Morgunblaðið - 23.12.1983, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. DESEMBER 1983
25
getið er hér að framan, minnkað
ungbarnadauða um helming í all-
mörgum þorpum. Áður var það
svo, að vökvatapið var aðeins
hægt að bæta með því að gefa
börnunum vökva í æð og slíkt
varð að eiga sér stað á sjúkra-
húsi. Nú gefa foreldrarnir börn-
um sínum ORT-blönduna, en það
er blanda af salti, sykri og vatni.
Þetta getur átt sér stað á hvaða
heimili sem er.
Að minnsta kosti 34 lönd hafa
nú byrjað að framleiða þessa
blöndu og framleiddir eru nú um
80 millj. skammtar á ári, en talið
er að þörfin sé einn milljarður.
Barátta fyrir
brjóstagjöf
í um það bil 100 löndum hefur
verið hafin barátta fyrir því, að
auka brjóstagjöf og takmarka
sölu á mjólkurdufti, sem ætlað er
að koma í stað móðurmjólkur. f
11 löndum hefur þegar verið
bannað að auglýsa þetta duft.
Barnapelinn hefur á síðustu ár-
um orðið æ algengari í þróunar-
löndunum þrátt fyrir þá stað-
reynd, að brjóstamjólk er ekki
aðeins hollari og næringarríkari
heldur verndar hún barnið einnig
gegn ýmiss konar sýkingu. Á
grundvelli um það bil 30 rann-
sókna, sem átt hafa sér stað víða
í veröldinni hefur læknaskóli í
London, sem sérhæfir sig í hita-
beltissjúkdómum og heilsuvernd,
nýlega fullyrt, að dánarlíkur
ungbarns innan eins árs, sem al-
ið er upp með pela séu fimm
sinnum hærri en að því er varðar
börn sem eru á brjósti.
Þeir sjúkdómar sem börnum
reynast sérstaklega hættulegir
eins og mislingar, kíghósti,
stífkrampi, berklar og lömunar-
veiki krefjast milljóna barnslífa
á hverju ári. Ef vernda á börn
gegn þessum sjúkdómum með
bólusetningu, þá kostar það á að
giska 160—180 ísl. kr. Enn er það
svo, að ekki eru bólusett nema
innan við 20% barna í fátæku
löndunum.
Ósýnilegur
næringarskortur
Oft er það svo, að jafnvel móð-
skákmótum fleygir fram og ekki
að ástæðulausu því háu hlutfalli
kappskáka lýkur jafnan með því
að annarhvor fellur eða þá úrslit
ráðast í tímahraki. Nýlega var
hér sagt frá tölvuklukkum sem
telja tímann niður og sýna tíma-
notkunina í tölum. En margir
skákmenn eru íhaldssamir og
eiga erfitt með að segja skilið við
hið hefðbundna klukkuform og
fallvísi sem lyftist.
Auðvitað er einnig hægt að
viðhafa fullkomna nákvæmni þó
skákklukkan sjálf sé í venjulegu
formi og nú hefur Seiko í Japan
sett á markaðinn fyrstu kvars-
skákklukkuna sem lítur þó út
eins og þær góðu. Munurinn er
samt mikill, þó útlitið sé hið
sama, því þessa nýju rafeinda-
klukku þarf ekki að trekkja, hún
er alveg hljóðlaus og mælir tím-
ann svo ekki skeikar broti úr
sekúndu, þó tefld sé fimm tíma
kappskák.
Ekki veitir af slíkri ná-
kvæmni, a.m.k. á mótum, því sí-
fellt eru að koma upp leiðindi og
klögumál vegna skákklukkna
sem ganga of hratt eða hægt. Á
síðasta Reykjavíkurskákmóti
tóku skákstjórarnir t.d. eftir því
að klukkan í einni skák hafði
gengið nokkrum mínútum hrað-
ar en aðrar. Var gripið til þess
neyðarúrræðis að stöðva skákina
og bæta við tíma beggja kepp-
enda þannig að þeir voru skyndi-
lega hættir að vera í tímahraki.
Þetta var auðvitað kært af þeim
sem tapaði og síðan fylgdu nokk-
urra mánaða blaðaskrif í skák-
blöðum í kjölfarið.
Tvö skip Skipadeildar Sambandsins:
Flytja freðfisk fyrir 130
millj. til Sovétríkjanna
ir barnsins kemur ekki auga á
það, að barnið er vannært, segir í
UNICEF-skýrslunni. Yfirleitt er
það samt svo, að það er nægur
matur til á heimilunum.
Ef foreldrarnir vigta barnið
reglubundið og skrifa þunga þess
á sérstakt kort, þá kemur greini-
lega í ljós ef barnið þyngist ekki
og hægt er þá að gefa því meira
að borða. Með þessum hætti væri
hægt að koma í veg fyrir a.m.k.
helming þeirra tilvika, þar sem
milljónir barna deyja vegna van-
næringar og unnt væri að
tryggja mörgum milljónum til
viðbótar eðlilegt viðurværi.
Pólitískar spurningar
Möguleikarnir á því, að gera
byltingu á sviði heilsuverndar
barna eru vissulega fyrir hendi,
en þar verður fleira að koma til.
Þeim framförum sem orðið
hafa á einstökum stöðum verður
að fylgja eftir með aðgerðum á
landsvísu, sem njóta stuðnings
bæði hins opinbera og sjálfboða-
liða. í fjölmörgum þróunarlönd-
um nær heilbrigðisþjónusta hins
opinbera aðeins til um það bil
fjórða hluta íbúanna.
í UNICEF-skýrslunni er þeirri
skoðun haldið fram, að þetta
viðfangsefni sé ekki fyrst og
fremst tæknilegt eða efnahags-
legt heldur þvert á móti pólitískt
og þessari spurningu er varpað
fram: „Hversu miklu lengur eig-
um við að láta börnin bíða?“
Birger Halldén. Upplýsingaskrif-
stofu SameinuAu þjódanna, Kaup-
mannahöfn.
UM ÞESSAR mundir er ms. Skafta-
fell, skip Skipadeildar Sambandsins,
að losa um 1.500 lestir af frystum
fiski í Sovétríkjunum. Á milli jóla og
nýárs lestar ms. Jökulfell, annað
skip Sambandsins, álíka miklu af
frystum fiski, sem einnig fer til Sov-
étríkjanna. Samanlagt verðmæti
þessara tveggja farma er rúmlega
130 milljónir króna.
Frá þessu er skýrt í fréttatil-
kynningu frá Sambandinu og segir
þar meðal annars, að ms. Skafta-
fell hafi flutt 55.000 kassa af
freðfiski til Murmansk í Sovét-
ríkjunum í þessari ferð. Þar af
hafi verið 40.000 kassar frá
Reykjavík og sé það mesta magn,
sem skip Skipadeildar Sambands-
ins hafi lestað í einni innlendri
höfn hingað til. 15.000 kassar hafi
verið frá Þorlákshöfn.
Mörgblöd meó einni áskrift!
\

Stereo-
sjönvarp
LUXOR SATELLIT sjónvarp
•r tMbúM tN aö maeta seod-
Ingu í stereo og er nú þegar
útbútö möguleikum tll tull-
komlnnar hljómspllunar
Sswív
Texta-
il sjónvarp
LUXOR sjónvörp
* mötl bemnl texta-
t akjáinn í tramttölnnl
okkur vex UBknl.
Sería, Isafiröi
Alfhóll. Siglufiröi
Skrifstofuval, Akureyri
Kaupf. Skagf. Sauöárkróki
Radióver, Húsavík
Ennco, Neskaupstaö
Eyjabær, Vestm.eyjum
M.M., Selfossi
Fataval, Keflavik
Kaupf Hóraösb. Egilsstööum
HLJÐMBÆR
Kaupf. Borgf
HLJOM*HEIMILIS*SKRIFSTOFUTÆKI HVERFISGÖTU 103 SlMI 25999
UniSat
31° V
(Storbr)
TDF-1
:19°V | I
TV-SAT <
19° V
(Vasttyskland)