Morgunblaðið - 28.12.1983, Page 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. DESEMBER 1983
Geir Þórarinsson
vélstjóri - Minning
Fæddur 3. febrúar 1906
Dáinn 17. desember 1983
í dag verður til moldar borinn
frá Keflavíkurkirkju fyrrverandi
organisti kirkjunnar, Geir Þórar-
insson.
Geir fæddist í Gerðiskoti, Sand-
víkurhreppi í Flóa, þar sem for-
eldrar hans bjuggu í nokkur ár.
Býlið var nálægt Eyrarbakka, neð-
arlega í Sandvíkurhreppi, en er nú
komið í eyði.
Foreldrar hans fluttust búferl-
um að Bjarnastöðum í Selvogi
þegar Geir var tæplega ársgamall.
Faðir hans var Þórarinn Snorra-
son frá Læk í Flóa, en móðir haiis,
Gíslína Ingibjörg Helgadóttir, var
frá Eyrarbakka. hún lést þegar
Geir var á öðru ári.
Geir ólst upp í Selvogi til 16—17
ára aldurs ásamt tveimur systkin-
um, Snorra og Helgu. Hann hélt
trygKÖ við Selvoginn og var vel
kunnugur staðháttum og þeim
þjóðsögum sem tengdust byggð-
arlaginu.
Fyrir tvítugt fór hann til
Reykjavíkur, að loknu vélstjóra-
námi á Eyrarbakka, sem hann
lauk kornungur. Geir var síðan til
sjós sem vélstjóri á ýmsum skip-
um allt til ársins 1941.
1929 lá leiðin til Grindavíkur og
þaðan sótti hann sjóinn. Þar
kynntist hann konu sinni Mar-
gréti Eyjólfsdóttur, Jónssonar frá
Buðlungu í Grindavík og konu
hans Ingibjargar Jónsdóttur, sem
bæði voru ættuð undan Eyjafjöll-
um. Þau giftu sig í Grindavík hjá
sr. Brynjólfi Magnússyni og
bjuggu þar í 10 ár, til ársins 1939.
Þá fluttust þau búferlum til
Keflavíkur og áttu þar heimili upp
frá því. Geir reri frá Keflavík um
þriggja ára skeið, en hóf þá störf í
landi sem vélstjóri í Hraðfrysti-
húsi Keflavíkur. Þar hefur hann
starfað við góðan orðstír, enda
hvers manns hugljúfi hvar sem
hann fór.
Hann byggði húsið að Hafnar-
götu 69 árið 1940. Það var með
fyrstu húsunum á þeim slóðum og
sýnir það hve Keflavík hefur tekið
miklum stakkaskiptum á æviárum
Geirs.
Geir var frá fyrstu tíð unnandi
tónlistar. Hún var honum í blóð
borin, enda var hann af hinni
kunnu Bergsætt.
Hann lærði á orgel þegar hann
var i Reykjavík, heillaðist ungur
af því hljóðfæri. Þann tíma sem
hann hafði aflögu notaði hann til
þess að sinna þessu áhugamáli
sínu. Vinnan tók þó bróðurpartinn
og frístundirnar voru fáar. Geir
var alla tíð mikill vinnuþjarkur og
einstaklega natinn við vélar og
tæki sem halda þurfti gangandi.
En hann hefði gjarnan viljað gefa
sig meira að tónlistinni. Öll þau ár
sem hann var í Grindavík söng
hann í kór kirkjunnar og eftir að
hann kom til Keflavíkur gekk
hann í kirkjukórinn og var einn af
stofnendum Karlakórs Keflavíkur.
Þegar Geir hóf störf í landi
eignaðist hann hljóðfæri og rifjaði
þá upp það sem hann hafði áður
numið.
Þeim hjónum varð fimm barna
auðið. Ingiþór, slökkviIiðsstjóri í
Keflavík, er elstur, kvæntur Lauf-
eyju Jóhannesdóttur frá Hlíðar-
húsum í Sandgerði, Eyjólfur Ingi-
berg, sem alltaf er kallaður Ey-
berg, en hann starfar við
útgerðarfyrirtækið Baldur hf. og
er kvæntur Elínu Þorleifsdóttur,
sem ættuð er úr Helgafellssveit,
þá kemur Sigurlaug, sem er gift
Jóni Steinbergssyni, bátasmið á
Akureyri, Karl kvæntur Guðrúnu
Júlíusdóttur og vinnur við þunga-
vinnuvélar hjá Keflavíkurbæ og
loks Siguróli, tónlistarkennari og
organisti Keflavíkurkirkju.
Bræðurnir eru allir búsettir í
Keflavík, en systir þeirra á Akur-
eyri og þangað leitaði Geir í
sumarleyfum þegar tækifæri gafst
til.
Geir missti Margréti konu sína
þann 8. sept. 1968 eftir langvinna
sjúkdómsbaráttu.
Geir hafði stundum orð á því við
mig að honum hefði ekki komið til
hugar að hann ætti eftir að verða
organisti Keflavíkurkirkju. Hann
ætlaði sér aldrei það hlutskipti. Af
sinni eðlislægu hógværð taldi
hann sig ekki vera það mikið
menntaðan á tónlistarsviðinu að
hann ætti erindi í kirkjurnar. En
söngurinn og tónlistin áttu mikil
ítök í honum og að því kom að
hann tók við af Friðrik Þor-
steinssyni, sem gegnt hafði organ-
istastörfum í 40 ár. Starf sitt sem
organisti leysti Geir af hendi af
smekkvísi, samviskusemi og mik-
illi prýði í alla staði.
Þetta atvikaðist á þann hátt að
sr. Björn Jónsson á Akranesi, for-
veri minn, var eitt sinn að fara að
messa í Innri-Njarðvík, en organ-
istinn hafði forfallast. Þá kom
hann við hjá Geir og fékk hann
með sér.
Segja má að það hafi verið upp-
hafið, en Friðrik hafði auk þess
hvatt hann til að taka við starfinu
og Geir hafði áður leikið á orgel
Kirkjuvogskirkju í Höfnum á ár-
unum um og eftir 1960.
Á þessum árum var 6 radda
rafmagnsorgel í Keflavíkurkirkju
með pedalaspili og tveimur
hljómborðum, hálfgerður vand-
ræðagripur, sem Geir gat með
lagni haldið gangandi í nokkur ár
til viðbótar.
Orgelkaup í kirkjurnar hafa
jafnan verið mikið átak fyrir söfn-
uðina, en nú er í kirkjunni 16
radda orgel, sem Geir tók fyrstur í
notkun á sínum tíma, eftir viða-
miklar endurbætur á kirkjunni.
Tónar þess munu hljóma við útför
hans í dag.
Geir átti sinn þátt í að skapa
það góða andrúmsloft, sem enn
ríkir á kirkjuloftinu í Keflavík-
urkirkju. Það var mér mikils virði
að hefja prestsstarfið með þessum
hógværa og hljóðláta manni, sem
þekkti vel sálmahefð kirkjunnar
og vann allt af lítillæti. Ég minn-
ist þess með þakklæti hvernig
hann uppörvaði mig í prestsstarf-
inu. Einhverju sinni þegar ég var
miður mín út af embættisverki, þá
sagði hann við mig: „Mér finnst nú
aldrei neinn viðvaningsbragur á
þér.“ Þannig var Geir og aldrei
brást hann þótt vinnuálagið væri
mjóg mikið.
Geir vann vélstjórastörfin leng-
ur en stætt var. En undir það síð-
asta hafði hann þó dregið saman
seglin, enda þótt fæstir dagar liðu
án þess að tekið væri til hendi við
hitt og þetta.
Hann hefur nú þökk sóknar-
nefndar Keflavíkur, kórs kirkj-
unnar og alls samstarfsfólks fyrir
störf sín að tónlistarmálum í
Keflavík. Auk þess eru honum
þökkuð störf sem safnaðarfulltrúi
Keflavíkursafnaðar.
Það var Geir gleðiefni að Sigur-
óli, sonur hans, tók við organista-
starfinu. Ánægjulegir aðventu-
tónleikar, sem sonur hans bar hit-
ann og þungann af, daginn eftir að
Geir lést, voru í mínum huga helg-
aðir minningu hans.
Það sem lýsir Geir Þórarinssyni
hvað best sem manni var um-
hyggja hans fyrir fjölfötluðum
sonarsyni, Ragnari, sem lést 10.
okt. sl. Ragnar var fastur gestur á
kirkjuioftinu við guðsþjónustur
meðan afi hans lék á orgelið.
Kærleiksböndin við afa voru
sterk.
Þegar ég var að ljúka við pre-
dikanir á sunnudagsmorgnum
kom Ragnar stundum og bankaði
upp á hjá mér. Þá var hann á leið
til afa og vildi fá mig til að aka sér
þangað, enda var hann fljótur að
þreytast. Það var mér kært og til-
vist þessa drengs fékk mig til þess
að hugsa meira um málefni
þroskaheftra og svo var án efa um
fleiri. Geir og Ragnar voru tengdir
þeim böndum sem verða ekki rof-
in. Gagnvart þessum dreng var
Geir stærstur.
Það er trú mín að þeir fylgist nú
að inn í himneskt kærleiksríki
Guðs, þar sem eilíf lofgjörð hljóm-
ar, sú lofgjörð sem endurómar í
kirkjum landsins öld fram af öld,
kynslóð eftir kynslóð.
Guði séu þakkir að lífs og liðin
megum við vera þátttakendur í
þeirri lofgjörð.
Olafur Oddur Jónsson
Undir Drottins boðorð bljúgur
breytti hann æ með vilja hreinum,
ráðhollur og ráðadrjúgur
reyndist ávallt hverjum einum.
Við það bezt hann ætíð undi,
sem öðrum bætti heill í garði,
og farsælasta fróðleiks pundi
fyrir aðra helst hann varði.
Viðmótsprúður geði glöðu
gekk hann fram í blíðu og stríðu,
hæfur fyrir hærri stöðu,
hann var sinnar stéttar prýði.
Hög var hönd og hagur andi,
hógvær lund og reglubundin,
varla mun á voru landi
verða betri drengur fundinn.
Hver einasta setning í þessum
Ijóðlínum Gríms Thomsen er eins
og sögð um nýlátinn vin minn,
Geir Þórarinsson, en hann verður
kvaddur í dag hinstu kveðju frá
Keflavíkurkikju.
Geir fæddist í Gerðiskoti í
Sandvíkurhreppi í Flóa 3. feb.
1906. Foreldrar hans voru hjónin
Þórarinn Snorrason og Gíslína
Ingibjörg Helgadóttir. Geir flutt-
ist með foreldrum sínum á fyrsta
ári að Bjarnarstöðum í Selvogi.
Þegar Geir var 6 ára missti hann
móður sína, hann var þá yngstur
þriggja systkina. Faðir hans
kvæntist síðar Ragnhildi Jóns-
dóttur frá Stíflisdal í Þingvalla-
sveit. Börn þeirra urðu 9.
Meðferð véla kynntist Geir að-
eins 16 ára gamall í bátum á Eyr-
arbakka. Um það leyti eða 1922
kom fyrsta vélin í bát í Selvogi.
Geir setti vélina í bátinn og þótti
takast vel af svo ungum manni.
Innan við tvítugt flytur Geir til
Reykjavíkur, var hann þá á togur-
um og á síldveiðibátum á sumrin,
auk annarra starfa. 1926 flytur
hann til Grindavíkur og var um
tíma bifreiðastjóri hjá Einari í
Garðhúsum. Einar var þar hálf-
gerður einræðisherra og rak bæði
stórútgerð og verzlun. Geir flutti
allar vörur til verzlunarinnar.
í Grindavík kynntist Geir konu
sinni, Margréti Eyjólfsdóttur frá
Buðlungu, þau voru gefin saman í
hjónaband 1931. Fyrstu árin
bjuggu þau í Grindavík. Þau eign-
uðust 5 börn. Þau eru: Ingiþór vél-
stjóri kvæntur Laufeyju Jóhann-
esdóttur, Eyjólfur Eyberg vél-
stjóri kvæntur Elínu Þorleifsdótt-
ur, Sigurlaug húsfrú á Akureyri
gift Jóni Steinbergssyni, Karl
Heiðar bifreiðarstjóri kvæntur
Guðrúnu Júlíusdóttur og yngstur
er Siguróli organisti við Keflavík-
urkirkju. Synirnir búa allir í
Keflavík.
1940 flytur fjölskyldan til
Keflavíkur og þar átti Geir heima
síðan, lengst af í húsi nr. 69 við
Hafnargötu. Það hús byggði hann
sjálfur á fyrstu árum sínum í
Keflavík. Eiginkonu sína, Mar-
gréti, missti Geir fyrir allmörgum
árum.
Eins og áður segir ólst Geir upp
í Selvogi. Selvogur er afskekkt
sveit sem hefur Olfusið og Suður-
landsundirlendið á aðra hönd, en
hrjóstrugan Reykjanesskagann á
hina, og Atlantshafið gnauðar við
ströndina. Öldur hafsins hafa oft
farið óblíðum höndum um æsku-
stöðvar Geirs. Á Selvogsströnd
reistu þeir kirkjuna frægu, sem
forðum björguðust úr sjávar-
háska, eftir að hafa heitið á Drott-
in Guð sinn. Geir bar djúpa virð-
ingu fyrir Strandarkirkju og hann
var kirkjunnar maður alla tíð.
Það var á söngloftinu í Kefla-
víkurkirkju sem okkar fundum
bar fyrst saman, haustið 1942. Við
vorum báðir nýlega sestir að í
Keflavík, ég var þá lögregluþjónn
en hann vélstjóri. Þá voru tvö
hraðfrystihús í smíðum á Vatns-
nesinu og áður en þessum húsum
var gefið endanlegt nafn voru þau
af gárungunum kölluð litla og
stóra miljón. Litla miljón hét síð-
an Hraðfrystistöð Keflavíkur en
stóra miljón Hraðfrystihús Kefla-
víkur. Þetta nafn, stóra miljón,
hefur haldist við húsið fram á
þennan dag, og Geir okkar var í
daglegu tali nefndur Geiri í miljón
og hafði hann lúmskt gaman af
þessari nafngift.
Geir starfaði óslitið við þetta
frystihús í 40 ár, hann lét alfarið
af störfum á sl. ári. Við svona
fyrirtæki verða annars oft manna-
skipti, og eru þeir orðnir ærið
margir sem Geir hefur haft kynni
af á sínum langa starfsaldri og
allir sem kynntust honum gefa
honum sömu einkunn og stendur í
fyrrnefndu ljóði, viðmótsprúður
og sinnar stéttar prýði.
Hög var hönd og hagur andi,
hógvær lund og reglubundin. Geir
var mjög verklaginn og íhugull,
hann gaf sér góðan tíma til að sjá
út verkið áður en gengið var að
því. Þegar oliukyndingartækin
voru að byrja að ryðja sér til rúms
á árunum 1947—50 og þar yfir, var
hann ásamt fleirum frumkvöðull í
að smíða sjálftrekkjandi olíukatla.
Þessir katlar Geirs reyndust mjög
vel og entust lengi. Geir smíðaði
þessa katla aðeins fyrir kunningja
sína og án nokkurs hagnaðar.
Hann var sannkölluð hjálparhella.
Við það bezt hann ætíð undi sem
öðrum bætti heill í garði.
Ég byrjaði að vinna hjá Hrað-
frystihúsi Keflavíkur vorið 1971,
þá kynntist ég Geir sem verk-
manni, áður hafði ég kynnst hon-
um sem söng- og listamanni. Hjá
hraðfrystihúsinu dvöldu sumir
stutt við, eins og áður segir, en
aðrir lengur. Þeir sem lengur
störfuðu kynntust Geir og hans
mannkostum auðvitað bezt. Ég
fékk leyfi hjá Eyjólfi Lárussyni
yfirverkstjóra til að skrifa þessi
kveðjuorð í vinnutíma og í húsi
fyrirtækisins sem Geir starfaði
svo lengi við. Þessi kveðjuorð eru
því ekki eingöngu frá mér, heldur
og frá þeim mörgu konum og körl-
um sem svo lengi störfuðu með
þessum hógværa geðstillingar-
manni.
Ég gat um það að við Geir hefð-
um fyrst hist á kirkjuloftinu. Við
gengum nefnilega í kirkjukórinn
um svipað leyti. Ég man enn í dag
hvað ég hreifst af þessu ágæta
söngfólki og hvað mér þótti gott
að vera kominn f þennan félags-
skap. Nú eru þeir allir farnir yfir
móðuna miklu félagarnir 3 sem
höfðu svo glæsilegar tenórraddir,
Vilhelm Ellefsen fyrst, síðan
Bergsteinn ó. Sigurðsson og nú
Geir Þórarinsson. Ég lít í anda
liðna tíð, því nú rifjast upp unaðs-
stundirnar hver af annarri í gleði
og söng og í nær öll skiptin er Geir
með á minningaskerminum.
Friðrik Þorsteinsson, sá ágæti
organisti, stjórnaði kórnum um
þetta leyti og gerði það í áratuga-
raðir. Karlar úr kirkjukórnum
stofnuðu með sér kvartett sem
Friðrik æfði og stjórnaði. Geir
söng lengi í þessum kvartett og
alltaf 1. tenór. Kvartett þessi kom
á tímabili fram á næstum hverri
einustu árshátíð sem haldin var í
Keflavík. Nokkur mannaskipti
urðu í þessum kvartett og svo fór
að Friðrik hafði ekki lengur tíma
til æfinga. Þá tóku þeir Geir og
Bergsteinn bara við stjórn og enn
var lengi sungið.
Þegar Karlakór Keflavíkur var
stofnaður haustið 1953 var Geir
einn af stofnendunum. Það var
mikill fengur fyrir þennan unga
kór að hafa svo góðar máttarstoð-
ir sem þeir voru félagarnir Geir og
Bergsteinn, að sjálfsögðu voru
þeir leiðandi hvor í sinni rödd. Á
tímabili sungum við í karlakvart-
ett undir stjórn Friðriks Þor-
steinssonar við flestar jarðarfarir
sem fram fóru í Keflavíkurkirkju.
Eftir að Friðrik lét af störfum
sem organisti stjórnaði Geir þess-
um kvartett.
Geir hafði ungur lært að leika á
orgel, aðallega lék hann fyrir
sjálfan sig og sína nánustu, en á
árunum kringum 1960 varð organ-
istalaust í Innri-Njarðvíkurkirkju.
Geir lét tilleiðast að reyna við
þetta göfuga en vandasama starf.
Ekki er að orðlengja það að mað-
urinn með sáralitla leikreynslu
náði undraverðum árangri. Við
þessa litlu fögru kirkju starfaði
Geir sem organisti og söngstjóri
þar til Njarðvíkurnar urðu sér
prestakall. Þarna eignaðist hann
Blaöburðarfólk
óskast!

Austurbær Úthverfi
Miðbær I
Grettisgata 36—38
Ármúli 1 —11
Artúnsholt
Árbær I
W
Kopavogur
Hlíðarvegur 30—57