Morgunblaðið - 20.05.1984, Blaðsíða 32

ra
80
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. MAÍ 1984
Sigríður Hannesdóttir og Helga Steffensen í góðra vina hópi. Þær fengu fjóra krakka til liðs við sig til að bregða
sér í brúðulíki fyrir Ijósmyndarann. ,
Brúðubíllinn heldur af stað
á gæsluvelli borgarinnar
BRÚÐUBÍLLINN heldur af stað
í árlegan leiðangur sinn á gæslu-
velli Reykjavfkurborgar á morgun,
mánudag. Brúðubíllinn er útileik-
hús sem starfað hefur undanfarin
átta ár og að þessu sinni eru yfir 40
brúður sem taka þátt í sýningun-
um.
Brúðubíllinn kemur tvisvar
við á hverjum gæsluvelli í sumar
og sýnir tvo þætti, „Ugluna í
trénu" og „Gesti frá Afríku".
Dagskráin er að miklu leyti
byggð upp á tónlist. Helga Steff-
ensen og Sigríður Hannesdóttir
stjórna brúðunum og verður
tónlistin leikin af bandi á sýn-
ingunum. Handritið er eftir þær
Sigríði og Helgu og hefur Helga
auk þess hannað allar brúðurnar
og leiktjöld. Bílstjóri Brúðubíls-
ins og tæknistjóri er Rósa
Valtýsdóttir.
Á blaðamannafundi sem að-
standendur Brúðubílsins boðuðu
til nú fyrir helgi, kom meðal
annars fram, að allir eru vel-
komnir á sýningarnar, en þær
eru miðaðar við börn á aldrinum
tveggja til sjö ára. Dagskráin er
um hálftíma löng og verður farið
á þrjá til fjóra gæsluvelli að
meðaltali á dag.
Síðar í sumar og í haust
hyggjast þær Helga og Sigríður
ferðast um landið með sýning-
una. Þær fara umhverfis Iandið
og sýna í samkomuhúsum um
allt land. Þetta hafa þær gert
undanfarin fjögur sumur.
Dagskrá Brúðubílsins verður
dreift á gæsluvelli Reykjavíkur
og vildu þær Helga og Sigríður
biðja aðstandendur barnanna að
kynna sér hana á viðkomandi
völlum.
Fyrstu sýningarnar verða sem
fyrr segir á morgun, mánudag,
og verður byrjað á gæsluvellin-
um við Faxaskjól kl. 10 árdegis.
Kl. 11 verður sýnt á gæsluvellin-
um við Dunhaga og kl. 14 á
morgun kemur Brúðubíllinn á
gæsluvöllinn við Hringbraut.
Margar nýjar brúður eru nú með
í förinni og ennfremur eldri góð-
kunningjar barnanna, svo sem
refurinn og Gústi api.
Urskurður forseta neðri deildar:
Lögræðislög
frágengin
INGVAR Gíslason, forseti neðri
deildar Alþingis, kvað upp eftirfar-
andi úrskurð um deilumál, sem
kom upp í þingdeildrnni varðandi
lokaafgreiðslu frumvarps til lög-
ræðislaga. Málsatvik eru rakin í úr-
skurðinum:
„Fyrr á þessum fundi voru
gerðar athugasemdir um þing-
sköp í þá veru að þess hefði ekki
af forseta hálfu verið gætt að fá
þingnefnd til nýrrar athugunar
frumvarp, sem endursent hafði
verið deildinni vegna breytinga í
háttv. efri deild. Þeirri kröfu var
hreyft að atkvæðagreiðsla um
þetta þingmál, þ.e.a.s. frumvarp
til lögræðislaga, yrði tekin aftur
og málinu vísað til háttv. alls-
herjarnefndar.
. Forseti hefur tekið sér frest til
að kanna sem nánast réttmæti
þessarar kröfu.
Að þeirri athugun lokinni telur
forseti að ekki séu efni til þess að
endurtaka atkvæðagreiðslu
þessa. Verður ekki séð að form-
legir meinbugir hafi verið á at-
kvæðagreiðslunni, né þeirri yfir-
lýsingu forseta að málið hafi ver-
ið samþykkt sem lög frá Alþingi.
Fyrir forseta var ekki lögð ósk
um að vísa málinu til nefndar
auk þess sem telja verður að með
atkvæðagreiðslunni hafi þing-
deildin og þingdeildarmenn sýnt
að ekki væri gerð krafa um slíka
málsmeðferð. Þegar svo stendur
á hefur forseti á valdi sínu að
láta mál ganga fram án þess að
því máli sé vísað til nefndar.
Með skírskotun til þess sem nú
hefur verið sagt úrskurðar for-
Ingvar Gíslason
seti að atkvæðagreiðslan skuli
standa svo og sú yfirlýsing að
málið hafi verið afgreitt sem lög
frá Alþingi.
Að öðru leyti og af sanngirnis-
ástæðum vill forseti lýsa yfir því
að honum þykir mjög miður að
svo skyldi þurfa að fara að háttv.
10. landskj. þingmaður var ekki
viðstödd, þegar atkvæðagreiðsla
fór fram, og það því fremur, að
háttv. þingmaður, Guðrún
Helgadóttir, var í góðri trú um
að þetta mál fengi ekki svo
skjóta afgreiðslu sem raun bar
vitni. Um það atriði var forseta
þó alls ókunnugt og var hann þá
einnig í sinni góðu trú um að
háttvirtir þingdeildarmenn
sættu sig við málsmeðferðina
eins og hún var.“
Svava Sigríð-
ur með sýningu
á Selfossi
SVAVA Sigríður Gestsdóttir hefur
opnað sýningu í Listasafni Árnes-
sýslu Selfossi. Á sýningunni eru 34
verk, vatnslitamyndir og myndir
unnar með bleki. Þetta er 7. einka-
sýning Svövu Sigríðar, en hún hef-
ur tekið þátt í mörgum samsýn-
ingum. Hún er einn af stofnendum
Myndlistarfélags Árnessýslu.
Svava Sigríður stundaði nám
við Myndlistarskólann við Freyju-
götu og einnig við Bergenholts
Dekörations fagskole í Kaup-
mannahöfn.
Sýningin stendur til 31. maí og
verður hún opin um helgar frá kl.
14 til 21 og virka daga frá kl. 18 til
21.
Nýjar kenningar um þroska laxaseiðæ
Hægt að flýta fyrir þroska seiða
með viðeigandi meðferð á haustin
— segir dr. Júlíus
Birgir Kristinsson,
sem nýlega varði
doktorsritgerð í
Kanada um þá
þætti sem hafa áhrif
á vöxt laxaseiða
„Laxaseiði þurfa að ná ákveðnu
þroskastigi til að geta orðið að
gönguseiðum og það hefur hingað
til verið talið að þessi þroski eigi
sér stað á vorin. Rannsóknir mín-
ar benda hins vegar til að göngu-
seiðaþroskinn hefjist um það bil
átta mánuðum fyrr, eða að hausti
til. Sé það rétt hlýtur það að
breyta viðhorfum manna til lax-
eldis, því það skiptir mestu um
þroska seiðanna hvað gert er í
upphafi þroskaskeiðsins, en ekki
þegar því er um það bil að Ijúka,"
sagði Júlíus Birgir Kristinsson, en
hann varði nýlega doktorsritgerð í
Kanada, sem fjallaði um þá þætti
sem hafa áhrif á vöxt Atlants-
hafslax. Júlíus Birgir hefur und-
anfarin ár stundað nám við há-
skólann í New Brunswick auk
þess sem hann vann að doktors-
verkefni sínu við The Biological
Station of St. Andrews, sem er
líffræðistofnun á vegum Kanada-
stjórnar í New Brunswick-héraði.
„Verkefnið snerist í raun um
svokallaða tvískiptingu í vexti
laxaseiða í eldi,“ segir Júlíus
Birgir. „Seiði, sem alin eru frá
hrognastigi í keri, skipta sér í
tvo aðskilda stærðarhópa á
hausti fyrsta árs í eldi. Þetta
hefur að vísu ekki verið rannsak-
að með íslensk seiði, en þetta
gerist iðulega hjá kanadískum
og skoskum seiðum að minnsta
kosti. Stærri seiðin ná göngu-
seiðastigi vorið eftir, það er að
segja, eftir eitt ár í eldi, en þau
minni þurfa eitt ár til viðbótar
til að verða að gönguseiðum.
Mitt verkefni var að reyna að
komast að því hvað þarna væri
að gerast og eins að kanna hvort
og þá hvernig hægt væri að hafa
áhrif á hlutfall stærri og minni
seiða. Þetta síðarnefnda skiptir
miklu máli í sambandi við lax-
eldi.
Ég komst að því, að það er
þroski seiðanna á tímabilinu frá
ágúst og fram í nóvember, sem
mestu réð um það í hvorn stærð-
arhópinn seiðin færu. Á þessu
tímabili ná sum seiðin nauðsyn-
legum þroska til að geta orðið að
gönguseiðum um vorið. Ef þau
ná þessum þroska strax um
haustið eykst vaxtarhraði þeirra
margfalt á mjög stuttum tíma.
Þau halda þessum aukna vaxt-
arhraða um tíma en síðan hæg-
ist á vextinum aftur, án þess þó
að vera jafn hægur og í upphafi."
— Er hægt að hafa áhrif á
þennan þroska og þar með fjölga
MorgunblaðiA/ KÖE.
Dr. Júlíus Birgir Kristinsson.
þeim seiðum sem verða að
gönguseiðum á einu ári?
„Niðurstöður mínar bentu til
að það væri hægt ef það væri
gert strax um haustið. Og þá
með því að stjórna dagsbirtunni
sem seiðin njóta og hitastiginu.
Það er flókið mál að skýra ná-
kvæmlega frá því hvernig þetta
er gert og varasamt að fara út í
þá sálma að ráði í stuttu blaða-
samtali. Birtumeðferðin er til
dæmis vandmeðfarin á þann
hátt, að mikil dagsbirtulengd á
ákveðnu tímabili eykur hlutfall
þeirra seiða sem ná þessu
þroskastigi, en hins vegar getur
svipuð meðferð á öðrum tímum
komið í veg fyrir það. Það er ein-
faldara að eiga við hitastigið, því
það reynist best að hafa það sem
næst kjörhita, sem er 16—17 stig
hjá kanadískum laxaseiðum. En
það er alveg ljóst að það er hægt
að flýta fyrir þroska seiða með
slíkum aðferðum um að minnsta
kosti ár og með aukinni þekk-
ingu á þessu sviði verður jafnvel
hægt að flýta þroskanum enn
meira.“
— Þýðir þetta að laxeldi á fs-
landi sé á villigötum?
„Ég er nýkominn heim og er
ekki sérlega fróður um það
hvernig menn hafa stundað lax-
eldi hér undanfarið, en sums
staðar hefur það tíðkast að hafa
Ijós á seiðunum allan sólar-
hringinn mánuðum saman, sem
eykur vöxt, en samkvæmt mín-
um niðurstöðum og niðurstöðum
þeirra vísindamanna sem starfa
við líffræðistofnunina í St. And-
rews eru líkur á að þessi meðferð
spilli fyrir réttum þroska göngu-
seiðanna. Vaxtarspretturinn
sem þroskuðu seiðin taka við
eðlilegar kringumstæður á sér
ekki stað.“