Morgunblaðið - 03.05.1984, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. MAÍ 1984
Málverk
Jóns Þórs
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Listrýnirinn hefur verið nokkuð
forvitinn undanfarið vegna nýrrar
listamiðstöðvar þeirra Gaflara í
sal Hafnarborgar að Strandgötu
34. Það var þó fyrst á dögunum að
mér gafst tækifæri til að skreppa
þangað og fór því sýning Gunnars
Hjaltasonar framhjá mér en hins
vegar stendur fór ég á málverka-
sýningu Jóns Þórs Gíslasonar — en
þeirri sýningu lauk sunnudaginn
29. apríl.
Rétt er að viðurkenna strax, að
ég varð fyrir nokkrum vonbrigð-
um með salarkynnin, sem hafa
verið vel auglýst í fjölmiðlum og
með veggspjaldi (plakati). Átti
von á þvf að hér væri um að ræða
meira rými og veglegra en máski
er stærðin miðuð við myndræna
listþörf staðarbúa, og má þá segja,
að allt sé fyrst. Vísa má einnig til
þess, að stærðin skipti ekki megin
máli heldur öflug og lifandi
starfsemi.
Sýning Jóns Þórs Gíslasonar
olli mér og nokkrum vonbrigðum,
því að fyrir utan örfáar myndir
svo sem nr. 5, 6, 12 og 16, þá eru
verkin fyrir neðan þá kröfu sem
maður verður að gera til þessa
listamanns. Einkum í ijósi þeirra
málverka er voru á sýningunni
„Ungir myndlistarmenn" að Kjar-
valsstöðum á sl. ári. Máski hentar
staðurinn ekki þessari tegund
mynda og víst er að mér þóttu þær
hálf vandræðalegar þarna. Einnig
getur verið að hinn ungi maður
eigi erfitt með að fóta sig í þeim
stranga myndstíl er hann hefur
tileinkað sér. Þetta er vissulega
mikil barátta við að samtvinna
form og lit en úrskerandi árangur
er í full fjarlægu sjónmáli. Hæfi-
leikar eru fyrir hendi en hér þarf
einnig að koma til mikil og
miskunnarlaus ögun — fyrr er
naumast að vænta mikils árang-
urs. Listamanninum fylgja allar
góðar óskir og svo ber að vona að
sýningarsalurinn verði rekinn af
miklum þrótti í framtíðinni. Stað-
setningin í hjarta Hafnarfjarðar-
kaupstaðar gæti ekki verið betri.
Myndverk Peter Angermann
Nýlistasafnið hefur
undanfariö veriö meö
kynningu á verkum
þýska myndlistamanns-
ins Peter Angermann
og stendur hún til 3.
maí.
Lítiö þekki ég til
þessa listamanns nema
í sambandi viö verk er
hann sýndi á Listahátíö
1982 ásamt Milan Kunc.
Á sýningunni í Nýlista-
safninu er mikill fjöldi
mynda um alla veggi og
veröur fljótlega Ijóst aö
Angermann notar mikiö
alls konar tegundir
veggfóðurs sem mynd-
rænan grunn aö list-
sköpun sinni. Á þetta
veggfóöur teiknar og
málar listamaöurinn af
miklum krafti eftir því
hvaö honum dettur í
hug hverju sinni, hér
hagnýtir hann sér mis-
munandi áferö og
mynstur veggfóöursins.
Stundum hittir hann á
mark og úrlausnin virk-
ar sterk og sannfær-
andi, en miklu oftar
virkar þetta sem mynd-
rænt sprell og spé. Sé
þaö tilgangurinn er
árangurinn ágætur.
Þrátt fyrir allt þá vek-
ur þessi sýning til um-
hugsunar um artistísk
og hröö vinnubrögö,
þau krefjast þess nefni-
lega, aö gerendurnir
hafi vit á aö vinsa úr
gjörsamlega misheppn-
uö verk. Hér viröist jóaö
ekki hafa tekist því aö
ýmsar ágætar myndir
næsta kafna í fjölda
hinna miklu síöri.
Annaö, er óhjá-
kvæmilega vekur til um-
hugsunar, er umbúnaö-
ur sýningarinnar en þar
fær linka og fram-
kvæmdafátækt hina
hæstu einkunn mína.
Ekki nóg meö þaö, aö
safniö var harölokaö er
mig bar þar aö t fyrra
skipti á auglýstum
opnunartíma, heldur
skortir hér allt sem eina
sýningu þarf aö prýöa í
algjöru lágmarki. Hvorki
er hæqt aö bjóöa al-
menningi upp á þetta né
listamönnunum er í hlut
eiga. Á mjög svipaðan
hátt lognuöust sýn-
ingarnar útaf á Suöur-
götu 7, sællar minn-
ingar. Þessir tveir staöir
hafa þó veriö auglýstir
meir og prýöilegar öllum
öörum sýningarsölum
hérlendis um blómlega
og bráölifandi starf-
semi, einkum á erlendri
grund. En þaö er önnur
saga.
Annie Balmeyer
Oliver Penven
Sellótónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Áttundu tónleikar Tónlist-
arfélagsins voru franskir tón-
leikar í bestu merkingu. Tveir
ungir franskir tónlistarmenn
fluttu tónlist eftir Beethoven,
Debussy og Brahms. Annie
Balmeyer sellóleikari og Oliv-
er penven píanóleikari fluttu
A-dúr sónötuna eftir Beethov-
en nokkuð vel, á franskan og
léttan máta, án alvöru og
þunga, sem þessari tónlist er
eiginlegt. Þetta var einnig
áberandi í Brahms. Hann var
vel en léttilega leikinn. Lítið
varð úr svartnætti einsemdar-
innar og leitar Brahms að ein-
hverju háleitu, sem er áber-
andi í alvöru og virðingu hans
fyrir fyrir listinni. Debussy-
sónatan var mjög vel leikin,
frönsk tónlist í franskri túlk-
un. Annie Balmeyer er ágætur
sellóleikari og sama má segja
um píanóleikarann, Oliver
Penven, en einhvern veginn
vantaði punktinn yfir iið í leik
þeirra og er trúlega um að
kenna reynsluleysi í hljóm-
leikahaldi.
Pierre Laniau
öll tilveran byggist á því að
jafnvægi náist og þannig hef-
ur sagan að mestu verið bar-
átta við óeðlileg frávik, sem
komið hafa til er jafnvægið
hafði drottnað of lengi. Er
jafnvægið hefur tekið á sig
mynd stöðnunar, hefur það
leitt til umróts, sem í hámarki
sínu tekur að leita að nýju
jafnvægi. í sögu tónlistar hafa
ný og hljómmikil hljóðfæri
komið í stað hljómlítilla og
hljómstyrkurinn orðið þýð-
ingarmeiri, þar til nú á tímum
að hann hefur með tilstyrk
rafmagns náð því hámarki að
verða ærandi. í ærandi
hljómróti nútímans verður
það gítarinn sem menn flýja
til. Þetta þýða og hljóðláta
hljóðfæri er orðið þýðingar-
mikið mótvægi við ærandi
hávaða nútíma hljóðmiðlunar
og þarf illa heyrandi nútíma-
maðurinn að einbeita sér, ef
hann vill njóta viðkvæmra
hljómbrigða þessa göfuga
v
Silkiskógur
Kvíkmyndir
ÓlafurM. Jóhannesson
SILKISKÓGUR
Nafn á frummáli: Silkwood.
Stjórn: Mike Nichols.
Ilandrit: Nora Ephron og Alice Arlen.
Myndataka: Miroslav Ondricek.
Tónlist: Georges Delerue.
1 texta páskamyndar Bíóhallar-
innar „Silkwood“ er orðið restroom
þýtt hvíldarherbergi. Það er svo
sem gott og blessað þvf sumir fara á
„klóið“ til að hvíla sig og látum vera
þótt texti Skilkiskógarins sé þýddur
í akkorði þvi slfkt gerist gjarnan í
páskahrotunni, en það er öllu verra
þegar myndirnar sem sýndar eru
hátíöisdagana bera þess merki að
kvikmyndafólkið hugsi eins og upp-
mælingaraðallinn, sum sé meira
um magn en gæði. Annars er ég
býsna ánægður með páskrahrotu
bíóanna að þessu sinni og bjóst satt
að segja við því að rúsfnuna gæti ég
étið uppí Bíóhöll í samfylgd Maryl
Streep, Kurt Russel og Cher inní
Silkiskógi. Svona eftirá að hyggja
er ég á því að ég hafi þegar verið
búinn að sporðrenna páskarúsínu
Bióhallarinnar í samfylgd Caine og
félaga þá þeir fetuðu sig gegnum
frumskóg M-Amerfku í Heiðurs-
konsúlnum.
Það vantar svo sem ekki að í
Silkiskógi gerist merkilegir atburð-
ir, þvf þar er fjallað ura sannsögu-
leg örlög stúlku að nafni Karen
Silkwood er vann f Kerr McGee-
-kjarnorkuverinu f Cimarron
Oklahoma. Karen þessi komst að
ýmsu varðandi öryggismál f verinu
og kjaftaði í verkalýðsforkólfa með
þeim afleiðingum að hún átti sér
ekki viðreÍ8nar von á vinnustaðn-
. um. Verður ekki frekar rakinn
söguþráður, en hann dugir í mynd
er spannar f mesta lagi einn og
hálfan tíma. Leikstjórinn, Mike
Nichols, vinnur hins vegar það af-
rek að teygja myndina uppf tveggja
stunda sýningartíma. Eg kalla
þetta afrek á þeirri öld hraðans sem
við nú lifum.
Hvað um það þá gefur þessi
Kúbanskur inn-
flytjandi á Flórída
vinnuháttur leikstjórans gott tæki-
færi til þess að skoða nákvæmlega
hreyfingar starfsmanna kjarnorku-
versins þá þeir fá sér kaffi svo
dæmi sé tekið. Og ekki er yfir því að
kvarta að aðalleikararnir hafi ekki
nægan tima til aö sýna þau svip-
brigði er fylgja textanum. Þeir hafa
jafnvel nægan tfma til að fá sér
smók milli tilsvara; enda voru þær
Meryl Streep og Cher tilnefndar til
Óskarsverðlauna fyrir leik sinni í
þessari mynd. Eitthvað virðist
stybban samt hafa farið fyrir
brjóstið á nefndarmönnum, þvf ekki
man ég til þess að þær hafi hlotið
gripinn góða. Ég hefði annars frek-
ar álitið Kurt Russell eiga skiliö
viðurkenningu fyrir leik f þessari
mynd. Máski fær hann viðurkenn-
ingu á einhverju friðarmótinu, en
eins og sagði fyrr í textanum fjallar
mynd þessi um skuggalega atburði f
kjarnorkuveri.
Kannski ætti að sýna mynd sem
þessa á einhverju slíku móti og láta
þar við sitja, því þeir sem ekki þjást
hvunndags af óttanum við endalok-
in miklu hafa ekki minnstu nautn
af að velta þeim fyrir sér, allra síst
á bíó. Menn vilja hafa nokkra
skemmtan af að fara í bíó, hvort
sem efnið sem verið er að sýna er
merkilegt eður ei. Annars leið mér
eins og trúarofstækismanni þá ég
yfirgaf Silkiskóg, því ég hafði feng-
ið þá undarlegu flugu í höfuðið
meðan á sýningu stóð, að kjamork-
an væri hin sýnilega birtingarmynd
djöfulsins. Guð væri skapari allra
lifandi hluta og þeim til höfuðs
setti djöfullinn kjarnorkuna — hún
væri efnisgerð hugsun djöfulsins.
Já, maður getur fengið undarlegar
hugmyndir á bfó sérstaklega þegar
nægur tfmi gefst til heilabrota.
Nafn á frummáli: Scarface.
Leikstjóri: Brian DePalma.
Handrit: Oliver Stone.
Myndataka: John Alonzo.
Tónlist: Giorgio Moroder
Sýnd í Laugarásbíói.
Nítjánhundruð og áttatíu voru
um 130 þúsund manns fluttir frá
Kúbu til Flórfda í Bandaríkjun-
um. Castro var dauðfegin að
losna við sumt af þessu fólki, þvf
þar með gat hann létt af þétt-
setnum fangelsum landsins. Af
sjálfu leiddi að Bandaríkjamenn
áttu í mesta brasi með suma af
þeim dánumönnum sem þannig
höfðu sloppið undan réttvísinni
og hugðust nú að byrja nýtt líf í
Bandaríkjunum. Nú hefir verið
gerð mynd um einn þessara
manna, Tony nokkurn Montana,
en sá ágæti leikstjóri Brian De-
Palma stýrir og hefir kappinn
teygt lopann langt umfram
venjulega bíólengd eða uppí
næstum þrjá klukkutíma. Satt að
segja kveið mig fyrir að sitja svo
lengi uppf Laugarási yfir raun-
um kúbansks flóttamanns, en til
allrar hamingju voru mínúturn-
ar hundrað og sjötíu ekki svo
mjög lengi að líða. Það var nefni-
lega alltaf eitthvað að gerast í
myndinni. Annaðhvort var Tony
að semja um kaup á risaskammti
af kókaíni eða hann var að
svamla í gulli sleginni einka-
sundlaug með kjaftinn fullan af
klámyrðum, milli þess er hann
dritaði blýi í keppinautana á eit-
urlyfjamarkaði Flórídaríkis.
Tony er sum sé „athafnamað-
ur“ í hinum besta skilningi, hann
er vakinn og sofinn yfir bísnissn-
um og talar helst ekki nema um
peninga svo á endanum gefst
áskær eiginkonan upp á honum
og undir lok myndarinnar er
hans eina huggun hvítt duftið
sem han lepur með tungunni af
fína skrifborðinu milli þess sem
hann sýgur það uppí útþanda
nasavængina. Tony Montana
endar sum sé sem úrhrak mitt í
allri þeirri dýrð er peningar geta
keypt. Hann lendir úr einu fang-
elsinu í annað og raunar breytist
ekkert í lífi hans, þótt umgjörðin
verði glæstari, því Tony er enn
Tony, óupplýstur götustrákur
sem gleypt hefir ameríska
drauminn hráan.
Mér fannst Brian DePalma
takast bærilega í þessari mynd
að sýna hversu uppnumdir Tony
Montana og félagar voru í fyrstu
af dýrð hins ameríska draums,
en þegar lfða tekur á myndina og
þeir sjá fyllingu draumsins, taka
vopnin að snúast í höndum leik-
stjórans. Hann grípur til gam-