Morgunblaðið - 20.05.1984, Blaðsíða 44

.v>er )am os /f'fOACi’Kyiiii coa' a wvuirjiGM
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. MAÍ 1984
Svo segir mannkertið við mig: l»ú
ert sennilega svo tepruleg að þú
neitar að nota gleraugu!
ást er...
... aö vekja á sér
athygli
TM Rea. U.S. Pat. Ofl -all ngtits tesemd
• 198 f Los Angeies Tintes Syndicate
HÖGNI HREKKVÍSI
' U t W
„EG HATA KETTt.
/ U
Að heiðra minningu
Jóns Sigurðssonar
Ásdís Erlingsdóttir skrifar:
Að heiðra minningu Jóns heit.
Sigurðssonar forseta er ekki ein-
göngu að setja blómsveig að minn-
isvarða hans á Austurvelli á þjóð-
hátíðardegi landsmanna.
Það þarf að kynna þjóðinni bet-
ur á einfaldan hátt skoðanir hans
og ábendingar m.a. á hvern hátt
þjóðin gæti orðið bjargálna og
staðið á eigin fótum til að við-
halda sjálfstæði sínu.
Jón hvatti þjóðina til dáða og
hann áleit hornsteininn að vel-
megun þjóðarinnar, sjálfstæði
hennar og lýðræðisskipulagi vera
komin undir frjálsri verslun og
frjálsum viðskiptaháttum á jafn-
réttisgrundvelli. Enda var Jón ein-
lægur talsmaður einstaklings-
framtaksins og hann gerði sér
ætíð far um að hlúa að sjálfs-
bjargarviðleitni samtíðarmanna
sinna og að sjálfsbjargarviðleitni
þeirra nýttist með Guðs hjálp til
sjálfsábyrgðar í orði og athöfnum,
en ekki í skjóli ábyrgðarleysis.
Þessi skoðun Jóns er grunn-
tónninn í sjálfstæðisbaráttu hans
ásamt því kristilega siðgæði sem
hann sáði til þjóðarinnar. Jón
hafði mikla djörfung og var ein-
lægur'og hreinskiptur, eins og sjá
má, að þó að hann hafi verið virt-
ur embættismaður síns tíma, þá
fyrirvarð hann sig ekki að vitna
um trú sína á Guð í Kristi Jesú,
enda vel búinn úr foreldrahúsum í
þeim efnum.
Að heiðra minningu Jóns Sig-
urðssonar er að þjóðin gleymi ekki
hans ágætu og tryggu eiginkonu,
frú Ingibjörgu Einarsdóttur, sem
stóð dyggilega með manni sínum
og studdi hann eins og best verður
á kosið, eins og góðri eiginkonu
sæmir. Frú Ingibjörg var sem
móðir og gestgjafi þeirra fjöl-
mörgu fslendinga, sem sóttu þau
hjónin heim í Kaupmannahöfn og
nutu fyrirgreiðslu þeirra og hjálp-
semi á margvíslegan hátt.
Þess vegna er það viðeigandi að
ef erlendir þjóðhöfðingjar í kurt-
eisisheimsókn sækja landið heim,
þá er þeim boðið að gróðursetja
tré í „Ingibjargarlund".
Að sinni vildi ég segja að við
vitum, að þar sem meirihluti ræð-
ur, þá gerir enginn einn neitt í
„leikslok". Það kemur því til álita
að þeir menn er börðust með Jóni
í sjálfstæðisbaráttunni eigi nöfn
sín árituð á minnisvarða hans á
Austurvelli.
Jón Sigurðsson
Fjöldi fólks er veikur
Sverrir Þórðarson skrifar:
Maður sem gerir sér upp svo
mikil veikindi að hann getur
ekki farið til vinnu sinnar er illa
á vegi staddur. Það er spurning
hvort hann hafi heilsu til þess að
stjórna farartæki með fjölda
manns innanborðs.
Sá flugmannaleikur að þykj-
ast vera veikur er svo ógeðfelld-
ur að hann hlýtur að vekja óhug
hjá öllum almenningi.
Flugmenn mega vita að mikill
fjöldi fólks á öllum aldri getur
ekki gengið til vinnu sinnar
vegna veikinda. Framkoma flug-
manna Flugleiða er þrungin
þvílíkri ögrun, að fullkomin
ástæða er fyrir þá sem í slíku
taka þátt að hafa áhyggjur af.
Að krenkja kóngínn
Sigurður Jónsson skrifar: Það
hefur lengi tíðkast undarlegt
fyrirkomulag í verslunarmálum á
íslandi, þ.e.a.s. að kaupfélög hafa
haft allt aðrar rekstrar- og af-
komuaðstæður en almenn verslun.
Þetta er afskaplega ranglát
skipting sem byggist aífarið á úr-
eltri og óréttmætri löggjöf um
samvinnufélög.
Tökum til dæmis KÍ sem hefur
undanfarin ár verið rekið með
stórtapi — ef marka má ársreikn-
inga þess sem raunar eru yfirfarn-
ir af löggiltum endurskoðanda og
launuðum endurskoðendum þess
sjálfs.
í skýringum sem fylgja reikn-
ingunum 1979 stendur svo orðrétt
I 4) lið: „Rekstrartap 1979 kr.
31.437. þús. hefði miðað við
óbreytt reikningsskil fyrra árs
orðið um 107 millj. (undirstr. mín-
ar) (rekstrarhagnaður fyrir af-
skriftir og vexti + afskriftir 1978 +
vaxta- og gengismunur 1979).
Velvakandi hvetur lesendur til
að skrifa þættinum um hvaðeina,
sem hugur þeirra stendur til —
eða hringja milli kl. 11 og 12,
mánudaga til föstudaga, cf þeir
koma því ekki við að skrifa.
Meðal efnis, sem vel er þegið,
eru ábendingar og orðaskipti,
fyrirspurnir og frásagnir, auk
pistla og stuttra greina. Bréf
þurfa ekki að vera vélrituð, en
nöfn, nafnnúmer og heimilisföng
verða að fylgja öllu efni til þátt-
arins, þó að höfundar óski nafn-
leyndar.
Sérstaklega þykir ástæða til að
beina því til lesenda blaðsins
utan höfuðborgarsvæðisins, að
þeir láti sinn hlut ekki eftir liggja
hér í dálkunum.
Þannig hefur hagur félagsins
versnað töluvert á árinu 1979.“
Á bls. 11 í ársskýrslu 1980
stendur orðrétt: „Halli fyrir af-
skriftir, vexti og verðbreytingar
hefur minnkað úr 60,9 millj. 1979
(takið eftir upphæðinni) í 34,2
milljónir 1980.“
Hvað gerði svo venjuleg verslun
með þetta tap sem ekki er bara
tap þessara tveggja ára heldur
margra í röð þar á undan? Hún
færi beint á hausinn. Hvað gerir
svo Kl — það sama? Nei, ertu vit-
laus? Þetta er kaupfélag. Það
kaupir þrjú stórfyrirtæki. Tvö af
skæðum keppinautum. Fiskiðjan
Freyja, Súgandafirði — aldrei
hefur verið gefið upp opinberlega
hvað kaupverðið var. Ljónið —
stórverslun í Tungudal — kaupin
gengu til baka eftir mikið þóf. og
Steiniðjuna og fleiri fyrirtæki —
kaupverð þeirra hefur aldrei feng-
ist uppgefið.
Af hverju er þetta ekki í lagi að
tapfyrirtæki kaupi fyrirtæki uppá
margar milljónir? Áf því að al-
menn verslun fær ekki — og getur
ekki — gert það. Þetta þýðir að
vilji SÍS einoka verslun á lands-
byggðinni geta þeir það auðveld-
lega eins og að drekka vatn því
hvorki skattayfirvöld né nein önn-
ur hafa neitt við það að athuga að
tapfyrirtæki ryðji öllu úr vegi sin-
um.
Af hverju gera kaupmenn ekk-
ert. Bíða þeir bara meðan fyrsta
hæðin brennur af því að núna eru
þeir á annarri hæð? Bíða þeir eftir
þvi að auðhringurinn athugi við
hverja þeir vilja losna?
Af hverju gera skattayfirvöld
engar athugasemdir við þetta?
Það hlýtur þá að vera löglegt.
Þarf þá ekkert að gera til þess
að breyta þessum gifurlega að-
stöðumun — ekki geta kaupmenn
farið i stórumömmu SÍS til þess
að fá endalaust peninga eins og
gert er hjá KÍ.
Almenningur verður nú að súpa
seyðið af verðstríði SÍS í Reykja-
vík í miklu hærra vöruverði á
landsbyggðinni til þess að halda
niðri vöruverði í Miklagarði með-
an þeir eru að komast inná mark-
aðinn í Reykjavík.
Er þetta réttlátt? Er þetta hægt
til lengdar?
Eiga ekki allir að sitja við sama
borð hvað snertir aðstöðu og vill
fólk að SÍS fái að ráðskast með
landsbyggðarverslun eins og þetta
dæmi sýnir?
Það hafa verið miklar og rétt-
mætar ásakanir á auðhringinn
SÍS undanfarið. Þeir leggja samt
ekki spilin á borðið og fría sig af
ásökunum sem bornar eru á þá.
Því gera þeir það ekki? Einungis
hafa heyrst móðgunarraddir ein-
stakra SÍS-hollra kaupfélags-
stjóra um „árásir á samvinnu-
hreyfinguna". Það hefur enginn
neitt á móti samvinnu — hvorki
hreyfingu eða öðru — en meðan
hún misnotar fjármagn sitt til
þess að einoka og bola mönnum út
í krafti peningavalds — þá verður
að spyrna við fótum.
I gamla daga var það litið illum
augum að krenkja kónginn -- það
sama brennur greinilega á þessum
kaupfélagsstjórum. Ég vil benda
þeim á það að þó að bronsmaður-
inn hjá SÍS reki ættir sínar til
kónga og telji sig af einskærri
hógværð einum ættlið göfugri en
Elísabet Englandsdrottning, þá
hefur hann ekki enn reynt að
ættfæra SÍS á þennan hátt og þeir
verða að taka gagnrýni eins og
aðrir aðilar þjóðfélagsins.
Kæru kaupmenn, getið þið ekki
tapað nokkrum milljónum á ári og
keypt kaupfélögin svo út af mark-
aðnum — það er greinilega ráðið |
eins og Kí sannar.