Morgunblaðið - 19.07.1983, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚLÍ 1983
Milton Friedman:
Andstæðingar Thatchers eru
hugmyndafræðilega gjaldþrota
ÁRIÐ 1981 hafdi kreppan náð æ
meiri tökum á efnahagslífi Bret-
landseyja, verðbólgan jókst, svo og
atvinnuleysi og sýnt var að dagar
Margrétar Thatcher myndu vera
taldir sem forsætisráðherra ef
henni tækist ekki aö stemma stigu
við vandamálunum. Talað var um
kúvendingar.
Frú Thatcher sagðist hins vegar
hafa ekkert slíkt í hyggju, kreppan
gaf sig ekki og atvinnuleysi jókst.
Samt sem áður vann íhaldsflokk-
urinn undir stjórn Thatchers stær-
asta kosningasigur Bretlands síð-
an árið 1945.
En hvers vegna var sigurinn
jafn stór og glæsilegur og raun
bar vitni? Ein skýring hefur ver-
ið nefnd, að aðgerðir Thatchers
drógu úr verðbólgu. Hún var 22
prósent í árslok 1980, en er nú
um 4 prósent. Þar með stóð
Thatcher við gefið kosningarlof-
orð. Tvær aðrar skýringar koma
til. f fyrsta lagi stríð Breta og
Argentínumanna um Falklands-
eyjar og minnkandi vegur
breska Verkamannaflokksins. í
Falklandseyjamálinu sýndi
Tatcher forystuhæfileika sem
hrifu þjóðina með til stuðnings
og hin mikla vinstri sveifla
Verkamannaflokksins varð til
þess að splundra stjórnarand-
stöðuflokkunum fremur en að
styrkja þá gegn íhaldsflokknum.
Málið var í raun, að áframhald-
andi stjórn íhaldsflokksins var
Milton Friedman
það eina raunhæfa í stöðunni
hjá Bretum.
Þær skýringar sem nefndar
hafa verið eru góðra gjalda verð-
ar og standa óhaggaðar fyrir
sínu, en minna hefur farið fyrir
einni skýringunni enn og víkjum
til Frakklands: Um svipað leyti
og Thatcher varð forsætisráð-
herra Bretlands og Ronald Reag-
an varð forseti Bandaríkjanna,
var Mitterrand að setjast í for-
Margaret Thatcher.
setasætið í Frakklandi. Frakkar
bjuggu þá við hið sama og Bret-
ar og Bandaríkjamenn, verð-
bólgu, vaxandi kreppu og at-
vinnuleysi. Mitterrand beitti
gerólíkum baráttuaðferðum.
Mitterrand jók skatta, Thatcher
dró úr þeim. Thatcher dró úr
verðlagshömlum, Mitterrand
herti á þeim. Thatcher aflétti
hömlum á gjaldeyrisviðskiptum
en Mitterrand herti reglurnar í
þeim efnum. Thatcher dró úr
þjóðnýtingu banka og fyrir-
tækja, Mitterrand gerði hið and-
stæða, auk þess sem hann beitti
sér fyrir auknum ríkisafskiptum
af öðrum atvinnurekstri.
Thatcher reyndi að draga úr
ríkisútgjöldum, að vísu árang-
urslítið, en Mitterrand snarjók
ríkisútgjöldin. Svona mætti
áfram halda. Hefðu meðul Mitt-
errands hrifið, þó ekki hefði ver-
ið nema til skamms tíma, hefði
stjórnarandstaðan í Bretlandi
getað teflt fram raunhæfri
stefnu gegn íhaldsflokknum. En
meðul Frakklandsforseta reynd-
ust ekki góð, verðbólga jókst,
einnig atvinnuleysi og önnur
kreppueinkenni. Þrjár gengis-
fellingar á tveimur árum. Og til
að bæta gráu ofan á svart fyrir
bresku stjórnarandstöðuna, þá
kúventi Mitterrand. Hann tók
upp í vaxandi mæli meðul
Thatchers. Þar með gat stjórn-
arandstaðan ekki lengur boðið
upp á eitt eða neitt, alþýða á
Bretlandseyjum gerði sér grein
fyrir að um auðveldar leiðir frá
vandanum er ekki að ræða.
í Bandaríkjunum gengur á
þessu sama. Andstæðingar
Reagans gagnrýna harðlega
efnahagsstefnuna. En hug-
myndafræðilega hafa þeir upp á
ekkert betra að bjóða og þeir
taka smám saman upp stefnuna
sjálfir.
(Þýtt og endurs. úr
grein Miltons Friedmans.)
17
3,30 krónur
kostar að
framleiða
kíló af heyi
Á VEGUM Búreikningaskrifstof-
unnar hefur famleiðslukostnaður
á heyi verið framreiknaður. Þá er
miðað við verðið eins og það hef-
ur verið undanfarin ár að við-
bættum hækkunum sem orðið
hafa á árinu.
í fyrra var þessi kostnaður
áætlaður 2,00 kr. á kg af þurr-
heyi komið í hlöðu.
Nú er framleiðslukostnaðar-
verð reiknað á kr. 3,30 á kg af
fullþurru heyi komið í hlöðu.
Verð á teignum er reiknað
10—15% lægra.
Gódan dagirm!
ÍSIANDSREISUR
jþrir ÍSLENUjlGA
n __ Hljóöa
Töfrar og fegurö
Flugleiðir gefa þér kost á að kynnast töfrum
landsins og fegurð, sem þú hefur ef til vill aðeins
lesið um í ferðabæklingum fyrir útlendinga og
ferðahandbókum. Gististaðir eru allir mjög góðir,
allt frá fyrsta flokks hótelum til fallegra tiafdstæða,
- og allt þar á milli. Miðað er við að ferðalangurinn
nýti sér skipulagða ferðaþjónustu á hverjum
áfangastað eða nýti sér t.d. bílaleigur til að ferðast
á eigin vegum. Hér er um að ræða svo að segja
ótakmarkaða möguleika til að njóta sumarleyfisins
á sem hagkvæmastan hátt.
Sérstakt verð
Sumarreisur Flugleiða eru íslandsferðir fyrir
íslendinga, boðnar á sérstöku verði, sem er 30%
lægra en venjuleg fargjöld, en kaupa þarf einhverja
sumarreisuþjónustu á áfangastað fyrir að minnsta
kosti 600 krónur fyrir hvern ferðalang, - 250 krónur
fyrir börn.
ísafjörður
Sumarreisuþjónusta: Hótel isafjörður, sigling um
Hornstrandir, sigling um Djúpið, útsýnisferð um
bæinn. Sérstaklega áhugaverð 4ra daga ferð um
Hornstrandir, einn fegursta stað á Vestfjörðum.
Helgarferð, sem hefst á föstudegi og lýkur á
mánudegi.
Akureyri - Húsavík
Sumarreisuþjónusta: Hótel KEA, Varðborg, Akureyri,
Mývatnsferðir, Eyjafjarðarsigling, útsýnisferðir um
bæinn.
Hótel Húsavík, bílaleiga, sjóstangaveiðiferðir og
Eldárferð, sem er sérstaklega yfirgripsmikil
dagsferð frá Húsavík um Tjörnes, Ásbyrgi,
Hljóðakletta og til Dettifoss. Þaðan er farið til
Mývatns og aftur til Húsavíkur. Ógleymanleg
náttúrufegurð i rammíslensku umhverfi.
Egilsstaðir - Höfn
Sumarreisuþjónusta: Hótel Valaskjálf, Gistihúsið
Egilsstöðum, bílaleiga gefur kost á könnunarferðum
um fegurstu staði Austfjarða og Héraðs. Jöklaferðir
hf. á Hornafirði gefa nú ferðalöngum kost á
sérstakri jöklaferð með lúxus snjóbíl. Þessar
jöklaferðir eru afar vinsælar. Farið er á Vatnajökul í
sérstaklega innréttuðum snjóbíl og ferðast
þægilega um jökulinn í 3-4 klukkustundir. Þetta er
útsýnisferð, sem á sér varla nokkurn líka.
Reykjavík
Sumarreisuþjónusta: Hótel Esja, Hótel Loftleiðir.
Útsýnisferðir til Gullfoss og Geysis með
Kynnisferðum, auk fjölda annarra ferða þeirra.
Útsýnisferð um Reykjavík, dagsferðir og kvöldferð
sem endar á Broadway. Söfn, tónleikar, leikhús,
skemmtistaðir, íþróttastaðir o.m.fl.
Lágmarksdvöl á áfangastað er 4 dagar en
hámarksdvöl 21 dagur.
FLUGLEIDIR
Gott fólk hjá traustu félagi
Nðnarl upplysingar fast hja söluskrlfstofum okkar, umboðs-
mönnum og ferðaskrlfstofum.