Morgunblaðið - 29.02.1984, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. FEBRÚAR 1984
Minning:
Kjartan
Hjálmarsson
Fæddur 7. september 1920
Dáinn 20. febrúar 1984
Kjartan Hjálmarsson var mjög
góður maður og við vitum að
margir minnast hans. Okkur lang-
aði til að skrifa stutta minn-
ingargrein, þótt við gætum skrifað
heila bók um hann.
Hann kenndi okkur ekki lengi
en þann stutta tíma sem hann
gerði það, fór okkur að þykja vænt
um hann eins og hann væri afi
okkar allra. Við fengum aldrei
tækifæri til að kveðja hann og við
trúum því varla ennþá að hann sé
dáinn.
Það var hægt að trúa honum
fyrir öllu, hann var skilningsrík-
asti kennari, sem við höfum þekkt.
Við munum alltaf minnast hans
hlýjum huga og sjá hann fyrir
okkur eins og hann sé lifandi,
hressan og frískan.
Við samhryggjumst öllum þeim
sem þekktu hann, vinum og skyld-
fólki, sem syrgja hann. Við vitum
líka að margir eru daprir, þótt
þeir láti ekki á því bera. Megi guð
veita sálu hans náð.
Þessa vísu sendi hann okkur í
jólakorti:
„Fylgir gjöfum innri ylur,
upp af stilli sprettur hrós.
Hjarta barnsins þakkir þylur
þar sem glitra jólaljós."
Ellefu og tólf ára börn,
Asaskóla, Gnúpverjahreppi.
Kveðja frá lögreglufélagi
Kópavogs
í dag verður til moldar borinn
frá Kristskirkju í Reykjavík, vinur
okkar og starfsfélagi um langt
árabil, Kjartan Hjálmarsson
fyrrverandi barnakennari, en
hann andaðist að morgni 20.
febrúar sl. á sjúkrahúsi í London
eftir mjög erfiða hjartaskurðað-
gerð, aðeins 63 ára að aldri.
Það kom okkur félögunum í
lögreglufélagi Kópavogs að vísu
ekki alveg á óvart, að svo gæti far-
ið, sem nú er fram komið, því
Kjartan hafði átt við vanheilsu að
stríða nú um nokkurt skeið, en að
kallið kæmi svo fljótt, sem raun er
á orðin datt víst engum okkar í
hug, en það sannar okkur aðeins
að enginn veit hver annan grefur.
Það er erfitt að sætta sig við að
þessi hugljúfi glaðværi og góði
drengur skuli vera horfinn okkur
fyrir fullt og allt, að aldrei framar
skuli hans glettni svipur og glað-
væra viðmót verða til þess að lyfta
okkur upp úr drunga hversdags-
leikans og létta okkur þannig
amstur hins daglega lífs, en það
skal okkur huggun harmi gegn, að
minningin um góðan dreng og
frábæran starfsfélaga mun fylgja
okkur allt að leiðarlokum.
Kjartan var fæddur á Arnar-
götu 4 á Grímsstaðaholti, en það
hús var í daglegu tali kallað Nýi-
Bær, og mun nú löngu horfið
ásamt götunni, sem það stóð við —
þann 7. september árið 1920, sonur
hjónanna Önnu Bjarnadóttur ætt-
aðri frá Klúku í Bjarnarfirði á
ströndum, og Hjálmars Hjálmars-
sonar frá Bólu í Skagafirði, og var
því Bólu-Hjálmar langafi Kjart-
ans, en bróðir Hjálmars var Jón
Lárusson kenndur við Hlíð á
Vatnsnesi, landskunnur kvæða-
maður og hagyrðingur.
Kjartan var næst yngstur 7
systkina, 3 systra og 4 bræðra,
sem öll lifa bróður sinn, að einum
bróður undanskildum, sem lést að-
eins 18 ára gamall, og varð bæði
foreldrum og systkinum mikill ha-
rmdauði.
Hinn 9. júní árið 1945 gekk
Kjartan að eiga eftirlifandi konu
sína Vilhelmínu Einarsdóttur og
varð þeim 3 barna auðið, 2 sona og
einnar dóttur, auk þess, sem hann
eignaðist einn son utan hjóna-
bands.
Störf sín sem barnakennari
stundaði hann nokkuð víða um
landið, svo sem á Patreksfirði, í
Trékyllisvík á Ströndum og á
Siglufirði, en lengst mun hann
hafa starfað við barnaskóla Kópa-
vogs, eða hart nær um 20 ára
skeið, og þá bæði sem söngkennari
en þó öllu meira við almenn
kennslustörf, en á sumrin stund-
aði hann ýmis önnur störf, svo
sem við brúarsmíð og húsamálun.
Hinn 1. júní árið 1966 hóf hann
svo starf, sem lögreglumaður í
lögregluliði Kópavogs, sem sumar-
afleysingamaður og stundaði það
starf í samfleytt 16 sumur, eða til
ársins 1982 að hann tók sér frí,
líklega fyrsta og eina sumarfríið
um ævina, auk þess var hann oft
kallaður til starfa er á þurfti að
halda og hann gat því við komið,
vegna síns aðalstarfs, og þannig
var hann við störf hér i liðinu um
tveggja mánaða skeið sl. sumar.
Kjartan var góður lögreglumaður,
en umfram allt góður félagi, sem
alltaf var boðinn og búinn að rétta
öðrum hjálparhönd ef eitthvað
bjátaði á, glettinn og léttur í lund,
og oft fljótur að koma auga á
skoplegu hliðarnar á hverju máli,
og lét það þá gjarnan í ljós með
hnittinni vísu, en þó aldrei svo að
það særði neinn eða meiddi. Mér
finnst ein vísa, sem hann orti um
„Leiðir okkar munu skilja og ást
okkar gleymast ...
Og áin rennur burtu straumhörð
og syngjandi, laus úr öllum böndum.
En fjallið stendur eftir með minningar
sínar og fylgir henni með ást sinni."
R. Tagore
Mig langar til að votta þessari
gengnu konu virðingu mina, með
nokkrum minningabrotum frá
þeim dögum bernsku minnar og
æsku, er leiðir okkar lágu saman.
Kristín Th. Pétursdóttir og
maður hennar, Lúther Jónsson,
látinn fyrir allmörgum árum, voru
Skógstrendingar en fluttu ung að
árum að Bergsholti í Staðarsveit,
Snæf., og hófu þar búskap. Fyrstu
árin í fátækt frumbyggjanna eins
og þá var títt. Þau þurftu að sjá á
eftir bæ sínum og innbúi í bruna,
en hófust handa á ný, án þess að
láta deigan síga. í Bergsholti ólust
upp börn þeirra öll: Jón, Svava,
Fjóla, Ásthildur, Petrea, Óli og
Pétur.
Ég kynntist Kristínu og fjöl-
skyldu hennar þegar ég var 8 ára
gömul, en þá fluttist fjölskylda
mín í Staðarsveit, er faðir minn
gerðist prestur að Staðarstað.
Fljótt tókst góð vinátta við heim-
ilisfólk í Bergsholti.
Það var í þjóðbraut og um ára-
bil rak Kristín símstöð og var þar
eini síminn í sveitinni á þeim
tíma, svo þangað áttu margir er-
indi. Löngu seinna sagði mér
tengdafaðir minn sálugi, Halldór
Jónsson, að fyrir bílaöld hefði
Bergsholt þótt sjálfsagður án-
ingarstaður fyrir ferðafólk. Sagði
hann mér oftlega frá því að hann
og aðrir sjómenn frá ólafsvík fóru
suður í verið og gistu þar. Minnt-
ist hann þá gestrisni, höfðings-
skapar og glaðlyndi húsfreyjunn-
ar í Bergsholti.
Þó var þar hvorki hátt til lofts
né vítt til veggja, en þar ríkti
reisn, alúð og samheldni.
sjálfan sig ungur að árum lýsa
honum mjög vel, en hún er á þessa
leið:
Að yrkja og glettast er minn sess
orð í fléttast þungan.
Brokkar létt mitt ljóðaess
leikur á spretti tungan.
Já, þannig var Kjartan Hjálm-
arsson, en bak við léttleikann
glettnina og spaugsemina, bjó al-
vara og ríkur skilningur á hinu
mannlega eðli, hann var dulur í
skapi og bar ekki tilfinningar sín-
ar á torg, hann var gæddur ríkri
réttlætiskennd, og lét hana óspart
í ljós, maður, sem ekkert mátti
aumt sjá án þess að reyna að
hlynna að því, átti ákaflega erfitt
með að þola að nokkuð eða nokkur
væri órétti beittur og leitaðist
ávallt við af fremsta megni að af-
stýra því.
Eins og áður hefur komið fram
var Kjartan ákaflega vel hag-
mæltur, og mun svo hafa verið um
flest ef ekki öll systkini hans, enda
Kristín var listakona af Guðs
náð, og nutum við systkinin góðs
af. Við vorum send til hennar með
gömul föt af fullorðnum, og hvað
gerði Kristín? Jú, hún venti því og
töfraði fram jakkaföt, kápur og
dragtir, brydduð og dúskuð með
astrakani eða flaueli. Og úr silki
eða tafti urðu til kjólar, blússur og
pils, skreytt pallíettum og perlum.
Aldrei sá ég konuna nota blöð eða
myndir, enda fáséðir hlutir á þeim
tíma í sveit. Þar voru aðeins henn-
ar eigin hugur og hönd að verki.
Nú sé ég þessar flíkur í anda
sóma sér í hvaða tízkuhúsi sem er,
London, París, Milano, en aldrei
fór þessi kona út fyrir landstein-
ana.
Kristín var hefðar- og skart-
kona í orðsins fyllstu merkingu, og
kom fram af þeirri reisn, sem ís-
lenzkri alþýðu var töm. Fáar kon-
ur hefi ég séð bera klæði sín, hvort
heldur var þjóðbúningur eða
hvunndagskjóll, með slíkri reisn
sem hún gerði.
Framkvæmdastjórn Landsam-
bands mennta- og fjölbrautaskóla-
nema mótmælir harðlega ákvæð-
um nýgerðra kjarasamninga ASÍ
og VSI, þar sem mælt er fyrir að
tekjutrygging nái ekki til fólks
undir 18 ára aldri, segir í fréttatil-
kynningu frá framkvæmdastjórn-
inni. Að auki er árásin á náms-
menn hert með ákvæðum um sex
mánaða lágmarksvinnu áður en
tekjutryggingu er náð.
Augljóst er að þessi ákvæði
ekki átt langt að sækja skáldskap-
argáfuna, svo nákomnir ættingjar
Bólu-Hjálmars sem þau voru.
Hann var ákafur unnandi fer-
skeytlunnar og þá ekki síður
hinna íslensku rímnalaga, og
starfaði um árabil í kvæðamanna-
félaginu Iðunni og ekki síður og þó
líklega öllu meira í kvæðamanna-
félagi Hafnarfjarðar, og vona ég
að á engan sé hallað þó ég segi að
enginn íslenskur kvæðamaður
hafi lagt eins mikið að sér við
söfnun og varðveislu íslenskra
rímnalaga og hann, ásamt systk-
inum sínum og félögum bæði í Ið-
unni og þó öllu fremur I kvæða-
mannafélagi Hafnarfjarðar, en
við það var hann óþreytandi til
hinstu stundar. Kjartan hafði
ákaflega þróttmikla háa og fallega
söngrödd, sem hann beitti af
miklu listfengi við flutning ís-
lenskra rímnalaga, og það svo að
að mínu áliti komst enginn ís-
lenskur kvæðamaður með tærnar
þar sem hann hafði hælana, utan
ef vera skyldi Jón frændi hans frá
Hlíð, og hygg ég að skarð það er
nú hefur verið höggvið í garð ís-
lenskra kvæðamanna verði vand-
fyllt.
Ég, sem þessar línur rita kynnt-
ist Kjartani fyrir rúmum 40 árum,
eða nánar tiltekið sumarið 1943, í
eins dags ferð um Þingvelli, sem
farin var á vegum kvæðamannafé-
lagsins Iðunnar, og var sú ferð
upphafið að þeirri vináttu, sem
haldist hefur fram á. þennan dag,
án þess þar bæri nokkurn tímann
skugga á. Kannski var það tilvilj-
un, kannske eitthvað annað, sem
réði því að á sl. sumri, eða ná-
kvæmlega 40 árum eftir okkar
fyrsta ferðalag fórum við okkar
aðra sameiginlegu ferð austur í
sveitir, og nú á vegum lögreglufé-
lags Kópavogs, einnig eins dags
Hún var trúkona mikil og þjón-
aði Guði sínum og kirkju alla ævi.
Hafði sterka safnaðarkennd og
átti einlægt og gott samband við
sinn sóknarprest bæði í Staðar-
sveit og Nessókn í Reykjavík. Það
var henni eðlilegt og sjálfsagt.
Kristín var ekki allra, en ein-
lægur og traustur vinur vina
sinna. Langar mig að þakka henni
alla þá elskusemi og vináttu, er
koma harðast niður á fólki sem
aðeins getur unnið hluta úr ári,
þ.e. skólafólki. Reynsla ná-
grannaþjóðanna hefur sýnt að
slík ákvæði hafa einungis boðið
atvinnurekendum upp á að segja
fólki upp áður en það nær átján
ára aldri, eða einfaldlega ekki
ráða það ef það hefur náð um-
ræddum aldri. Bendum við á
baráttu nemendasambandanna
á Norðurlöndunum í þessu sam-
bandi.
ferð, og sem fyrr var Kjartan
hrókur alls fagnaðar og var að
venju óspar á hnitti-yrði og gam-
ansamar vísur er vöktu óskipta
gleði og kátínu í hópnum.
í stuttri gönguferð sem við
hjónin fórum ásamt Kjartani, um
skógi vaxna ása í nágrenni Lauga-
vatns, varð ég þess í rauninni
fyrst var að vinur minn gekk ekki
heill til skógar, og hafði orð á
þessu við hann en hann vildi ekk-
ert úr því gera, taldi þetta tíma-
bundna þreytu, sem fljótlega
myndi jafna sig, en raunin varð þó
önnur eins og nú er fram komið.
En þannig var Kjartan, hann var
ekki að kvarta þó eitthvað bjátaði
á, bar sig aldrei upp undan einu
eða neinu, og allt var alltaf í besta
lagi, lífið yndislegt og dásamlegt
að vera til, alltaf jafn hress og
kátur og virtist geisla af lífsorku,
sem engin takmörk virtust vera
sett, þess vegna er enn erfiðara að
sætta sig við að hann skuli vera
horfinn, en tíminn læknar öll sár,
og lífið heldur áfram.
Fyrir hönd okkar allra í lög-
reglufélagi Kópavogs leyfi ég mér
að þakka Kjartani að leiðarlokum
samfylgdina vináttuna og góðvild-
ina, megi góður guð styrkja hann
og styðja á þeim nýju leiðum, sem
nú bíða hans.
Persónulega kveð ég vin minn
og starfsfélaga, í sárum söknuði
og þakka honum alla vináttuna og
drengskapinn á liðnum árum. Við
hjónin sendum Vilhelminu, börn-
um þeirra og barnabörnum, svo og
öllum ættingjum og vinum okkar
innilegustu samúðarkveðjur full-
viss þess að góðar minningar muni
græða þau sár, sem svo skyndilegt
fráfall ástvinar hefur valdið.
Blessuð veri minning góðs vinar
og drengs.
Valdimar Lárusson.
hún sýndi foreldrum mínum
ævinlega.
Á efri árum fluttu þau Kristín
og Lúther til Reykjavíkur og
stofnuðu heimili þar á Grenimel
20 ásamt Ástu dóttur sinni,
Snorra syni hennar og Antoni
Salómonssyni, sem kom ungur
piltur á heimili þeirra og bjó með
þeim ætíð síðan. Á Grenimelnum
varð annað Bergsholt. Þá var ég á
mínum unglingsárum í Reykjavík
í skóla og kom þar oft. Alltaf ríkti
sama gestrisnin og gleðin yfir
smáu og stóru, veizlur voru haldn-
ar og góðra vina fundir.
Langt fram á tíðræðisaldur hélt
Kristín áfram iðju sinni, að
sauma, breyta og bæta. í Reykja-
vík eignaðist hún ótal góðra við-
skiptavina og voru henni falin hin
ótrúlegustu verkefni á þessu sviði.
Naut hún þá einnig aðstoðar Ástu
dóttur sinnar. Þær voru ekki ein-
asta mæðgur heldur einnig vinir.
Síðustu árin stóð Ásta uppi með
Kristínu móður sína sem barn í
fangi sér. Slík var umhyggjan og
alúðin. Nú stendur Ásta eftir með
minningarnar og fylgir henni með
ást sinni.
Við leiðarlok samgleðst ég
Kristínu og votta börnum hennar
og venzlafólki samúð.
Friður sé með henni og þökk.
Ragnheiður Þorgrímsdóttir
Það hlýtur að skjóta skökku
við að heyra fagurgala forustu-
manna ASÍ og VSÍ um hagstæða
samninga til handa þeim verst
settu, á sama tíma og hinir
sömu slá námsmenn slíku bylm-
ingshöggi.
LMF skorar á viðkomandi að-
ila að fella framangreind atriði
út úr samningum áður en þeir
hafa öðlast gildi.
Kristín Theodóra
Pétursdóttir frá
Bergsholti - Minning
Landssamband mennta- og fjölbrautaskólanema:
Mótmæla ad tekjutrygging nái
ekki til fólks undir 18 ára