Morgunblaðið - 18.05.1984, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 1984
spurt og svarað
Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINS
BYGGINGARMÁL
Hér birtast spurn-
ingar lesenda um
byggingarmál og svör
Hákons Ólafssonar
yfirverkfræðings og
Péturs H. Blöndals
framkvæmdastjóra.
PÉTUR H.
BLÖNDAL
I W
HÁKON
ÓLAFSSON
Þakjárn á lektum
Pétur Stefánsson spyr: Ég
keypti hús í Kjarrhólma 30 fyrir
einu ári. Þakjárnið reyndistvera
á lektum, en ekki þéttklætt. Mig
langar til að vita hvort iöglegt sé
að byggja hús þannig. Ég komst
ekki að þvi að þakið væri svona
fyrr en nú fyrir skömmu.
Svar: Það er ekki bannað að
byggja þannig. Þó getur þetta
verið varasamur frágangur og
því er almennt ekki mælt með
því hjá Rb.
Hættan er aðallega tvíþætt:
a. í frostum að vetri er hætt við,
að raki þéttist í þaki vegna
mikillar kólnunar og valdi
rakaskemmdum. Er þetta
ekki óalgengt. Til þess að
hindra slíkt þarf að gera
strangar kröfur til rakavarn-
arlags í þaki, en það á að
hindra rakastreymi úr íbúð-
inni upp í þakrýmið. Reynslan
sýnir þó, að slík rakavarnalög
eru oft ófullkomin.
b. Undir bárujárninu er alltaf
þakpappi. Pappann á að
leggja þannig, að þó vatn
komist undir bárujárnið
(rakaþétting eða leki) rennur
það út af þakinu og enginn
leki á sér stað. Ef bárujárnið
er neglt á lektur sígur papp-
inn gjarnan nokkuð niður
milli lektanna. Þessi poki sem
þannig myndast getur safnað
í sig raka sem veldur meira
sigi á pappanum. Þannig get-
ur stöðugt meira vatn safnast
fyrir þar til pappinn lætur sig
og þakið fer að leka.
Hátt rakastig
Húseigandi á ísafirði spyr: Ég á
nýlegt einbýlishús úr timbri. 1
því er rakastig mjög hátt, sér-
staklega þegar kólnar í veðri. Nú
hef ég gert allt, sem mér hefur
dottið í hug, til að koma í veg
fyrir þetta. Ég hef líka einangr-
að sökklana að utan, en húsið er
á steinsökklum. Allt hefur komið
fyrir ekki. Hvað veldur þessu og
hvað er hægt að gera til að kippa
þessu í lag?
Svar: Ekki er óalgengt að yfir
þessu sé kvartað. Oftast er
orsökin fyrir hinu háa rakastigi
ófullnægjandi loftræsting og
lagast rakastigið, þegar loft-
ræsting er aukin.
Staðsetning og frágangur ofna
skiptir skiptir allmiklu máli
fyrir hringrás loftsins í húsinu,
einkum er óheppilegt að loka
ofna af með breiðum þéttum sól-
bekkjum.
Aukna loftræstingu má fá með
því að opna meira glugga. Ef það
dugir ekki kemur til greina að
setja upp viftu, til að auka
hringrás loftsins.
Frekari upplýsingar um þetta
mál er að finna í Rb-tækniblaði
sem heitir: Rakaþétting á glugg-
um og var gefið út hjá Rb í júlí
1981.
Grenndarréttur
Njáll Guðmundsson spyr: Hver
er grenndarréttur þeirra sem fá
til dæmis háhýsi fyrir framan
hjá sér, sem byrgir fyrir sól og
útsýni?
Svar lögfræðings: Þar sem
fyrirspurnin er tiltölulega al-
menns eðlis, þá leiðir af sjálfu
sér, að svar það sem hér fer á
eftir verður það einnig. Ákveðn-
ara og nákvæmara svar væri
e.t.v. hægt að gefa á grundvelli
nákvæmari forsenda.
Þess er fyrst að geta, að hér á
landi hefur ekki verið sett nein
heildarlöggjöf um grennd eða
nábýlisrétt. En í ýmsum laga-
bálkum er að finna lagaákvæði,
sem takmarka eignarráð og um-
svif yfir fasteignum, þ.m.t. lóð-
um af tilliti til nágranna. Má bar
t.d. nefna heilbrigðislöggjöf og
skipulags- og byggingalöggjöf.
Yfirleitt eiga viðkomandi yfir-
völd ákvörðun um það, hvernig
reglum þessum er framfylgt og
nágranni getur sjaldnast byggt á
þeim reglum sjálfstæðan rétt sér
til handa. Hins vegar gilda sam-
hliða ýmsum reglum skipulags-
°g byggingalöggjafar óskráðar
grenndarreglur sem ganga oft í
sömu átt og þær fyrrnefndu.
Varðandi byggingu stórhýsis á
nágrannalóð þá er í upphafi
hægt að slá því föstu, að um-
ráðamaður lóðar hefur alls ekki
frjálsan byggingarrétt. Þvert á
móti er réttur hans takmarkað-
ur á marga lund í ýmsum iaga-
og reglugerðarákvæðum, sem
hér yrði allt of langt mál að
rekja.
Hvað byggt verður á ná-
grannalóð fer fyrst og fremst
eftir staðfestum skipulags-
uppdráttum. Menn geta snúið
sér til bæjaryfirvalda og kynnt
sér slíka uppdrætti og skipu-
lagsmálefni varðandi nágrenni
sitt. Samkvæmt núgildandi
byggingar- og skipulagslöggjöf
er nágrönnum tryggður viss
réttur til áhrifa á skipulags- og
byggingarmálefni í nágrenni
sínu.
Staðfest skipulag er ekki að-
eins bindandi fyrir fasteignaeig-
endur og aðra rétthafa fasteign-
ar, heldur og einnig fyrir bygg-
ingar- og skipulagsyfirvöld og
önnur stjórnvöld, nema heimild
sé til að víkja frá því. Brjóti
stjómvöld gegn staðfestu skipu-
lagi getur það leitt til bótaskyldu
stjórnvalda.
Sé bygging háhýsis á viðkom-
andi lóð andstæð skipulags- eða
byggingarlöggjöf þá ætti réttur
nágranna að vera skýr, a.m.k. í
formi skaðabótaréttar.
Ef hins vegar afstaða og gerð
háhýsis á nágrannalóðinni brýt-
ur hvorki í bága við reglur
skipulags- og byggingalöggjafar
og staðfesta skipulagsuppdrætti
þá getur nágranninn sennilega
lítið að gert. í því sambandi er
einnig til þess að lita, að alltaf
má vænta nokkurra óþæginda af
nágrenni og þéttbýli.
I þeim tilvikum sem nú hafa
verið rakin er aðstaðan nokkuð
ljós, en vandamálið er hins vegar
ef svæði það sem nú er íhugað að
reisa háhýsi á hefur verið
óskipulagt eða skipulaginu verið
breytt á löglegan hátt þannig að
nú sé gert ráð fyrir háhýsi, þar
sem áður átti að vera autt svæði
eða lægra hús. Eins og áður seg-
ir þá er húseigendum nú tryggð-
ur tréttur til að hafa áhrif á
framkvæmd og breytingar á
skipulagi í nágrenni sínu. Ef
andmæli þeirra fá hins vegar
ekki hljómgrunn hjá byggingar-
og skipulagsyfirvöldum þá er
alla jafna fátt hægt að gera
a.m.k. ef bygging háhýsis á
nágrannalóðinni telst eðlileg
hagnýting lóðarinnar, sem ná-
granninn hefði mátt gera ráð
fyrir. Hafi nágranninn andmælt
skipulaginu og fyrirhugaðri
byggingu og teljist hún óeðlileg
hagnýting lóðarinnar og honum
til meiri ama og óþæginda en
hann með sanngirni hefði mátt
ætla þá kann hann að eiga bóta-
kröfu á yfirvöld og byggingarað-
iia.
Sigurður Helgi Guðjónsson,
lögfræðingur Húseigenda-
félags Reykjavíkur.
Þingmaður
væntir sín
EINN þingmannanna okkar er kona ekki
einsömul og væntir hún sín í lok septem-
bermánaðar. Alþingismaður mun því í
annað skipti í sögu lýðveldisins, ef allt
gengur að óskum, fara í barnsburöarleyfi
á komandi hausti.
Þingmaðurinn sem hér um ræðir er
Kristín S. Kvaran frá Bandalagi jafn-
aðarmanna. Hún sagði í viðtali við
blaöamann Mbl., að hún ætti von á sinu
þriðja barni í lok septembermánaðar.
Eldra barn hennar er 20 ára, en það
yngra 10 ára, en hún sagði þó ekki um
neina „tíu ára reglu“ að ræða. Kristín
sagðist því reikna með að taka þriggja
mánaða fæðingarorlof strax eftir
reglulegan samkomudag Alþingis í
haust og myndi þá varamaður hennar
taka sæti á Alþingi.
Að sögn Jóhannesar Halldórssonar,
fyrrverandi deildarstjóra á Alþingi,
yrði þetta í annað sinn í sögu lýðveldis-
ins sem þingmaður fær fæðingarorlof.
Ragnhildur Helgadóttir núverandi
menntamálaráðherra eignaðist barn er
hún sat á þingi árið 1960 og fékk þá
fæðingarorlof. Fæðingarorlof þing-
manna er samkvæmt lðgum um rétt-
indi og skyldur ríkisstarfsmanna þrír
mánuðir.
Meisolutkid á hvetjum degi!
Athugasemd frá Land-
græðslu ríkisins
ATHUGASEMD frá Landgræðslu ríkisins við frétt í Morgunblaöinu, laugardag-
inn 12. maí sl., frá fréttaritara blaðsins Páli í Varmahlíð í Skagafirði, er bar
fyrirsögnina „Uggur í skagfirskum bændum vegna beitarmála" og fjallar um fund
um beitarmál í Eyvindarstaðarheiði.
Rangt er farið með nafn fundar-
boðenda, það var ekki Ungmennafé-
lag íslands, heldur Búnaðarfélag ís-
lands, sem var einn þriggja fundar-
boðenda ásamt Landgræðslu ríkisins
og Gróðurverndarnefnd Skagafjarð-
arsýslu. í frásögn af því sem gerðist
á fundinum er mjög hallað á réttu
máli.
Á fundinum var lagt fram nýtt
mat Rannsóknastofnunar landbún-
aðarins á beitarþoli Eyvindarstað-
arheiðar sem framkvæmt var á sl.
sumri að beiðni Landsvirkjunar
vegna fyrirhugaðrar Blönduvirkjun-
ar. Niðurstöður þess eru I samræmi
við fyrri skoðanir Landgræðslu
ríkisins, það er að á Eyvindarstað-
arheiði er um verulegan uppblástur
og gróðureyðingu að ræða og heiðin
greinilega ofsetin af búfé. Umræður
snerust um á hvern hátt mætti
draga úr beitarálagi á sem hag-
kvæmastan hátt fyrir bændur.
Ennfremur var rætt um hann við
lausagöngu stóðhrossa á Eyvind-
arstaðarheiði vegna hinna umfangs-
miklu uppgræðsluframkvæmda
vegna væntanlegrar Blönduvirkjun-
ar. Hvorki bændur né þeir aðilar
sem að uppgræðslunni standa munu
sætta sig við það að stóðhross nagi
viðkvæman nýgræðing upp jafnóð-
um og hann byrjar að vaxa í
400—500 m hæð yfir sjávarmáli. Þar
sem að sá fjöldi sauðfjár sem rekinn
hefur verið undanfarin ár fullnýtir
nokkurn veginn þá beit sem hæfilegt
getur talist er um tvennt að ræða,
annað hvort að banna upprekstur
stóðhrossa eða að gírða hólf fyrir
þau á afrétti og minnka upprekstur
sauðfjár sem því beitilandi nemur.
Landgræðslan er þó á móti því að
girða hrossin af á heiöinni og telur
jafnframt að ekki sé beit fyrir þann
sauðfjárfjölda, sem rekinn hefur
verið.
Tillaga um að leyfa upprekstur
stóðhrossa á heiðina, þrátt fyrir að
framangreindar staðreyndir lægju
fyrir, kom fram eftir að auglýstum
fundartíma lauk og því ekki hægt að
taka hana til afgreiðslu án um-
ræðna. I lok fréttarinnar er því hald-
ið fram, að stjórn upprekstrarfélags
Eyvindarstaðarheiðar hafi frá árinu
1978 takmarkað upprekstur á heið-
ina með hliðsjón af ráðleggingum
Landgræðslu ríkisins. Hið rétta er
að ekki hefur verið farið eftir ráð-
leggingum Landræðslunnar og land-
nýtingarráðunauts Búnaðarfélags
íslands nema að nokkru leyti og
fjöldi hrossa hefur ekki minnkað á
þessum árum, en ástand gróðurs
hefur farið versnandi.
Fréttaflutningur af þessu tagi
stuðlar ekki að því að samkomulag
náist um skynsamlega og hóflega
nýtingu á Eyvindarstaðarheiði.
Ekki er verið að vega að hagsmun-
um bænda, þvert á móti munu fyrir-
hugaðar aðgerðir stuðla að hag-
kvæmari búskap í viðkomandi sveit-
um.
Gunnarsholti, 16. maí 1984,
Sveinn Runólfsson
landgræðslustjóri.