Morgunblaðið - 29.07.1984, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. JÚLÍ 1984
27
mættur til leiks hinn frægi
hlaupagikkur Lehtinen frá Finn-
landi. Hann bar af öllum á
hlaupabrautinni, nema einum, og
var það nær óþekktur bandarískur
hlaupari, og hlupu þeir samsíða
allan tímann, langt á undan hin-
um. Ég sá ekki greinilega til
þeirra síðasta sprettinn en svo
virtist sem Finninn færi ekki al-
veg eftir reglunum og héldi
Bandaríkjamanninum fyrir aftan
sig. Það var farið að púa á hann,
allur þessi mikli skari þarna á
leikvanginum, og varð mikill há-
vaði af. Þá sagði „spíkerinn“ í há-
talarunum að Finnar, sem væru
gestir okkar, ættu þarna í hlut og
væri óviðeigandi að sýna þeim lít-
ilsvirðingu. Nær samstundis
hættu öll læti. Þeir komu hníf-
jafnt í mark, en Lehtinen var
dæmdur sigurinn.
Finnar þóttu standa sig vel á
þessum ólympíuleikum, áttu t.d. 3
beztu í spjótkasti og unnu tvö af
hlaupunum. { sambandi við spjót-
kastið man ég eftir skemmtilegri
sögu. Einhvern tíma áður en leik-
arnir hófust voru bandarískir
íþróttamenn að æfa sig í spjót-
kasti þegar finnskir íþróttamenn
áttu leið hjá. Þá leggur einn Finn-
inn frá sér töskuna, fær spjótið og
kastar því miklu lengra en nokkur
Bandaríkjamannanna hafði gert.
Nú, þeir fóru að forvitnast um
manninn og spyrja hann út úr en
Finninn sagði þá bara að hann
„keppti ekki í spjótkasti" — hann
keppti í einhverri annarri grein
sem ég man ekki hver var. Þetta
þótti nokkuð dæmigert fyrir yfir-
burði Finna í spjótkastinu þarna.
Einkennilegt þótti mér það, að
þegar kvikmyndastjörnur frá
Hollywood komu á leikvanginn,
var það viss passi að fólk þyrptist
að þeim með miklu írafári og
reyndi að komast sem næst þeim
og snerta þær. Ég var alveg hissa
á þessu og gat ómögulega skilið
hvers vegna fólkið lét svona.
Enginn pólitískur
ágreiningur
Annars var þarna vel fyrir öllu
séð og undirbúningur góður af
hálfu Bandaríkjamanna. Fyrir
utan Los Angeles hafði verið
byggt þorp fyrir íþróttamennina
sem var alveg sér og lokað al-
menningi. Ég komst þangað inn
fyrir kunningsskap og svipaðist
þar um. Þar var vel frá öllu gengið
og höfðu verið reist lítil hús handa
íþróttamönnunum og svo voru þar
æfingavellir fyrir hinar ýmsu
greinar.
— Voru einhverjar þjóðir sem
reyndu að nota sér ólympíuleik-
ana í pólitískum tilgangi á þessum
tíma?
Nei, það var held ég engin póli-
tík í sambandi við þessa Ólympíu-
leika og ég minnist þess ekki að
nokkur þjóð hafi neitað að taka
þátt í þeim af pólitískum ástæð-
um.
Það var alveg ógleymanlegt að
fylgjast með þessum ölympíuleik-
um 1932. Mig langaði mikið að sjá
Ólympíuleikana núna og ætlaði
mér reyndar að fara en það gat
ekki orðið. Bróðir minn sem bjó
þarna vestra dó fyrir skömmu og
þegar það gerðist hætti ég alveg
við að fara.
Annars hefur margt breytzt
þarna síðan ég var ungur — Los
Angeles hefur stækkað svo gífur-
lega síðan og þarna er orðin svo
mikil mannmergð. Ég var þarna
fyrir tveim árum og ég segi það
alveg eins og er að þarna vildi ég
ekki eiga heima núna.
— Þú varst búsettur í nokkur ár
í Bandaríkjunum er það ekki?
Jú, ég fór fyrst til Bandaríkj-
anna þegar ég var 17 ára með
bróður mínum en var rúmlega
tvítugur þegar ég kom heim aftur.
Ég bjó þar í litlu þorpi, Solvang, í
Santa Barbara-héraði. íbúarnir í
Solvang voru næstum allir dansk-
ir innflytjendur og þar á meðal
var nokkuð af skyldfólki mínu í
móðurættina. Ég vann almenna
verkamannavinnu og byrjaði að
keppa þarna í knattspyrnu fljót-
lega eftir að ég kom. Ég keppti
fyrst í kanttspyrnu með Solvang-
knattspyrnuliðinu sem var áhuga-
mannalið í 3. deild. Við spiluðum
einu sinni á móti Santa Barbara-
liðinu og eftir þann leik vildu þeir
fá mig í liðið, og spilaði ég einnig
með Santa Barbara eftir það.
Santa Barbara-liðið var í fyrstu
deild og að mestu skipað skozkum
innflytjendum því bandaríkamenn
voru lítið farnir að stunda
knattspyrnu á þessum árum.
Jú, þetta var nokkuð strembið
því þá var unnið sex daga vikunn-
ar, og sunnudagarnir fóru alltaf í
keppnir hjá mér.
Gat ómögulega hugsað
mér að skipta
um þjóðerni
Ég hafði mjög gaman af
knattspyrnu og stóð mig nokkuð
sæmilega — tókst oft vel þó ég
segi sjálfur frá. Þetta útheimti
mikil ferðalög og fórum við allt til
San Diego að keppa, en sú borg er
við landamæri Mexíkó og var það
um 800 mílna leið frá Santa Bar-
bara.
— Og þú hélst áfram í knatt-
spyrnunni eftir að þú komst til ís-
lands aftur.
Já, ég keppti lengi með Knatt-
spyrnufélagi Akureyrar, í ein 20
ár — og sjálfsagt allt of lengi.
Fyrstu árin voru nú ekki mörg
knattspyrnufélög að keppa við —
ég man að á stríðsárunum keppt-
um við við setuliðið en svo fór
knattspyrnuliðum að fjölga hér á
landi.
— Hvað tókstu þér fyrir hendur
eftir að þú komst heim?
Ég starfaði sem lögregluþjónn
hér á Akureyri til að byrja með.
Það þótti mér heldur tilþrifalítið
starf og lítið að gera. Það var helst
ef maður lenti í illindum við menn
sem var heldur óskemmtilegt.
Samt er margt gott við lögreglu-
starfið — mér féll t.d ágætlega við
lögreglustörfin í sambandi við
umferðina.
Síðan gerðist ég bóndi, keypti
jörðina Hólshús í Éyjafirði og bjó
þar í ein 30 ár. Nú er sonur minn
tekinn við búinu — þetta er kúabú
eingöngu, með 50 mjólkandi kýr
og ætli hann hafi ekki eitthvað um
100 nautgripi alls.
Þegar ég lét af búskapnum
fluttist ég til Húsavíkur og þar
bjuggum við í sjö ár. Kona mín,
Sigríður Schiöth, var organisti við
kirkjuna þar en sjálfur vann ég
hjá kaupfélaginu unz ég varð sjö-
tugur. Þá vildu þeir hjá kaupfélag-
inu ekki hafa mig lengur og við
fluttumst hingað til Akureyrar
fyrir u.þ.b. ári. Nú er ég orðinn 72
ára og lagstur í leti að mestu, —
ég dríf mig samt stundum út í
Hólshús til að hjálpa syni mínum
við búskapinn þegar mér leiðist
aðgerðarleysið.
— Þér hefur ekki dottið í hug að
setjast að í Bandaríkjunum á sín-
um tíma?
Jú, víst datt mér það í hug, en ég
gat bara ómögulega hugsað mér
að skipta um þjóðerni og fannst
það einhvern veginn í alltof mikið
ráðist. Ég þóttist vita að ef ég
ílentist þarna miklu lengur sneri
ég aldrei heim aftur. Það var
gengið svo langt að mér var orðið
tamt að hugsa á ensku og þurfti að
gera átak til að hætta því. Ég vildi
heldur fara heim til íslands.
— bó
Aðgöngumiði Helga að setningarathöfn Ólympíuleikanna 1932. Eins og á
miðanum má lesa kostaði hann aðeins 3 dollara.
Solvang-knattspyrnuliðið sem Helgi spilaði með í Bandarfkjunum. Helgi er fyrir miðri mynd og heldur á bikar.

Gram fyrirtækiö var
stofnað í Danmörku ár-
ið 1907. Framleiðsla
fyrirtækisins er fyrir
löngu heimsþekkt. Nú
bjóðum við plötufrysti-
tæki og frystivélar frá
Gram á mjög góðu
veröi. Gram er leiðandi
merki í sinni grein.
Dorin er ítalskt fyrir-
tæki stofnaö 1907.
Vörur fyrirtækisins eru
seldar í fleiri en 60
löndum. Með tilkorrtu
Dorin á íslenskum
markaði hefur mörgum
fyrirtækjum tekist að
spara stórfé í stofn-
kostnaði kæli-og frysti-
kerfa.
Siarco framleiðir kæli-
og frystielement í nýrri
fullkominni verksmiðju
á Ítalíu. Vörurnar frá
Siarco er á góðu verði
og i mjög háum gæða-
flokki.
Castel fyrirtækið á
Ítalíu framleiðir ventla
og rakaeyða i miklu úr-
vali. Castel leggur
mikla árherslu á vand-
aða framleiöslu. Fyrir-
tækið starfrækir eigin
þróunardeild og rann-
sóknarstofu til að
mæta kröfum notenda
um allan heim.
Radlon er virt fyrirtæki
í sinni grein. Radlon
merkið tryggir gæði og
endingu. Radlon er
engu að siður ódýrasta
merkið á markaðnum i
dag.
Vörukaup hefur nú opnað Kæli- & Frystideild í húsnæði
fyrirtækisins að Skipholti 15 Rvík.
Þessi deild er sú fyrsta sinnar tegundar hérlendis, sé
miðað við vöruval og umfang þjónustunnar.
Þjónustan byggist á sölu varnings til kæli- og frystikerfa.
Vöruvalið byggist á heimsþekktum vörumerkjum,
sem hafa reynst vel hérlendis sem og annarsstaðar i
heiminum. Hjá okkur færðu einnig nauðsynlega ráðgjöf,
veitta af fagmanni.
Deildarstjóri nýju deildarinnar er
Erling Hermannsson, sem um áratuga
skeið hefur starfað að ráögjöf
og við uppsetningar á kæli- og frysti-
kerfum um allt land.
— Sérþekking sem kemur þér að
notum. Við vekjum athygli á nýju
símanúmeri deildarinnar 91-24137.

Önnur helstu vörumerkin:
ÍmibcoI >B<
éLL banninger
Fittings ,Eir fittings Blöndunartæki
V/Virax ▼SCHMOLE
Verkfæri Eir rör
/6
BONOMI
Kúlulokar
Plast rör
Kæli- & frystideild
sími 91-24137
vörukouphf
Skipholti 15 Rvík. Símar 91-12666 Bog 91-12393