Morgunblaðið - 17.09.1983, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. SEPTEMBER 1983
19
AKUREYRARPISTILL
Guömundur Heiöar Frímannsson
Það gengur yfir hart él vegna
stóriðju á Islandi. Nýgerðir
samningar um orkuverð til ál-
verksmiðjunnar í Straumsvík eru
orsök þess. Það var ekki við öðru
að búast. Sem bráðabirgðahækk-
un verður hækkunin í 10 mills að
teljast viðunandi. Auðvitað hefði
verið æskilegt að fá hærra verð.
En við því var vart að búast.
Hjörleifur Guttormsson, fyrr-
verandi iðnaðarráðherra, hafði
boðið 9,5 mills sem bráðabirgð-
averð og núverandi samninga-
nefnd nær 10. Aðalatriðið er
hvaða endanlega orkuverð næst í
samningum við álhringinn þar
sem samið verður um mun fleiri
hluti en orkuverðið.
Það vita það auðvitað allir að
kostnaðarverð orkunnar frá nýj-
um virkjunum er um 20 mills. Ef
hagnaður á orkusölunni á að
verða, þarf verðið að vera ofan
við það. En það hafði aldrei stað-
ið til að ná því verði í þessari
lotu. Það er eins og sumir menn
framkvæmdirnar við byggingu
þess ekki síður. Þetta hefði þau
áhrif að atvinnulíf hér í Eyja-
firði tæki verulegan vaxtarkipp.
kostnaður af iðjuveri og orku-
mannvirki.
Þessar tölur leiða til þess að
sjálfsagt er að draga í efa hag-
kvæmniröksemdir. En eins verð-
ur þó að taka tillit til. Við getum
ekki búið við 10 mills í orkuverði
til langframa til Alusuisse.
Stækkun í Straumsvík virðist
/era skilyrði þess að hagkvæm-
vri orkusamningur náist. Þessir
útreikningar taka ekki tillit til
þess En raunar kemur á móti
þessu að samningsstaða okkar
styrktist gagnvart AluSuisse, ef
hafnar væru markvissar samn-
ingaviðræður við samstarfsaðila
um nýja álverksmiðju.
Finnbogi kemst að þeirri nið-
WTVtÍM <•“’
. TÖiKOR .
■v fammiii .
Stóriðja, Straumsvík og Eyjafjörður
hafi átt von á því og gera nú
mikinn hávaða vegna þessa sam-
komulags. Það er mikill mis-
skilningur. Slíkur málflutningur
kemur einungis niður á málflytj-
endum sjálfum.
Framkvæmdir í Straumsvík
— Töf við Eyjafjörð?
En það er einn þáttur þessa
máls sem kemur Norðlendingum
við og Eyfirðingum sérstaklega.
Það má telja líklegt að mjög
bráðlega verði gengið til samn-
inga við Alusuisse um stækkun í
Straumsvík. Hér fyrir norðan
hafa menn gert sér vonir um það
að undirbúningsrannsóknum
vegna stóriðju lyki á næsta ári
og þá yrði hægt að taka ákvörð-
un um það hvort hér yrði reist
iðjuver, að öllum líkindum álver
þar sem það virðist sá kosturinn
sem fýsilegastur er. Ef þetta
tækist gerðu menn sér raunsæj-
ar vonir um það að eftir 6 til 8 ár
væri komið hér álver sem skap-
aði umtalsverða atvinnu og
En það kann að fara svo að þeg-
ar þessum rannsóknum er lokið
og unnt verður að taka ákvörð-
un, verði engar forsendur fyrir
því að hér verði hægt að reisa
álver á þeim tíma. Það er alls
ekki ólíklegt að stækkunin í
Straumsvík hafi það í för með
sér að ekki verði unnt að ráðast í
meiri orku- og iðnaðarfram-
kvæmdir fyrr en eftir fjögur til
fimm ár. Það þýddi seinkun á
framkvæmdum hér við Eyjafjörð
sem þessu næmi. Þetta þykja ai-
varleg tíðindi hér fyrir norðan.
Það hefur ekki farið framhjá
neinum, sem hefur lesið blöð hér
á Akureyri, að það er komin
hreyfing á stóriðjumál. Þetta
merkir að það virðist vera að
skapast samstaða um það að hér
eigi að rísa stóriðja. Það hafa
farið fram miklar umræður um
málið í íslendingi. Það heyrast
ekki lengur þær raddir sem bera
alvarlegar brigður á að hér skuli
rísa stóriðja, mengi hún ekki
hættulega frá sér.
Tveir áfangar
Það er ekki öll nótt úti um það
að ráðist verði í framkvæmdir
áður en mjög langt um líður.
Birgir ísleifur Gunnarsson, al-
þingismaður og formaður stór-
iðjunefndar, sagði í viðtali við ís-
lending, þegar hann var spurður
að því hvort ekki kæmi til þess-
arar seinkunar ef ráðist yrði í
stækkun í Straumsvík: „Hins
vegar er hægt að hugsa sér að
stækkunin í Straumsvik ætti sér
stað í áföngum, til dæmis í
tveimur áföngum. Þá væri hægt
að skjóta inn áfanga á milli sem
gæti verið álver hér fyrir norð-
an.“ Hann bætir síðan við: „Ég
vil hins vegar benda á að hér er
ekki um mjög mikla töf að ræða
af þessum ástæðum (stækkun-
inni í Straumsvík, mitt innsk.).
Sú skýrsla sem nefndin er fjall-
aði um iðnþróun við Eyjafjörð
lét frá sér fara á sl. sumri gerði
ekki ráð fyrir að álver gæti verið
komið hingað fyrr en 1990. Það
var talað um byggingartíma á
árunum 1987—1990, en þá gæti
verið tekið til starfa." Það hlýtur
að mega ætlast til þess að þessi
möguleiki verði hafður í huga
við gerð samninga við Alusuisse.
900 ný störf
Því heyrist stundum fleygt að
eðlilegt sé að ganga fyrst tii
samninga við álhringinn vegna
þess að stækkunin i Straumsvík
hljóti að vera hagkvæmari en
nýtt álver við Eyjafjörð. Þess
vegna sé eðlilegra að ráðast í
stækkunina fyrst. I grein í fs-
lendingi 1. september er grein
eftir Finnboga Jónsson, fram-
kvæmdastjóra Iðnþróunarfélags
Eyjafjarðar, þar sem staðhæf-
ingar af þessum toga eru dregn-
ar í efa. Hann segir, að heildar-
stofnkostnaður 65.000 tonna ál-
verksmiðju við Eyjafjörð sé
5.900 bandarískir dollarar á
hvert tonn, en samsvarandi tala
fyrir jafnstóra verksmiðju í
Straumsvík sé 6.000 dollarar.
Inn í þessar tölur er tekinn
urstöðu að „verði ráðist í stækk-
un álverksmiðjunnar í Straums-
vík fyrst, er hins vegar enginn
vafi á því að framkvæmdum við
álverksmiðju við Eyjafjörð
mundi seinka um a.m.k. þrjú til
fimm ár. Framkvæmdageta þjóð-
arinnar í virkjunum og almenn-
ar efnahagslegar forsendur hér
á landi leyfa ekki að báðar þess-
ar framkvæmdir séu að meira
eða minna leyti á sama tíma“.
Þetta þætti heldur slæm nið-
urstaða hér fyrir norðan. Það er
brýn þörf á því að atvinnulíf
verði fjölbreyttara en nú er. Það
þarf að skapa 900 ný störf í iðn-
aði fram til 1990. Auðvitað leysir
álver ekki allan vanda. Það má
ekki gleyma öðrum þáttum, enda
hygg ég að enginn geri það.
Kannski er ekki öll nótt úti enn.
Sverrir Hermannsson iðnaðar-
ráðherra lét hafa það eftir sér að
stækkun í Straumsvík þyrfti ekki
að seinka framkvæmdum hér við
Eyjafjörð. Við sjáum hvað setur.
Guðmundur Heiðar Frímannsson
Hugmyndasam-
keppni um vinnu-
og snyrtirými
í íbúðum
Húsnæðisstofnun ríkisins efnir nú
til hugmyndasamkeppni um vinnu-
og snyrtirými í íbúðum.
Markmiðið með þessari sam-
keppni er að fá fram nýjar hug-
myndir um form, innréttingar og
samsetningu þessara vistarvera.
Heildarverðlaunafé er kr. 140.000
og fyrstu verðlaun ekki lægri en
kr. 60.000. Keppnisgögn eru afhent
hjá ólafi Jenssyni að Hallveig-
arstíg 1, Reykjavík.
Rauði kross íslands:
Smámiðahapp-
drætti að hefjast
NÚ ER að fara af stað sala í öðrum
flokki smámiðahappdrættis Reykja-
víkurdeildar Rauða kross íslands.
Margir vinningar eru í boði, t.d.
utanlandsferðir, myndsegulbönd
og smærri vinningar. Hver miði
kostar 10 krónur og eru þeir seldir
í söluturnum, lyfjabúðum, bensín-
afgreiðslum, í matvörubúðum sem
hafa kvöldsölur og á fleiri stöðum.
Vinninga skal vitja á skrifstofu
deildarinnar á Öldugötu 4.
BÍLABORG HF.
Smiöshöföa 23 sími 812 99
)