Morgunblaðið - 28.12.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. DESEMBER 1983
Það er undir þjóðinni komið
hvort við tröitum og tórum ...
Rœtt við Stuðmanninn Valgeir
Guðjónsson um skemmtan,
áhœttu, frœgð, bítl og bíssniss
NÝJASTA afurð Stuðmannafélagsins Bjarmalands er
talsverður pakki, bók, plata og spil undir samheitinu
„Draumur okkar beggja“. Þetta mun vera ein óvenju-
legasta útgáfan fyrir þessi jól, eins og reyndar var við
að búast af þeim félögum.
Bókin er skrásett af Illuga Jökulssyni blaðamanni, á
plötunni eru tuttugu mínútur með Stuðmannamúsík af
dansleikjum í sumar og fjölskylduspilið, sem hannað
var af tveimur forystumanna gleðiflokksins, þeim Agli
Ólafssyni og Valgeiri Guðjónssyni, býður upp á mögu-
leikann til að slá í gegn svo um munar.
Fáar íslenskar rokkhljómsveitir hafa notið jafn
mikillar og almennrar hylli og Stuðmenn, jafnvel þótt
starf hljómsveitarinnar hafi verið stopult á þeim sjö
árum, sem liðin eru síðan fyrsta hljómplata hennar,
„Sumar á Sýrlandi", kom út. Kvikmynd flokksins,
söngva- og gleðimyndin „Með allt á hreinu“, sem frum-
sýnd var um síðustu jól, varð til að endurvekja vin-
sældir Stuðmanna rækilega og drjúgan hluta þessa árs
fór sveitin um landið og skemmti.
Lars Himmelbjerg,
helsti talsmaður
Stuðmanna á skemmt-
unum, og Valgeir Guð-
jónsson, fyrrum borgarstarfs-
maður, sameinast í þeim manni,
sem klúðraði svari við mikil-
vægri spurningu í sjónvarps-
þættinum Glugganum nýlega
þegar jólapakki Stuðmanna var
kvnntur. Spurningin varðaði
fjármálaumsvif Stuðmanna og
þegar tækifæri gafst yfir kaffi á
Borginni að morgni dags
skömmu síðar var spurningin
ítrekuð, umorðuð þó:
Snýst fyrirbærið Stuðmenn orðið
í kringum peninga eingöngu — að
þið verðið ríkir?
„Nei, en það er mín atvinna —
og okkar — að vera Stuðmaður.
Það er nú svo skrítið sem það er,
að fólki finnst það ekki heyra til
á íslandi að við verðum ríkir. Það
er allt í lagi að rithöfundar verði
ríkir eða þá listmálarar, enda er
það algildasta mælistikan á mál-
verk hve mikið það kostar. Vér
rokkarar eigum hinsvegar að sjá
um bítlið en þar til gerðir bíssn-
issmenn eiga að græða á því. Ég
kann ekki skýringu á þessu.
Við gerðum bíómynd, sem gekk
mjög vel, og spiluðum fyrir ótrú-
legan fjölda fólks en samt finnst
fólki það tiltökumál, að við fáum
borgað fyrir þessa gríðarlegu
vinnu. Og öll forvinnan, æfingar
og undirbúningur, kemur þó ekk-
ert fyrir sjónir fólks."
Það hefur samt margt breyst
síðan ’74 þegar Stuðmenn byrj-
uðu að trylla lýðinn ...
„Mikil ósköp. Svo ég tali bara
fyrir mig persónulega, þá var
heimurinn allt annar þá — eða
við litum hann allt öðrum augum
þá. Maður var stikkfrí, það var
ekki um að ræða fjölskyldur,
börn, íbúðir, tækjafjárfestingar
fyrir milljónir og svo framvegis.
Nú er allt þetta fyrir hendi og þá
verður að vinna að þessu fyrir-
tæki eins og hverju öðru fyrir-
UPMM
:riniviivi
Valgeir Guðjónsson með Stuðmönnum framtíðarinnar: Ekki hægt að fara fram á meira en að finnast vinnan vera það
skemmtilegasta ...MorgunblaSift/KEE
tæki. Við getum til dæmis ósköp
vel gefið út okkar plötur sjálfir.
Mikilvægur faktor í því er nátt-
úrlega að við höfum ekkert betra
að gera en að sjá um okkar mál.
Útgefendur verðleggja sína
vinnu mjög dýrt en þeir taka
vitaskuld peningalega áhættu.
Nú kunnum við að gera þetta
sjálfir og þurfum ekki á öðrum
að halda hvað það varðar."
Bíómyndin gekk ánægjulega vel,
ekki satt?
„Dagsatt. Fólk heldur líka að
við séum moldríkir fyrir bragðið.
En staðreyndin er sú, að á þessu
ári hafa mánaðarlaunin okkar
kannski verið um 40 þúsund kall
með allri eftir- og næturvinn-
unni. Það þykir varla mikið fyrir
alla þessa vinnu ... “
Ja, það eru svona tvölold hæstu
mánaðarlaun blaðamanna!
„Kailagreyin. Jæja, mér þykja
þetta náttúrlega ágæt skipti frá
því að vera opinber starfsmaður.
En það má ekki gleyma því að við
erum sífellt að taka áhættu —
heyrðu, er ég eitthvað að verja
það að ég eigi að éta? Hvers
vegna þarf ég að verja það?“
Þú ert ekkert að verja það, þú
ert að útskýra ...
„Jæja. Við erum sífellt að taka
áhættu. Peningarnir eru jafn-
harðan lagðir í eitthvað annað, í
næsta verkefni. Bíómyndin var
til dæmis búin að vera til um-
ræðu í okkar hópi árum saman.
Það sama má segja um bókina,
sem nú er að koma út. Þetta þró-
ast á endanum mjög hratt og allt
öðruvísi en upphaflega stóð til.“
Hvernig er svo bókin — hvernig
viltu lýsa henni?
„Gríðarlega góð kaup, jólabók-
in í ár! En grínlaust, þá er þetta
meira en textasafn, bókin er líka
þjóðlegur fróðleikur. Og ef við
sleppum frá henni, þá setjum við
peningana í eitthvað annað. Von-
andi fáum við vinnulaunin okkar
út úr þessu ... Það er nefnilega
svo skrítið, að við erum haldnir
einhverri þörf til að höfða til
þessara 230 þúsund hræða, sem
hér búa. Það er undir fólkinu í
landinu komið, hvort við tórum
og tröllum ..." Valgeir Guð-
jónsson varð alvarlegur stutta
stund en svo færðist meinfýsis-
legt bros yfir skarplegt andlitið:
„Við erum greinilega á framfæri
þjóðarinnar, eins og öll önnur
verslun og viðskipti."
Já, skemmtanarekstur er vænt-
anlega verslun og viðskipti, eins og
þú segir.
„Viðskipti með listrænum
formerkjum eða list með við-
skiptalegum formerkjum. Eða þá
formerki með viðskiptalegum
Geislar af þeim
skemmtikrafturinn
— segir Illugi Jökulsson, skrásetjari
Stuðmannabókarinnar Draumur okkar beggja
ILLUGI Jökulsson blaðamaður fékk
upphringingu síðari hluta ágústmán-
aðar. í símanum var Stuðmaður,
sem bað Illuga að taka að sér smá-
viðvik: að skrifa bók fyrir Stuðmcnn
um Stuðmenn og fleira fólk. Næstu
vikur þvældist Illugi um landið með
Stuðmönnum, rótaði að sér upplýs-
ingum, tók viðtöl fram og til baka og
skrifaði. Það var eins gott að vera
handfljótur í þessari vinnu, því bók-
in — sem hlotið hefur nafnið
„Draumur okkar beggja“ og fylgir
hljómplötu og fjölskylduspili í 1188
króna pakka — er komin út og átti
að vera komin út fyrr.
„Bókmenntaverk?" endurtók 111-
ugi spurninguna yfir jólaglöggi.
„Nei, það held ég ekki. Ekki text-
inn. Hún er að minnsta kosti ekki
sagnfræðilegs eðlis, þessi bók. Það
verður væntanlega enginn hörgull
á fólki, sem á eftir að benda á, að
tiltekið atvik hafi nú ekki verið
svona heldur hinsegin. Ég held þó
að þetta sé ekki alvarlega röng
söguskoðun. Lífið heldur áfram og
jörðin snýst eftir sem áður.
Að meiriparti er þetta bein
frásögn af mönnum og málefnum.
Inní er svo skotið köflum af hverj-
um Stuðmanni fyrir sig í mismun-
andi formi og stíltegundum. Ég er
eiginlega í vandræðum með að
lýsa bókinni frekar — ég vil ekki
segja að hún sé í léttum dúr ...
Þessi létti dúr hefur svo slæmt orð
á sér, það gæti virkað eins og yfir-
borðskennt brandarasafn. Ætli sé
ekki rétt að segja að „Draumur
okkar beggja" sé bók í léttum
moll.“
— Hvað einkennir svo Stuð-
menn, er það sérstök tegund
fólks?
„Já, en það er ekki af þeirra
völdum. Allir landsmenn eiga sinn
þátt í því að þeir teljast sérstök
tegund. Þetta er býsna opinskátt á
köflum — þótt það orð hafi líka á
sér vafasaman stimpil núorðið —
einkum hvað varðar hippatímann
og dóp og svoleiðis. Það segir til
dæmis frá kaupskap af því tagi á
Strikinu í Kaupmannahöfn ... en
það gæti verið lygi. Ég veit það
ekki. En það er ekki bara fjallað
um Stuðmenn. Það er gríðarlegur
fjöldi nafna í bókinni, það eru eig-
inlega allir með, sem munað var
eftir. Og svo er dálítið verið að
hnippa í þá, sem eru orðnir býsna
ráðsettir og penir ..."
— ... og við erum líklega orðnir
nokkuð margir. Er það annars til-
Illugi Jökulsson: í léttum moll, ekki
yfirborðskennt brandarasafn.
gangurinn með bókinni, að
„hnippa í fólk“?
„Nei, nei. Það er enginn annar
tilgangur en að búa til skemmti-
bók.“
— Ertu sjálfur Stuðmannafrík?
„Já, og alltaf verið það. Ég var
meira að segja svo mikið Stuð-
mannafrík um áramótin 1976—77,
þegar ég var í fjórða bekk í MH, að
ég seldi Stuðmannaplöturnar mín-
ar til að eiga fyrir miða á jólaball
í Sigtúni þar sem Stuðmenn spil-
uðu. Svo hef ég ekki átt plöturnar
fyrr en núna. En þetta var góð
fjárfesting þá, ég efast um að ég
hafi farið á annað eins ball. Það
var ekki hægt annað en að vera
Stuðmannafrík — það var ómögu-
legt annað en að grípa plötu eins
og Sumar á Sýrlandi."
— Hvernig var það á hljóm-
leikaferðalaginu í haust —
varðstu mikið var við hljómsveita-
skvísur, grúpís, í kringum Stuð-
menn?
„Nei, það held ég ekki.“ Það var
eins og Illugi hefði aldrei leitt
hugann að þessum mikilvæga
þætti rokks og róls. „Ég tók að
minnsta kosti ekki eftir því,“
bætti hann svo við, „en það gæti
náttúrlega verið mér að kenna.
Þeir segjast sjálfir vera einhver
skírlífasta hljómsveit landsins.
Það mætti kannski kalla tvo vini
þeirra frá Akureyri grúpís — þeir
voru gjarnan þar sem Stuðmenn
voru staddir hverju sinni."
— Þessi hljómsveit er á margan
hátt merkilegt fyrirbrigði og hef-
ur höfðað til fólks á annan og
skýrari hátt en flestir aðrir