Morgunblaðið - 22.07.1983, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. JÚLÍ 1983
47
Hvað er verið að biðja um?
Kiss á Listahátíö, Duran Duran á Listahátíö, David Bowie á Listahá-
tíö, Bítlana á Listahátíö, Kiss í sjónvarpiö, viö viljum þetta viö viljum
hitt. — Þaö er auövelt aö skrifa bréf í lesendadálkana og vilja fá allt
milli himins og jaröar nema nafniö sitt undir bréfiö. Þaö vantar ekki
kröfurnar og heimtufrekjuna, þegar lesendabréfin streyma í löngum bun-
um inn á ritstjórnarskrifstofur blaöanna meö óskum og fullyröingum um
ágæti þessarar hljómsveitar sem seldi svona margar plötur og hinnar sem
er svona vinsæl í hinu landinu. En flestir þessara bréfritara gleyma einum
af meginþáttunum fyrir því aö hægt sé aö flytja erlent listafólk til landsins,
hvaða nafni sem það nefnist. Þaö þurfa einhverjir aö borga brúsann. Til aö
hægt sé aö halda tónleika þarf áhorfendur sem eru tilbúnir aö greiöa
raunverö fyrir aögöngumiöann. En hver hefur reynslan af tónleikahaldi
síðustu missera veriö? Því er létt aö svara. Taþ og aftur taþ.
Þaö er skemmst aö minnast
tónleika Echo & the Bunnymen,
Classix Nouveau og jafnvel Human
League. Þeir aöilar sem aö þessum
tónleikum stóóu töpuöu allir veru-
legum fjárhæöum á þessu hættu-
spili. Bjartsýnismenn sem hafa
tónlistarinnflutning aö hugsjón
hafa í gegnum tíðina tapaö pening-
um á því aö standa í þessu. Þaö
segir ef til vill einhver sem svo aö
enginn þessara hljómsveita hafi
verið nógu vinsæl eöa eftirsótt hér
á landi þegar þær komu. Jæja, ef
svo er þætti mér gaman aö vita
hvaöa hljómsveit er nógu vinsæl
eöa eftirsótt til aö fylla svo ekki
væri stærri hljómleikasal en Laug-
ardalshöllina. Ég man ekki eftir
nema tveimur hljómsveitum sem
fyllt hafa Höllina. Led Zeþþelin og
Deep Purple. Jú, líklega fylltu
Stranglers einnig '78, en þar meö
er það upptaliö. — Nú hugsar ein-
hver meö sér aö víst myndi David
Bowie fylla Höllina og Rolling Ston-
es og jafnvel Frank Zappa. Já, vel
má þaö vera, en Höllin er ekki einu
sinni nógu stór fyrir tækjakostinn
sem þessir aðilar nota á tónleikum
og hefur einhver hugsaö það dæmi
til enda hvaö kosta myndi aö flytja
allan þennan búnaö til og frá land-
inu?
Þaö má kannski segja sem svo
aö Listahátíö sé nú einu sinni hátíö
fólksins og aö hún hafi vel efni á aö
tapa nokkrum aurum á því aö flytja
inn sómasamlega rokkhljómsveit
eins og Police, Talkings Heads,
Iron Maiden eða menn á borö viö
Bruce Springsteen og David
Bcwie, en þaö er alkunna aö rokk-
tónlist er ekki á efnisskrá Listahá-
tíöar nema í því augnamiöi aö
hægt sé aö hafa umtalsveröan
hagnaö af viökomandi atriöi og
þess vegna geta rokkunnendur
sjálfum sér um kennt.
Þegar stórhuga menn hafa tekið
áhættuna á aö flytja inn erlendar
popphljómsveitir aö undanförnu,
hefur buliö hátt í tómri tunnu, eöa
tómri Höll. Þeir sem mest hafa
heimtaö hafa setið stjarfir fyrir
framan vídeóió eöa hangiö niörá
Hlemmi á meöan útlendingarnir
hafa þaniö sig fyrir tómu húsi. Svo
nokkrum dögum síðar byrja les-
endabréfin aö birtast á nýjan leik,
sýnið Kiss-myndina í sjónvarp-
inu ...
Jónatan Garöarsson.
Um marbletti, stranda-
glópaogfleira ...
Nokkuð hefur veriö fariö eftir I
áskorun Halls á fyrstu síö-
unni og viö gengin niður á
förnum vegi (hvaö eru nokkrir mar-
blettir milli vina). Flestir hafa veriö
nokkuð hressir meö það sem kom-
iö er, en hafa heldur haft meiri
áhuga á aö vita hvort þetta stúss
sé ekki skemmtilegt. Jú, þaö meg-
iöi vera viss um. Þaö eina sem hef-
ur gengið illa er aö draga upp
nokkrar hugmyndir hjá fólki. Marg-
ir fælast þegar maöur nefnir tillög-
ur, helst þeir ódrukknu. Annars er
stórsniðugt hvaó vellur upp úr fólki
stundum þegar við erum dregin út
í horn. En mig langar til aö benda á
aöra góöa leiö til aö komast í sam-
band viö okkur. Fyrir utan það aö
vera hættuminni aöferð líkamlega
þá geta einnig fleiri hlustaö eöa
réttara sagt séö, og þá er mark-
miði svona síöu náö, aö nokkru
leyti. SKRIFIÐI OKKUR BRÉF.
Heimilisfangið er:
Blöndungurinn
c/o Morgunblaöiö
Aðalstræti 6
101 Reykjavík
Fyrst við erum nú á annaö borö
aö tala um bréfaskriftir, þá minn-
um viö á aö okkur vantar fréttarit-
ara innan lands sem utan. Ef þiö
vitiö um pennaglaðan strandaglóp
einhvers staðar, þá látiö okkur
vita, jafnvel þó hann búi í Hafnar-
firöinum. Haldiði svo áfram aö
spjalla viö okkur í tíma og ótíma,
símanúmerin okkar eru 34703 eöa
23934.
GAMALT OG GOTT
Um daginnrak á
f jörur okkar mikla ger-
semi, gamla árganga
Melody IVIaker. Þar
sem poppið er mikill
hluti af lífi ungs fólks
datt okkur í hugaðþað
gæti verið gaman að
þýða upp úr þessum
blöðum og veita smá
innsýn í hvað þótti
^,hot“ ffyrir um 20 ár-
jm. Elstu árgangar MM
eru frá 1963, meðan
MM var enn talið
djassblað þó ekki færi
það varhluta af popp-
inu.
Við byrjum á MM 17.
ágúst 1963.
... Einn af smekklausari dýrkend-
um Bítlanna geröi sér lítið fyrir og
sendi Paul McCartney litla maríu-
hænu til heilla. Hún var dauö þegar
hún komst til skila ... —
... í MM 24.8. ’63 er stór frétt um
ferð Cliff Richards til Ameríku til
aö fylgja eftir plötu sinni „It's all in
the game“. Hann kom fram í þætti
Ed Sullivans ... —.
... Margt var reynt til aö laða til
sín hlustendur í útvarpsstöðvun-
um. Radio Luxembourg hélt
keppni sem hét „guess the best
disc". Verölaunin: 14 dagar í New
York meö Paul Anka sem einka-
leiösögumann...
... Eitthvað hafa Rollingarnir
brallaö fleira en að vera meö sítt
hár þvi í MM 17.8. '63 er sagt frá
væntanlegri kvikmynd þar sem
þeir leika. Ekki er getiö um nafn
myndarinnar...
... Á þessum tíma eru Bítlarnir á
mikilli uppleiö og hafa átt eitt hit-
lag „Twist and Shout"...
... Eins og sönnum þjóðernis-
sinnum sæmir halda Bretar á lofti
sínum lögum á lista. Þessa vikuna
hafa aldrei veriö fleiri lög þar sem
beat-áhrifa gætir, sem sagt bresk
áhrif, einnig er þaö tekið fram aö
aldrei hafi verið jafn mörg rokk-lög
á lista og enn er beatinu þakk-
aö...
Er til unglingamenning?
Qkkur áskotnaðist hugtakið unglingamenning þegar við vorum á röltinu í miðbænum
síðla kvölds í vor. Unglingspiltur, dálítið undir áhrifum, vatt sér að okkur og bauð
franskar. Við þáðum og sátum upp meö kauöa. En sökum þess hversu huppleg við
vorum þá snérum við á strákinn og bárum upp við hann, hvað hann vildi lesa um á
unglingasíðu. Jú, það stóð ekki á svarinu. Hann vildi fá að lesa um eitthvað ... t.d.
unglingamenningu.
JA
Ha ha, þaö fór eins og mig
grunaöi. Þrátt fyrir aö þú
sért unglingur og hafir
einhverntíma veriö þaö, þá haföi
vellan á milli eyrnanna aldrei látiö
sér detta í hug, aö sulla í hugtakinu
unglingamenning. Og síöan þegar
oröiö skellur á og uppúr bullast, er
brugðist viö á þann hátt aö afneita.
En hvílík grunnhyggja. Þaö er ekk-
ert jafn augljóst og aö til er sérstök
unglingamenning. Sjáöu nú til
dæmis hvernig unglingurinn hagar
sér í skólanum. Hann á þaö til aö
vera eins og skólinn sé ekki til og
talað er um hann, sem eitthvaö
slæmt í tíma og ótíma, af öllum.
Sumir hafa þó gaman af. En hvern-
ig er þetta meö fyrrverandi ungl-
ing. Hann vinnur sína vinnu (skóli
er ekkert annaö en vinna) og lætur
sér sjaldnast dreyma um aö vinnan
sé ekki til. Á þessu er þó ein und-
antekning og er þaö t.d. árshátíö
eöa annar álíka mikill ófögnuöur,
sem tengist vinnu, eöa félagi. Þar
flippar unglingurinn á efri árum al-
gerlega út og enginn lætur sér
mikiö um finnast. Og enginn lætur
svo lítiö aö hugsa um hvers vegna
svo er. Jú, hegöunina hefur ungl-
ingurinn sem kominn er til ára
sinna lært á meöan hann var á því
menningarskeiöi sem kalla má
unglingamenningu. Sá sem þá var
jafnvel fyrirmyndin var ellilífeyris-
þegi sem læröi sína hegöun og út-
færöi hana fyrir sitt tímaskeiö þeg-
ar hann var unglingur.
En þaö skemmtilega er aö ungl-
ingamenning er menning í menn-
ingunni. Þaö eru til fá dæmi um aö
ein menning geti liöiö aðra. En
brátt fyrir þaö er þetta staöreynd.
Ástæöan er að á seinni tímum hef-
ur mannvera á aldrinum 12 til 20 í
raun hvorki veriö barn né fullmót-
aöur maöur. Af þessum sökum
veröur til sérstök menning, sem
næstum allar skyni gæddar verur
ganga í gengum. Vinsælt dæmi
sem oftast er notað í ööru sam-
hengi er tónlistin. j Glæsibæ mætir
fólk sem komiö er meö þann
slæma ávana aö nota bindi til aö
geta skemmt sér. Tónlistin sem
hristir þá hlunka er ekki sú sama
og hvetur rennilega unglinga. Enn
eitt dæmiö um menningu inni í
annarri menningu. Fáir hafa teygt
sig svo hátt aö renna huga um
hana, og getiö þiö ímyndaö ykkur
hvers vegna? Þaö er vegna þess
aö sá og þeir sem ættu um hana
aö fjalla, skrifa og tala eru allir
fyrrverandi unglingar.
Guörún Anna
NEI
Er til unglingamenning? Mikiö
déskoti er þetta asnaleg
spurning. Auövitaö er ekki til
neitt sem heitir unglingamenning.
Eöa hvaö? Mér er spurn, hvaö er
um aö ræöa?
Eitt get ég samt ekki þrætt fyrir
og er þaö aö ég haföi ekki mikið
hugsaö um þetta ósýnilega, til-
búna fyrirbrigöi fyrr en þessi
spurning var borin upp viö mig
fyrir skömmu. Sökurr, mikillar
þekkingar varö ég hissa og áttaöi
mig ekki alveg á hvaö var um aö
ske. Breiniö var sett í gang og út-
koman var þessi.
Ef þaö er til eitthvaö sem heitir
unglingamenning þá er hún hluti af
annarri menningu þess þjóöfélags
sem viö þrífumst í. Hana er ekki
hægt aö draga út og gera aö
sjálfstæöu fyrirbrigöi án þess aö
blanda inn í þáttum sem gera hana
ósjálfstæða. Ef til er eitthvaö sem
heitir unglingamenning þá er til
sjómannamenning, vesturbæjar-
kjaftakeilingamenning og þannig
mætti lengi telja. Jú, Gróa í vestur-
bænum hefur sinn sérstaka hátt á,
eöa mér er spurn, hvernig getur
þjóöfélagshópur sem hvorki getur
talist til barnarassa eöa skapandi
fulivaxta einstaklings átt eitthvaö
sem heitir menning? Þaö stenst
ekki.
Þaö sem gerir „hugtakiö” ungl-
ingamenningu aö ósjálfstæöu og
súpukenndu slangri (sem aö minni
skoðun hefur villst inn í íslenskuna
vegna áhrifa frá vandamálakenndu
sænsku oröafari) er sjálf skýringin
á menningu. Menning er allt það
sem viö segjum, gerum og hugs-
um. Unglingar hafa aö vissu leyti
sinn sérstaka oröaforöa en á hann
aö teljast menning? Nei alls ekki.
Vegna þess hvaöan hann kemur.
Sjáum til, hvaðan kemur hann? Jú,
mikiö rétt, hann kemur frá þeim
sem eldri eru og vit hafa til aö
kenna þessum huglausu (í bók-
staflegri merkingu) örverpum. Og
vegna vankunnáttu og ósjálfstæöi
þá brengla unglingarnir þetta allt
saman og næstum enn verri full-
orönir unglingar rjúka upp og æpa:
„ÞETTA ER MENNING". Ég á ekki
orö. Annað sem telst hluti af
menningu cru geiöir fólksins í
samfélaginu. Þar er þaö sama upp
á teningnum. Reynt er aö kenna
t.d. unglingi aö skapa list meö því
aö mála. En sem fyrr, vegna
óþroska síns, villist hann af réttri
braut og krotar og krassar þar til
einhver finnur í örvinglan upp nýlist
og enn er hrópaö, ef meiri hrifn-
ingu: MENNING:
Mér er nú fariö aö ofbjóöa allt
þetta, svo ég stenst ekki þá freist-
ingu aö láta staöar numiö. Nú ætti
öllum aö vera oröið Ijóst aö ungl-
ingamenning er fjarri því aö vera
raunveruleg . . .
E i r í k u r .