Morgunblaðið - 09.05.1984, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. MAÍ 1984
fltovgtittlrlgifrUki
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 20 kr. eintakið.
Ráðherrar og
stjórnarstefna
inglausnir eru á næsta
leiti og jafnan þegar svo
er eykst hitastigið í stjórnmál-
unum og menn láta orð falla
sem þeir ella hefðu geymt með
sér. Raunar hefur ríkt spennu-
ástand meðal stjórnmála-
manna um nokkurt skeið á
meðan þeir glímdu við fjár-
lagagatið. Nú hafa tillögur í
því efni séð dagsins ljós og þá
leita menn að næsta kenni-
leiti. Friðrik Sophusson, vara-
formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, gerði það í ræðu á Sel-
tjarnarnesi þar sem hann
gagnrýndi leiðina sem valin
var til að jafna hallann á fjár-
lögum og lét í veðri vaka að
formaður Sjálfstæðisflokksins
ætti nú þegar að taka sæti í
ríkisstjórninni til að bjarga
því sem bjargað yrði.
Morgunblaðið hefur svo oft
áður látið í ljós skoðun sína á
því hvernig best hefði verið að
bregðast við eyðslu umfram
efni hjá ríkissjóði að órþaft
ætti að vera að endurtaka
hvatningar blaðsins um það.
Hvort þáttaskil verða í því
efni við breytingu á ráðherr-
um í ríkisstjórninni ræðst ekki
einvörðungu af því hvaða
menn eiga í hlut, úrslitum
mun ráða hvernig að breyting-
um á stjórninni verður staðið
ef til þeirra kemur.
Þorsteinn Pálsson, formað-
ur Sjálfstæðisflokksins, hefur
allt frá því hann var kjörinn á
landsfundi í byrjun nóvember
síðastliðins látið í veðri vaka
að til þess kynni að koma að
hann tæki sæti í ríkisstjórn-
inni. Hins vegar hefur hann
jafnan bundið það málefna-
legum skilyrðum og hvorki
miðað við dagsetningar né
brotthvarf einstakra ráðherra
úr stjórninni. Jafnframt hefur
Þorsteinn gefið til kynna að
það sé undir ákvörðun hans
komið hvenær til slíkra breyt-
inga á stjórninni kæmi. Hér á
landi höfum við fá fordæmi
við að styðjast í breytingum á
ríkisstjórnum eftir að þær
hafa verið myndaðar. Enn þá
færra bendir til þess að unnt
sé að framkvæma slíkar breyt-
ingar í óþökk þeirra sem ráð-
herrasæti skipa.
Ræða Friðriks Sophussonar
mun ekki leiða til neinna
breytinga á ríkisstjórninni nú
eða á næstu vikum og jafnvel
mánuðum. Hún hefur hins
vegar gefið Þorsteini Pálssyni
tækifæri til að gera almenn-
ingi grein fyrir því að hann
telji ríkisstjórnina standa á
tímamótum, hún hafi unnið
þrekvirki og þurfi nú „að gera
þessi miklu umskipti að var-
anlegum veruleika", eins og
hann orðaði það í Morgunblað-
inu. Steingrímur Hermanns-
son, forsætisráðherra, tók
undir þessi ummæli Þorsteins
hér í blaðinu í gær. Telur
ráðherrann raunar að sátt-
máli stjórnarinnar sem varð
til fyrir réttu ári nái aðeins til
þess að „slá niður verðbólguna
eins fljótt og hægt var“ og
þess sem hann kallar „pen-
ingamálastefnuna", nú þurfi
að hefja þriðja áfangann og í
því efni fer forsætisráðherra
að því er virðist inn á svipaða
málefnabraut og Þorsteinn
Pálsson.
Ástæða er til að draga skil á
milli endurnýjunar á verk-
efnaskrá ríkisstjórnarinnar og
endurnýjunar á mönnum sem
sitja í ríkisstjórninni. Umræð-
ur um málefni geta leitt til
mannabreytinga og jafnvel
stjórnarslita, en þótt slíkar
umræður hefjist nú sýnast
hvorki mannabreytingar né
stjórnarslit á næsta leiti.
Afl atkvæða
Eins og sagt var frá í Morg-
unblaðinu í gær liggur nú
á borðum þingmanna greinar-
gerð eftir Jón Ragnar Stef-
ánsson, dósent í stærðfræði,
þar sem sýnt er fram á með
stærðfræðilegum rökum að
reglan um úthlutun þingsæta
innan hvers kjördæmis sem
mótuð er í frumvarpi til nýrra
kosningalaga virði að vettugi
það sjónarmið að afl atkvæða
skuli ráða niðurstöðu kosn-
inga, það er að ef tiltekinni
fylkingu kjósenda eins og
sama framboðslistans er út-
hlutað einum fulltrúa, þá eigi
sérhver fjölmennari fylking
rétt á einum fulltrúa. „Ein-
dregið verður að ráða frá, að
slík úthlutunarregla verði
lögfest," segir Jón Ragnar
Stefánsson meðal annars í
greinargerð sinni.
Hér er hreyft máli með svo
sterkum rökum að þingmenn
geta ekki látið undir höfuð
leggjast að íhuga gaumgæfi-
lega hvort ekki sé nauðsynlegt
að taka reglurnar um úthlutun
þingsæta í kosningalagafrum-
varpinu til endurskoðunar.
Vert er að leggja áherslu á að
hér er ekki lagt til að hróflað
sé við ákvæðum um breytingu
á stjórnarskránni heldur litið
á lagaatriði sem einfalt er að
breyta náist um það samstaða.
MorKunblaðið/Kristján Einarsson.
Úthlutunarnefnd norræna þýðingarsjóösins á fundi í Norræna húsinu í Reykjavík. Á myndinni eru (f.v.) Ebba Hentze
Færeyjum, Aqigssiaq Möller Grænlandi, Sissel Lange-Nielsen Noregi, Gerður Steinþórsdóttir, sem er varamaður
Kristjáns Karlssonar, Harald Lövás starfsmaður norrænu menningarmálaskrifstofunnar, Jon Kldar Einejord Noregi,
fulltrúi Sama, Bengte Vagnkilde, ritari menningarmálaskrifstofunnar í Kaupmannahöfn, og Kai Laitinen fulltrúi
finnskumælandi Finna.
Uthlutunarnefnd norræna þýðingarsjóðsins:
1,6 milljónum danskra króna veitt
til þýðinga norrænna bókmenntaverka
Úthlutunarnefnd norræna
þýðingarsjóðsins ákvað á fundi í
Keykjavík í gær að styrkja útgáfu
Hmm íslenzkra bókmenntaverka á
öðrum Norðurlandamálum. Bók
Svövu Jakobsdóttur, GeFtð hvort öðru,
verður þýdd á dönsku, bók Snorra
Hjartarsonar, Lauf og stjörnur, verður
þýdd á sænsku, barnabækumar Sitji
Guðs englar eftir t.uðrúnu Helgadótt-
ur og Himnaríki fauk um koll eftir
Ármann Kr. Einarsson verða þýddar á
dönsku og norsku, og loks verður
Jarteignabók Þorláks biskup helga
þýdd á dönsku.
Jafnframt var ákveðið að styrkja
útkomu bókanna Resje pá Island
eftir Martin A. Hansen, Juleora-
toriet eftir Göran Tunström, Agnes
Cecilia eftir Maria Grite og danskr-
ar landafræði um ísland.
Nefndin hefur það hlutverk að
úthluta fjúrmunum, sem Norður-
landaráð veitir árlega til þýðinga
norrænna bókmenntaverka, en að
þessu sinni lágu fyrir samtals 115
umsóknir um styrkveitingar, en á
þessu ári verður samtals 1,6 millj-
ónum danskra króna úthlutað.
Það eru bókaútgefendur sem
sækja um styrkveitingar úr nor-
ræna þýðingarsjóðnum, en ekki
höfundar. Reynt er að úthluta jafnt
til fullorðinsbókmennta sem barna-
bókmennta, og að sögn nefndar-
manna njóta þær bókmenntir góðs
af sjóðnum, sem ella hefðu tæpast
verið þýddar á önnur Norðurlanda-
mál.
Á fundi með nefndarmönnum
kom fram að langmest sé um þýð-
ingar á dönsku, norsku og sænsku,
og fá dæmi um að þýtt sé úr einu
fámennistungumálinu á annað.
Kemur þar fyrst og fremst til
skortur á hæfum þýðendum, að
sögn nefndarmanna.
Einnig kom fram að 9% fjár-
upphæðarinnar koma í hlut íslands,
Danmörk, Noregur og Finnland fá
17% hvert land, Færeyjar 9%,
Grænland 6% og 6% er veitt tií
þýðinga á verkum úr og á mál
sama.
FAXAFLÓI
REVKJAFELL
H»yk|avik
VtSTURLANOSVEOUR 0)1 1/11
VALK0STIR HÍÖ92C
Kort þetta (slitna línan) sýnir legu nýs Vesturlandsvegar, samkvæmt tillögu til þingsályktunar sem lögð hefur verið fram á
Alþingi, en flutningsmenn hennar tengja vegagerðina möguleikum fiskræktar og laxahafbeitar í Leiruvogi og Kollafirði.
Þingsályktunartillaga um nýjan Vesturlandsveg:
„íslendingar taki forystu í
laxahafbeit á N-Atlantshafia
Matthías Mathiesen og Fétur Sig-
urðsson hafa lagt fram á Alþingi tillögu
um könnun á nýrri legu Vesturlands-
vegar, þ.e. „hvort hagkvæm sé vega- og
brúargerð úr Geldinganesi yfir Leiru-
vog og Kollafjörð í Kjalarnes og verði
sérstaklcga kannað hvort skapa megi í
sambandi við slfka vega- og brúargerð
áskjósanlega aðstöðu til hafbeitar fyir
lax í Kollafirði og Leiruvogi“.
Sú vega- og brúargerð, sem hér
um ræðir, styttir leiðina frá Reykja-
vík upp á Kjalarnes, og leiðina vest-
ur og norður, um allt að 10 km. Borg-
aryfirvöld hafa tryggt sér möguleika
á hraðbrautarlagningu yfir Elliða-
vog um Geldinganes, en þar er eitt af
framtíðarbyggingarsvæðum Reykja-
víkur.
f greinargerð segir að fiskirækt,
ekki sízt laxahafbeit, sé einn álitleg-
asti kosturinn til að auka á fjöl-
breytni atvinnulífs, enda hafi til-
raunir leitt í ljós hagkvæmni laxa-
hafbeitar, einkum á suðvestan- og
vestanverðu landinu. Þessar sam-
gönguframkvæmdir gætu tengst því
að skapa hagstæða sleppi- og mót-
tökuaðstöðu fyrir lax á þessu svæði.
Þá megi reisa afkastamikla seiðaeld-
isstöð, sem framleitt gæti milljónir
sjógönguseiöa. Möguleikar séu einn-
ig á að nýta heitt vatn til upphitunar
sjávar á afmörkuðu svæði í Kolla-
firði eða Leiruvogi.
í greinargerð er vitnað til hafbeit-
ar á ýmsum laxategundum erlendis,
einkum í Norður-Kyrrahafi, sem
gefi Bandaríkjamönnum, Kanada-
mönnum, Japönum og Sovétmönnum
mjög mikla árlega veiði. Þannig
stefni Sovétmenn (100 þúsund tonna
árlega framleiðslu af hafbeitarlaxi.
Vel fari á því að íslendingar taki
forystu í fiskiræktarmálum með
laxahafbeit í Norður-Atlantshafi,
enda náttúruleg skilyrði til laxa-
hafbeitar talin mjög ákjósanleg hér
við land.