Morgunblaðið - 25.09.1983, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. SEPTEMBER 1983
43
Eina raunverulega „unglinga-
hljómsveit" Bítlatímans, Tempó, í
félagsskap bresku hljómsveitarinnar
Kinks, sem kom hingað 1965. Kinks
starfa enn og njóta vaxandi vin-
sælda og viröingar.
Þrír af efnilegustu lagahöfundum
yngri kynslóðarinnar hét þessi mynd
úr Vikunni um midjan sjöunda ára-
tuginn. Frá vinstri: Rúnar Gunnars-
son, Gunnar Þórðarson og Þórir
Baldursson. Rúnar lést langt um
aldur fram en skildi eftir sig mörg
stórgóð lög.
Bítlahár í meðferð í nóvember 1964.
Hér fer hárgreiðslumær æfðum
höndum um hár Erlings Björnsson-
ar, gítarista Hljóma.
Pops var dugmikil hljómsveit undir
leiðsögn Péturs W. Kristjánssonar.
Hér syngur hann við opnun sýn-
ingarinnar „Við unga fólkiö" í Tóna-
bæ. Geir Hallgrimsson, þáverandi
borgarstjóri, opnaði sýninguna — en
þótti hávaðinn fullmikill, eins og
sést í forgrunni myndarinnar.
f tilefni af upprifjun
Bítlaæðisins á 20 ára
afmæli Keflavíkur-
bítlanna Hljóma
í Glaumbæ sáluga trylltu Hljóm
lýðinn, ekki síst Rúnar Júlíussoi
sem sýndi akróbatíska hæfileiki
hverju góðu balli.
um hljómsveitina, Umbarum-
bamba, og með henni hófust til-
raunir Hljóma til að komast á er-
lendan markað. Hljómsveitin tók
sér nafnið „Thor’s Hammer" og
sagði m.a. svo frá í blaði þegar
myndin og tveggja laga plata með
enskum textum kom á markað
vorið eftir: „Unglingahljómsveitin
Hljómar frá Keflavík hefur nú
gert fimm ára samning við stóra
bandaríska skemmtikraftaskrif-
stofu og munu þeir fara utan til
USA í byrjun ágúst. Samkvæmt
samningum á hið ameríska fyrir-
tæki að auglýsa þá upp fyrir rúm-
ar fjórar milljónir króna og á það
síðan að vera fulltrúi þeirra 1
Bandaríkjunum ..." Þessi tilraun
tókst ekki og heldur ekki ýmsar
aðrar tilraunir, sem Hljómar og
fjölmargar aðrar íslenskar hljóm-
sveitir gerðu á næstu árum til að
koma sér á framfæri erlendis.
FYLGIFISKAR
Saga Hljóma var á margan hátt
dæmigerð fyrir lífsbaráttu ís-
lenskra dægurhljómsveita fyrr og
síðar, þótt með stærra sniði væri
og betur gengi. Sami kjarninn var
í hljómsveitinni allan tímann, og
sá kjarni var einnig í Trúbrot og
Lónlí Blú Bojs, en alltaf var nokk-
uð um mannabreytingar og stóra
drauma, sem ekki rættust. Mikill
aragrúi hljómsveita spratt upp á
þessum árum og hafði hver þeirra
sína fylgisveit. Áhangendur
hljómsveitanna fylgdu þeim hvert
á land sem var og stóðu með þeim
í gegnum þykkt og þunnt, rétt eins
og dyggir KR-ingar eða framsókn-
armenn. Á sveitaböllum voru allt
upp í 1700 manns (í dag þykir gott
að ná 300-400 manns á sveitaball)
og þegar hljómsveitir kepptu sín á
milli, eins og nokkrum sinnum
gerðist í tengslum við fegurðar-
samkeppni ungmeyja, var svo
mikil spenna í salnum að ekki
hefði mátt miklu muna til að bryt-
ust út allsherjarslagsmál. Hljóm-
Harðir keppinautar Hljóma voru
Akurnesingarnir í Dúmbó. Steini
söngvari til hægri.
Þannig voru Hljómar þegar
hljómsveitin kom fyrst fram opin-
berlega 5. október 1963. Þá var Ein-
ar Júlíusson söngvari, en hann vék
síðan fyrir Karli Hermannssyni,
sem staldraöi einnig stutt við.
sveitirnar voru fleiri en tölu væri
á komið. Lengi vel voru Hljómar
eins konar einveldi, eins og t.d.
KK-sextettinn hafði verið áður.
Þó var keppt við Hljóma af t.d.
Lúdó, Sóló, Dúmbó, Tempó og
Tónum. Úrslit í vinsældakosning-
um Vísis veturinn 1965, sem
reyndar hét „bítlakeppni", segja
sína sögu um stöðuna á þeim tima.
Hljómar voru langefstir í þessari
keppni með 195 atkvæði. Næstir
voru Tónar með 52 atkvæði, síðan
Sóló með 20, þá Tempó með 20,
Strengir með 5 atkvæði, Toxic með
5 atkvæði, Dúmbó með 2, Plútó
með 2 og Fjarkar með 1 atkvæði.
Úrslit í sambærilegum kosningum
annarra blaða voru mjög á sömu
leið, ekki aðeins þetta ár heldur og
næstu ár.
FRAMÚRSTEFNU MENN-
IRNIR NÚ SKALLA-
POPPARAR
Gróskan í íslensku dægurtón-
listarlífi, sem var svo mjög til um-
ræðu fyrir nokkrum árum, og
kvikmyndin „Rokk í Reykjavík" er
ómetanleg heimild um, var sem
sagt ekkert nýtt fyrirbæri. Hún
hafði átt sér stað 10-20 árum áður
á sama hátt; skallapopparar nú-
tímans voru í eina tíð framúr-
stefnumenn í bílskúrahljómsveit-
um. Fólk hélt meira að segja að
þessir bítlastrákar væru með lús
— hvernig átti að vera hægt að
komast hjá því að vera með lús
þegar fólk lét ekki klippa sig? Það
er til skemmtileg saga af Islend-
ingum, sem voru í innkaupaferð í
London á miðjum sjöunda ára-
tugnum. Eftir langan og strangan
dag í stórverslunum heimsborgar-
innar héldu þessir landar heim á
hótel til að hvíla lúin bein og
reikna út hagnað innkaupanna.
Götur Lundúnaborgar voru vita-
skuld fullar af bítlum og í lyftunni
í hótelinu var líka hópur af slík-
um. íslendingarnir horfðu á „lubb-
ana“ um hríð með vanþóknunar-
augum og fóru svo að tala um það
sín á milli hvað þetta væri hræði-
leg tíska, þessir strákapjakkar
hefðu ekki einu sinni fyrir því að
þvo sér eða þrífa sig á nokkurn
hátt. Svona létu þeir dæluna
ganga á leiðinni upp — en á átt-
undu hæð stöðvaðist lyftan og
bítlarnir gengu út en sögðu um
leið á skýrri íslensku: Jú, við
þvoum okkur nú um hárið! Þar
voru Hljómar á ferð nýkomnir frá
því að leika í Cavern-klúbbnum í
Liverpool, þar sem hinir einu og
sönnu Bítlar hófu sigurgöngu sína
um heiminn.
RÁÐHERRASÍTT HÁR
Bítlamúsíkin, sem „æðið“ sner-
ist auðvitað fyrst og fremst um,
var í upphafi talin megnasta
merki úrkynjunar og alls engin
músík, heldur innantómt garg og
gól. Æska heimsins var hins vegar
á annarri skoðun og smám saman
fóru skoðanir manna að breytast.
Bítlarnir fengu orðu úr hendi
Bretadrottningar og spekingar í
tónlist fóru að láta í ljós þá skoð-
un, að margt væri laglega gert á
þessu sviði. Smám saman síkkaði
hár karla á Vesturlöndum og ráð-
herrar nútímans eru sumir með
síðara hár en Hljómar voru þegar
þeir hófu fyrst upp raust sína í
Krossinum fyrir tuttugu árum.
Byltingin varð siðvenja og nú
stendur önnur kynslóð í því stríði,
sem foreldrar dagsins í dag háðu á
sínum unglingsárum. Þegar pönk-
arar dagsins í dag halda ferming-
arveislur sinna barna verður
væntanlega hafið nýtt stríð um
nýja tísku og nýja tónlist og þá
verða pönkararnir orðnir svo
gamaldags og hallærislegir að
fermingarbörnum aldamótanna
ofbýður. Þá sitja afi og amma úti í
horni, hlusta á gömlu góðu lögin
með Hljómum, Flowers, Bítlunum,
Dave Clark Five og hvað þær nú
allar hétu þessar hljómsveitir,
brosa í kampinn og slá takinn. með
stafnum.