Morgunblaðið - 29.05.1983, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. MAÍ1983
aga söguna fram í dags-
r Kristinn Guðbrandsson
ipsmanna á Skeiðarársandi.
Kristinn öslar vatnselg Skeiðarársands á Hálegg og pusió gengur ytir farartækið.
Austrænn krydd-
ilmur liðast um
Skeiðarársand
Brúsastaðir i miðjum Skeiðarársandi. Staðurinn ber nafn afþvíað leitarmenn
skildu eitt sinn pappakassa eftir í slóð og ætluðu einum félaga sinna kaffí á
brúsum og forláta meðlæti, en sá var að vinna niðri á sandinum i stórri
vélskóflu. — „Bölvaðir sóðar eru þetta,“ sagði félaginn við sjálfan sig á leið upp
sandinn á vélskóflunni, „að skilja kassa eftir hérna,“ og í sömu andri keyrði
hann yfir kassann og flatti út bæði brúsana og meðlætið. Síðan heita þar
Brúsastaðir og er cins konar vegvísir fyrir leitarmenn í ferðum i sandinum, en
þar er fátt til að átta sig i, 30 km sandbreiða frá fjöru til fjalls og tugir km til
austurs og vesturs.
Þessi óendanlegi sandur
og vatn sem flæðir um allt.
Skeiðarársandur er einn af
stöðum landsins þar sem
dulúðin býr og lífið sem fer
þar um er eins og sandkorn á
ströndinni, svo smátt í mik-
illeik náttúrunnar, en samt
svo stórt í auðninni.
Þolinmæði,
harðfylgi og
óbilandi trú
Gullleitarmenn sinntu verkum í
undirbúningi að björgun hol-
lenzka flaggskipsins Het Wapen
van Amsterdam sem þeir hafa
leitað í liðlega 20 ár. Búðir leitar-
manna eru á miðjum Skeiðarár-
sandi og veg hafa þeir lagt yfir
vatnasvæðið niður í fjöru þar sem
grafið verður í sandinn.
Þegar okkur bar að garði var
Jón Jónsson jarðfræðingur að
vinna við segulmælingar á
strandstað en þar er feikilega
mikið frávik og nú er verið að
marka línur fyrir þilið sem verður
rekið niður í kring um flakið í
sandinum svo unnt sé að dæla
sandi og sjó frá því, en skipið ligg-
ur á 10 metra dýpi og er talið halla
um 10 gráður vegna þess að land-
megin eru 10 metrar niður á skipið
en 11 metrar sjómegin. Þilið verð-
ur rekið um 16 metra niður og
mun það mynda eins konar kví en
frá því er gengið eins og gert er
við bryggjuþil. Þilið vegur um 700
tonn og verður byrjað að flytja
það niður sandinn í næstu viku frá
Reykjavík. 12—15 manna lið vinn-
ur á vegum Gullskipsins og þar á
meðal er frumherji gullleitar-
manna, Bergur Lárusson frá
Jón Jónsson jarðfræðingur með segulmælingatæki sín ræðir við hollenskan
hlaðamann á Skeiðarársandi.
Klaustri, sem eins og aðrir leitar-
menn hefur sýnt ótrúlega þolin-
mæði og þolgæði, harðfylgi og
óbilandi trú á það verkefni að
finna hið týnda skip sem hefur
verið orpið sandi í 300 ár.
Spennan eykst
Framkvæmd gullleitarmanna er
ævintýri líkust og þótt undirbún-
ingi miði ákveðið án stórkostlegra
tíðinda, þá kemur eitt og annað á
daginn. Það hefur til dæmis komið
fyrir við borun í sandinn til þess
að staðsetja skipið nákvæmleg að
dularfull lykt hefur gosið upp með
bornum þegar borað hefur verið á
ákveðnum stöðum í flakinu,
seiðmagnaður austurlenzkur blær
hefur fyllt fjörur Skeiðarársands
og spennan eykst.
Að venja árnar
„Það er mjög létt í mannskapn-
um hér, góður andi, og enginn efi
þar, þarna er skipið sem við höf-
um leitað að,“ sagði Kristinn Guð-
brandsson í samtali við Mbl.,
„þessu hefur miðað vel eftir að við
komumst í gang og við höfum ekki
heyrt neinar mótbárur, yfirleitt
ekkert nema góðvild og hjálpfýsi.
Þetta er orðið feikilega spennandi
og spennan eykst með hverjum
deginum sem líður. Ekkert óvænt
hefur komið upp, en það gekk bet-
ur en við áttum von á að venja
árnar. Plógurinn sem við notuðum
réð þar úrslitum og það tók ekki
nema tvo daga að venja Skaftá og
aðra tvo að venja Svínafellsá, en
hins vegar vorum við viku að finna
leiðina því það er svo erfitt að fara
um þetta mikla vatnasvæði og
Eðlilegt frávik í segulmælingum á
Skeiðarirsandi miðað við gamma er
um 50 gamma, en i strandstað er
mjög mikið frivik, eða allt upp í 2.600
gamma, hugsanlega frá ballest, fall-
byssum eða aðskiljanlegum málmum,
en mælingin er á afmörkuðu svæði
sem kemur heim og saman við stærð
Het Wapen Van Amsterdam, eins og
sji mi af línuriti segulmælinga Jóns
Jónssonar i 45 metra löngum kafla.
Beina grunnlínan er meðaltalslína
yfir gamma-mælingar i svæðinu, en
brotna línan sem rásar þvers og krus
yfir meðallínuna sýndi venjulegt frá-
vik í segulmælingum á Skeiðarár-
sandi. Línuritið sýnir til samanhurðar
hve geysilega mikið frávikið er, en að
líkindum er skutur skipsins vinstra
megin, sjómegin, því sú mæling er
gerð iír suðvestri mót norðaustri.
Dagur Jónsson gerði línuritið eftir
mælingum foður síns.