Alþýðublaðið - 08.10.1931, Blaðsíða 2

ALÞVÐUBLAÐIÐ
Lagaleysisverk
krónuverðs- hringlaranna.
Eins og áður liefir verið getið
um hér i blaðinu, þá brestur
gengisnefnd og landsstjórn aila
heimild til pess að ákveðia nokk-
uð annað verð á ísLenzkri krónu
en pað, sem myndast á eðlilegan
hátt, og er krónan pví feld og
milljónirnar, sem teknar eru frá
launastéttunum og fengnar stór-
útgerðarmönnum, gefnar peim
pvert ofan í gengislögin.
Gengisnefndin er skipuð sam-
kværnt lögum n;r. 48, 4. júní
1924, sem áttu að gilda til 1. júni
1925. I 1. grein peirra laga er
ákveðið að nefnd skuli skipuð,
„er hafi á hendi skráningu á
gerigi erlends gjaldeyris og annist
aðrar framkvæmdir viðvíkjandi
gjaldeyrisverzluninni" í samræmi
við lögin. 1 sömu greininni ér
ákvæði um ;að nefndin eigi eftir
pví ,sem ástæður séu tii, „að gera
tillögur til landsstjórnarinnar um
ráðstafanir, er stefna að pví að
festa eða hækka gengi íslenzks
gjaldéyris."
Á pinginu 1925 voru sampykt
ný gengislög (lög nr. 9, 27. maí
1925), og eru gengislögin frá pví
árið áður par með framlengd um
óákveðinn tíma.
Áður áttu prír menn sæti í
nefndinni, einn tilnefndur af
landsstjórn og sinn maður til-
nefndur frá hvorum banka. En
nú er bætt tveim mönnum í
nefndina, sem pó ekki hafa at-
kvæði um gengisskráninguna:
einn tilnefndur af stjórn Félags
íslehzkra biotnvörpuskipaeigenda
og annar rtilnefndur af stjórn
Sambands íslenzkra samvinnufé-
laga.
Með lögum pessum er breytt
niðurlagi 1. gr. eldri laganna,
pannig:
„Ber nefndinni enn fremur, eftir
pví, sem ástæður eru til, að gera
tillögur til landsstjórnarinnar um
ráðstafanir, er stefna að pví að
festa gengi íslenzks gjaldeyris
og stuðla að varlegri hækkun
krónunnar.“
Eins og sjá má af framanskráð-
um lagagreinum, pá er verksvið
gengisnefndar að segja til um
hvað sé hið rétta verð krónunnar,1
og ekki undir neinum kringum-
stæðum að setja verð á hana
eftir geðpótta .Auk pess er bæði
í Iögunum frá 1924 og 1925 tekið
fram, að gengisnefnd eigi að
stuðla að hækkun krónunnar, pó
aðalatriðið sé að festa gengi
hennar.
Hringlið með krónuna.
Á mánudaginn var íslenzka
krónan í 64,20 guLlaurum, á
priðjudaginn 63,65, í gæjt í 64,39
iog í dag í 65,49 gullaurum.
Bæjarstlórn Aknreyrar
fyrirskipar kaaplækknn.
Framsókn og íhald sammála.
Hvammstangi.
Lagarfoss er búinn að taka eitt-
hvað um 300 kettunnur á
Hvammstanga og er par með
ikomiilnn í bannið. Kjöt petta mun
eiga að fara til Noregs, en kemst
sennilega aldrei í Land par, nema
samið verði áður. Súðin, er vænt-
anleg til Hvammstanga, en óvíst
er enn pá hvort Pálmi forstjóri
ætlar að koma henni í bannið
með pví að láta hana sfcipa upp
vörum par, eða taka vörur, en
eins og gefur að skilja giidir
Hvammstangabannið hvert pað
skip, er lætur vörur í land eða
tekur vörur par, hvort heldur pað
er Ríkisskip eða önnur útgerð,
meðan stendur á deilunni á
Hvammstanga.
Atvinnnbætnr.
Atvinnubótanefnd ríkisins hefir
á fundi sínum í gær úthlutað
fyrsta styrknum til atvinnubóta.
Var pað til Siglufjarðarkaupstað-
ar, kr. 10 000,00 til bráðabirgða-
Atvinnubótavinna er pegar hafin
par. Er pað framræsla bæjar-
landsins og grjótnám. Að líkind-
um verður ísafjarðarkaupstaður
sá bærinn, sem næst fær úthlut-
að atvinnubótastyrk; en aðalskil-
yrðið fyrir honum er, eins og
allir vita, að bærinn geti sjálfur
lagt fram 20 ámóti. Á ísiafirði
og Siglufirði eru jafniaðarmenn i
meiri hluta í bæjarstjómum; en
hvenær kemur röðin að Reykja-
vík, par sem íhaldið ræður?
Einræði á Mzkalanði.
Berlín, 7. okt. U. P. FB. Brii-
ningstjórnin hefir sagt af sér.
Síðar: Hindenburg hefir falið
Bruning að mynda stjórn á ný.
Hindenburg hefir gefið út boð-
skap um stofnun strangs ein-
ræðis. Ýms réttindi, sem mönn-
um em trygð í stjórnarskránni,
hafa verið afnumin um stundar-
sakir, svo sem viðvíkjandi frið-
helgi heimilanna og ýms persónu-
réttindi. T. d. eru mjög takmörk-
uð réttindi manna til pess að
’láta í ljós skoðanir á stjórnmál-
um o. s. frv. bréflega og á prenti;
og réttindi til fundahalda og fé-
lagsskapar.
Berlm, 8. okt. UP.—FB.
Hindenburg heíirtekið til greina
].ausniarbeiðni stjórnarinnar og
falið Briining að mynda stjórn,
án tillits til flokkaskipunar. Hin-
denburg hefir falið núverandi
stjórn, að Curtiusi með töldum,
að gegna stjómarstörfom áfram,
unz ný stjórn hefir verið mynduð.
Bæjarstjórn Akuréynar hélt
/fund í fyrra kvöld, og kom par
fram tillaga um að atvinnubætur,
er par verða látnar fara fram í
vetur, verði ekki borgaðar mieð
nema 1 kr. um tímiann, en kaup-
taxti verkamiannafélagsins er 1,25.
Var Frámsókn og íhald mjög
samdóma um tillögu pessia, og
töluðu af hendi peirra BrynLeif-
ur Tobiasson,, Gísli Magnúsision,
Jóin Guðlaugsson og Jón Sveins-
son bæjarstjóri. En í Jmóti mæltu
fulltrúar verkamanna, Erlingur
Á umræðufuindi peim, er Hoo-
ver Bandaríkjafiorseti hélt með
fulltrúum flokkanna í pjóðping-
inu, var ekki rætt um afvopn-
uinarmálin, en par er talið hafa
orðið samkomulag um, að Hoover
ræði við Frakka um framlengingu
á skuldagreiðslufrestinum. Einniig
var rætt um, að Bandaríkin kæmu
á fót peningastiofnun, með a .m. k.
500 millj. dollara stofnfé, til pess
að greiða fyrir viðskiftum Banda-
rikjamanna.
Hagsýni
bæjaryfirvaldaima.
í LögbirtingabLaðinu, er út kom
í síðastl. viku, eru hátt á annan
tug íbúðarhúsa hér í Reykjavík
auglýst til sölu vegna bæjar-
gjalda, er á peim hvíla, og bruna-
bótagjalda, — langflest vegna
bæjargjalda. Nokkur fylgja erfða-
festublettum, sem auglýstir eru
til sölu ásamt mannvirkjum. Af
pessum upphæðum eru 10 i;n,n-
an við 100 kr., ait niður í 10 kr.
78 aura. Af pessum 10 húsieigmum
eru 8 auglýst „undir hamarinn“
vegna bæjargjalda, 1 vegna
brunabótagjalds og 1 sökum
hvors tveggja, er ná pó ekki 50
kr. bæði samanlögð.
Þannig gera stjórnendur bæjar-
inis Leik að pví að ganga svo hartj
að fátæku fólki, sem ekki getur
staðið í skilum með gjöld til
bæjarins, pótt pað að nafninu til
hafi eignarhald á lúiseign, ~ ein-
mitt nú, pegar atvinnuvandræðin
herja alpýðuna, að pað verði að
missa pað fyrir ekkert eða s;ama
og ekkert, sem pað á í húsun-
um, og komist jafnvel alyeg á
vonarvöl af peim siökum. Það er
svo sem ekki að garnni sínu gert,
pó að efnalítið fólk geti ekki
greitt pessi gjöld niú á pessmn
trma. Og par sem húsin eru i
ábyrgð fyrir greiðsliinni, er ekki
mikil hætta á, að upphæðir pess-
ar tapist, pótt leyft sé að greiða
pær smátt og smátt eftir pví, sem
Friðjónsson, Elísabet Eiríksdótt-
ir og Karl Magnússon. Jhaldið
og Framsókn bar fyrir sig, að
lækkun pessi, sem á að gilda
frá 15. okt. til 15. maí, sé í slaim-i
ræmi við kauptaxtia, er áður hafi
verið á Akureyri, af pví par hafi
verið siður að hafa kaupið lægra
á vetrin. Það er fróðlegt að sjá
hvernig íhaldið og Framsóikn
sameinast móti verkalýðnum á
peim tímum og á peim stöðum,
sem verkalýðurinn er veikastur
fyrir.
unt er. Það er einmitt hin arg-
astia óhagsýni, að taka húsin af
efnalitlu fólki nú á haustnótt-
um, og fá e. t. v. nokkra tugi
króna í bæjiarsjóð með pví að
flæmia fjölskyldu á sveitína og
verða svo bráölega að leggja.
henni margfalt úr bæjarsjóöi
fyrir tiltækið.
Forvextir lækkaðir aftnr í
Noregi og Svígjóð.
t gær komu skeyti til FB. um,
að forvextir séu lækkaðir í Osló
og Stokkhólmi úr 8°/o í 7<>/o. 1
Stokkhólmi er lækkunin frá deg-
inum í dag aji telja.
Oullinnlausnarmálið.
Lundúnum, 7. okt. UP.—FB.
Thomas nýlendumálaráðherra
hefir lýst yfir pví, að ef núveri
andi stjórn verði áfram við völd
að kosningunum afstöðnum, sé í
ráði að kalla saman alpjóðafund
til pess að ræða um gulUnnLausn,
heimsstyrjaldarskuldir og styrj-
aldar-skaðabætur.
Þingið kemur aftur saman 10.
nóv. Þingtímabilið, sem nú er að
enda, er hið styzta, sem verið hef-
ir í Bretlandi á síðari árum. —-
Þingið stóð að eins 29 daga.
Fóstra.
Nýlega er komið út * rit, sem
Fóstra kaLLast. Otgefandi er
Barnavinafélagið Sumargjöf.
Fjallar rit petta um uppeldisma]
og skólamál. Steingrímur Arason,
formaður félagsins, ríður á vaði'ð
og ávarpar fólkið. Ritar hann
einnig um varðveizlu heilsunnar.
Þórbjörg Árnadóttír hjúkrunar-
kona leiðbeinir mæðrum. Undir-
ritaður fer nokkrum orðum um
stundvísi. Arngrímur Kristjánsson
kennari g-erir að umtalsefni.
stundahlé í skólum. Enn fnem-
ur ritar hann: Heim og að heim-
an. Dr. med. GunnLaugur Claes-
Ófriðarskaldirnar.