Morgunblaðið - 12.07.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚLl 1983
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚLÍ 1983
29

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, simi 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 230 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 18 kr. eintakiö.
Eyðsla um
efni
jóðhagsstofnun hefur ný-
lega gefið út endurskoð-
aða þjóðhagsspá fyrir árið
1983. Hún sýnir enn svo ekki
verður um villst hve ríkis-
stjórn Gunnars Thoroddsen
hafði stýrt þjóðarskútunni inn
á hættulega leið á síðasta ári,
þegar eyðsla var orðin langt
um efni fram. Að mati Þjóð-
hagsstofnunar hafa erlendar
skuldir þjóðarinnar og
greiðslubyrði þeirra vegna náð
þeim mörkum „að ekki virðist
ráðlegt að halda lengur áfram
á þeirri braut að jafna veru-
legan viðskiptahalla með er-
lendu lánsfé, nema á móti
standi framkvæmdir, sem
ótvírætt munu bæta stöðu
þjóðarbúsins út á við á næstu
árum,“ segir í lokaorðum
hinnar nýendurskoðuðu þjóð-
hagsspár. Þessi orð verða ekki
skýrð nema sem gagnrýni á
stefnu ríkisstjórnar Gunnars
Thoroddsen sem frestaði því
einmitt að gera ráðstafanir til
að stemma stigu við eyðslu
umfram efni með því að auka
skuldabyrðina í útlöndum —
taka erlend lán til að standa
undir eyðslunni án þess að á
móti kæmu framkvæmdir sem
ótvírætt bættu stöðu þjóðar-
búsins. Raunar þarf engan að
undra að í ríkisstjórn þar sem
kommúnistum var falið úr-
slitavald í orku- og iðanað-
armálum skyldi verða stöðnun
í þeim framkvæmdum sem
arðbærastar eru fyrir þjóðar-
búið.
í hinni endurskoðuðu þjóð-
hagsspá segir, að rýrnun þjóð-
artekna á hvern vinnandi
mann sé um 11% árin 1982 og
1983. Er talið að í ár verði
þjóðarframleiðslan um 6%
minni í ár en í fyrra. Reiknað
á hvern vinnandi mann er
lækkun þjóðarframleiðslunnar
um 12% á árunum 1982 og
1983. Segir Þjóðhagsstofnun
að lækkun þjóðarframleiðslu
og -tekna stafi að nokkru af
auknum vaxtagreiðslum til út-
landa. Undan þeirri staðreynd
verður ekki vikist að á árinu
1982 héldu þjóðarútgjöld
áfram að vaxa þótt þjóðar-
framleiðsla drægist saman.
Fráfarandi ríkisstjórn sat frá
ágúst 1982 fram í apríl 1983 án
þess að hafa bolmagn til að
stemma stigu við eyðslunni
umfram efni. Með aðgerðum
nýju ríkisstjórnarinnar hefur
hins vegar verið stigið harka-
lega á bremsurnar. Spáð er
11% minnkun þjóðarútgjalda í
heild í ár ekki síst vegna 13%
afturkipps í kaupmætti ráð-
stöfunartekna einstaklinga.
fram
Á árinu 1982 var viðskipta-
jöfnuður óhagstæður um 10%
af þjóðarframleiðslu, sem er
skýr mælikvarði um eyðslu um
efni fram. í þjóðhagsáætlun
fyrir 1983, sem lögð var fram
haustið 1982, var reiknað með
að viðskiptahallinn í ár yrði
6% af þjóðarframleiðslu.
Skömmu fyrir kosningarnar í
apríl taldi Þjóðhagsstofnun
líklegt að þessi halli yrði um
4% af þjóðarframleiðslu en í
nýjustu þjóðhagsspánni, sem
gerð er eftir stjórnarskipti, er
talið að hann verði tæplega
2'Æ% af þjóðarframleiðslu.
Allar þessar tölur og at-
hugasemd Þjóðhagsstofnunar
um nauðsyn stefnubreytingar
í erlendum lántökum sýna, að
ríkisstjórn Gunnars Thorodd-
sen var á villigötum í ráðleysi
sínu og gat ekki sniðið þjóðar-
búinu stakk eftir vexti. Auk
þess sem nú liggur fyrir sam-
kvæmt grein Gunnars Thor-
oddsen hér í blaðinu sl. laug-
ardag, að forsætisráðherra
hafði ekki bolmagn til að fá
samaðila sína að ríkisstjórn-
inni til að fallast á breytingar
á verðbótakerfi launa, sem
hann kallar „sjálfvirkt, verð-
bólguaukandi kerfi" — en það
var fyrsta verk nýju stjórnar-
innar að taka það úr sam-
bandi.
KGB og
páfinn
Mehmet Ali Agca, sá sem
reyndi að myrða Jó-
hannes Pál páfa II á Péturs-
torginu fyrir rúmum tveimur
árum, hefur nú lýst því yfir að
sovéska ógnar- og öryggislög-
reglan, KGB, hafi lagt á ráðin
um launmorðið. Kemur þessi
yfirlýsing Agca í beinu fram-
haldi af staðfestum yfirlýsing-
um ítalskra yfirvalda um að
búlgarska öryggislögreglan
hafi sent Agca til að fremja
ódæðið. Enginn efast um áhrif
KGB í Búlgaríu, hlýðnasta
leppríki Kremlverja.
Akvörðun um launmorð á
páfanum er ekki tekin af und-
irtyllum í miðstýrðu ógnar-
stjórnkerfi Sovétríkjanna.
Þegar launmorðið var skipu-
lagt var Júrí Andropov yfir-
maður KGB. Hann er nú for-
seti Sovétríkjanna og leiðtogi
sovéska ^ommúnistaflokksins.
Með yfirlýsingu sinni beinir
tilræðismaðurinn sjálfur aug-
um manna beint að Kreml og
segir að sér hafi verið fjar-
stýrt þaðan.
Farið
íseiöa-
sleppingu
meö Langár-
mönnum
„Samstaða er meðal eigendanna um
að gera Langá að sem bestri laxveiðiá“

?£&!»!&■

• C! t

w* ..... •
. jimæQL)

Langá á Grenjadal. Fossin heitir
Tófufoss en Langá er nú laxgeng ad
honurn, en verið er að gera laxastiga
í fossinum og við það opnast mjög
skemmtilegt laxveiðisvæði sem nær
alveg upp að Langavatni.
Ingvi Hrafn Jónsson frétta-
maður við sleppingu laxa-
seiða.
: . . T*
SntOi^rja;
Vífill Oddsson verkfræðingur hellir
úr poka með sumaröldum laxaseið-
um frá Laxalóni.
Ungir upprennandi laxveiðimenn
hjálpa til við seiðasleppinguna. Þeir
eru með seiðin í höndunum. Seiðin
voru yfirleitt um 5—6 sm að lengd
þegar þeim var sleppt, og sum
stærri.
Hildur Haraldsdóttir Laxalóni ber seiðapoka að ánni. Horgunbiaöið/ HPj.
Veiðifélag Langár á Mýrum
stóð nýlega fyrir sleppingu
á 40 þúsund sumaröldum
laxaseiðum frá Laxalóni í
efri hluta Langár. Ingvi
Hrafn Jónsson, sem er einn af land-
eigendum við Langá, sagði við blaða-
mann sem slóst í förina upp með
Langá, að þessi seiðaslepping væri lið-
ur í víðtækum tilraunum á Langá og
lífríki hennar sem veiðifélagið hóf árið
1976 og hefur unnið að síðan í sam-
vinnu við Árna fsaksson fiskifræðing
hjá Veiðimálastofnun.
Fyrir allmörgum árum var Langá
gerð laxgeng upp að Tófufossi á
Grenjadal með laxastigum í
Skuggafossi og Sveðjufossi og við þá
aðgerð varð áin ein af fimm bestu
laxveiðiám landsins, hún fór úr því
að gefa 500—800 laxa á ári og upp í
3300 laxa, þegar best lét eftir að-
gerðina. Nú er unnið að því að gera
Langá laxgenga upp fyrir Tófufoss
með laxastiga og verður hún þá
laxgeng alveg upp í Langavatn. Ef
allt gengur að óskum þá opnast þar
tíu kílómetra laxveiðisvæði en áin
og umhverfi hennar er einmitt ein-
staklega falleg á þessu svæði.
Ekkert náttúruklak hefur fundist
á þessu svæði, en með sleppingu
sumaröldu seiðanna undanfarin ár
og byggingu laxastiga í Tófufossi
vonast veiðiréttareigendurnir til að
laxinn skili sér til baka og klekji og
náttúran taki síðan við og geri
seiðasleppingarnar óþarfar. Ingvi
Hrafn sagði að öll undanfarin haust
hefði áin verð rafmagnsveidd, þ.e.
seiðin eru veidd með sérstökum
áhöldum, á nokkrum völdum stöð-
um til að fylgjast með viðgangi ein-
stakra árganga. Komið hefði í ljós
að átuskilyrði væru mjög góð í efri
hluta árinnar og stækkuðu seiðin
mikið yfir sumarið.
Komið hefur í ljós að Langá er
svo köld að það tekur hana fjögur ár
að koma seiðunum í sjóinn og er það
mun lengri tími en í öðrum borg-
firskum ám. Ingvi Hrafn sagði að
rafmagnsveiðarnar sýndu ástand
hvers árgangs fyrir sig, þannig að ef
illa liti út með einhvern árgang
væri hægt að bjarga einhverju með
sérstökum seiðasleppingum. Einnig
sýndu þessar veiðar hvað seiðin
stækka ört og á hvaða svæðum skil-
yrðin eru best.
Auk sumaröldu seiðanna hefur
veiðifélag Langár gert tilraunir tvö
síðastliðin sumur með að sleppa
4000 merktum gönguseiðum hvort
sumar við Sjávarfoss í Langárósi,
en þar gætir seltu. Ef góðar heimtur
verða á þessum fiski er þar kominn
vísir að hafbeitarstöð og er þá ann-
aðhvort hægt að láta allan laxinn
ganga upp í ána eða slátra hluta af
honum við ósinn.
Laxinn í Langá hefur þótt heldur
smár og hefur veiðifélagið verið
með tilraunir í þá átt að stækka
stofninn með því að sleppa seiðum
af stærri laxastofnum en ekki hefur
orðið raunverulegur árangur af
þeim tilraunum enn sem komið er,
enda kom kuldinn 1979 niður á
þessu starfi og setti allt úr skorðum.
Ingvi Hrafn sagði að góð samstaða
væri meðal eigenda Langár um að
gera hana að sem bestri laxveiðiá,
enda gæfi hún þá eigendum sínum
betri arð og meiri ánægju.
HBj.
r--------
Eru
þeir að
fá 'ann
■?
m
i--------
Sæmilegt í Laxá
í Dölum.
Veiðin í Laxá í Dölum hefur
gengið allsæmilega það sem af
er veiðitímabilinu, en nú eru
komnir á land um 90 laxar úr
ánni, samkvæmt upplýsingum
sem Mbl. fékk í veiðihúsinu við
ána í gær.
Veiði í Laxá hófst seint, eða
28. júní, en laxinn gengur að
jafnaði seint í ána. Það sem af er
veiðitímanum hafa aðeins fs-
lendingar verið að veiðum í
Laxá, en sem kunnugt er hefur
áin verið leigð til útlendinga
mörg undanfarin ár. Að sögn
heimildarmanns Mbl. er því
veiðin það sem af er sumri betri
en á sama tíma í fyrra. Ekki
verða útlendingar að veiðum í
Laxá nema í tvær vikur í sumar,
og verða þar Englengingar á
ferð, en Bandaríkjamennirnir
sem undanfarin ár hafa haft ána
á leigu, munu ekki koma að
þessu sinni.
Flestir fiskarnir sem veiðst
hafa það sem komið er, hafa gin-
ið við ánamaðki, sem hefur verið
sjaldséð agn í Laxá sl. ár, því
útlendingarnir sem þar hafa
verið hafa veitt á flugu. Hins
vegar hafa nokkrir laxar veiðst á
flugu í sumar, og hafa Frances
og rauð Túba reynst skæðastar
það sem af er.
Lítið líf
í Hofsá
Veiði hófst í Hofsá í Vopna-
firði á sunnudaginn og var
opnuninni frestað vegna þess
hve seint voraði á þeim slóðum.
óhætt er að segja að veiðin hafi
byrjað illa í ánni, aðeins einn lax
veiddist fyrsta daginn, 5 punda
lax. Sá er laxinum náði mun
hafa séð til ferða tveggja ann-
arra laxa, sett í þá en misst.
Meira líf sást ekki og í gær sáu
veiðimenn ekkert líf fyrir há-
degi.
Ain hefur verið vatnsmikil og
ytri hluti hennar skolaður lang-
tímum saman. Þá hefur áin verið
köld þó breyting hafi orðið til
batnaðar í hitunum á norð-
austurlandi síðustu vikurnar.
Viðmælandi Mbl. í veiðihúsinu
við Teig gat þess að það stæði
veiðum enn fremur fyrir þrifum,
að illa hefur gengið að selja
• Laxveiðin hefur gengið nin-
jafnlega hér á landi það sem af er
sumri, allt eftir því hvar á landinu
menn hafa borið niður. Þessir
ungu veiðimenn eiga fullt í fangi
með þann stóra ekki síður en hinir
reyndari . Myndin er frá Víkurá í
Strandasýslu.
veiðileyfi í Hofsá, væntanlega
vegna aflabrestsins síðustu sum-
ur. Þannig voru aðeins tvær
stangir af sex leyfilegum að
veiðum fyrstu dagana.
Byrjar vel
í Setbergsá
Stundum vill brenna við að
litlar fréttir berist af hinum
minna þekktu laxveiðiám og
kemur fleira til en eitt, m.a. að
stundum er ekki hægt að hafa
beint samband við veiðihúsin
þar sem skýrslur liggja fyrir.
Ein slík á er Setbergsá sem fell-
ur til sjávar skammt frá Stykk-
ishólmi. Veiði hófst þar um síð-
ustu mánaðamót og komu 9 lax-
ar á land fyrsta daginn, einn 5
punda og átta 8 punda laxar.
Veiðin dofnaði lítillega eftir
fyrsta kippinn, en um síðustu
helgi var kominn meiri kraftur í
laxgengdina, þannig voru 30—40
laxar fyrir neðan laxastigann
sem er skammt frá sjónum.
Setbergsá er fremur lítt þekkt
laxveiðiá, í henni er veitt á tvær
stangir og veiðitíminn er 2'k
mánuður. Þó hefur hún gefið
100—200 laxa á sumri síðustu
árin.
Magnús Sólmundarson, sem tefldi fyrir Samvinnuferðir-Landsýn t.v. og Jóhannes Gísli Jónsson, sem var eins og sjá
raá rekilega merktur Sparisjóði vélstjóra. Ljósmyndir Mbl. kOe
Helgi Ólafsson sigr-
aÖi á útiskákmótinu
SKÁKSAMBAND íslands hélt í gær
hraðskákmót á Lækjartorgi þar sem
margir af sterkustu skákmönnum
landsins voru á meðal þátttakenda.
Mótið var teflt úti undir beru lofti og
að þessu sinni voru veðurguðirnir
skákgyðjunni hliðhollir, því ekki kom
dropi úr lofti á meðan mótiö stóð yfir.
32 fyrirtæki styrktu Skáksambandið
með því að vera með í mótinu, en
dregið var um hvaða skákmaður
tefldi fyrir hvert þeirra.
Helgi ólafsson, sem tefldi fyrir
Þjóðviljann, sigraði á mótinu eftir
æsispennandi keppni þar sem úr-
slitin réðust ekki fyrr en í síðustu
umferð. Helgi hefur verið mjög sig-
ursæll á Lækjartorgsmótunum, en
þetta er í fimmta skiptið sem hann
fer með sigur af hólmi á torginu.
Helgi leiddi mótið lengst af, en í
næstsíðustu umferð tapaði hann
fyrir Guðmundi Sigurjónssyni sem
tefldi fyrir Tímann. Þar með komst
Jóhann Hjartarson, Arnarflugi á
toppinn, en í síðustu umferð tapaði
hann fyrir Margeiri Péturssyni,
Morgunblaðinu og það þýddi að
Helgi endurheimti fyrsta sætið.
Úrslit mótsins urðu sem hér seg-
ir:
1. Helgi Ólafsson (Þjóðviljinn)
l'k v. af 9 mögulegum.
2. -3. Jóhann Hjartarson (Arn-
arflug) og Guðmundur Sigurjóns-
son (Tíminn) 7 v.
4. Margeir Pétursson (Morgun-
blaðið) 6'k v.
5. Jóhannes Gísli Jónsson (Spari-
sjóður vélstjóra) 6 v.
6.-8. Björn Þorsteinsson (Út-
vegsbankinn), Jóhann Örn Sigur-
jónsson (Landsbankinn) og Þröstur
Þórhallsson (Álafoss) 5'k v.
9.—13. Stefán Briem (Samvinnu-
bankinn), Hrafn Loftsson, (Hamp-
iðjan), Egill Þorsteins (Verzlun-
arbankinn), Ásgeir Þór Árnason
(Dagblaðið og Vísir) og Snorri
Bergsson (Flugleiðir) 5 v.
14.—19. Karl Þorsteins (Bruna-
bótafélag íslands), Magnús Sól-
mundarson (Samvinnuferðir-Land-
sýn), Sævar Bjarnason, (B.M.
Vallá), Hilmar Karlsson (Búnað-
arbankinn), Ögmundur Kristinsson
(Henson) og Hannes Hlífar Stef-
ánsson (Sanitas) 4'k v.
20,—23. Georg Páll Skúlason
(Dentalía), Jón Friðjónsson
Helgi Ólafsson með verðlaunagripinn. Af þeim sex mótum sem haldin hafa
verið á Lækjartorgi hefur Helgi unnið fimm.
(Hljómbær), Páll Þórhallsson
(Móna), og Arnór Björnsson
(Grandos kaffi) 4 v.
24.-25. Jón Þorsteinsson (Eim-
skip) og Lárus Jóhannesson (Sam-
vinnutryggingar) 3 'k v.
26.—30. Tómas Björnsson (Vöru-
merking), Guðmundur Árnason
(Impak), Stefán Þórisson (Þýzk-
íslenska verzlunarfélagið), Sveinn
Ingi Sveinsson (Blondie) og Jóhann
Þórir Jónsson (Tímaritið Skák) 3 v.
31. Guðlaug Þorsteinsdóttir
(Guðmundur Arason — Smíðajárn)
2 v.
32. Hjörleifur Sveinbjörnsson
(Spegillinn) 1 v.
Keppandi Spegilsins mætti með
jógúrt og dulsálfræðing til leiks að
hætti frægra taflmanna í útlönd-
um, en sá gambítur brást að þessu
sinni.