Morgunblaðið - 10.02.1984, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1984 41
Sigríóur Pétursdóttir
Nesi - Minningarorð
Fædd 13. mars 1899
Dáin 1. febrúar 1984
„Að hryggjast og gleðjast
hér um fáa daga,
að heilsast og kveðjast,
það er lífsins saga.“
Á skilnaðarstundu koma okkur í
hug þessi fleygu orð Páls J. Árdal
æskuvinar ömmu okkar, Sigríðar
Pétursdóttur, og eins af uppá-
haldsskáldum hennar. Svo lengi
sem við munum hefur hún glaðst
með okkur glöðum og hryggst með
okkur hryggum. Hún var ein af
þeim sem kunni það manna best.
Einlæg hlýja, umhyggja og
mannskilningur voru eiginleikar
sem henni voru gefnir í ríkum
mæli og sem allir fengu að njóta
sem í návist hennar voru. „Að
heilsast og kveðjast, það er lífsins
saga.“ Nú er komið að kveðju-
stundinni stóru. Það er alltaf erf-
itt að kveðja ættingja sina hinstu
kveðju og þegar við kveðjum
ömmu kveðjum við jafnframt góð-
an vin.
Við barnabörnin sem ólumst
upp í túnfætinum hjá ömmu Sig-
ríði og afa Steingrími áttum þar
ætíð svo öruggt athvarf að Nes var
okkar annað heimili og afi og
amma okkar aðrir foreldrar. Þeg-
ar litið er um öxl koma upp í hug-
ann ótal minningar um ferðir
okkar yfir túnið út i Nes. Alltaf
var litlum gestum boðið upp á
eitthvað góðgæti, eftirminnilegast
er líklega nýbakað flatbrauð með
nýreyktum silungi eða laxi, eða
sætabrauð sem alltaf var til i
bauk. Oft var líka notalegt að
skríða undir sæng afa og ömmu ef
kalt var úti eða ef gist var í Nesi. í
minningunni eimir enn eftir af
sérstakri, þægilegri lykt sem til-
heyrir þessum löngu liðna tíma og
tif gömlu vekjaraklukkunnar
ómar enn i eyrum og minnir okkur
á óstöðvandi framrás tímans. Ein-
staka sinnum stálumst við i garð-
inn hennar ömmu og gerðumst þá
djarftæk bæði til hindberja og
rifsberja. Slíkt góðgæti spratt
ekki í hverjum garði á þessum
tíma, en amma vann natin við
garðyrkjuna. Okkur er lika minn-
isstætt þegar við sátum í gamla
„skála" og nöguðum nýreykta
laxasporða úr reykkofanum frá
afa.
Alltaf töluðu amma og afi við
okkur af mikilli þolinmæði og
skynsemi og fórum við jafnan vis-
ari af þeirra fundi. Sama gilti um
börnin okkar þó að fæst þeirra
nytu þess að kynnast langafa sín-
um, Steingrími, en hann lést fyrir
15 árum. En langamma fylgdist
vel með uppvexti barnabarna-
barna sinna. Þau leituðu oft á
hennar fund eftir að þau komust á
legg. Það segir raunar meira en
mörg orð, enda var umhyggja
hennar fyrir þeim jafnt og okkur
einstök. Þó að barnabörnin væru 9
og barnabarnabörnin 16 þá
gleymdist aldrei neinn. Allir áttu
rúm í hennar stóra hjarta. Segja
má að hún fengi aldrei nóg af
börnum. Hún var alltaf boðin og
búin að tala við þau, lesa fyrir
þau, prjóna á þau sokka og vettl-
inga eða gera fyrir þau hvað ann-
að sem kom þeim best. Oft benti
hún okkur á hvaða eiginleika þau
hefðu hvert fyrir sig og var hún
furðuglögg á slíkt. Þær eru lika
ófáar kveðjurnar og árnaðarósk-
irnar sem fylgja börnum okkar út
í lífið frá langömmu, margar í
vísuformi. Hún unni ljóðlist og
var létt um að gera fallegar tæki-
færisvísur.
Það var alltaf gaman að koma
til ömmu Sigríðar, eða „ömmu
lang“ eins og langömmubörnin
kölluðu hana. Alltaf var hún glöð
og gamansöm og alltaf vissi hún
hvernig okkur öllum vegnaði. Ef
eitthvað fór úrskeiðis var kannski
ekki endilega sagt margt, heldur
höndin þrýst og djúp, leiftrandi
augun látin tala. Á góðum stund-
um var glaðst af einlægni og dill-
andi hlátur hennar hljómar ennþá
í minningunni.
Vegna þess hve amma Sigríður
var alltaf virkur þátttakandi í lífi
okkar er kveðjustundin sár, þó að
hér lútum við því lögmáli lífsins
að þeir sem komnir eru á efri ár
hverfi héðan. En hún amma varð
bara aldrei gömul. Síung og ern
fram á síðasta dag, stöðugt að
rifja upp og segja frá gamalli tíð,
gömlum vísum og gömlum sögum.
En hún lifði líka í nútímanum og
horfði af raunsæi fram á við.
Vegna þess hve fortíð ömmu var
alltaf sjálfsagður hluti af henni
sem við áttum hlutdeild í langar
okkur að rifja hana upp í stærstu
dráttum.
Hún hét fullu nafni Sigríður
Vilhelmína Pétursdóttir og fædd-
ist á Sýreksstöðum í Vopnafirði
árið 1899. Yngsta barn hjónanna
Kristbjargar Guðmundsdóttur frá
Húsavík í S-Þing. og Péturs Stef-
ánssonar frá Sænautaseli í Jök-
uldalsheiði. Eldri systkini hennar
voru Stefanía og Karl Valdimar og
elstur hálfbróðir, ólafur Jónsson.
Barnung missti Sigríður föður
sinn og leystist þá heimilið á Sý-
reksstöðum upp. Eldri börnin fóru
til vandalausra en Sigríður fylgdi
móður sinni. Voru þær fyrst nokk-
ur ár í Vopnafirði en fluttust síð-
an til Húsavíkur þar sem þær
unnu fyrir sér og Sigríður gekk í
unglingaskóla Sigurðar Bjarklind.
Sigrfður undi sér vel á Húsavík og
þótti alla tíð vænt um staðinn. En
sem unglingsstúlka réðst hún
barnfóstra og síðar kaupakona að
Garði í Aðaldal til Bergljótar
Benediktsdóttur og Sigurðar Bald-
vinssonar. í Garði réðust örlög
Sigríðar því að þar kynntist hún
Steingrími Baldvinssyni frá Nesi
sem síðar varð eiginmaður henn-
ar. Þau gengu i hjónaband árið
1919, þegar Sigríður var 20 ára
gömul, og fluttust að Nesi þar sem
þau bjuggu síðan allan sinn bú-
skap í farsælu hjónabandi. Þau
eignuðust fjögur börn sem eru tal-
in í aldursröð: Jóhanna Álfheiður,
Pétur og tvíburarnir Arndís Björg
og Kristbjörg Freydís. Nes er
kirkjustaður og voru þau hjón
staðarhaldarar um langt árabil
eða allt þar til Steingrímur féll
frá, 1968. Nes er mikii laxveiðijörð
og þar voru veiðimenn snemma
tíðir gestir og ráku þau hjónin
lengi greiðasölu í þvf sambandi.
Lengi var Steingrímur kennari í
Aðaldal og var oft farskóli f Nesi
eins og á fleiri bæjum. — Oftast
var því mannmargt í Nesi og
gestkvæmt hjá þeim Siggu og
Steina, voru þau líka bæði félags-
lynd og skemmtileg heim að
sækja.
Eftir að Steingrímur lést hélt
Sigríður heimili með Pétri syni
sínum, fyrst í Nesi og síðustu árin
i Laxárnesi hjá honum og önnu
Maríu tengdadóttur sinni.
Hún amma hefði orðið 85 ára 13.
mars næstkomandi ef hún hefði
lifað. Hún lést f Fjórðungssjúkra-
húsinu á Akureyri eftir fárra daga
legu þar. Ekki hefði okkur dottið í
hug síðastliðin jól, er hún dvaldi
glöð og hress heima í Árnesi, að
hún ætti aðeins eftir að vera rúm-
an mánuð á meðal okkar. En
áreiðanlega hefur hana sjálfa
grunað að tíminn styttist, þannig
talaði hún, en hún hlakkaði til
endurfundanna við ástvininn sinn
sem alltaf var henni efst í huga.
Til hennar orti hann meðal annars
þessa vísu:
Framundan ókunn eilífð. —
Inn á hin duldu svið, —
öruggur get ég gengið
og glaður með þig við hlið.
(S.B.)
í fullvissu um að afi og amma
gangi nú glöð hlið við hlið á þvf
sviði sem okkur er dulið munum
við ætíð minnast þeirra með
djúpri virðingu og þakklæti.
Völundur, Sigríður, Hildur,
Hilmar og fjölskyldur.
Nokkur orð til frænku og fóst-
urmóður minnar, Sigríðar Péturs-
dóttur, sem kvaddi þennan heim 1.
febrúar í Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri.
Hún var fædd að Síreksstöðum í
Vopnafirði 13. mars 1899. Gift
Steingrími Baldvinssyni kennara
og bónda frá Nesi í Áðaldal. Þau
tóku mig að sér á unga aldri og
reyndust mér sem bestu foreldrar.
Steingrímur andaðist því miður
fyrir aldur fram, 1968. Eg minnist
sérstaklega allra vetrarkvöldanna,
sem við frænka vorum einar
heima meðan Steingrímur var við
kennslustörf. Þá var ekki sjónvarp
eða önnur hjálpartæki til að
stytta stundirnar, en við fundum
okkur alltaf eitthvað til. spil eða
hún sagði mér sögur. Á þessum
kvöldum lærði ég margt sem kom-
ið hefur mér vel í lffinu.
Þessi fátæklegu orð eru hinsta
kveðja mín til frænku. Hafi hún
þökk fyrir allt og allt.
Kristbjörg Ólafsdóttir
Ragnheiður Jóns-
dóttir - Minning
Fædd 4. mars 1891
Dáin 31. janúar 1984
Þann 31. janúar 1984 lést að
Dvalarheimilinu Höfða, Akranesi,
Ragnheiður Jónasdóttir, fv. hús-
frú á Vestra-Miðfelli Hvalfjarðar-
strönd. Ragnheiður var fædd að
Bekanstöðum í Skilmannahreppi
4. marz 1891, þar bjuggu foreldrar
hennar árin 1890—95, hjónin Jón-
as Sveinsson og Guðrún Jónsdótt-
ir. Á Ölvaldsstöðum bjuggu þau
1895—98 og á Vestra-Miðfelli eftir
það meðan bæði lifðu. Þau voru
borgfirskrar ættar, hann ættaður
úr Reykholtsdalnum, sonur Sveins
Björnssonar og k.h. Eirnýjar Guð-
mundsdóttur. Guðrún var dóttir
Jóns Runólfssonar bónda á
Vatnshömrum. Hún átti systkini
hér á Akranesi, Þorstein á Grund,
Vilhjálm í Þinghól og Júlíönu á
Völlum. Móðir þeirra var Ragn-
heiður Jóhannsdóttir Tómássonar
prests á Hesti. Ragnheiður var ein
dóttir sinna foreldra, bræður
hennar þrír, Jón, Jónas og Sigurð-
ur, dóu ungir að árum. Þann 11.
maí 1918 gekk Ragnheiður að eiga
Arnfinn Björnsson. Hann var
fæddur að Fjarðarhorni í Gufu-
dalssveit 16. des. 1893. Foreldrar
hans voru Björn Arnfinnsson,
bóndi þar, og k.h. Guðrún Guð-
mundsdóttir Jónjsonar (Arnar-
dalsætt). Arnfinnur var lærður
skipasmiður og vann langa tfð að
þeirri iðn. Jafnframt var hann
bóndi á Vestra-Miðfelli 1918 til
1944. Það ár fluttu þau hjón til
Akraness, byggðu sér þar stórt
steinhús á Vesturgötu 96, þar áttu
þau sitt heimili upp frá því, meðan
bæði lifðu. Arnfinnur dó 13. okt.
1970. Þau Ragnheiður og Arnfinn-
ur eignuðustu 10 börn hér talin í
aldursröð: Björn Scheving
bifr.stj.; Guðrún Lára húsfrú
Hrafnabjörgum; Aðalheiður hús-
frú Akranesi; Sigríður húsfrú á
Skrauthólum; Kjalarnesi; Ásdís
húsfrú í Hafnarfirði; Jónas múr-
ari á Akranesi; Grétar lést ung-
barn; Arnfinnur rafvirki á Akra-
nesi; Margrét húsfrú á Patreks-
firði; og Ragnar múrari á Akra-
nesi. Þetta er hinn ytri rammi
lífsmyndar Ragnheiðar, innan
hans hefur að sjálfsögðu gerst
stór saga margofin ýmsum þráð-
um hins mannlega lífs. Oft var líf-
ið áhugavert og ánægjulegt, hjá
hinu varð tæpast komist að mæta
einhverjum erfiðleikum. En eitt er
víst, á mótlætinu var sigrast af
heilli dáð og dugnaði. Þessari
heiðurskonu var ekkert fisjað
saman. Hún var einstök af létt-
leika, fjöri og orku til að takast á
við hin erfiðustu verkefni. Þeir
sem gleggst vita muna þá tíð þeg-
ar Ragnheiður, húsmóðir á
Vestra-Miðfelli, tíu barna móðir,
börnin sitt á hvoru árinu ung að
árum, oft nýr erfingi á leiðinni;
þannig á sig komin mátti þessi
hugdjarfa kona sjá um börn og bú,
í fjarveru manns síns, sem vann
við skipasmíðar á Akranesi, til að
afla heimilinu tekna svo öllum
mætti vel lfða. Þau hjónin áttu
snoturt bú og því varð að sinna.
Því má ekki gleyma að sér til að-
stoðar hafði Ragnheiður gamla,
góða vinkonu, sem vann mikið að
útiverkum, það var engin einn sem
hafði Siggu gömlu í verk'unum,
hún var dyggðarhjú og húsbónda-
holl. Þarna var vel um búfé hirt.
Búshættir á þeirri tíð voru form-
fastir, erfiðir og þægindasnauðir,
miðað við það sem nú þekkist.
Ragnheiður stofnaði sitt heimili
í sínum föðurgarði, sem henni var
einkar kær. Hún var sveitabarn í
eðli sínu og unni æskusveitinni
sinni.
Á Vestra-Miðfelli hygg ég að
hún hafi best unað hag sínum, þó
oft ætti hún þar annasama daga.
Það er fallegt á Vestra-Miðfelli og
jörðin notadrjúg, þetta er aðlað-
andi sveit, því engin furða þó fólk
festi þar djúpar rætur. Arnfinnur
var mikill dugnaðaðarmaður,
hann lagaði til á Vestra-Miðfelli,
byggði þar hið srotrasta íbúðar-
hús, járnklætt timburhús, gripa-
húsin voru einnig hin þokka-
legustu, miðað við þann tíma. Fal-
lega túnflöt ræktaði hann sunnan
við túnið. Það þótti góð viðbót við
túnið í þá daga, þó síðar hafi allt
orðið stórtækara, með aukinni
tæknivæðingu. Þrátt fyrir það að
Arnfinnur lagaði til á jörð sinni,
fann hann sig ekki í bóndastarf-
inu. Ég hdd honum hafi leiðst
það, hann var á öðru sviði. Hann
var mikill og góður smiður, ham-
hleypa til verka, það gilti einu
hvort smíðað var úr tré eða
málmi. Hann sætti lagi að komast
heim hvenært sem hlé varð á
smíðum á Akranesi. Þótt heim
væri komið hélt hann ekki að sér
höndum. Ég minnist þeirra góðu
stunda fyrir löngu síðan þegar ég
var staddur í smiðjunni hjá hon-
um, þegar hann var að hamra
járnið heitt. Þeir voru margir
sveitungarnir, sem áttu erindi við
þennan leikna greiðamann. Það
vantaði skeifur og skaflajárn og
hina ýmsu búshluti. Ég veit að
Arnfinnur var mikill greiðamað-
ur, en launin fyrir unnin verk voru
áreiðanlega ekki há. Mér eru fáar
stundir í minningu þessara ára
kærari en þær sem ég átti í smiðj-
unni hans Arnfinns á Miðfelli.
Hann var glettinn og gamansam-
ur og hafsjór af bröndurum. Alltaf
var hann jafn vingjarnlegur og
alúðlegur í viðmóti, við okkur sem
vöndum leið okkar til hans. Þá var
viðmótið hlýtt og glaðlegt hjá hús-
móðurinni. Hún bjó yfir miklu
jafnaðargeði, hún Ragnheiður.
Þrátt fyrir margt fólk í heimili og
frekar þröngan húsakost, miðað
við nútímann, þá var þarna skóla-
hald, svonefndur farskóli, og þar
sóttum við nám krakkar af öðrum
bæjum og gengum á milli bæja.
Allt þætti þetta önugt og erfitt nú
til dags, sem þótti ágætt í þá
gömlu góðu daga. í sannleika sagt
eru mínar minningar frá þessum
tíma afar kærar. Og þá ekki hvað
síst veran á Vestra-Miðfelli, í
fyrsta lagi vegna þess hve mér lík-
aði vel við þetta fólk. Þau voru
samvaldar ágætis manneskjur,
Vestra-Miðfellshjónin. Alla tíð
átti ég þau að tryggðarvinum.
Hvar og hvenær sem þau urðu á
vegi mínum sýndu þau sinn dygga
vinarhug.
Ragnheiður var létt á fæti og
naut þess að hreyfa sig og fara
göngutúra. Hún hélt sér líka
ótrúlega vel til hárrar elli. Hún
var svo létt og nægjusöm með það
sem henni var ætlað í tilverunni.
Þau hjón bjuggu við barnalán.
Börn þeirra eru mikið ágætisfólk,
vel gert dugnaðarfólk.
Mér er sagt að Ragnheiður hafi
mætt hress og glöð að vanda í
morgunverkin, farið að því loknu
inn og lagt sig og ekki vaknað til
þessa lífs aftur, slík lausn hlýtur
að vera óskastund gamals fólks,
sem er á förum. Eg samgleðst
þessari heiðurskonu vegna þess
sem lífið henni var og óskastund-
inni, sem batt enda á það að lok-
um. Við hjónin eigum góðan hug
til þeirra hjóna, minningin um
þau er okkur kær. Megi þeim vel
vegna á landi ljóss og friðar.
Valgarður L Jónsson
frá Eystra-Miðfelli.
t Eiginmaður minn, faöir okkar, tengdafaöir og afi,
ÞÓRARINN STEFÁNSSON,
Bifröst, Reyöarfiröi,
er lést mánudaginn 6. febrúar, verður jarösunginn frá Búðareyrar-
kirkju, laugardaginn 11. febrúar, kl. 14.00.
Anna Björnsdóttir,
Asta Hrafnkelsdóttir,
Sigriöur Þórarinsdóttir, Siguröur Guöleifsson,
Guöríöur Þórarinsdóttir, Benedikt Brynjólfsson,
Margrét Þórarinsdóttir, Þorsteinn Jónsson,
Stefán Þórarinsson, Ólöf Magnúsdóttir,
Guömundur Þórarinsson, Dagný Siguröardóttir,
Maria Þórarinsdóttir, Leif Egeskov,
Sigurberg Þórarinsson, Edda Snorradóttir,
Þór Þórarinsson, Kolbrún fvarsdóttir,
Sveinbjörn Þórarinsson, Dögg Kjartansdóttir,
Vilmundur Þórarinsson,
Kristín Þórarinsdóttir,
Elmar Ingibergsson, Guörún Rúnarsdóttir,
Ingibergur Stefánsson,
Saga Helgadóttir, Ketill Jónmundsson,
Sólveig Helgadóttir, Gunnlaugur Arnason,
Guörún Helgadóttir,
og barnabörn.