Morgunblaðið - 23.10.1983, Blaðsíða 38

3g MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1983
VERKAMANNASAMBANDSÞING
Verkalýðsformg;|ar uggandi
Rætt við nokkra fulltrúa
*
á þingi Verkamannasambands Islands
í Vestmannaeyjum
skiptinguna hjá Verkakvennafé-
laginu Snót og Verkalýðsfélagi
Vestmannaeyja á síðasta ári. Þar
kemur m.a. í ljós, að af heildar-
launatekjum 1982 var dagvinnan
44,5%, yfirvinna 33,4% og bónus-
inn 22,1%. Þetta segir manni að
fólk vinnur mjög langa vinnu-
viku, laugardaga þegar þeir gef-
ast og leggur verulega á sig til að
ná bónusnum. Ef allt þetta fer af,
þá er ég hræddur um að heldur
fari að þrengjast í búi,“ sagði Jón.
Hann var einn þeirra, sem taldi
kjaramálaályktun þingsins ekki
nógu afdráttarlausa. „Það er nú
svo með þessar ályktanir," sagði
Jón, „ að þær eru ekki samdar
fyrir fólkið á vinnustöðunum.
Þetta er gert í kanselístíl svo
topparnir í ráðuneytunum og hjá
Vinnuveitendasambandinu skilji
hvað við er átt. Almennt verka-
fólk gerir sér ekki grein fyrir
Slagurinn vinnst ekki með
auglýsingum og bænaskrám
NOKKRAR umræður urðu um
skipulagsmál Verkamanna-
sambands íslands á þinginu í
Eyjum og var að heyra á
nokkrum þeirra, er tóku til
máls, að ekki væri þar allt sem
skyldi. Jón Kjartansson, for-
maður Verkalýðsfélags Vest-
mannaeyja, tók undir nokkrar
athugasemdanna þegar blm.
Morgunblaðsins ræddi við
hann að loknu þingi.
„Verkamannasambandið með
sína 26 þúsund félaga ætti að
vera öflugasta sambandið innan
Alþýðusambandsins," sagði Jón.
„Þess í stað hefur það oft verið
kallað hinn sofandi risi og á með-
an höfuðstöðvarnar voru á Lind-
argötunni í Reykjavík var talað
um „lognið á Lindargötunni". Ég
held að það sé ein höfuðmein-
semd í uppbyggingu og skipulagi
sambandsins; í stað þess að við
kjósum okkur formann eins og
önnur félög, sem væri i daglegu
sambandi við aðildarfélögin,
hefði þetta að aðalstarfi, þá ráð-
um við okkur framkvæmdastjóra,
sem í rauninni er skrifstofustjóri.
Hann hefur ekki pólitískan bak-
hjarl í hreyfingunni, ekki völd til
að koma fram fyrir okkar hönd
og tala afdráttarlaust út. Helsta
samband framkvæmdastjórans
við félögin, eins og skipulagið er í
dag, er þegar hann rukkar um fé-
lagsgjöldin."
— Eru engar hugmyndir í
gangi um að þessu verði breytt?
„Það held ég ekki. Það gæti
náttúrlega orðið er Guðmundur J.
gerir alvöru úr því að láta af
störfum eftir þetta kjörtímabil,
þá gætu menn e.t.v. sameinast
um að gera sambandið áhrifa-
meira. Eg held líka að það sé
frekar óheppilegt að bæði for-
maður og varaformaður eru al-
þingismenn. Ég hefði haldið að
það væri nægilegt starf út af
fyrir sig að sinna þingmennsku.
Þetta hefur það t.d. í för mað sér,
að þeir geta á stundum verið
knúnir til að sveigja stefnu sam-
JJEkki á móti
3ví að verka-
ýðshreyfingin
eigi málsvara á
Alþingi — en
andvígur því
að Alþingi eigi
málsvara í
verkalýðs-
hreyfingunni**
bandsins að því, sem hentar
þeirra pólitísku flokkum. Ég vil
taka skýrt fram, að ég er ekkert
að gera lítið úr þeim sem ein-
staklingum eða þeirra störfum.
Og þótt ég sé ekkert á móti því að
verkalýðshreyfingin eigi sér
málsvara á Alþingi þá er ég á
móti því að Alþingi eigi sér
málsvara f verkalýðshreyfing-
unni.“
Jón Kjartansson sagði að at-
vinnuástand í Vestmannaeyjum
hefði verið „nokkuð gott fram
undir þetta. Við höfum verið að
stóla á síld en hún hefur ekki
komið enn. Nú eru hér um 30 kon-
ur á atvinnuleysisskrá og því er
ekki að neita, að við erum ugg-
andi um framhaldið. Héðan eru
gerðir út fimm togarar auk báta-
flotans og það virðist einfaldlega
ekki vera mikið um fisk í sjónum.
Ef ekki fer að fiskast betur gætu
fleiri konur, sem helst vinna á
vertíð, orðið atvinnulausar. Það
skiptir vitanlega sköpum fyrir
heimilin því enginn einn vinnur
fyrir heimili í dag. Einhverjar
þessara kvenna eru einstæðar
mæður — það hlýtur að vera
hrikalegt ástand í þeirra búi. Ég
er með nýlegar upplýsingar frá
fyrirtækinu Samfrosti, þar sem
margt skrítið kemur í ljós. Þar er
til dæmis hægt að lesa um tekju-
þýðingu þessara plagga. Þau eru
höfð löng og loðin af ásettu ráði.
En að mínu mati verður svona
ályktun að vera fastmótuð og
ákveðin. Ég minnist þess, að á Al-
þýðusambandsþingi fyrir nokkr-
um árum kom fram tillaga um
100 þúsund króna mánaðarlaun
(gamlar krónur), sem hlaut mikið
og almennt fylgi. Fólk skildi við
hvað var átt — enda voru í fram-
haldi af því gerðir bestu samn-
ingar, sem hreyfingin hefur gert,
Sólstöðusamningarnir svo-
kölluðu.“
— Hvað heldurðu að sé fram-
undan?
„Án þess að ég vilji fullyrða
nokkuð þá sé ég ekki að það muni
gerast stórir hlutir fyrir áramót.
En þegar kemur febrúar þá er
annaðhvort fyrir verkalýðshreyf-
inguna að hrökkva eða stökkva ef
hún ætlar að halda höfði í svona
árásastríði. Það er gjarnan sagt
að við „komumst ekki lengra en
fólkið vill fylgja okkur" og vissu-
lega er nokkuð til í því. En sam-
kvæmt orðanna hljóðan erum við
leiðtogar, við eigum að toga fólkið
með okkur. Sparkið má ekki
koma að neðan, að mínu mati.
Hvatningin verður að koma ofan
frá. Það má ekki bíða eftir að fólk
verði svangt.
Það er mikið rétt, að fólk vill
ekki fara í átök. Hver vill það?
Ekki ég frekar en aðrir. En ég sé
ekki að þessi slagur vinnist með
auglýsingum og bænaskrám. Það
er eins og vant er — verkalýðs-
hreyfingin tapar í áróðursstíðinu
enda hefur hún ekki getað komið
sér upp áróðursmeisturum, sem
standast hinum snúning. Nú, fólk
segir líka „eitthvað varð að gera“
og það má til sanns vegar færa —
en ég er hreint ekki viss um að
fólk geri sér grein fyrir því sem er
að gerast. Það hættir ekkert að
sjóða þótt lokið sé sett á pottinn.
Dýrtíðin heldur áfram og er
meiri ef eitthvað er. En hvað ger-
ist þegar sýður upp úr á endanum
veit ég ekki. óánægjan er mikil
— það er spurning hvert hún
muni beinast...“
Hallsteinn Friðþjófsson,
Seyðisfirði:
Ekkert að sækja ef
ekki veiðist þorskur
„Kjaramálaályktunin var
ágæt að mínu mati. Þótt um-
ræður um hana hefðu ekki
verið mjög miklar á sjálfu
þinginu voru meiri deilur í
kjaramálanefndinni en oft
áður,“ sagði Halisteinn Frið-
þjófsson, formaður Verka-
lýðsfélagsins Fram á Seyðis-
firði, þegar Mbl. ræddi við
hann að loknu þinghaldi.
Hann sagði að á Seyðisfirði
væri næg vinna þessa dagana,
síldin væri komin og því líf-
legra en verið hefði. „Síldin
hefur bætt hljóðið í fólki en
það fer ekkert á milli mála, að
það er orðið erfitt að lifa.
Menn eru farnir að tala um
nauðsyn þess að ná til baka
einhverju af því, sem tekið
hefur verið frá okkur,“ sagði
Hallsteinn. „Ég hef hinsvegar
ekki trú á að neitt gerist á
næstunni. í febrúar má fara að
semja aftur og ætli úrslit komi
ekki í ljós í mars eða apríl.“
— Nú var því spáð á þingi,
að í viðbót við 25% kjara-
skerðingu á þessu ári muni
kaupmáttur enn lækka um
15—20% á næsta ári. Hvað
gerist ef þessi spá rætist?
„Ja, það hefur náttúrulega í
för með sér mikinn samdrátt.
Vinna mun minnka og at-
vinnuleysi skella á. Ef þetta
fer svona, blasir kreppan við.
En ég held að þetta sé málað of
svart. Ætli menn sæki ekki
eitthvað í byrjun árs og lag-
”Held að
ástandið sé
málað
of svart
færi stöðuna. Við skulum ekki
gleyma því, að allt byggist
þetta á þorski. Ef hann fæst
ekki upp úr sjónum verður
ekkert að sækja. Það er nú svo
einfalt," sagði Hallsteinn Frið-
þjófsson.
Þorsteinn Tómasson,
ísafirði:
Byrðarnar eru
orðnar nógar
ÞORSTEINN Tómasson er
starfsmaður í frystihúsi á ísa-
firði og sat VMSÍ-þingið í Eyjum
sem fulltrúi verkalýðsfélagsins
Baldurs. Hann sagðist fylgjast
af áhuga með þingstörfum, þetta
væri sitt fyrsta þing og því margt
að læra. „Mér sýnist tvímæla-
laust að ég hafi af þessu mikið
gagn,“ sagði hann.
Þegar blm. ræddi við Þorstein
var einn ræðumanna á þinginu að
vara við harkalegum aðgerðum og
verkföllum. „Ég held að það sé al-
veg rétt að fólk sé almennt ekki
tilbúið að fara í verkföll til að
endurheimta rétt sinn og kjör, það
telur sig einfaldlega ekki hafa efni
á því,“ sagði Þorsteinn. „Enda eru
byrðarnar orðnar nógar — það er
búið að taka svo mikið af manni.