Morgunblaðið - 31.07.1984, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 31. JÚLÍ 1984
5
600 milljónir til skuld-
breytinga útvegsins
- rúmlega 300 fyrirtæki hafa sótt um breytingu á lausaskuldum
BREYTING lausaskulda útgerðarinnar utan bankanna er nú að hefjast, en
áætlað er að hlutur ríkisins í henni nemi um 250 milljónum króna. Rúmlega
300 fyrirtæki sóttu um breytingu á skuldum sínum, en hún er meðal annars
háð þeim skilyrðum, að fyrirtækin semji við viðskiptaaðila sína um skuld-
breytingu upphæðar, sem er 1,5 sinnum hærri en hið sérstaka skuldbreyting-
arlán. Þá er fyrirhuguð breyting á skuldum fiskvinnslunnar með um 200
milljóna króna framlagi frá ríkissjóði.
Fyrirkomulag skuldbreytingar-
innar af hálfu ríkisvaldsins er
með þeim hætti, að til hvers skips
renna 6% af áætluðu aflaverð-
mæti þess árið 1984. Til þess, að fá
þessa upphæð þurfa útgerðir skip-
anna að semja við viðskiptaaðila
sína um áðurnefnda skuldbreyt-
ingu, þannig að alls mun upphæð
samsvarandi 15% aflaverðmætis
skuldbreytt. Vegna þessara skil-
yrða, sem eftir á að uppfylla, er
endanleg upphæð skuldbreytinga
óljós. Þá eru þau skilyrði sett fyrir
skuldbreytingu, að viðkomandi
fyrirtæki setji tryggingu fyrir
greiðslu skuldbreytingarlánanna.
Stjórnvöld leggja til að lánstími
vegna breytinga lausaskulda út-
gerðar við viðskiptaaðila verði að
minnsta kosti þrjú ár, en lán
stjórnvalda verða að jafnaði til 10
ára. Fyrstu 24 mánuðir verða af-
borgunarlausir, en kjör á þeim eru
enn ekki ákveðin, miðað verður við
gengi annars vegar og hins vegar
við kjör þess láns, sem til þessara
hluta verður tekið. Ríkisstjórnin
tók í vor erlent lán vegna ráðstaf-
ana í ríkisfjármálum og af því
fara 150 milljónir króna til þess-
arar breytingar og sama upphæð
til breytinga stofnlána. Þá á eftir
að ákveða með hvaða hætti 100
milljónir til viðbótar verða fengn-
ar að láni. Talið er að 150 milljónir
nægi til skuldbreytinga stofnlána.
Samkvæmt ákvæðum um skuld-
breytingarnar fá þau skip ekki
skuldbreytingu, sem skulda hærri
upphæðir en nema 90% af vá-
tryggingaverði þeirra.
Hvað varðar skuldbreytingu
lausaskulda fiskvinnslunnar hefur
verið talað um, að verja til þeirra
upphæð, sem svarar til 6% af
framleiðsluverði einstakra fyrir-
tækja að frádregnu hráefnisverði,
en það er rúmur helmingur fram-
leiðsluverðmætis. Lánsupphæð
miðast því við verðmætasköpun
fyrirtækjanna. Miðað verður við
áætlað framleiðsluverðmæti þessa
árs og því er heildarupphæðin
óljós, en talið er að hún muni
nema um 200 milljónum króna.
Ekki er enn fyllilega ljóst hve
margir hafa sótt um breytingu
lausaskulda útgerðarinnar en tal-
ið er að á þriðja hundruð fyrirtæki
hafi gert það. Hjá Landsbankan-
um sækja 130 til 140 fyrirtæki um
breytingu lausaskulda, 50 til 60
hjá Útvegsbankanum, hjá Sam-
vinnubankanum og Búnaðarbank-
anum samtals um 20. Óljóst er enn
hve margir sækja um hjá spari-
sjóðum.
Ráðstafanir Seðlabanka í peningamálum:
Útlánaaukning heft
og stuðlað að sparnaði
Morgunblaðinu barst I gær frétta-
tilkynning frá Seðlabanka íslands
vegna aðgerða í peningamálum, og
fer hún hér á eftir í heild:
Mikilsverður árangur hefur
náðst í efnahagsmálum á undan-
förnum 12 mánuðum, sem einkum
hefur komið fram í mikilli lækkun
verðbólgu og minni viðskiptahalla.
Árangri í þessum efnum er nú
stefnt í hættu vegna vaxandi eftir-
spurnarþenslu innanlands og
rekstrarerfiðleika sjávarútvegs-
ins. Hefur ríkisstjórnin í dag gert
grein fyrir aðgerðum, sem hún tel-
ur nauðsynlegar nú þegar til þess
að ráða bót á þessum vanda, en
veigamikill þáttur í þeim eru
ráðstafanir í peningamálum, sem
nú hafa verið ákveðnar af banka-
stjórn Seðlabankans. Tilgangur
þessara ráðstafana er að draga úr
hinni óhóflegu aukningu útlána,
sérstaklega til neyzlu og fjárfest-
ingar, sem einkennt hefur útlána-
þróunina að undanförnu. Jafn-
framt verði ráðin bót á hinni erf-
iðu lausafjárstöðu innlánsstofn-
ana.
Ráðstafanir þær, sem nú hafa
verið ákveðnar, hafa því þann til-
gang að draga úr útlánaaukningu
og auka sparifjármyndun. Ákveð-
ið hefur verið, að vextir af al-
mennum sparifjárbókum hækki
um 2%, en jafnframt verður inn-
lánsstofnunum frjálst að ákveða
vexti af öðrum innlánum, svo og
almenna útlánsvexti. Þær skulu
þó hafa samráð við Seðlabanka,
áður en nýir vextir taka gildi. Með
þessum hætti er stefnt að því, að
framboð og eftirspurn ráði við-
skiptakjörum á peningamarkaðn-
um og þannig verði stuðlað að
betra jafnvægi en verið hefur.
Jafnframt hafa verið settar
mun strangari reglur en áður um
viðskipti innlánsstofnana við
Seðlabankann, er miða að því að
koma í veg fyrir óumsaminn yfir-
drátt og stuðla að bættri lausa-
fjárstöðu. Mikilvægur þáttur í
þeim aðgerðum er að koma í veg
fyrir að innlánsstofnanir fjár-
magni lánveitingar sínar með
skuldasöfnun erlendis, eins og
mjög hefur borið á að undanförnu.
Loks hefur ríkisstjórnin heimil-
að Seðlabankanum að beita ný-
fenginni lagaheimild til innláns-
bindingar allt að 5% af heildar-
innstæðu. Seðlabankinn mun þó
ekki nota þá heimild nema í sam-
ráði við viðskiptaráðherra og
verða ákvarðanir teknar um þessa
innlánsbindingu með hliðsjón af
þróun peningamarkaðsins og
lausafjárstöðu innlánsstofnana.
Ríkisstjórnin og Seðlabankinn
leggja á það mikla áherzlu, að
nauðsynlegt sé að innlánsstofnan-
ir beiti ítrasta aðhaldi um aukn-
ingu útlána á næstu mánuðum, og
mun Seðlabankinn stuðla að því
með samningum við einstakar
innlánsstofnanir. Sérstaklega er
mikilvægt að dregið verði úr lán-
veitingum til neyzlu og fjárfest-
ingar og rekstrarlán atvinnuveg-
anna látin ganga fyrir um lánveit-
ingar.
Á undanförnum mánuðum hef-
ur verið unnið að skipulagsbreyt-
ingu á sviði afurðalána, þar sem
stefnt er að því að Seðlabankinn
hætti endurkaupum afurðalána,
en þau verði alfarið á vegum
viðskiptabanka og sparisjóða.
Ráðgert er, að þessari skipu-
lagsbreytingu verði komið á þegar
í haust.
BflveJta í Hjaltadal:
Bifreiðin brann
AÐFARANÓIT sunnudagsins ók
bifreið útaf Hjaltadalsvegi í Hjalta-
dal og brann þar til kaldra kola.
Ökumaður bifreiðarinnar var einn í
henni þegar óhappið varð og slapp
hann við meiriháttar meiðsli.
Að sögn lögreglunnar á Sauð-
árkróki virðist sem ökumaðurinn
hafi sofnað undir stýri og bifreið-
in því ratað beinustu leið útaf veg-
inum.
Ormurinn langi sást oft á götum borgarinnar. Ljósm. Mbi. G.Berg.
Akureyri:
Stórkostlegur sumarafsláttur
Suðræn stemmnmg
í hryssingskulda
Akureyri, 30. júlí.
„VEÐRIÐ setti vissulega strik í
reikninginn og svo er þvf ekki að
leyna að eftir á sjáum við að skipu-
lag hefði mátt vera betra á þessari
uppákomu okkar, en væntanlega
höfum við lært eitthvað á þessu og
ég vona, að merkið verði ekki látið
niður falla, þótt ekki hafí allt geng-
ið upp að þessu sinni.
Vonandi verður þetta fastur
liður í bæjarlífinu árlega, líkt og
öskudagurinn er hér í bæ,“ sagði
Hermann Sveinbjörnsson, einn
forustumanna þess hóps áhuga-
manna, sem gekkst fyrir karni-
valhátíð að suðrænum hætti á
Akureyri á laugardag og sunnu-
dag.
Margir bæjarbúar höfðu uppi
vissar efasemdir um að slík úti-
hátíð myndi heppnast í okkar
íhaldssama bæjarfélagi, en eftir
á verður að viðurkennast að
skemmtun þessi tókst að mörgu
leyti ágætlega, lífleg tilbreyting
í bæjarfélaginu og vonandi að
veðurguðirnir leiki við aðstand-
endur karnivalsins á næsta ári.
En látum myndirnar tala sínu
máli. GBerg
Skrautbúningar og glaðværð settu svip sinn á mannfólkið.
Aðeins það besta er
nógu gott fyrir barnið
PAMPERS fást íverslunum um land allt
<zMn\e.riótza. r
PAMPERS
Pampers bleyjur+buxur hlífa litlum bossum
og með nýja „lásnum“ getur þú opnað
og lokað að vild