Morgunblaðið - 10.11.1983, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1983
Afgreiðslutúni
verslana í
Reykjavík
verði lengdur
BORGARRÁÐ samþykkti einróma á
fundi sínum á þriðjudag að leggja til
við borgarstjórn að afgreiðslutími
verslana verði rýmkaður þannig að
opið verði til klukkan 16 á laugar-
dögum, 22 á föstudögum og til
klukkan 20 frá mánudegi til fimmtu-
dags. Borgarstjórn kemur saman til
fundar í dag og fer fyrri umræða um
afgreiðslutíma verslana þá fram og
síðari væntanlega annan fimmtudag.
Að frumkvæði Kaupmanna-
samtaka íslands áttu fulltrúar
Verslunarmannafélags Reykjavík-
ur og Vinnuveitendasamband ís-
lands fund um málið og sendu
sveitarstjórnum á höfuðborgar-
svæðinu bréf, þar sem lagt var til
að afgreiðslutími verslana verði
samræmdur og gerð verði tilraun
með rýmkaðan afgreiðslutíma.
Borgarráð er eini aðilinn, sem tek-
ið hefur afstöðu til þessa máls.
Verslunarmannafélag Reykja-
víkur mun halda fund á mánudag
en væntanlega verður að breyta
kjarasamningi félagsmanna, ef af-
greiðslutími verslana verður
lengdur.
Þrír seldu
erlendis
ÞRJÚ íslenzk fiskiskip seldu afla
sinn erlendis í gær og fengu gott
verð fyrir aflann. Var verðið frá
22,46 krónum upp í 28,56 fyrir kfló
að meðaltali.
Karlsefni RE seldi 156,5 lestir,
mest karfa, í Cuxhaven. Heildar-
verð var 3.514.600 krónur, meðal-
verð 22,46. Sunnutindur SU seldi
88,1 lest í Grimsby. Heildarverð
var 2.515.400 krónur, meðalverð
28,56. Baldur EA seldi 67,3 lestir í
Hull. Heildarverð var 1.848.100
krónur, meðalverð 27,45.
Tólf þyrluslys hér
á landi á átta árum
Alls hafa 14 þyrluslys oröiö hér á 18 ára tímabili
. ... ,,v..
FJORTÁN þyrluslys hafa orðið á íslandi. í þeim hafa 14 manns beðið
bana, þrettán manns slasast og fjögurra manna er nú saknað. Fyrsta
þyrluslysið varð í Vogum þegar Sikorsky-þyrla varnarliðsins hrapaði til
jarðar þann 1. maí 1965. Fimm varnarliðsmenn biðu bana í þessu fyrsta
þyrluslysi á íslandi. Nokkru síðar fórst sams konar þyrla varnarliðsins
austur í Landeyjum og komust allir innanborðs lífs af.
Síðan hafa orðið tólf óhöpp á stapa. Flugmaðurinn slapp
átta árum. Árið 1975 var nánast
samfellt slysaár. Þá urðu fimm
þyrluslys hér á landi. Hið versta
varð 17. janúar við Hjarðarnes í
Hvalfirði. Þá létust sjö manns í
mannskæöasta þyrluslysi hér á
landi. Líklegt er talið, að mis-
vindi hafi verið helsta orsök
slyssins.
Þann 29. september 1975 brot-
lenti TF Eir, þyrla Landhelgisg-
æzlunnar, á Rjúpnafelli sunnan
Kerlingarfjalla. Tveir menn
voru um borð, flugmaður og far-
þegi, og sluppu þeir báðir
ómeiddir en þyrlan gereyðilagð-
ist. Sama dag brotlenti TF DIV,
þyrla Andra Heiðberg eftir
hreyfilbilun í Fáskrúðsfirði.
Flugmaðurinn slapp ómeiddur
en þyrlan eyðilagðist.
TF Mun, þyrla Landhelgis-
gæzlunnar, skemmdist þegar
þyrlunni var nauðlent við Voga-
ómeiddur. Þann 3. október 1975
eyðilagðist TF GNÁ, þyrla Land-
helgisgæzlunnar, í nauðlendingu
á Skálafelli eftir að drifkassi í
stéli brotnaði. Flugmaður og far-
þegi sluppu ómeiddir.
Tvö þyrluslys urðu árið 1977.
Tveir menn létust þegar TF
AGN skall til jarðar og eyði-
lagðist er flugmaður reyndi
sjónflug í slæmu veðri. Slysið
varð á Mælifellsandi norðan
Mýrdalsjökuls þann 25. apríl.
Flugmaður og farþegi reyndu að
komast til byggða, en urðu úti.
Þann 13. febrúar sluppu flug-
maður og farþegi ómeiddir þegar
TF HUG, þyrlu Landhelgisgæzl-
unnar, var nauðlent við Kópa-
vogshæli eftir hreyfilbilun.
Flugmaður TF DEF, þyrlu
Andra Heiðbergs, slasaðist þeg-
ar þyrlan eyðilagðist í nauðlend-
ingu við Urðarhólmavatn sunn-
an Arnarvatnsheiðar þann 21.
júlí 1978.
Þann 19. desember hrapaði Si-
korsky-þyrla varnarliðsins á
Mosfellsheiði með ellefu manns
innanborðs eftir að hafa bjargað
fjórum útlendingum, sem slösuð-
ust þegar Cessna-flugvél þeirra
fórst. Allir um borð í þyrlunni
slösuðust. Mikil mildi var að
ekki fór verr.
Þann 17. nóvember 1980 var
TF GRO, þyrlu Landhelgisgæzl-
unnar flogið á loftlínu við Búr-
fellsvirkjun og eyðilagðist hún.
Flugmaður slapp ómeiddur en
farþegi slasaðist nokkuð. í nóv-
ember í fyrra hrapaði TF ATH,
þyrla Albínu Thordarson, eftir
að henni var flogið á rafmagns-
línu við Laugaveg í Reykjavík.
Þrír voru um borð og sluppu allir
án meiðsla. Þyrlan gereyðilagð-
ist.
Fjögurra manna er nú saknað
eftir að TF Rán, Sikorsky-þyrla
Landhelgisgæzlunnar, hrapaði í
sjóinn í Jökulfjörðum. Það var í
fimmta sinn sem þyrla Land-
helgisgæzlunnar hrapar til jarð-
Þetta er að öllum líkindum síðasta
myndin, sem tekin var af TF-Rán á
flugi. Hún var tekin síðdegis á
þriðjudag, þegar leitað var úr þyrl-
unni á Sundunum við Reykjavík.
Skömmu síðar var henni flogið
vestur í hinstu ferðina.
Hæstiréttur Islands:
V axtav extir í bótamáli
5% ársávöxtun við örorkutjónsútreikninga
HÆSTIRÉTTUR kvað upp dóm sl.
mánudag, er markar nýmæli á sviði
bótaréttar. í dómnum er kveðið á
um að reikna skuli vaxtavexti af
kröfu. Ennfremur er því slegið föstu,
að við örorkutjónsútreikning skuli
miða við 5% ársávöxtun í stað 13%,
sem telja verður að hafi verið ríkj-
andi hjá dómstólum til þessa. Þaö
hefur í för með sér hærri bótafjár-
hæð vegna varanlegrar örorku ef
miðað er við lægri vaxtafót. Mál
þetta var höfðað á hendur skipafé-
lagi og fyrrum starfsmanni þess
vegna tjóns er unglingur í uppskip-
unarvinnu hlaut við vinnu í lest. Ver-
ið var að skipa um kalki í pokum, og
fékk stefnandi kalk í augun þegar
hann og hinn stefndi starfsmaður
tuskuðust á um kúst, sem nota átti
til að sópa upp kalki sem sáldrast
hafði úr pokunum.
Hinn stefndi starfsmaður var
sýknaður í máli þessu en skipafé-
lagið var dæmt til að greiða bætur
að hálfu. Stefnandi var talinn eiga
að bera tjónið að hálfu vegna eigin
sakar.
Við útreikning varanlegs
örorkutjóns voru notaðir 5% og
13% ársvextir, en segja má að
dómstólar hafi um langt skeið tal-
ið eðlilegt að miða við 13% vaxta-
fót. Um þetta segir Hæstiréttur í
dómi sínum:
„Verðmæti tapaðra vinnutekna
vegna tímabundins og varanlegs
orkutaps reiknar tryggingafræð-
ingurinn gkr. 10.782.520 miðað við
5% p.a. ávöxtun en gkr. 3.850.243
miðað við 13% p.a. ávöxtun.
Vaxtaútreikningur er miðaður við
slysdag í báðum aðferðum. Al-
kunna er, að ávöxtunarmöguleikar
peninga hafa í mörg undanfarin
ár ekki farið fram úr 5 af hundr-
aði á ári. Eins og mál þetta er lagt
fyrir ber að miða við þann út-
reikningsmáta við ákvörðun bóta-
fjárhæða."
Um útreikning vaxta af kröfu-
Varmalandi í Mýrasýslu:
Heitt vatn fannst
SuAholtí. 9. nóvember.
EINS OG áður hefur komið fram í Mbl. var borað eftir heitu vatni á Varma-
landi í Mýrarsýslu á þessu hausti. Lengi vel bar það ekki árangur og var búið
að ákveða að bora aðra holu. En á síðustu metrunum, sem borinn gat náð til að
bora, kom heitt vatn. Standa nú yflr mælingar á vatnsmagninu. Er þeim ekki
lokið, en Ijóst er að það er verulegt.
Menn tala jafnvel um 30
sekúndulítra af 104 gráðu heitu
sjálfrennandi vatni. Ef svo reynist
mun það endast staðnum um langa
framtíð og fer ekki hjá því, að talað
er um ýmsa aðra möguleika í þessu
sambandi.
í haust var komið á sjálfvirku
símasambandi í tvo hreppa í Mýr-
arsýslu, Þverárhlíð og Stafholts-
tungur, auk tveggja bæja í Hvítár-
síðu. Er símstöðin við Kljáfoss. í
fyrra kom sjálfvirkt samband í
Norðurárdal og Borgarhrepp. Er
fólk að sjálfsögðu ánægt með þessa
nýbreytni þótt viss eftirsjá sé samt
í gamla sveitasímann. Þess er þó
vert að geta í þessu sambandi, að
áður höfðum við símstöð í Borgar-
nesi, sem opin var allan sólarhring-
inn og veitti mjög góða þjónustu.
Að því leyti breytir þetta ekki
miklu.
Sauðfjárslátrun lauk í Borgar-
firði 3. nóvember síðastliðinn. Alls
var slátrað 74.150 fjár og er það
nokkur fækkun frá síðustu árum
þegar sláturfjártalan hefur verð í
kring um 80 þúsund. Meðalþungi
dilka var ívið betri en í fyrra, eða
rúmlega 13,5 kíló. Verður það víst
að teljast sæmilegt miðað við
hvernig sumarið var. Að sögn slát-
urhússtjórans, Gunnars Aðal-
steinssonar, vinna um 200 manns
við sláturhúsið í sláturtíðinni og er
slátrað um 2.500 fjár á dag enda er
sláturhúsið í Borgarnesi eitthvað
það fullkomnasta í landinu.
Fréttaritari.
Jóhann S. Hannesson, fyrr-
um skólameistari, látinn
JÓHANN S. Hannesson, fyrrum
skólameistari Menntaskólans á
Laugarvatni og skáld, er látinn, 64
ára að aldri. Hann var fæddur á
Sigluflrði 10. aprfl árið 1919, sonur
hjónanna Hannesar Jónssonar,
bóksala og konu hans Kristínar
Bjargar Þorsteinsdóttur.
Jóhann varð stúdent frá MA ár-
ið 1939 og lauk MA-prófi í ensku
og málvísindum við University of
California í Berkeley árið 1945 og
framhaldsnámi 1947 við sama há-
skóla. Þá kom hann heim og gerð-
ist kennari við Gagnfræðaskóla
Vesturbæjar. Hann var lektor í
ensku við Háskóla íslands
1948—50. Kennari í ensku og
bókmenntum og jafnframt bóka-
vörður við The Fiske Icelandic
Collection við Cornell-háskóla í
New York 1952—59. Þá snéri hann
heim og varð skólameistari á
Laugarvatni um tíu ára skeið, frá
1960 til 1970. Hann var starfsmað-
ur Fræðsluskrifstofunnar í
Reykjavík 1970—72 og kenndi við
Menntaskólann í Hamtahlíð.
Jóhann heitinn hefur unnið að
ensk-íslenzkri orðabók, sem vænt-
anlega kemur út á næsta ári. Eftir
hann liggja fræðirit, ljóðsöfn og
þýðingar. Nefna má: Bibliography
of the Eddas, New York, 1957, The
Sagas of Icelariders, New York,
sama ár. Bæði eru verkin í ritröð-
inni Islandica, sem hann ritstýrði.
Ferilorð, kvæði, Rvk. 1977, Hlym-
rek á sextugu, limrur, Hafnf. 1979,
Slitur úr sjöorðabók, kvæði, Rvk.
1980. Þýðing á ensku: Einar Ól.
Sveinsson. The Age of the Sturl-
ungas, New York, 1953 í ritröðinni
Islandica. Hann þýddi verk E.L.
Doctorow: Ragtime, 1977. Þá var
hann ritstjóri Menntamála
1971-73.
Árið 1942 kvæntist hann Lucy
Wintson, kennara við MH, og
eignuðust þau tvö börn.
fjárhæðinni segir í dómi Hæsta-
réttar m.a.:
„Gagnáfrýjandi hefur krafist
þess, „að kveðið verði á um það í
dómsorði að dæmdir vextir skuli
leggjast við höfuðstól á tólf mán-
aða fresti, í fyrsta sinn 16. nóv-
ember 1975 og síðan á sama degi
árlega svo ekki leiki vafi á því, að
í orðinu „ársvextir“ felist að um
vaxtavexti sé að ræða.“
Fallast ber á það með gagn-
áfrýjanda, að í kröfugerð hans um
dómvexti felist krafa um lagningu
vaxta við höfuðstól svo sem gert
er við ávöxtun sparifjár í opinber-
um lánastofnunum. Krafa hans er
að því leyti innan þeirra marka,
sem sett voru með héraðsdóms-
stefnu. Dómvextir eru dæmdir frá
27. nóvember 1980. Ber að taka
þessa kröfu gagnáfrýjanda til
greina frá þeim degi.
Vaxtakrafa gagnáfrýjanda fyrir
tímabilið 16. nóvember 1974 til 27.
nóvember 1980 var bæði í héraði
og fyrir Hæstarétti miðuð við
hærri vaxtafót en þau 5% p.a. sem
hér er dæmt. Rúmast því sú krafa
sem gerð er hér fyrir dómi um
árlega lagningu vaxta við höfuð-
stól innan upphaflegrar kröfu-
gerðar fyrir héraðsdómi. Með
hliðsjón af almennum reglum um
vaxtareikning í innlánsstofnun-
um, tengslum vaxta af dómskuld-
um við sparisjóðsvexti og af eðli
máls er rétt að verða við kröfu
gagnáfrýjanda um lagningu vaxta
við höfuðstól einu sinni á ári. Skal
það gert um áramót svo sem er um
almenna sparisjóðsreikninga, en
síðast 27. nóvember 1980, er dóm-
vextir taka við.“
Hæstaréttardómararnir Sigur-
geir Jónsson, Guðmundur Jónsson
og Sigurður Líndal, prófessor,
stóðu að meirihlutaáliti dómsins.
Hæstaréttardómararnir Ármann
Snævarr og Halldór Þorbjörnsson
skiluðu séráliti.
Málflytjendur voru Othar Örn
Petersen hrl. fyrir tjónþola, Örn
Clausen hrl. fyrir hinn stefnda
starfsmann og Jón Halldórsson
hdl. fyrir skipafélagið.