Morgunblaðið - 14.07.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLADIÐ, LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 1984
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 1984
21
fltofgmililtifeft
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 275 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 25 kr. eintakiö.
Gengisstefnan og
sjávarútvegurinn
Anæstu mánuðum verður
tekist á um það, hvort sú
stefna, sem Þorsteinn Páls-
son, formaður Sjálfstæðis-
flokksins, lýsti í Varðarræðu
sinni sl. laugardag um
óbreytt og stöðugt gengi
krónunnar heldur eða geng-
issig og gengislækkanir hefj-
ast á ný. Útgerð og fisk-
vinnsla standa víða höllum
fæti og eru sums staðar
komnar á heljarþröm.
Stjórnendur þessara fyrir-
tækja gera harðar kröfur til
stjórnvalda um aðgerðir og
eins og staðan er nú má bú-
ast við, að þrýstingur á geng-
isbreytingu fari vaxandi.
óbreytt og stöðugt gengi er
hins vegar forsenda þess, að
verðbólgan fari ekki hrað-
vaxandi á ný.
Sú yfirlýsing formanns
Sjálfstæðisflokksins að halda
beri genginu óbreyttu er orð-
sending til útgerðarmanna
og fiskverkenda þess efnis,
að þeir geti ekki búist við, að
hefðbundnum aðferðum, þ.e.
gengisbreytingu, verði beitt
til þess að leysa vanda sjáv-
arútvegsins. Vandi stjórn-
málamannanna er hins vegar
sá, að þeir hafa ekki bent á
neinar aðrar leiðir eða sett
fram aðrar hugmyndir til úr-
bóta í málefnum sjávarút-
vegsins.
En þá má spyrja á móti,
hvort það sé hlutverk og
skylda stjórnmálamannanna
að finna þessa leið. Hvað um
útgerðarmenn og fiskverk-
endur sjálfa? Sjávarútvegur-
inn lýtur ekki öðrum lögmál-
um en fjölmargar aðrar at-
vinnugreinar að því leyti til,
að þar á að vera hægt að
beita kunnum viðskiptaað-
ferðum til þess að bæta
reksturinn. Það er rangur
hugsunarháttur hjá sjávar-
útveginum að líta svo á, að
það sé stjórnmálamannanna
að leysa vanda þeirra. Raun-
ar er það hættulegt hverri
atvinnugrein og hverju fyrir-
tæki að verða um of háð
stjórnvöldum og stjórmála-
mönnum. Gott dæmi um það
er reynsla Flugleiða af því að
laka við ríkisstyrk. Sjávarút-
vegurinn hefur alltof lengi
verið háður ákvörðunum
stjórnvalda um rekstur sinn.
Mesta hagsmunamál útgerð-
ar og fiskvinnslu er að losna
undan hæl stjórmálamanna
og embættismanna og verða
frjáls atvinnugrein á ný.
Stöðugt gengi, sem Þor-
steinn Pálsson hefur lýst yfir
að verði næstu mánuði, þýð-
ir, að forsvarsmenn útgerð-
arfyrirtækja verði að beina
athygli sinni að því að bæta
rekstur fyrirtækjanna og
leysa vanda þeirra með öðr-
um hætti. Geta þeir selt
eignir og þannig lækkað
skuldir? Geta þeir sameinað
rekstrareiningar og náð
auknum hagnaði með þeim
hætti? Geta þeir selt skip úr
landi og þannig bætt rekstur
fyrirtækja, sem þurfa ekki á
öllum þessum skipaflota að
halda? Geta þeir hætt óarð-
bærri vinnslu eins og t.d.
karfavinnslu, sem að hluta
til er í raun atvinnubóta-
vinna?
Þetta eru spurningar, sem
stjórnendur útgerðarfyrir-
tækja verða að spyrja sjálfa
sig og fjölmargar aðrar. Þeir
þurfa að kalla til liðs við sig
þann stóra hóp hámenntaðra
stjórnenda, sem náð hafa
mjög góðum árangri í rekstri
margra fyrirtækja og láta á
það reyna, hvort hæfileikar
þeirra geta komið að notum í
útgerð og fiskvinnslu. í
stuttu máli sagt verða þeir
að hugsa á allt annan veg, en
þeir hafa vanist. Þeir eiga að
nota þá kreppu, sem útgerð
og fiskvinnsla eru komin í til
þess að fara nýjar og áður
ókunnar leiðir í rekstri fyrir-
tækja sinna.
Morgunblaðið hefur gagn-
rýnt ríkisstjórnina fýrir að
hafa ekki tekið á þessum
vandamálum sjávarútvegs-
ins. En það er kannski til of
mikils mælst, einfaldlega
vegna þess, að ríkisstjórnin
hefur enga möguleika á því
að takast á við vandann með
þessum hætti. Það er útgerð-
armannanna sjálfra að gera
það. Ríkisstjórnin getur
hjálpað til en hún verður
ekki leiðandi afl í þeim leik.
Almenningsálitið á íslandi
þolir ekki að varnarmúrarn-
ir, sem reistir hafa verið
gegn verðbólgunni, springi
vegna stöðu sjávarútvegsins.
Það er veruleiki, sem stjorn-
endur sjávarútvegsfyrir-
tækja verða að horfast í augu
við.
Hlnti af bflalestinni fyrir framan ElliheimiiiA Grund iAur en lagt var af staA.
Halldór Jónsson
„Gildi góðleikans“
Bflstjórar á BSR buðu vistmönnum á Elli-
heimilinu Grund í ökuferð til Þingvalla
FYRIR MÖRGUM árum var það venja hjá bflstjórum á BSR að
bjóða vistmönnum á Elliheimilinu Grund í ökuferð út úr bænum
einu sinni á ári. Þessi venja lagðist svo niður um tíma. Nú hafa
bflstjórarnir tekið aftur upp þennan sið og stefna að því að það
verði venja á hverju sumri að bjóða vistmönnum einhverrar
stofnunar í ökuferð. í fyrra urðu vistmenn Sunnuhlíðar í Kópa-
vogi fyrir valinu. En að þessu sinni var vistmönnum á Elliheim-
ilinu Grund boðið til Þingvalla.
Það ríkti mikil eftirvænting í
hópnum áður en lagt var af stað.
Bílstjórarnir höfðu lagt bíiunum
sínum, 26 að tölu, við Hringbraut-
ina. FÍjótlega gekk að raða í bílana
og var rúmt um farþegana, því að-
eins voru þrír í hverjum bíl. Alls
komu um 80 vistmenn með í ferðina
og um 10 starfsmenn. Áberandi var
hvað allir voru þolinmóðir og sam-
vinnuþýðir.
Næstu daga á undan hafði verið
sólskin og blíða, en þennan dag var
þungbúið og leit út fyrir rigningu.
Ekki var hægt að sjá að fólkið
kippti sér nokkuð upp við það. Enda
eru íslendingar vanir því að veðrið
sé ekki alltaf eins og best verður á
kosið.
Þegar talið hafði verið í bílana
var haldið af stað. Ekið var sem leið
liggur upp Ártúnsbrekkuna og í
austurátt. Þegar komið var upp á
Hellisheiðina var farið að rigna.
Voru menn að velta því fyrir sér
hvernig veðrið væri fyrir austan og
voru þeir nokkuð vongóðir. En þeg-
ar austur kom rigndi enn. Þetta
hafði þó engin sjáanleg áhrif á
ferðalangana.
Nú var haldið áfram eftir malbik-
uðum vegi undir Ingólfsfjalli og yfir
nýju brúna yfir Sogið. Síðan var ek-
ið rakleiðis til Þingvalla. Áfanga-
staðurinn var Hótel Valhöll þar sem
bílstjóramir buðu gestum sínum til
veglegs kaffisamsætis.
Fyrir utan Valhöll náði blaða-
maður Morgunblaðsins tali af
Þormóði Jakobssyni vistmanni á
Grund. Hann kvaðst mjög ánægður
með ferðina og taldi að almenn
ánægja ríkti meðal ferðafélaganna
með þetta framtak. Hann sagði að
vistmenn Grundar hefðu fæstir
tækifæri til þess að komast út úr
bænum og væri þetta mikil tilbreyt-
ing fyrir flesta.
I Valhöll ríkti góð stemmning.
Ingólfur Ingólfsson formaður
starfsmannafélags bílstjóra á BSR
bauð gesti velkomna og síðan hófst
fjöldasöngur undir stjórn Ingimars
Einarssonar, eins stjórnarmanns
starfsmannafélags BSR. Reynir,
organisti í Neskirkju, kom sérstak-
lega með til þess að sjá um undir-
leikinn. Var mikil og almenn þátt-
taka i söngnum og virtust alli'
skemmta sér vel. Sr. Heimir Steins-
son kom til veislunnar og hélt þar
ræðu. Hann rakti m.a. sögu staðar-
ins og merkustu atburði íslensku
þjóðarinnar sem gerst hafa á Þing-
völlum. Hann lagði mikla áherslu á
að Þingvellir væru sameign allrar
þjóðarinnar; staðurinn sem við
heimsæktum þegar við vildum
halda upp á merkisatburði i lífi
okkar eða þjóðarinnar. Eftir að sr.
Heimir hafði óskað ferðalöngunum
góðrar heimferðar var aftur tekið
til við sönginn og sungin nokkur fal-
leg lög. Gísli Sigurbjörnsson for-
stjóri Elliheimilisins Grundar var
með í ferðinni. í Valhöll ávarpaði
hann hópinn og þakkaði bílstjórun-
um á BSR fyrir þetta rausnarlega
boð og sagðist vera mjög ánægður
með þetta framtak.
Að lokum þökkuðu bílstjórarnir
gestum sinum fyrir komuna og
sögðust ánægðir með það hve þátt-
takan væri góð. Þeir buðu til þess-
arar ferðar til þess að þakka Grund
fyrir ánægjuleg viðskipti. ólafur
Frá kafrisamsætinu á Hótel Valhöll.
morgunblaðið/A.H.
RagnheiAur Jónasdóttir Lv. og Salbjörg Jóna-
tansdóttir.
ÞormóAur Jakobsson.
Jónsson frá Skála, einn af bílstjór-
unum, stóð að lokum upp og sagði
að hann hefði að gamni sinu valið
„Gildi góðleikans" sem kjörorð ferð-
arinnar. Var þessu vel tekið af
ferðafélögunum.
Eftir borðhaldið náði blaðamaður
tali af Halldóri Jónssyni. Hann er
um nírætt og hefur verið vistmaður
á Litlu Grund síðan um áramótin.
Halldór var áður bílstjóri og starf-
aði meðal apnars á BSR. Einnig
keyrði hann fyrstu rútuna til Vífils-
staða og gerði það í 12—14 ár. „Þeg-
ar ég hætti gáfu sjúklingar á Víf-
ilsstöðum mér úr að skilnaði. Ég hef
sennilega verið svona vondur við
þá,“ sagði Halldór. Hann vildi að
það kæmi fram að hann væri mjög
ánægður með þessa ferð og ættu bíl-
stjórarnir þakkir skildar fyrir.
Jóhanna Björnsdóttir var að
tygja sig af stað þegar blaðamaður
hitti hana. Hún sagðist vera mjög
þakklát fyrir að fá tækifæri til þess
að fara í þessa ferð. „Ég geng við
staf og get því lítið hreyft mig.
Þetta er mjög ánægjuleg ferð og ég
er ákaflega þakklát."
Nú voru ferðalangarnir tilbúnir
til brottferðar og bílalestin hélt af
stað. Ekið var um Kjósarskarð og
komið niður í Kjós við Meðalfell.
Þetta var skemmtileg viðbót við
ferðina, sem kom til af því að Mos-
fellsheiðin var lokuð. Veðrið var
milt og gott, en þungbúið og mikil
rigning. En ferðin tókst vel í alla
staði og það var ánægður og þakk-
látur hópur sem steig út úr bílunum
við Hringbrautina um kvöldið. Þær
Ragnheiður Jónasdóttir og Salbjörg
Jónatansdóttir voru yfir sig ánægð-
ar og brostu út að eyrum þegar þær
kvöddu bílstjórana og gengu inn á
Grund.
Þorskflakaverð í 15 höfuöborgum:
Soðningin ódýr-
ust í Reykjavík
Washington-búinn fljótastur að vinna fyrir henni
VERÐ á þorski er vissulega mismunandi eftir löndum, hvort sem
miðað er við umreiknaða upphæð í íslenzkum krónum, eða tekið
er tillit til þess hve langan tíma tekur að vinna fyrir soðningunni.
í krónum talið er leyfilegt verð á einu kflói af þorskflökum 66
krónur, en 203,50 krónur í Tókýó.
Af 15 höfuðborgun státar
Reykjavík af lægsta verðinu í
krónum talið og er eina borgin,
þar sem verðið er undir 100 krón-
um. Sé hins vegar tekið mið af
því hve langan tíma það tekur að
vinna fyrir þorskflakakílóinu
snýst dæmið nokkuð við. I þeim
útreikningi er miðað við lág-
markslaun iðnverkafólks, sem
hér á landi eru 74,50 krónur á
tímann. Þá kemur í ljós, að íbúar
Washington-borgar eru fljótastir
að vinna sér inn fyrir soðning-
unni eða rétt rúma hálfa klukku-
stund, en Parísarbúinn er lengst,
eða rúmar 100 mínútur, að því.
Reykvíkingurinn er rúmar 50
mínútur að vinna sér fyrir soðn-
ingunni og eru það aðeins íbúar
Washington, Ottawa og Bern sem
eru fljótari að því.
Sjá nánar meðfylgjandi töflur
yfir verð í krónum og þann tíma,
sem það tekur að vinna sér inn
fyrir einu kílói af þorskflökum.
HER fer á eftir verö á einu kílói af þorskflökum í 15 höfuóborg-
um víða um heim. Kr.
Reykjavík 66,00
Vín 117,10
Washington 138,40
Ottawa 141,00
Bern 141,70
Brussel 146,20
Haag 149,90
Bonn 154,50
Kaupmannahöfn 160,00
Stokkhólmur 167,80
París 173,90
Róm 173,90
Helsingfors 185,00
Osló 191,10
Tókýó 203,50
Hvaöa fyrir eini 30 WASHINGTON tíma teku kílói af þc mín. 60 r aö vinna irskflökum mín. 90 ? mín.
OTTAWA =l
BERN

Ireykjavík ÉÉIIÍÍIIÉ
KAUPMANNAHÖFN i
BONN
RÓM

HAAG
lóSLÓ
BROSSEL
VÍN =H

STOKKHOLMUR
|tókýó
HELSINGFORS
|parís

Sérstök tímamot hjá iðnaðarmónnum:
Tæplega 73 ára lýkur
sveinsprófi í húsasmíði
Vopim, 10. jnlf.
ÞANN 5. JÚLÍ sl. fór fram afhending sveinsbréfa í löggiltum iðngreinum á Suðurncsjum. Alls 20
iðnaðarmenn luku prófínu og var þeim afhent skírteini þar að lútandi í hófí er Iðnaðarmannafélag
Suðurnesja, Iðnsveinafélag Suðurnesja og Meistarafélag byggingamanna á Suðurnesjum héldu í Iðnað-
armannasalnum í Keflavík.
I ávarpi Hreins óskarssonar,
formanns prófanefndar húsa-
smiða, kom fram að sérstök tíma-
mót væru hjá iðnaðarmannastétt-
inni, þar sem maður tæplega 73
ára lauk sveinsprófi i húsasmíði.
Sagði Hreinn engan vafa leika á
um að Helgi Helgason, Njarðvík-
ingur, væri elstur þeirra er lokið
hefðu prófi. Hann væri langelstur
yfir landið.
Þá lauk Jens Hilmarsson, Kefl-
víkingur, sveinsprófi, einnig í
húsasmíði, en hann var 19 ára og
þriggja mánaða. Hann er yngstur
Suðurnesjamanna er lýkur sveins-
prófi en einn af þeim yngstu yfir
landið, jafnvel yngstur, enda
samkv. upplýsingum Mbl. ekki vit-
að um neinn yngri en 19 ára og 6
mánaða áður.
Að þessu sinni var í fyrsta
skipti afhent sveinsbréf í stál-
skipasmíði á Suðurnesjum en
sveinsprófi í þeirri grein luku
Kristján Kristjánsson og Hös-
kuldur Björnsson.
Iðnsveinarnir 20 skiptast þann-
ig á iðngreinar: húsamíði 7, bif-
reiðaviðgerðarmenn 2, vélvirkjar
2, rennismíði 1, stálskipasmíði 2
og málarar 5.
E.G.
Vogum. 10. júlí.
„ÞAÐ HEFIIR lengi legið í
loftinu, að ég færi í sveins-
próf,“ sagði Helgi Helgason
er lauk sveinsprófí u.þ.b. mán-
uði áður en hann varð 73 ára.
„Þegar ég byrjaði að vinna
á Keflavíkurflugvelli árið
1953 komst ég að því að menn
voru á mismunandi kaupi.
Það var hjá Hamilton. Við
sóttumst eftir að komast á
hærra kaup en sumir ófag-
lærðir fengu sama kaup og
lærðir, en aðrir ekki. Samt
hafði ég reynslu. Við hættum
síðan á Vellinum og fórum að
vinna niðurfrá og fengum
kaup í samræmi við aðra. En
atvinna var ótrygg svo ég fór
aftur á Völlinn, komst svo á
trésmíðaverkstæði varnar-
liðsins og fékk sama kaup og
faglærðir. Fyrir stuttu kom
svo til þess að þeir lærðu
hækkuðu í kaupi, en við sátum
Helgi Helgason tekur viA sveinsbréfi sínu f húsasmíAi.
Ljóam. Mbl. E.G.
Draumur bernsku-
áranna rætíst
eftir. Einnig fór að bera á því
að atvinna okkar væri
ótrygg," sagði Helgi.
Helgi hefur fjörutíu ára
reynslu í húsasmíði, þar af
um þrjátíu ár hjá varnarlið-
inu. Einnig hefur Helgi unnið
við húsasmíði hjá Hamilton
eins og áður segir, íslenskum
aðalverktökum, Skarphéðni
Jóhannssyni og Sigurði Jakob.
Áður hafði Helgi stundað ým-
is störf á sjó, í fiskvinnu og
sem verkstjóri í vegavinnu.
Þá hefur Helgi reist tvö ein-
býlishús í Njarðvíkum. Hann
reisti tveggja hæða hús á
Holtsgötu 30 í Njarðvík. Þá
leigði hann bragga í Keflavík
sem þurfti að rýma fyrir
haustið. En Helgi fékk ekki
lóðina fyrr en í maí, og flutti í
húsið fyrir jól. Það hús seldi
hann árið 1967 og byggði ann-
að á Hraunsvegi í Njarðvík,
130 fm að stærð með 50 fm
bílgeymslu. Reisti húsið á
tveimur mánuðum og flutti
inn eftir eitt ár.
Helgi sagðist hafa dreymt
það sem strák, að hann ætlaði
að verða smiður. Draumur
hans frá bernskuárunum hef-
ur ræst.
Aðspurður, hvort hann hafi
verið taugaspenntur við próf-
tökuna, sagði Helgi: „Nei, ekki
smeykur. Eg hafði unnið við
þetta áður án nokkurra verk-
færa, en komst nú í góð verk-
færi. Ég er sérstaklega
ánægður með hvað iðnaðurinn
er búinn góðum verkfærum í
dag.“
E.G.
Námið í Fjölbraut stytti námstímann
Jens Hilmarsson tekur viA sveinsbréfí sem Hreinn Óskarsson formaAur
prófanefndar afhendir. Ljósm. Mbl. E.G.
Vofum, 10. jvli.
IÐNNÁM tekur fjögur ár og iAn-
nám hefst þegar neminn er orAinn
16 ára. Nýlega lauk ungur Kefívfk-
ingur iAnnámi níu mánuAum áAur
en áAurgreindur tími var útrunninn.
Hann heitir Jens Hilmarsson og er
yngstur SuAurnesjamanna til aö
Ijúka sveinsprófí og Ifklega yngstur
yfír allt landiA.
1 samtali við Morgunblaðið
sagði Jens, að hann hefði byrjað á
samningi mánuði eftir að hann
varð 16 ára hjá Erlendi Jónssyni,
húsasmiðameistara, áður hefði
hann lokið einum vetri í Fjöl-
brautaskóla Suðurnesja, verk-
námsbraut, sem gæfi sama og
eitt ár á námssamningi, þannig
hefði hann getað stytt námið sem
að öllu jöfnu tæki fjögur ár.
E.G.