Morgunblaðið - 25.09.1983, Blaðsíða 23
22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. SEPTEMBER 1983
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. SEPTEMBER 1983
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 230 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 18 kr. eintakiö.
Sjórnmálaflokkar eru
samtök fólks er hefur
sömu grundvallarskoðanir
á æskilegri gerð þess þjóð-
félags, sem það lifir og
hrærist í, og meginleiðum
til að þróa samfélagið í þá
átt.
Það eru einkum tvær
þjóðfélagsgerðir, tvö hag-
kerfi, sem setja svip á sam-
tímann. Annarsvegar þjóð-
félag þingræðis og lýðræð-
is, eins og við þekkjum það
í V-Evrópu og N-Ameríku,
sem byggir á valddreifingu,
alhliða þegnréttindum,
m.a. frelsi fólks til athafna
og skoðana, sem og lögmál-
um frjáls markaðar. Hins-
vegar sósíalisminn, sem
hvarvetna hefur þróast til
alræðis eins flokks, mið-
stýrðs ríkisvalds og
þrengdra mannréttinda.
Bjarni Benediktsson
greinir frá því í ritgerð,
sem m.a. fjallar um stofn-
un Sjálfstæðisflokksins
1929, að höfuðhvatinn að
stofnun hans hafi verið
„vaxandi ótti margra um,
að þáverandi ríkisstjórn
Framsóknarflokksins
stefndi með stuðningi Al-
þýðuflokksins að takmörk-
unum á einstaklingsfrelsi
og atvinnufrelsi í skjóli
harðnandi stéttabaráttu".
Það var því mjög að vonum
að hinn nýi flokkur setti
sér það mark „að vinna í
innanlandsmálum að víð-
sýnni og þjóðlegri umbóta-
stefnu á grundvelli ein-
staklingsfrelsis og atvinnu-
frelsis, með hagsmuni allra
stétta fyrir augum". Síðar,
á fyrstu árum íslenzks lýð-
veldis, mótuðu forystu-
menn Sjálfstæðisflokksins
þá stefnu í utanríkis-
málum, sem í meginefnum
hefur verið fylgt síðan.
Það hefur verið höfuð-
styrkur borgaralega sinn-
aðs fólks, allt frá stofnun
Sjálfstæðisflokksins, að
bera gæfu til að standa
sameinað í einum, stórum
og sterkum stjórnmála-
flokki. Sjálfstæðisfólk hef-
ur verið meðvitað um
mikilvægi þessarar sam-
stöðu, þó skoðanir þess hafi
að sjálfsögðu verið skiptar
um ýmis dægurmál, innan
flokks og utan, í tímans
rás. Þessi flokkslega sam-
staða um meginstefnu hef-
ur farið mjög fyrir brjóstið
á andstæðingum hans. Það
er höfuðástæða þess að
málgögn þeirra gera úlf-
alda úr mýflugu í hvert
sinn sem minniháttar
ágreining sjálfstæðisfólks
rekur á fjörur þeirra.
Auk stefnumiða, sem
höfða til alls þorra íslend-
inga, er það einkum tvennt
sem ráðið hefur giftu
Sjálfstæðisflokksins á ferli
hans.
• Hið fyrra er það sem á
máli líðandi stundar hefur
verið kallað grasrótarstarf.
Þá er átt við starf í grunn-
einingum flokksins, flokks-
félögum, sem ná til svo að
segja allra byggða landsins
og allra hverfa á höfuð-
borgarsvæðinu. Það eru
þessar grunneiningar sem
mynda þúsund manna
landsfund, sem fer með
æðsta vald í málefnum
flokksins, og gefa honum
það vægi sem hann hefur í
þjóðfélaginu. Það er í þess-
um grunneiningum sem
flokkurinn þarf að „rækta
garðinn sinn“, ef hann vill
ganga í takt við tímann
götuna fram eftir veg.
• Það hefur þó máske
skipt mestu máli fyrir
Sjálfstæðisflokkinn að
hann hefur alla tíð átt
sterka og virka ungliða-
hreyfingu. Samband ungra
Sjálfstæðismanna hefur
gegn um tíðina samhæft
kjarnaatriði sjálfstæðis-
stefnunnar og viðhorf
hinna yngri í þjóðfélaginu.
Úr röðum ungra sjálfstæð-
ismanna hafa þeir og
gjarnan komið, sem bezt
haf reynzt í framvarðar-
sveit flokksins. Það er rétt
sem Sigurbjörn Magnús-
son, formaður Heimdallar,
sagði við setningu 27. þings
Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna sl. föstudag,
„að ungir sjálfstæðismenn
hefðu miklu hlutverki að
gegna, vildu takast á við
vandann og vera afl nýrra
tíma, afl þeirra hluta sem
gera þyrfti".
Geir H. Haarde, formað-
ur Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna, komst m.a.
svo að orði á SUS-þinginu:
„Sjálfstæðismenn hafa
nú fágætt tækifæri til að
framfylgja stefnu sinni um
að draga úr ríkisumsvifum,
leysa úr læðingi atorku ein-
staklingsins ... og flytja
verkefni frá ríki til sveitar-
félaga".
Hann lagði og áherzlu á
að harðvítug átök gætu
verið framundan á sviði
þjóðmála. Hafa yrði það í
huga við undirbúning að
landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins. Mikilvægt væri
að menn gengu samhentir
frá þeim fundi út í barátt-
una.
Hér er hyggilega mælt.
Ekkert er að vísu eðlilegra
en að skoðanir séu skiptar
um eitt og annað í jafn
stórum og víðfeðmum
flokki og Sjálfstæðis-
flokknum. En meginmáli
skiptir að standa saman
um kjarnaatriði. Þetta
SUS-þing sem og Lands-
fundur Sjálfstæðisflokks-
ins eiga að gera flokkinn
sterkari sem samtök og
baráttutæki borgaralega
sinnaðs fólks í þjóðfélag-
inu. Því má aldrei gleyma
að hér eftir sem hingað til
verður það höfuðstyrkur
þessa fólks, ef það ber gæfu
til að standa saman í stór-
um og sterkum stjórnmála-
flokki.
Orð formanns SUS eiga
því erindi til alls sjálfstæð-
isfólks á líðandi stund.
Megi það verða meginverk-
efni SUS-þings og ungra
sjálfstæðismanna að rétta
örvandi hönd æskunnar til
þeirrar stefnumörkunar,
sem tryggir, að Sjálfstæð-
isflokkurinn sé og verði á
framtíðarvegi.
SUS og Sjálfstæðisflokkurinn
GARÐYRKJA
Undir
hausthimni
Frá ómunatíð hefur það verið
venja fyrirhyggjusamra manna
að búa í haginn fyrir sig og sína
og vera undir það búnir að mæta
vetri. Það hefur aldrei þótt til
fyrirmyndar að treysta á guð og
gaddinn. En því miður hefur það
viljað við brenna, að í góðærum
ruglist menn í ríminu og gleymi
þeim sannindum lengur en
skyldi, að eftir sumar kemur
haust og napur vetrartími og þá
er þeim voðinn vís, sem ekki
bjuggu sig undir að mæta kal-
viðrunum.
Það sumar sem nú er senn á
enda, hefur verið það óhagstæð-
asta sem hér hefur komið á þess-
ari öld og uppskeran til lands og
sjávar er með minnsta móti.
Margir hafa jafnvel á orði, að
það taki því ekki að hirða úr
moldinni það lítilræði sem þar
er að finna og þeir menn sem
telja sig spakvitrasta segja það
hagkvæmara að flytja til lands-
ins fóðurforða úr erlendum ökr-
um og greiða með framleiðslu
okkar á sjávarafla, iðnfram-
leiðslu, kannski verðlítilli orku
til stóriðju, eða láta bara skrifa
hjá okkur matarforðann þar til
betur árar. Aldrei þótti það þó
stórmannlegt hér fyrrum að
vera upp á annarra náð kominn
og erfitt að trúa því að svo sé
komið okkar þankagangi nú, að
mönnum þyki slíkt eftirsóknar-
vert.
Jafnvel í erfiðu og uppskeru-
rýru ári eins og nú, er það þjóð-
arnauðsyn ef við viljum halda
áfram búsetu í þessu landi, að
bjarga allri uppskeru sem að
næringu má verða, hvort heldur
er fyrir menn eða skepnur. Allt
er hey í harðindum, segir mál-
tækið og víst er um það, að hver
máltíð sem við öflum úr eigin
jörð, er okkur ávinningur. Það er
dapurlegt til þess að vita, að á
undanförnum árum höfum við
flutt inn í miklu magni græn-
meti sem erlendir menn hafa
ræktað og gert að mat á sama
tíma og sami matur hefur fengið
að rotna niður í fyrstu haust-
frostum í okkar eigin görðum.
Stór hluti þess grænmetis sem
við höfum árlega ræktað, fer til
spillis vegna þess eins að við
kunnum ekki að geyma hann til
vetrarins, eða jafnvel hitt, að við
höfum ekki gert okkur grein
fyrir gildi grænmetis til matar.
Björn Halldórsson í Sauð-
lauksdal lét enga rót né laufblað
eða blaðstilk fara til spillis. Við
kunnum öll aðferðina við að
geyma kartöflur, en höfum
reynslu af því, að erfitt er að
geyma til lengdar smælkið, sem
þó er ljúffengt nýtt upp úr garð-
inum. Björn í Sauðlauksdal
geymdi það í kössum eða tunn-
um í sandi eða þurri mold á svöl-
um stað og þær kartöflur voru
sem nýjar langt fram á næsta
vor.
Þetta mættum við vel hugleiða
á þessu hausti, þegar uppskeran
er hjá flestum nær eingöngu
smælki. Því má við bæta, að
fyrir kom hjá séra Birni að
sumartíð var svipuð því sem við
höfum átt nú og þá varð hann að
notast við slíkt smælki sem út-
sæði á næsta vori. Ekki var um
það að ræða, að sækja sáðvöru
til útlanda þegar hart var í ári.
Gulrófublöð og stilka geymdi
séra Björn í mjólkursýru og
þótti slíkt ljúfmeti á mörgum
heimilum vestra allt fram á
fjórða áratug þessarar aldar. Nú
er slíku almennt fleygt þar sem
ekki er hægt að hagnýta það
fyrir skepnur. Hins vegar mun
verulegt magn af gulrófnakáli
vera flutt inn, ýmist þurrkað í
súpujurtum eða í súrlegi á glös-
um, og er sjálfsagt goldið með
niðurgreiddu dilkakjöti.
Nú á þessu hausti má víða sjá
í görðum hvítkál, sem ekki hefur
náð því að mynda höfuð. Allt er
þetta þó nýtanlegt kál fyrir þá
sem hafa aðstöðu til að geyma
það í frysti. Þarf aðeins að saxa
það niður með hníf þannig að
það sé til reiðu þegar á að sjóða
HAFLIÐI Jónsson, garöyrkjustjóri
Reykjavíkurborgar, mun í næst-
unni skrifa um hauststörfin í garð-
inum og veita lesendum Morgun-
blaðsins upplýsingar um undirbún-
ing gróðurs fyrir veturinn. Greinar
Hafliða munu birtast á sunnudög-
um.
það eða steikja. Engin þörf er á
að búa grænmeti undir frost-
geymsluna með því að hleypa
upp á því suðu áður en búið er
um það til vetrargeymslunnar.
Gulrætur geymast ágætlega í
frosti, þarf aðeins að skera þær í
hæfilega stóra bita áður en þær
eru settar í frystinn. Blómkál
má frysta í heilu lagi og sama
gildir um spergilkál. Grænkál
þarf hins vegar að saxa niður
fyrir geymslu. Gulrófur geymast
sem nýjar séu þær skornar niður
eins og þær eiga að fara í pottinn
og þannig geymdar í plastpokum
í frystikistunni. Sama gildir um
rabarbara. Varast ber að láta
frosið grænmeti slakna upp áður
en það er sett í suðu.
Flestar káltegundir er hægt að
hraðþurrka í bökunarofni og
geyma til súpugerðar. Rabar-
bara er auðvelt að þurrka á
sama hátt og geyma til grautar-
gerðar eða nota í stað rúsína við
kökugerð. Við þurrkun er
nauðsynlegt að skera grænmeti í
sem smæsta bita og rabarbara
er hyggilegt að leggja í bleyti í
sykurvatn deginum áður en nota
á t.d. í jólakökubaksturinn.
Þótt tæpast sé mikil berja-
spretta í ribs- og sólberjarunn-
um eða að jarðarber gefi mikla
uppskeru í ár, þá er rétt að
bjarga því litla sem vaxið hefur.
Ef berin hafa ekki náð að roðna,
má mikið bæta um það með því
að láta þau standa á björtum
stað nálægt miðstöðvarofni. Öll
ber af þessu tagi geymast vel í
frosti í plastílátum og gott er að
velta þeim upp úr sykri áður en
þau eru látin í geymsluöskju.
Þegar allri uppskeru hefur
verið komið í hús, er sjálfsagt að
hreinsa garðsvæðið. Hafi verið
notaðar plastyfirbreiðslur yfir
beðin, er mikilvægt að fjarlægja
þær úr garðinum, svo þær valdi
ekki óþrifum í vetur eða óþæg-
indum við jarðvinnsluna næsta
vor. Þá er rétt að hafa í huga að
flest illgresi er aðeins einært og
það er hægt að eyða verulega því
fræmagni sem ekki hefur fallið
til jarðar, með því að hreinsa
það úr garðinum og á það ekki
síst við um krossgrasið sem
hæglega getur lifað af veturinn
ef tíðin verður mild.
Yfir rabarbara er gott að setja
lag af húsdýraáburði strax eftir
fyrstu frost og jarðarberjaplönt-
um þarf að skýla fyrir vetrar-
næðingnum.
Eftir að við höfum gengið frá
grænmetinu til vetrargeymslu
förum við að huga að vetrarum-
búnaði á gróðri sem við ræktum
til skjóls og augnayndis. Að því
skulum við hyggja í næstu viku.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
| Reykjavíkurbréf |
i......... Laugardagur 24. september ........J
september 1983
þriðjudagur
212. tölublað
48. árgangur
PIÚDVIUINN
Þúsundir bifreiðaeigenda komast 1 greiðsluþrot
Númerin hrannast upp
PlOÐVIlllNN
MikUr bre> tingar
hafa staBið yflr l
sumar ágarði
I wtasafns Hnars
knstur á að kynna *é
gjörhrey tinguna á
Sjá síðu 8.
september 1983
miðvikudagur
213. tölublað
48. árgangur
Lögbirtingur orðinn að dagblaði!
1000 nauðui
íHúsbyggjendur að sligast
i Hálfbyggð hús seld undir kostnaðarverði
„|»að er enginn vall á þvi afl fok- þessum verdmun, heldur hitt, að nema með þvf að setja sig í þrot.
1 heid húa eru nti setd undir kostnað- byggingarkostnadur á síð- I júnf í sumar var by^gingi»r-
' arverfii, en hversu mikifi fer eftir astnetndn svirAlinilltt.^Mfc^toafcMjMilftláUf samkvir
I ............. ,,w f
hífreiðar fyrir skoðun.
Lífsafkoman
að engu gjörð
Hamskipti
Þjódviljans
Það eru ekki nema fjórir mán-
uðir síðan skipstjórnarmenn Al-
þýðubandalagsins stigu úr brú
þjóðarskútunnar, eftir að hafa
haldið um stjórnvöl hennar í fimm
ár. Stefnuvitar Alþýðubandalags-
ins réðu ríkjum í stjórnarráði Is-
lands allan þennan tíma. Þeir
mótuðu stefnuna í veigamestu
málaflokkum þjóðarinnar, ár eftir
ár, og réðu verklagi í pólitískri
stjórnun þjóðarbúskaparins. Þeir
bera því öðrum fremur stjórnar-
farslega ábyrgð á þróun þjóðmála
1978—1983 og þeim hrikalegu
vandamálum, sem við er að glíma
á líðandi stundu, og lítiliega verð-
ur vikið að hér á eftir.
Ekki vóru „Bakkabræður" Al-
þýðubandalagsins fyrr komnir úr
brú á dekk ofan er þeir tóku ham-
skiptum. Þjóðviljinn þenur trölls-
iegar fyrirsagnir yfir þverar for-
síður dag eftir dag, hvar arfleifð
og „afrek“ Alþýðubandalagsins í
einstökum þáttum þjóðmála eru
tíunduð, eins og þeir Hjörleifur,
Ragnar og Svavar hafi hvergi ná-
lægt komið! Látið er eins og þeir
hafi verið í iöngu pólitísku orlofi
einhversstaðar fjarri fósturjörð-
inni, máske í hinu forna Garða-
ríki, hvar hugur þeirra löngum
dvelur. Látið er eins og vandamál-
in, sem þeir hrönnuðu upp, hafi til
orðið á örskotsstundu, um leið og
þeir stóðu upp úr ráðherrastólun-
um.
Hægt er að taka undir það með
Þjóðviljanum að það eru mörg vá-
leg ský á himni þjóðmála. Þau eru
flest eyrnamerkt Alþýðubanda-
laginu, þó Þjóðviljinn vilji annað
vera láta.
Hver er svo arfleifðin, sem
fimm ára stjórnarseta Alþýðu-
bandalagsins skilur eftir sig?
• íslands- og Evrópumet í verð-
bólgu, 120-140%.
• Nýkróna, sem tapaði tæplega
70% af verðgildi sínu á rúmum
tveimur árum, miðað við meðal-
gengi erlendrar myntar.
• Samdráttur þjóðarfram-
leiðslu um 10% á hvern vinnandi
mann á tveimur árum — með til-
heyrandi afleiðingum á lífskjör og
kaupmátt.
• Margra ára viðskiptahalli við
umheiminn; erlend skuldasöfnun
sem samsvarar 60% af árlegri
þjóðarframleiðslu með greiðslu-
byrði sem gleypir fjórðung út-
flutningstekna þjóðarinnar.
• Fjárlög (1983), sem byggð
vóru á 42% ímyndaðri verðlags-
hækkun milli ára (1982/1983) í
120% verðrisi, og líkur benda til
að komi út með milljarðar króna
útgjöld umfram tekjur, þrátt fyrir
verulega útgjaldaniðurskurð nýrr-
ar ríkisstjórnar.
• Margra ára samansafnaður
hallarekstur undirstöðuatvinnu-
vega og opinberra stofnana, með
tilheyrandi skuldasöfnun, erlendis
og heimafyrir, sem þjóðfélags-
þegnarnir verða endanlega að
greiða, með vöxtum og vaxtavöxt-
um.
Þegar arfleifðin er slík er gott
að geta látið sem pólitískir for-
sjármenn þjóðfélagsins
1978—1983 hafi hvergi nærri kom-
ið stjórnvöl þjóðarskútunnar,
heldur verið víðs fjarri í löngu
pólitísku orlofi. En strúturinn sést
þótt hann stingi höfðinu í sand-
inn!
„Gengur ekki
að auka eyðslu
í þjóðarbúinu“
Meðan Hjörleifur, Ragnar og
Svavar sátu enn á ráðherrastólum
og skrif Þjóðviljans báru lands-
föðursvip reit einn þingmanna
þess, Garðar Sigurðsson, helgar-
hugvekju (Helgarblað Þjóðviljans
12.-13. febr. 1983, bls. 4), sem
stingur mjög í stúf við fjaðrafok
þess undanfarið. Hver var þá
boðskapur þingliðs Alþýðubanda-
lags til hinna óbreyttu „félaga" út
í þjóðlífinu? Orðrétt sagði þing-
maðurinn:
„Ekkert heimli þolir að kaupa í
hverjum mánuði fyrir miklu
meira en nemur tekjunum, og það
þolir þjóðarheimilið ekki held-
ur ... “.
Litlu síðar segir hann:
„Á síðasta fjórðungi liðins árs
var gripið til þess ráðs að draga úr
heildarkaupmætti í því skyni að
draga úr halla á viðskiptajöfnuði"
(já, var það svo?).
En það er meira blóð í kúnni.
Þingmaður Aiþýðubandalagsins
heldur áfram: „En miklu meira
þarf til og fleiri leiðir að fara en
menn hafa til þessa ratað, auk
þess sem ekki er heillavænlegt að
melta lengi með sér að grípa til
fyrirbyggjandi aðgerða, þegar
sýnt er að illa horfir." Hér sýnist
talað í átt til „leiftursóknar" —
eða hvað?
Þingmaðurinn víkur að þeirri
ósvinnu að það þurfi „fjórða hvern
fisk“, eins og hann orðar það, í
afborganir og vexti af löngum, er-
lendum iánum (nú þarf part af
þeim fimmta að auki). „Hver mað-
ur hlýtur að sjá,“ segir þessi fram-
vörður Alþýðubandalagsins, „að
slíkt framferði í óráðsíu hlýtur
senn að heyra sögunni til, því með
þess háttar áframhaldi stefnum
við efnahagslegu frelsi þjóðarinn-
ar í voða“. Hér er engin tæpitunga
töluð!
Hverjum þeim, sem huga vill af
einlægni að stöðu mála, er hollt að
bera saman þessi skrif og þær æsi-
fréttir, sem Þjóðviljinn nú viðhef-
ur, til að efna til ófriðar í þjóðlíf-
inu. „Sagan endurtekur sig,“ segir
máltækið. Vinstri stjórnin
1971—1974 skilaði af sér rúmlega
50% verðbólgu (tók við innan við
10% verðbólgu 1971). Um mitt ár
1977 hafði ríkisstjórn Geirs Hall-
grímssonar tekizt að ná þessari
verðbólgu niður í um 26%. Þá
hófst mikill darraðardans í þjóð-
félaginu, sem Alþýðubandalagið
og Þjóðviljinn fóru mikinn í, með
þeim afleiðingum, að óraunhæfir
kjarasamningar settu verðbólgu-
hjólin á snarsnúning á ný. Skrif
Þjóðviljans undanfarið eru
„kópía“ af herlegheitunum 1977.
Hvort árangur verður sá sami skal
ósagt látið.
Vandamálin, sem Alþýðubanda-
lagið skilur eftir sig og Garðar
Sigurðsson, alþingismaður fjallaði
um í grein sinni, hafa ekki breytzt.
Það sem hefur breytzt er það eitt
að Alþýðubandalagið er utan rík-
isstjórnar. Og „hvað varðar mig
um þjóðarhag?" var eitt sinn
spurt.
Verdbólgan og
láglaunafólkið
Sú óðaverðbólga, sem nagað
hefur undirstöður íslenzks þjóðar-
búskapar allar götur síðan á
fyrstu árum liðins áratugar, hefur
enga leikið verr en þá lægstlaun-
uðu. Verðbætur á laun, sem um-
deild vísitala hefur mælt, hafa
komið eftir á og oftar en hitt
brunnið svo að segja samtímis á
verðbólgubálinu. Þó laun hafi
hækkað um mörg hundruð pró-
sent, í krónum talið, á fáum árum,
hefur kaupmáttur þeirra lækkað
þrátt fyrir allt. Þannig er allur
þorri fólks verr settur eftir en áð-
ur, og enginn betur. Verðbætur á
hin lægri laun hafa verið hlut-
fallslega jafnar og á hin hærri, en
í krónum talið mun minni. Verð-
bæturnar hafa því nýzt hinum
iægstlaunuðu mun verr í hinu öra
verðrisi, ef gengið er út frá því að
neyzluþarfir fólks í landinu séu
hinar sömu. Láglaunamaðurinn
hefur heldur ekki sömu möguleika
til að festa fé í hlutum sem halda
verðgildi sínu í verðbólgu, jafnvel
auka það, og komast þannig
áfailaminna frá ósköpunum, jafn-
vel með hagnað.
Stjórnvöld hafa og oftlega reynt
að hemja verðbólguna með því að
halda söluverði vísitölu-vöru og
þjónustu undir kostnaðarverði og
gert viðkomandi fyrirtækjum og
stofnunum að safna skuldum eins
og dæmin sanna. Þannig hefur
fjármagnskostnaður fyrirtækja og
stofnana orðið mun hærri en vera
þurfti, t.d. orkustofnana og SVR,
en viðskiptavinirnir, almenningur,
borga að sjálfsögðu brúsann end-
anlega með tilheyrandi kostnaði.
Stjórnvöld hafa og hvað eftir ann-
að nýtt hluta af aflatekjum fólks
(skattpeninga þess) til að greiða
niður kaupgjaldsvísitölu (og þar
með þess eigin laun) og marg-
ítrekað skert verðbætur launa um
lög. Þannig stóð Alþýðubandalag-
ið, svo dæmi sé tekið, að fjórtán
verðbótaskerðingum launa
1978—1983, og enginn stjórnmála-
flokkur hefur hreinan skjöld í því
efni.
Óðaverðbólgan hefur síðast en
ekki sízt skekkt rekstrarstöðu at-
vinnuveganna og samkeppnis-
stöðu íslenzkrar framleiðslu á
sölumörkuðum heima og erlendis.
Framleiðsla, sem sætir 80—100%
tilkostnaðarhækkun milli ára,
stenzt ekki harða sölusamkeppni
við vöru, sem býr við 8—10% verð-
ris. Verðbólgan var í raun búin að
sprengja rekstrargrundvöll undir-
stöðuatvinnuvega og grafa undan
atvinnuöryggi, sem verið hafði
nokkuð traust um langt árabil.
Það kom þvi ekki á óvart að
Sambandsstjórn Verkamanna-
sambands íslands gerði ályktun í
febrúarmánuði sl. þar sem segir
„að sú mikla verðbólga sem nú
geisar í íslenzku þjóðfélagi ógni
atvinnuöryggi allrar alþýðu í
landinu og telur það augljósa
hagsmuni alls verkafólks að með
sameiginlegu átaki takizt þjóðinni
að færa verðbólguna niður, þannig
að hún verði ekki meiri en hjá öðr-
um nálægum þjóðum". Forsjár-
menn AST höfðu og margítrekað,
að meta bæri lækkun verðbólgu
sem kjarbót.
Hvað hefur breytzt frá því þessi
ályktun var gerð fyrr á þessu ári?
Eru það ekki spor í rétta átt, ef
verðbóiga og vextir lækka veru-
lega? Eða skiptir það máske meira
máli að tiltekinn stjórnmálaflokk-
ur og tiiteknir stjórnmálamenn
eru nú utan ríkisstjórnar?
„Hrútgimbur“
Alþýdubanda-
lagsins
Þjóðviljinn tæpir á því af og til
að þingmenn og ráðherrar Sjálf-
stæðisflokksins hafi áhyggjur af
því, að Morgunblaðið líti gjörðir
ríkisstjórnarinnar frá fieiri en
einni hlið, bæði fréttalega og í for-
ystugreinum. Þjóðviljinn, sem er
„tagihnýtingur" Alþýðubanda-
lagsins — og fylgir því eins og
„skekta" bundin aftan í bát, hvert
svo sem siglt er, skilur ekki
sjálfstæða fjölmiðlun né sjálf-
stætt mat fjölmiðils á framvindu
þjóðmála. Þjóðviljinn er flokks-
blað, eins konar „sértrúarrit", sem
sér umhverfi sitt, menn og mál-
efni, aðeins í hvítum eða svörtum
lit, eftir því hvers konar pólitískur
stimpill er á fyrirbærinu. Þjóðvilj-
ann skiptir minna máli HVAÐ er
gert, öllu máli HVER gerir. Al-
þýðubandalagið breytir aldrei
ranglega að dómi Þjóðviljans,
vegna þess að hann er aðeins
flokksbergmál.
Það er af þessum sökum sem
Þjóðviljinn hafði hamskipti á ein-
um degi þegar Alþýðubandalagið
hrökklaðist út úr ríkisstjórn.
Þjóðviljinn er kominn úr ráð-
herrafötunum og búinn að taka
ofan landsföðursvipinn. Hann er
aftur kominn í róttækar reiðiflík-
ur, sem menn muna frá árunum
1977 og 1978 (það er að segja eilít-
ið framan af síðara árinu).
Það er af þessum sökum sem
Þjóðviljinn hefur „tungur tvær og
talar sitt með hvorri".
Það er af þessum sökum sem
afstaða Þjóðviljans í „gær“ hljóm-
ar sem öfugmæli í „dag“.
Það er af þessum sökum sem
ritstjórar og blaðamenn Þjóðvilj-
ans eiga oft erfitt með að finna
sína kindarlegu öfugmæla-„línu“
frá degi til dags. Leitandi að henni
gætu þeir því allt eins spurt eins
og forveri þeirra í öfugmælum.
„Hafið þið séð kollótta hrút-
gimbur, tjargaða með rauðri
blákrít milli hornanna?" Er hægt
að komast nær því að lýsa póli-
tískum skrifum Þjóðviljans hin
síðari árin?