Morgunblaðið - 14.07.1983, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. JÚLÍ 1983
Heimsókn til Oporto:
Skór - skór
-----------------------------og
Texti: Jóhanna Kristjónsdóttir
Sólin skein af heiðum portúgtílskum himni, þegar ég kom brun-
andi á Escortinum í áttina til Oporto frá Braga, elskulegri borg í
Norður-Portúgal. Þar var þá dagana verið að halda hátíð til heiðurs
heilögum Jóhannesi og borgin var skreytt hátt og lágt, það var engu
líkara en jólin væru að koma. Haft er á orði í Portúgal, að í Braga
biðjist menn fyrir, læri í Coimbra, vinni í Oporto og skemmti sér í
Lissabon. Alténd er iðnaðarframleiðsla með miklum blóma í Oporto
og héruðunum þar í grenndinni. Tvisvár á ári síðustu fimm ár halda
Portúgalir mikla skósýningu, Mocap, í Oporto, en um það þarf ekki
að fjölyrða, að hlutur þeirra í skótausframleiðslu hefur aukizt bæði
að gæðum og magni hin síöustu ár.
Því var nú meðal annars erindi
mitt í þessu ljúfa fríi að þekkjast
boð Útflutningsráðsins og heim-
sækja Mocap í Kristalshöllinni
sem stóð í 3 daga, en þar eru flest-
ar vörusýningar haldnar.
Ég fór að velta því fyrir mér á
leiðinni frá Braga, hvernig ég ætti
að finna: í fyrsta lagi hótelið mitt
Grand Batalha og síðan Kristals-
höllina. Tvisvar áður hef ég komið
til Oporto og hvergi hefur aðdáun
mín á leigubílstjórum orðið jafn
óskipt. Oporto er afar erfið borg
ókunnugum, hún er jafn þung-
iamaleg og ruglingsleg og Lissa-
bon er aðgengileg. Hún tekur eng-
um fagnandi í einum grænum, en
býr yfir einhverjum þungum
sjarma sem verður æ hugnanlegri
eftir því sem maður kemur þangað
oftar. En því miður er ég ekki búin
að kynnast henni nóg til að rata
um hana. Ég hafði skoðað kort af
henni, en það reyndist til lítils.
Var nú ljóst að ég yrði að velja
milli kosta: keyra fram og aftur og
upp og niður og út og suður í þeirri
von, að ég myndi ramba á hótelið
eða Kristalshöllina, ellegar grípa
til annarra ráða. Svo að ég slakaði
mér út úr bílnum á miðri umferð-
argötu og varð af hið mesta flaut
og fár meðal nærstaddra bílstjóra.
En upp úr þvögunni fiskaði ég
ágætan leigubílstjóra, sem síðan
ók á undan eins og herforingi,
fyrst til hótelsins og síðan til
Kristalshallarinnar og þóttist ég
nú heldur góð með mig.
Þegar á Mocap kom var opnun-
arathöfninni lokið, enda er hún
sjaldnast löng né formleg. Hins
vegar heyrði ég að það gæti verið
að Eanes forseti Portúgals myndi
heiðra sýninguna með því að
heimsækja hana daginn eftir.
Á Mocap sem nú var haldin
sýndu áttatíu og sjö fyrirtæki
haust- og vetrartízku 1984. Það
vakti athygli mína, hversu áber-
andi voru léttir og þægilegir úti-
vistarskór, gönguskór sem
íþróttaskór og átti þetta jafnt við
um barna og fullorðinsskótau.
Auðvitað sýndu mörg fyrirtæki
einnig spariskó og greinilegt að sú
tízka heldur sér, að hælar á
kvenskóm hækki ekki að ráði,
töluvert er um skemmtilega
skondna bandaskó.
í tengslum við skósýninguna
var gestum afhent mikið rit og
veglegt, sem skóframleiðendur
gefa út árlega og voru þar talin
upp í myndum og máli öll fyrir-
tæki í landinu sem skó framleiða.
Enda ekki nema lítið brot þeirra
sem komast að í Kristalshöllinni.
Yfirmaður skódeildar Intituto do
Comercio Externo, Fernandes
sagði mér að ástæðan fyrir því að
mörg þekkt og gróin fyrirtæki
voru víðsfjarri sé sú, að þau hafi
fest sig svo vel i sessi, að við-
skiptavinir snúi sér beint til
þeirra. Það hafi orðið þróunin á
Mocap, að nýrri fyrirtæki komi
með framleiðslu sína á þessar sýn-
ingar, en innan um voru auðvitað
ýms þekkt fyrirtæki svo sem
XAVI, Colibri, Pilar, Felmini og
ýmis fleiri. Sýningin gefur því
framleiðendum, sem eru að hasla
sér völl ágætt tækifæri til að
koma á framfæri varningi sínum.
f greinargóðum bæklingi sem er
gefinn út með öðrum plöggum um
sýninguna fá öll fyrirtækin vitn-
isburð um gæði, innkaupaaðilum
til glöggvunar. En til þessarar
sýningar streyma bæði erlendir og
innlendir kaupendur og ýmsir
urðu til að spyrja mig, hvernig á
því stæði að „Maðurinn frá ís-
landi“ væri ekki mættur á svæð-
inu. Þar var átt við Steinar
Waage, sem hefur gert sér tíðför-
ult á þessar sýningar og bersýni-
lega þekktur að öllu góðu.
Eins og áður er getið hafa gæði
aukizt hröðum skrefum í skó-
framleiðslu, eftir því sem aðstaða
fyrirtækjanna hefur verið bætt.
Fyrir tiltölulega fáum árum var
algengt, að nánast væri um fjöl-
skyldufyrirtæki að ræða, skór
voru smíðaðir í bílskúrum eða
bakhúsum og sat fjölskyldan við.
Nú hefur skipt um, fyrirtækjum
hefur verið steypt saman og önnur
fengið aðstoð til að víkka út
starfsemina og bæta vélakost sinn
og gæðaeftirlit verið hert innan
fyrirtækjanna sjálfra.
Árið 1973 framleiddu Portúgalir
til útflutnings 4.662.818 pör af
skóm að verðmæti í eskútum
538.161 þús. Árið 1978 fer hún að
taka hressileg stökk, nær þá
9.437.377 pörum og á árinu 1982
komst hún I rúmar 14 milljónir
- skór
Eanes
*/*x*
~ PORTUGUESE SHOE SHOW
SPRING - SUMMER - 84
17 -18 -19 June 83
Palócio de Crlstol
PORTO - PORTUGAL
Eanes er kominn til sýningarinnar.
Frá tízkusýningunni.
para og útflutningsverðmæti
þeirra um 10 milljónir eskútos.
Sem fyrr kaupa Þjóðverjar mest,
um 18,5 prósent, næstir koma
Bretar með 16,9 prósent. Af Norð-
urlöndunum kaupa Svíar mest að
um 11,2 prósent. Samkvæmt
skýrslum keyptu íslendingar á ár-
inu 1982 um þrjátíu þúsund skó-
pör, þetta er aðeins 0,2 prósent af
heildarútflutningi og hefur orðið
eilítill samdráttur frá árinu 1981,
þá munum við hafa keypt 0,3 pró-
sent og má varla minna vera. Þó
ber þess að geta, að íslendingar
munu ekki alltaf kaupa skóna
beint frá Portúgal, af einhverjum
ástæðum, sem ég þekki ekki, láta
sumir kaupin ganga gegnum
Danmörku eða Englandi og því er
trúlegt að þetta sé ekki nákvæm
tala. En vissulega mættu skókaup
okkar aukast til muna, enda ugg-
laust hagstæðari en frá ýmsum
öðrum þjóðum. Af heildarútflutn-
ingi fara um 64 prósent til Efna-
hagsbandalagsríkja og 24,5 pró-
sent til EFTA-ríkja.
Ég er að vísu ekki hagvön á
vörusýningum, en allur undirbún-
ingur virtist hinn ákjósanlegasti
og aðstaðan í Kristalshöllinni
fyrirtak. Þar eru básar fyrir sýn-
endur, en svo er náttúrulega mis-
jafnt hvað fyrirtækin eru lagin að
raða upp varningi sínum, svo að
gestir laðist að. Auk þess er þarna
öll möguleg þjónusta sem nauð-
synleg er talin, veitingaaðstaða í
kjallara og svo mætti lengi telja.
Oporto.
Tízkusýningar eru tvisvar á dag
fyrri tvo daga sýningarinnar. Ég
horfði á eina slíka, á öðrum degi,
fjörleg og litrík sýning og þar
kenndi margra grasa. Fatnaður
sýningarfólks bersýnilega gerður
með tilliti til þess að athyglin
dragist ekki um of frá skónum.
Þarna hitti ég Joao Sousa
Machado, yfirmann viðskipta-
skrifstofunnar í Osló, sem einnig
hefur með ísland að gera. Sousa
Machado hefur nokkrum sinnum
komið hingað og hefur lagt sig í
framkróka við að efla viðskipti
landanna. Hann sagðist vera
undrandi yfir því að ekki skyldu
neinir skókaupmenn koma á sýn-
inguna að þessu sinni.
Fyrsta kvöldið hélt svo stjórn
sýningarinnar og forstjórar við-
skiptaskrifstofanna erlendum
blaðamönnum og bankastjórnum
þeirra peningastofnana sem
studdu Mocap herlega veislu í
púrtvínskjallara í Gaia, handan
Douro-árinnar, nánar tiltekið í
Real Companhia Velha. Þar voru
fyrst bornir fram ýmsir smáréttir,
svo að ég var langt komin að verða
södd þegar sezt var að borðum og
bornar fram aðskiljanlegar krásir
næstu tvo þrjá klukkutímana.
Þarna rabbaði ég við m.a. for-
stjóra ICEP í Angola, Rui Santos.
Santos sagði að hann ætti að vera
þrjú ár í Angóla og „ég hef nú
afplánað tvö“. Hann sagði að
ástandið í Angóla væri öldungis
ótrúlega erfitt. Þarna á í hlut eitt
auðugasta land Afríku og þar ríkir
skortur á öllum nauðsynjum og
þjónusta er auðvitað í lágmarki.
Ferðaiðnaður er enginn og Luanda
hálfgerð draugaborg. Samt er
ljóst að það er merkilegt, hversu
mjög samskipti Portúgals við
fyrrverandi nýlendur sínar, Ang-
óla og Mosambik, hafa batnað, því
að fyrstu árin eftir að þau fengu
sjálfstæði ríkti fullur fjandskap-
ur. Flýðu þá úr landi hundruð þús-
unda manna, margir af því sér-
fræðingar sem Angólar máttu illa
við að missa, en einnig alþýðufólk
og kom flestir slyppir og snauðir
til Portúgals. Ekki va'rð þetta til
að bæta ringlureiðina sem var þá í
Portúgal, en flóttamennirnir hafa
sýnt mikla útsjónarsemi og ótví-
ræðan dugnað við að reyna að
koma undir sig fótunum á ný.
Þarna um kvöldið barst forseta-
heimsókn daginn eftir í tal, það