Morgunblaðið - 15.07.1983, Qupperneq 1

64 SÍÐUR
158. tbl. 70. árg.
FÖSTUDAGUR 15. JÚLÍ 1983
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Stórveldin kýta um
niðurstöðu í Madrid
Madrid, 14. júlí, AP.
Aöalsamningamaður Banda-
ríkjanna á öryggismálaráðstefnunni í
Madrid kom aftur frá Washington í
dag, en neitaði að segja til um hvort
Reagan forseti hefði gefið honum
umboð til að undirrita lokayfirlýs-
ingu, sem gera myndi óþarfa mann-
réttindaráöstefnu, sem fylgja átti í
kjölfarið.
Kampelman sagðist halda að
Reagan hefði verið all ánægður
með inntak yfirlýsingarinnar, en
tók fram að enn ætti eftir að leysa
úr vandamálum áður en Bandarík-
in gætu léð henni samþykki sitt.
Meðal þeirra vandamála, sem
Kampelman vék að, var krafa
Möltu um að hvatt yrði til sér-
stakrar öryggisráðstefnu Miðjarð-
arhafsríkja í yfirlýsingunni, þýðing
hennar af ensku á rússnesku, og
ákvæði um væntanlegan fund um
mannleg samskipti í Sviss 1986.
Aðspurður um hvort Reagan hefði
heimilað honum að samþykkja yf-
irlýsinguna svaraði Kampelman:
„Hann gaf mér umboð til að
semja."
Orðrómur hefur að undanförnu
verið á kreiki í Washington um að
stjórnvöld í Sovétríkjunum hygð-
ust sleppa úr haldi kunnum andófs-
mönnum svo sem Anatoly Schar-
ansky og Yuri Orlov gegn því að
vestræn ríki uppfylltu vissar kröf-
ur. Kampelman vildi ekkert segja
um slíkar sögusagnir og gat þess að
Bandaríkjunum væri meira gefið
um athafnir en orð.
Hlutlaus sendimaður á ráðstefn-
unni, sem ekki vildi láta nafns síns
getið, sagði í dag að hrossakaup
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna
um lokayfirlýsingu ráðstefnunnar
væru „auðmýkjandi" fyrir hinar
þjóðirnar þrjátíu og þrjár, sem
fulltrúa eiga á ráðstefnunni.
Kampelman mun hafa átt langan
fund með sendimönnum Sovétríkj-
anna í dag. Samkvæmt óstaðfest-
um fréttum er á döfinni málamiðl-
un þar sem kveðið er á um að Sov-
étmenn fallist á ráðstefnu í Sviss á
næsta ári um sameiningu tvístr-
aðra fjölskyldna, en vesturveldin
samþykki afvopnunarráðstefnu í
Stokkhólmi.
Þrjátíu og einn mánuður er lið-
inn síðan Madrid-ráðstefnan hófst,
en ráðstefnunni var í upphafi ætlað
að hafa eftirlit með framkvæmd
Helsinki-sáttmálans um mann-
réttindi frá 1972.
Eldingu
laust í
elskendur
Belgrad, Júgóslavíu, 14. júlí. AP.
PILTUR og stúlka, sem heit-
bundin voru, létu lífið í þrumu-
veðri í Júgóslavíu í dag. Laust
eldingu í elskendurna, er þau
leituðu skjóls undir eikartré úti
á víðavangi. Þau voru bæði
nítján ára að aldri.
Nedjo Andjelic og unnusta
hans, Rada Savavovic, voru á
heimleið eftir samkvæmi
nærri bænum Mrkonjicgrad
er atburðurinn átti sér stað,
að sögn dagblaðsins Vecernje
Novosti. Yngri systir unnust-
unnar var með á heimleiðinni
og meiddist hún af völdum
eldingarinnar.
Alls hafa fjórir látist af
völdum þrumuveðurs í Júgó-
slavíu á einni viku. Elding
varð nýlega konu að bana þar
sem hún sat á verönd fyrir
framan hús sitt í smáþorpi í
miðhluta landsins.
Tyrkneskur diplómat drepinn
Lögreglumaður rannsakar lík Dursun Aksoys, sendifulltrúa við tyrkn-
eska sendiráðið í Brussel, eftir að hann var skotinn til bana í bifreið
sinni. Skæruliðasamtök, sem berjast fyrir frelsi Armeníu, hafa lýst sig
ábyrg fyrir morðinu. Sjá nánar á bls. 15.
Dómur í Chile féll
herstjórninni í óhag
Santiagó, Chile, 14.júlí. AP.
STJÓRNIN í Chile afrýjaði í dag úr-
skurði dómstóls um lögmæti frið-
samlegra mótmælaaðgerða og vísaði
úr starfi verkalýðsforingja, sem haft
hafði forgöngu um mótmæli gegn
stjórninni.
Úrskurður dómstólsins, sem
áfrýjað hefur verið til hæstaréttar
í Chile, markar fyrsta ósigur Pino-
chets forseta fyrir dómstólum síð-
an hann kom til valda fyrir nær
áratug. Dómstóllinn tilkynnti
niðurstöðu sína aðeins sólarhring
eftir að háværar mótmælagöngur
voru farnar gegn stjórninni. Einu
viðbrögð stjórnarinnar voru um-
mæli Ramons Suarez, ráðherra, í
dag um að valdhafar myndu
„virða niðurstöðu dómstóa full-
komalega". Talið er ólíklegt að
áfrýjun stjórnarinnar muni fá
niðurstöðunni breytt.
Forseti verkalýðsfélags kopar-
verkamanna, Rodolfo Seguel, sem
vísað var úr starfi, hefur verið í
fangelsi síðan hann efndi til mót-
mæla tvisvar, í maí og júní.
Verkalýðsfélag Sequels dreifði
ljósriti af uppsagnarbréfi hans
12.júlí þar sem vitnað er í ásakan-
Manila, Filippseyjum, I4.júlí. AP.
SOVÉTMENN hafa gert Filipps-
eyingum boð um að auka samskipti
landanna eftir að Ferdinand Marcos
forseti sagði bandarískum fulltrúa-
deildarþingmönnum að hann gæti
verið án þess að hafa bandarískar
herstöðvar á Filippseyjum og kynni
að snúa sér til Sovétmanna.
f bréfi, sem hann sendi utanrík-
isráðherra Filippseyja, Carlos
Romulo, á miðvikudag sagði vara-
forseti sovézka Æðstaráðsins,
ir stjórnarinnar. Niðurstaða
dómstólsins varðar þó ekki mál
Sequels beinlínis og bannar ekki
að menn séu kærðir fyrir ólög-
mæta vinnustöðvun.
Ivan Kalin, að til greina kæmi að
efla samskipti landanna „á ýms-
um sviðum". Tilgangur bréfsins
mun hafa verið að þakka utanrík-
isráðherranum móttökur í apríl,
en þá heimsótti Kalin Filippseyj-
ar.
í bréfi Kalins sagði orðrétt:
„Heimsóknin styrkti þá sannfær-
ingu mína að frekari vináttutengsl
og samstarf á ýmsum sviðum milli
Sovétmenn sýna
Velkominn aftur
Sergei Kondrashev, einn af forystumönnum sovézku sendinefndarinnar á
öryggismálaráðstefnunni í Madrid, tekur í höndina á aðalsamningamanni
Bandaríkjanna, Max Kampelman, t.h. Kampelman kom aftur í dag eftir fund
með yfirmönnum í Washington og er talið að hann muni leggja fram nýjar
tillögur í viðræðunum. Aðalsamningamaður Sovefríkjanna, Antoli Kovalio, er
lengst t.v., en maðurinn með dökku gleraugun er Igo Andropov, sonur
Sovétleiðtogans Yuri Andropovs.
Þing undirbýr
afnám herlaga
Varsjá. U.júH. AP.
PÓLSKA þingið samþykkti í dag
heimild um aukin umsvif lögregiu og
hóf umræður um aukin völd stjórn-
arinnar til að stjórna með tilskipun-
um. Talið er að fyrirhugaðar aðgerð-
ir þingsins séu til undirbúnings við
afnám herlaga í Póllandi í næstu
viku.
Samkvæmt áreiðanlegum heim-
ildarmönnum, sem ekki vildu láta
nafns síns getið, er búist við að
Jaruzelski hershöfðingi, sem er
leiðtogi kommúnistaflokksins og
forsætisráðherra landsins, til-
kynni afnám herlaganna á þingi
næstkomandi fimmtudag. Emb-
ættismenn í Varsjá færðust undan
að játa eða neita fréttinni.
Leiðtogar hinna bönnuðu verka-
lýðssamtaka, Samstöðu, hafa látið
í veðri vaka að þeir muni halda
áfram andspyrnu sinni verði her-
lög afnumin en réttur verkalýðsfé-
laga ekki viðurkenndur. Hafa þeir
einnig sett fram kröfur um að
fjöldi þvingunarlaga, sem sett
hafa verið frá því í desember 1981,
verði felldur niður.
Þær tillögur, sem umræður
pólska þingsins munu einkum snú-
ast um, varða viðbrögð við hugs-
anlegum mótmælum og ókyrrð
Jaruzelski hershöfóingi
þegar herlaga nýtur ekki lengur
við. Talið er að samþykkt verði
stjórnarskrárbreyting, sem gera
mun ríkisstjórn og lögreglu auð-
veldara að grípa til þvingunarað-
gerða. í uppkasti að breytingar-
tillögunni segir að ríkisráð eða
forseti, sem í raun þýðir ríkis-
stjórnin, geti lýst yfir neyðarást-
andi um óákveðinn tíma í hluta
Póllands eða landinu öllu, ef ör-
yggi þjóðarinnar er á einhvern
hátt ögrað eða náttúruhamfarir
eiga sér stað. Slík stjórnarskrár-
viðbót myndi að áliti vestrænna
sérfræðinga gera stjórninni kleift
að lýsa yfir neyðarástandi án sér-
stakrar samþykktar þingsins.
Marcos vinalæti
Sovétríkjanna og Filippseyja
þjónaði hagsmunum þjóðanna
beggja."
Skrifstofa Romulos gerði bréfið
opinbert fimm dögum eftir að
Marcos forseti sagði sendii'efnd
bandarískra þingmanna að
Bandaríkin gætu haft sig á brott
með herstöðvar sínar ef Filippsey-
ingar þyrftu að borga of mikið
fyrir þær. Bandaríkjamenn lofuðu
Filippseyingum nýlega níu hundr-
uð milljónum Bandaríkjadala í ef-
nahags- og hernaðaraðstoð, ef þeir
fengju að halda flugherstöð og
flotastöð á eyjunum til ársins
1989, að minnsta kosti. Margir
þingmenn í bandarísku fulltrúa-
deildinni hafa gagnrýnt stjórn
forsetans vegna brota á mannreft-
indum og hótað að greiða atkvæði
gegn aukinni fjárhagsaðstoð við
Filippseyjar.