Morgunblaðið - 14.07.1984, Blaðsíða 13

MÓRGÚNBLADÍD, LÁUCÁRDAGUR 14. JtlLÍ 1984
13
Að ráðast á garðinn, þar
sem hann er lægstur
Forsætisráðherra Breta, Margaret
Thatcher, afsalaði sér hluta af laun-
um sínum meðan hún prédikaði
sparnað fyrir bresku þjóðinni og tók
£37.410,- í stað £46.650,- sem hún
átti tilkall til f„Woman“ 11. sept.
1982). Auðvitað hefur það ekki skipt
sköpum fyrir ríkissjóð Breta þessi
tæp 10 þús. £, sem forsætisráðherr-
ann afsalaði sér, en óneitanlega var
fordæmið eftirbreytnivert og gerði
tilkall hennar til sparnaðar almenn-
ings trúverðugra.
— eftir Ragnheiði
Guðmundsdóttur
Frá mánaðamótunum maí-júní sl.
hefur sjúklingum, sem leita lækn-
ishjálpar utan sjúkrahúsanna, verið
gert að greiða læknum nær þrefalt
gjald á við það, sem tiðkaðist fyrir
þann tíma, eða sérfræðingum kr.
270,- í stað 100,- og ellilífeyrisþegum
og öryrkjum helming þessa gjalds.
Frá sama tíma gildir líkt um lyfja-
kostnað sjúklinga. Þessi hækkun
þýðir ekki auknar tekjur til lækna og
lyfjabúða — eins og raunar hefur
komið fram í blöðum, heldur er rík-
issjóður að spara sér greiðslu til
þessara aðila með þvf að láta sjúkl-
ingana borga meginhlutann af lækn-
ishiálpinni og lyfjakostnaðinn.
A undanförnum mánuðum var
mikið rætt og ritað um gjaldtöku, að
einhverju leyti, af sjúklingum á spít-
ölum og þá miðað við, að þeir betur
megandi yrðu látnir greiða eitthvað
af þeim kostnaði, sem af spítalavist
þeirra leiddi. Þetta þótti með öllu
ótækt, eins og eðlilegt var, og vöruðu
spítalalæknar m.a. við þessari gjald-
töku af spítalasjúklingum. Andúð á
þessari fyrirhuguðu nýbreytni varð
til þess, að spítalasjúklingar sluppu
við þetta gjald. — En það voru aug-
ljóslega aðrir sjúklingar, sem hægt
var að ná til, eða allir þeir, sem
þurfa að leita læknisaðstoðar á
lækningastofum eða göngudeildum,
svo og þeir, sem fara til eftirlits á
leitarstöðvum, svo sem krabba-
meins- og Hjartaverndar.
Fólk, sem nýtur góðrar heilsu og
þarf sjaldan á læknisaðstoð að
halda, finnur lítið fyrir þessum
auknu útgjöldum, en allir þeir, sem
búa við skerta heilsu og þurfa oftar
en hinir á læknishjálp að halda,
verða illilega fyrir barðinu á þessari
óréttmætu gjaldtöku. Þetta á ekki
síst við um gamla fólkið og öryrkj-
ana, sem hafa ellistyrk og örorku-
bætur sér til framfæris. Þetta fólk
þarf eðlilega oftar að leita læknis og
þarf meira á lyfjum að halda en aðr-
ir. Þessi aukna gjaldtaka kemur því
verst við þá, sem standa höllum fæti
í lífsbaráttunni og þess vegna má
segja, að verið sé að ráðast á garð-
inn, þar sem hann er lægstur.
Við höfum talið okkur til ágætis
og stært okkur af því, að hér eigi
allir kost á að njóta læknishjálpar
án tillits til efnahags. Verður þessi
gjaldtaka ekki einmitt til þess að
fólk leiti sjaldnar læknishjálpar en
ástæða er til eða komi seinna til
læknis en þörf er á með ófyrirsjáan-
legum afleiðingum, ef til vill. — Mér
kemur í hug hvað verður, þegar skól-
arnir byrja í haust og börnin koma
úr skólaskoðunum með ábendingu
um að fara til dæmis til augnlækna,
svo nærtækt dæmi sé tekið. Samtím-
is fá foreldrarnir kannski tilmæli
um að koma í krabbameinsskoðun
eða til Hjartaverndar. Hvað skeður?
Kostnaðurinn í þessu tilfelli við
þessar skoðanir er kominn á annað
þúsund krónur. Er ekki hætt við, að
einhverjir þessara aðila sitji á hak-
anum? Borgar það sig?
Það er von að spurt sé, því al-
menningi er sagt að verið sé að
spara, þó hefur það verið margsýnt
og sannað, að öll heilsugæsla borgar
sig, því hún skilar sér í betra heilsu-
fari á lengri mannsævi og þar af
leiðandi í meiri afköstum og auknum
þjóðartekjum. Að ekki sé talað um,
að gott heilsufar ætti að auka líkur á
meiri lífshamingju, sem ekki verður
mæld í krónum og aurum.
Það er annað atriði, sem mér
finnst vert að minnast á i sambandi
við þessa auknu gjaldtöku af sjúkl-
ingum, sem getur haft neikvæð áhrif
á almenning og það er hvort áhugi
almennings á þvf að láta fé af hendi
rakna til heilbrigðismála minnki
ekki, ef honum finnst of hart að sér
gengið við greiðslu á læknishjálp.
Þó ekki sé farið svo langt aftur f
tímann að minna á frumkvæði og
þátt kvennasamtaka f landinu f
byggingu sjúkrahúsa, eins og Land-
spítalans og sjúkrahúsa annars stað-
ar, þá líður varla sá dagur, að ekki sé
„Þetta á ekki síst viö um
gamla fólkið og öryrkjana,
sem hafa ellistyrk og örorku-
bætur sér til framfæris.
Þetta fólk þarf eðlilega oftar
aö Ieita læknis og þarf meira
á lyfjum að halda en aðrir.
Þessi aukna gjaldtaka kem-
ur því verst við þá, sem
standa höllum fæti í lífsbar-
áttunni og þess vegna má
segja, að verið sé að ráðast á
garðinn, þar sem hann er
lægstur.“
getið í blöðum og öðrum fjölmiðlum
stórkostlegra gjafa einstaklinga, fé-
laga og félagasamtaka, til kaupa á
dýrum og ómissandi tækjum til spít-
ekki drepa þennan áhuga almenn-
ings á þátttöku í eigin velferðarmál-
um, en hætt er við, að fólk verði
tregara til að láta fé af hendi rakna,
ef heilbrigðisþjónustan til þess verð-
ur sifellt kostnaðarsamari. Þá væri
verr farið en heima setið með þessa
gjaldtöku, sem ætluð er til sparnað-
ar.
Stjórnvöld brýna það seint og
snemma fyrir almenningi að sparn-
aðar sé þörf vegna minnkandi þjóð-
artekna. Enginn dregur það i efa.
Hinsvegar finnst almenningi það
ekki koma nógsamlega fram, að
stjórnvöld sýni sjálf hagsýni og
sparnað. Svo dæmi séu tekin, þá eru
sífelldar hópferðir ráðamanna út um
allan heim f allskonar erindagjörð-
um, sumum án efa til lftils gagns
fyrir land og þjóð, allt of tfðar, að
því er virðist. Nýleg ferð margra
þingmanna til að heimsækja þing
Rúmena er eitt nýjasta dæmið.
Lög eru sem betur fer ekki óum-
breytanleg, enda sifellt verið að
breyta þeim. Sama á við um reglu-
gerðir. Ýmsir bæði læknar og aðrir
hafa gagnrýnt og fordæmt þessa
reglugerð um aukna gjaldtöku af
sjúklingum og talið hana spor aftur
á bak í heilbrigðismálum. Það er þvf
vissulega full þörf á að endurskoða
hana. Eg vona því, að samflokks-
menn mínir í ríkisstjórninni sjái til
þess, að þessari reglugerð með hinni
miklu hækkun á gjaldtöku af sjúkl-
ingum fyrir læknishjálp utan
sjúkrahúsanna verði breytt og það
heldur fyrr en seinna. Það yrði
áreiðanlega vel metið og þeim, sem
að þvi stæðu, til sóma.
Ragnheiður Guðmundsdóttir er
augnlæknir í Reykjarík.
Ragnheiður Guðmundsdóttir
ala og heilsugæslustöðva, sem þessar
stofnanir geta illa án verið, en erfitt
er að fá fjárveitingu til úr rfkissjóði
eða sjóðum sveitarfélaga. Það má
Bílasýning
í DAG FRÁ KL. 1—4
Nýir og
notaöir bílar
til sýnis og sölu
Tökum vel meö farna Lada upp í nýja
Verö viö birtingu
auglýsingar kr.
218.000
Lán 118.000
Þér greiöiö 100.000
VERÐLISTI YFIR
LADA BIFREIÐAR
Lada 1300 Safír
Lada 1500 Station
Lada 1600 Canada
Lada Sport
kr. 187.500.
Kr. 204.500.
Kr. 209.500.
Kr. 315.000.
LADA 2107
Bifreiðar &
sifeiid þjónusta Landbúnaðarvélar hf.
SUÐURLANDSBRAUT 14, SÍMI 38600
Söludeild sími 312 36
tgttiunmutm* **fHífísss»imii
LADA-
bflar hafa sannað
kosti sína hér á
landi sem sterkir,
öruggir, gangvissir, ódýr-
ir í innkaupi, meö lítiö
viöhald og ódýra vara-
hluti og ekki síst fyrir hátt
endursöluverö.
Nú hefur útliti og innréttingum veriö breytt
svo um munar: mælaborö, stýri, stólar, aft-
ursæti, grill, húdd, stillanlegir speglar innan
frá, stuöarar o.fl. o.fl., en sífellt er unniö aö
endurbótum er lúta aö öryggi og endingu
bílsins. 6 ára ryövarnarábyrgö.