Morgunblaðið - 02.11.1983, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 1983
51
Reykræstilúgur
komnar á markað
— opnast sjálfkrafa við 70 gráða hita
Ljósm. Mbl. KÖE
Joachim Plate og Lúðvík Andreasson við reykræstilúguna. Á myndinni sést
lúgan, eins og hún opnast er eldur kemur upp. Hún opnast sjálfkrafa við 70
gráða hita, en einnig er hægt að tengja hana við reykskynjara og þá opnast
hún um leið og reykskvnjarinn skynjar eldinn. Plastið, sem myndar eins
konar glugga, er eldfast og brennur því ekki.
Besta dæmið um slík lyf er cyclo-
sporin A, sem verkar neikvætt á
ýmsa sjúkdómsvaldandi sveppi, en
er nú eingöngu notað við líffæra-
flutninga. Eitt mesta vandamál
við líffæraflutninga er að líffæris-
þeginn hafnar nýja líffærinu. Hér
á frumubundna ónæmiskerfið hlut
að máli. Áður fyrr voru gefin ýmis
lyf, sem hafa bælandi áhrif á
ónæmiskerfið. Þessi lyf eru mjög
ósérvirk, þannig að allt ónæmis-
kerfið var bælt og sjúklingurinn
gat orðið alls konar sýkingum að
bráð, vegna þess að hann einfald-
lega réð ekki við þær. Cyclosporin
A er hins vegar mjög sérvirkt og
tekur bara þann hluta frumu-
bundna ónæmiskerfisins úr sam-
bandi, sem hættulegur er nýja
líffærinu, en hlífir þeim hluta
ónæmiskerfisins, sem fæst við alls
konar sýkingar. Mörg önnur lyf
eru nú rannsökuð, lyf, sem hafa
áhrif á lækkun blóðfitu, bólgueyð-
andi lyf og æðaútvíkkandi lyf, og
svona mætti lengi telja.
Lokaorð
Gefum Arnold L. Demain loka-
orðið: „Það leikur enginn vafi á
því, að örverur eru færar um að
framleiða margs konar „sek-
únder“-ferilefni, sem eru virk
gegn snýkjudýrum, skordýrum,
illgresi, auk þess sem þau hafa
margs konar lyfjaverkun. Að auki
er hægt að nota örverur við fram-
leiðslu á nýjum, mikilvægum fjöl-
sykrum, ensímum og bragð- og
lyktarefnum. Að mínu viti er að-
eins eitt atriði, sem hamlar upp-
götvun á notadrjúgum efnum í
framtíðinni, en það er okkar eigin
útsjónarsemi og dugnaður við að
finna upp einfaldar aðferðir við
leit að þeirri virkni, sem við
óskum eftir."
Heimiklin
A.L Demain (1983) Science 219:709—714.
R.Y. SUnier o.fl. (1972), General Microbio-
lojjy, Macmillan Press Ltd., London.
REYKRÆSTILÚGUR, sem opnast
sjálfkrafa við eldsvoða, eru komnar
á markað hérlendis. Lúgunum er
ætlað að halda svæðum, þar sem
eldur hefur komið upp, reyklausum
og eru þær viðurkenndar sem slíkar
af brunavarnaeftirlitum allra Evr-
ópulanda.
Lúgur þessar eru framleiddar í
Þýskalandi af fyrirtækinu Colt
International. Sölumaður fyrir-
tækisins, Joachim Plate, var
staddur hér á landi, vegna kynn-
ingar á reykræstilúgunum og
sagði hann að helst væri mælt
með þeim í iðnaðar- og fram-
leiðsluhúsnæði auk þess sem æski-
legt væri að þær væru til staðar i
leikhúsum. „Það er sannað að flest
dauðsföll, vegna eldsvoða, stafa af
reyk, gasi og hita,“ sagði hann.
„Lúgunni er komið fyrir í lofti
byggingarinnar og er hún opnast,
leitar hitinn upp og út úr bygging-
unni. Reykurinn fer að sjálfsögðu
einnig út og auk þess sem reyk-
laust svæði minnkar líkur á að
fólk láti lífið af reykeitrun, auð-
veldar það slökkvistarfið. Slökkvi-
liðsmenn sjá þá hvar upptök elds-
ins eru og geta einbeitt sér að því
að kæfa eldinn."
íslenska verslunarfélagið er
umboðsaðili reykræstilúganna hér
á landi. Lúðvík Andreasson, eig-
andi fyrirtækisins sagði að 2 is-
lensk fyrirtæki væru komin með
lúgur í verksmiðjur sínar. „Við
seldum fyrstu lúguna í fyrra,"
sagði Lúðvík. „Það er tvímæla-
laust mikið öryggi í að hafa þessar
lúgur, þar sem margt fólk er. Þá á
ég bæði við á stórum vinnustöð-
um, stigagöngum á hótelum, stór-
um skrifstofubyggingum og jafn-
vel í blokkum. Þessar lúgur eru
algerlega eldtraustar, þannig að
engin hætta er á að kvikni í þeim.
Mér þykir rétt að það komi fram
að í litlum herbergjum nægir oft
að loka gluggum, til að kæfa eld-
inn, en þegar um stærri eldsvoða
er að ræða er nauðsynlegt að reyk-
ur og hiti komist út. Eldurinn
breiðist nefnilega út með hitan-
um.“ Lúðvík sagði að ennfremur
væri hægt að opna lúgurnar með
handafli og nota þær þannig sem
loftræstingu, til dæmis þar sem
fjölmennar samkomur væru ha-
Lyklaboxiö svonefnda. Fremri dyrn-
ar opnast sjálfkrafa, er reykskynjari
fer í gang. Innri dyrnar er aftur á
móti aðeins hægt aö opna meö ein-
um lykli, sem verður í vörslu viö-
komandi slökkviliös. Fyrir innan
læstu dyrnar er höfuðlykillinn
geymdur.
ldnar. „Þessar reykræstilúgur eru
viðurkenndar af slökkviliðsstjóra í
Reykjavík, sem lausn á að hleypa
út reyk og auðvelda slökkvistarfið.
Er menn hafa áhuga á að koma
upp slíkum lúgum, skoðum við
staðina og reiknum út nauðsyn-
lega stærð af lúgu. Hver lúga sem
hönnuð er er unnin samkvæmt út-
reikningum og athugunum á nauð-
synlegri stærð og gerð. Einn-
ig eru þær framleiddar í nokkrum
stöðluðum stærðum. Gamlar
byggingar gera ekki ráð fyrir slík-
um lúgum, en mér þætti rétt að
verkfræðingar og arkitektar gerðu
ráð fyrir tækjum sem hleypa reyk
út í allar byggingar."
Önnur nýjung, sem kynnt var á
sama tíma og reykræstilúgurnar,
er lítill kassi, sem kallaður er
lyklabox. Lyklaboxið er einnig frá
fyrirtækinu Colt International.
Joachim Plate sagði að hentugast
væri að festa það utan á hús.
„Þessir kassar eru tengdir við
reykskynjara sem gerir slökkviliði
viðvart um eld, er hann kemur
upp,“ sagði hann. „Lyklaboxum er
komið fyrir á útveggjum bygg-
inga, aðallega við hús þar sem
margir lyklar eru í notkun. Til
dæmis við skólahús, banka,
skrifstofu- og iðnaðarhúsnæði.
Innst í boxinu er svonefndur höf-
uðlykill, þ.e. lykill sem gengur að
öllum dyrum byggingarinnar.
Höfuðlykillinn er læstur inni í
sérstöku öryggishólfi. Aðeins einn
aðili hefur lykil að öryggishólfinu
og það er slökkvilið viðkomandi
staðar. Ef einhver brýtur lyklab-
oxið upp, eða gerir tilraun til þess,
gerir viðtengdur tækjabúnaður
lögreglunni viðvart. Þannig að
þarna er öryggi látið sitja í fyrir-
rúmi að öllu leyti.“ Lúðvík Andr-
easson gat þess að lokum að mikill
áhugi virtist ríkja hjá mönnum
fyrir að setja lyklabox upp, alla-
vega ef dæma mætti af sölunni, en
lyklaboxin hefðu selst í töluverðu
magni erlendis.
LIKANIS- OG HEILSURÆKTIN
Borgartúni 29, sími 28449
★
★
Viltu styrkjast? - Viltu grennast?
Viltu liðkast? - Viljið þio vera sól-
brún og hress í skammdeginu?
Þá er um ad gera ad drífa
sig til okkar
Við erum ódýr
Æfingar í rúmgóöum og björtum tækjasal undir leiö-
sögn færustu leiöbeinenda allan tímann sem er opiö er.
Teygjuæfingar eöa Aerobic (músikieikfimi) daglega
nema sunnudaga.
Æfingarprógrömm fyrir þá sem þess óska.
Góð baöaðstaöa ★ Saunaklefar ★ Afnot af hárþurrkum
og krullujárnum ★ Kaffisopi aö loknum æfingum í nota-
legri setustofu.
Nóvember-tilboð:
Æfingar í sal í 1 mánuð og 10
skipti í sólarlampa aöeins
kr: 975,-
Afsláttur
fyrir hópa
og fyrirtæki.
Munið:
Stærsta sólbaðsstofa borgarinnar
meö sér klefa o.fl.
Engin tímapöntun, engin biö, bara aö
koma þegar þér hentar.
Þitt líf — þín heilsa
Nýtt líf - Ný heilsa
Opnunartíminn
er sem hér
Mánudag
þriöjudag
miövikudag
fimmtudag
föstudag
laugardag
sunnudag
segir:
kl. 07.00—22.00
kl. 07.00—22.00
kl. 07.00—22.00
kl. 07.00—22.00
kl. 07.00—20.00
kl. 10.00—15.00
kl. 10.00—15.00
Nýjar perur — nýjar perur
Erum nýbúin aö skipta um perur í öll-
um Ijósabekkjunum.