatjóns. Hvert
banaslys í umferðinni í fyrra
kostaði í raun um 2 milljónir
króna. Fyrir þá upphæð væri
hægt að setja upp þrenn gang-
brautarljós af bestu gerð.
Ef gengið er út frá hliðstæðum
forsendum fyrir árið 1968, má
leiða að því líkur að beinn sparn-
aður þá, vegna fækkunar um-
ferðarslysa hafi numið um 125
milljónum króna á núvirði. Það
þýðir með öðrum orðum að beinn
peningahagnaður af umferð-
arbreytingunni nam um 51 millj.
króna, vegna þess hve alvarleg-
um umferðarslysum fækkaði
mikið.
Á þessu ári, sem er eins og
flestum mun kunnugt, Norrænt
umferðaröryggisár, hefur þessi
15 ára gamla saga gjarnan verið
rifjuð upp, því hún sannar að
með sameiginlegu átaki er hægt
að fækka umferðarslysum veru-
lega á íslandi, landsmönnum öll-
um til heilla. Ýmislegt hefur
verið gert og verður gert á árinu
til að bæta hér umferðarhætti og
draga úr slysum, sem of langt
mál væri að telja upp hér. En
allt kostar það peninga.
Heildarfjárveiting til Umferð-
Kostnaður við
umterðarbreytingu
1968:
Bieylingar a vegaKerli
bifreiðum ofl. 56.0 milljomr
Fraeðsta 14.5 millionir
Samtals 70.5 milliönir
Reiknad til nuvltdis. 58 8 milliónir
15.2 milliónir
74.0 mllliónir
' it.‘ »• "».u, .
usr"'
arráðs á þessu ári er um 2,8
milljónir króna og til fræðslu-
starfsemi vegna Norræna um-
ferðaröryggisársins verður veitt
af því um 0,8 milljónum. Ef þess-
ar fjárveitingar eru bornar sam-
an við þær 15,2 milljónir sem
varið var til fræðslu- og
upplýsingastarfs árið 1968 er
e.t.v. ekki ástæða til mikillar
bjartsýni, og þó. Þegar allt kem-
ur til alls eru það ekki fjárveit-
ingar til Umferðarráðs sem úr-
slitum ráða i þessu efni. Það eru
viðbrögð og vilji almennings, þín
og mín, sem mestu skipta, því
„vilji er allt sem þarf’.
m rntam
# HIBI 36
&