Morgunblaðið - 01.08.1984, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. ÁGÚST 1984
30—50%
afsláttur
Kiizim
Hafnarstræti 15
Laugavegi 66, sími 23577.
Mikiö úrval af pilsum, bolum, kjólum, buxum, tæki-
færisfatnaöi og fl.
Þægilegur feröafatnaöur.
Sendum í póstkröfu.
Nína Wahlgren design Svíþjóð.
Jane Wikström design Svíþjóö.
Hvers vegna fækkar
leiguíbúöum í einkaeign?
sem næmi allt að 15% af tekjum.
Slíkt fjármagnsstreymi hefði ekki
áhrif á bindiskyldu í Seðlabanka
fslands. Tilgangurinn með þessari
till. er tvíþættur. Annars vegar
hefur það almennt uppeldislegt
gildi og holl áhrif í þjóðfélaginu að
auka sparnað ungs fólks, stuðla að
þvi með óbeinum hætti að það taki
upp frjálsan sparnað til þess að
búa betur I haginn fyrir seinni
tíma. Ef þessi tilraun tekst getur
þessi sparnaður sfðar auðveldað
okkur fjármögnun húsnæðismál-
anna. Eg vil i þessu sambandi
vekja athygli á þeirri hugmynd,
þótt hún sé ekki sett fram hér í
þessari till. til þál., að mjög kemur
til greina að taka upp sérstakan
sparnað fyrir þá sem eldri eru, t.d.
á árunum 45—60 ára. Fólk á þess-
um aldri mætti taka upp sérstak-
an sparnað sem undanþeginn yrði
tekjuskatti, allt að 15 eða 20% af
tekjum, en kæmi síðar til útborg-
unar við 65 ára aldur. Þetta fé yrði
að sjálfsögðu á verðtryggðum
reikningum i bönkum. Ég er ekki i
vafa um að með þessum hætti
væri hægt að ná verulegu fé sam-
an. Að sjálfsögðu yrðu reglur um
innlegg að vera mjög strangar,
fastar mánaðarlegar greiðslur, t.d.
sem hlutfall af tekjum. Reynslan
er sú, að einmitt á þessum árum
hafa menn rúm fjárráð og menn
eru reiðubúnir að leggja nokkuð á
sig ef þeir sjá fram á þjóðfélags-
lega þýðingu þess auk þess sem
slíkur sparnaður mundi gefa
fyrirheit um rýmri fjárráð f ell-
inni. Sparnaður af þessu tagi hef-
ur verið tekinn upp erlendis,
a.m.k. sums staðar. Eg hef séð
reglur um þetta t.d. i Danmörku
og tel rétt að þessi nýbreytni verði
tekin upp. Ef ríkissjóður gefur
slíkri uppsöfnun fjár sérstök frið-
indi í formi skattaafsláttar er
eðlilegt að löggjafinn hafi einnig
eitthvað um það að segja til hvers
þessu fé skuli varið.
Við getum líka sérstaklega rætt
í því sambandi að slíkur sparnað-
ur gæti staðið undir þvi að auð-
velda öldruðum að kaupa íbúðir
við sitt hæfi, þegar þeir vilja
minnka við sig, selja sín gömlu
hús, veita skammtímafyrir-
greiðslu til þess að auðvelda slík
umskipti, enda leggjum við til að
sérstakt átak verði gert í byggingu
þjónustuíbúða og verndaðra þjón-
ustufbúða fyrir aldraða og fatl-
aða.“
í lok greinargerðarinnar um
stefnumörkun í húsnæðismálum
er eftirfarandi þáttur, sem væri
gott innlegg í hugmyndasam-
keppni um aukna hagsýni i opin-
berum rekstri.
„Reynslan hefur sýnt að nokkur
fjöldi fólks vill heldur búa i leigu-
íbúð en ráðast í kaup á eigin ibúð.
Þá hafa einstaklingar og fyrirtæki
jafnan þörf fyrir leiguíbúðir til
skamms tíma. óhyggilegt væri að
svara þessari eftirspurn einungis
með þeim hætti að þorri leigu-
íbúða yrði í framtíðinni í eigu
opinberra aðila, ríkis eða sveitar-
félaga. Sú tilhneiging er rik hjá
mörgum að umgangast slíkar
íbúðir af kæruleysi og allt of oft
hefur hent að þær hafa drabbast
niður. Það er þess vegna hag-
kvæmt fyrir þjóðfélagið í heild að
einstaklingar eða fyrirtæki svo
sem tryggingafyrirtæki hefji reks-
tur leiguíbúða svo sem i ná-
grannalöndum okkar."
Húsaleigumálin í
kosningastefnuskrám
Hafandi í huga að nú er liðið á
annað ár frá því að núverandi al-
þingismenn voru kosnir til setu á
Alþingi væri ekki úr vegi að rifja
upp hverju stjórnmálaflokkarnir
lofuðu um leiguíbúðir fyrir siðustu
kosningar:
Bandalag jafnaðarmanna lofaði
engu um leiguíbúðir.
Framsóknarflokkurinn lofaði
engu um leiguíbúðir.
Kvennalistinn lofaði: „Við vilj-
um stórauka byggingu leiguhús-
næðis annað hvort á vegum hins
opinbera eða á vegum félagasam-
taka. Við viljum að fólk geti i
reynd valið um hvort það býr í
leiguhúsnæði, byggir sjálft eða
festir kaup á öðru húsnæði."
Alþýðuflokkurinn lofaði: „Bætt
löggjöf um byggingu leiguhúsnæð-
is á grundvelli kaup/leigu-fyrir-
komulags.
Alþýðubandalag lofaði: „Ný
eignaráform — kaup/leigusamn-
ingar — hlutaeign."
Sjálfstæðisflokkurinn lofaði:
„Leiguíbúðum sé markaður ákveð-
inn rammi innan húsnæðislána-
kerfisins. Sérstakar skattaívilnan-
ir verði veittar þeim einstakling-
um sem leggja reglulega fé inn á
bundna reikninga. Sú aukning
frjáls sparnaðar, sem af þessu
hlýst sé notuð til að standa undir
auknum þörfum húsnæðislána-
kerfisins."
Mettaöur markaöur
Það er kunnara en frá þurfi að
segja það álit að fiskiskipastóllinn
á íslandi sé nú of stór, þannig að
ekki þurfi að fjárfesta í nýjum
fiskiskipum á næstu árum. At-
hafnamenn í sjávarútvegi hafa
látið það álit í Ijós að við núver-
andi ástand sé fyrir hendi allt of
mikið af húsum og mannvirkjum
sem hafa verið byggð yfir íslenzk-
an sjávarútveg, þannig að í sjáv-
arútvegi sé í mörgum tilfellum
fyrir hendi húsnæði fyrir iðnfyr-
irtæki framtíðarinnar.
Sigurður E. Haraldsson, for-
maður kaupmannasamtakanna,
sagði í Morgunblaðinu 26. okt.
1983, að allt of mikið sé byggt af
verslunarhúsnæði.
Formaður Arkitektafélags Is-
lands, Harald Helgason, skrifaði
athyglisverða grein í Morgunblað-
ið 14. sept. 1983, þar sem hann
ályktaði að ibúðamarkaður væri
mettaður.
Stefán Ingólfsson, verkfræðing-
ur, hefur starfað að rannsóknum á
íslenzkum fasteignamarkaði í nær
tvo áratugi hjá Fasteignamatinu.
Hann hefur skrifað fjölda greina
um fasteignamarkaðinn þar sem
hann kemst að þeirri niðurstöðu
að íslendingar búi í einu stærsta
húsnæði í Evrópu, 38 m2 pr. íbúa,
að húsnæði sé illa nýtt og að vitað
sé um að íbúðir standi auðar. I
grein í Húseigandanum ’84 kemst
Stefán m.a. þannig að orði: „Is-
lendingar stefna í offjárfestingu í
íbúðarhúsnæði, sem gæti numið
meiru en svaraði til heildarupp-
hæðar einna fjárlaga á næsta ára-
tug, á sama tíma og stórir hópar
fólks búa við verulegt húsnæðis-
vandamál.
Ef ekki verður stungið við fót-
um við stækkun fbúðarhúsnæði
fylgir því yfirfjárfesting eins og
fyrr segir. Slíkt hefur í för með sér
verðfall á íbúðarhúsnæði og
sumar tegundir þess kunna að
verða illseljanlegar.
Hér eru því augljóslega miklir
hagsmunir í húfi, bæði þjóðfélags-
ins alls og fasteignaeigenda.
Það er því tímabært að stjórn-
málaflokkarnir og opinberir aðilar
taki tillit til þessa þátta í stefnu-
mörkun um húsnæðismál," voru
lokaorð Stefáns Ingólfssonar í til-
vitnaðri grein.
Frá stofnun leigjendasamtak-
anna 18. maí 1978, hafa samtökin
bent á að íbúðarhúsnæði sé látið
standa autt, stefna samtakanna
með tilliti til auðra ibúða birtist i
Morgunblaðinu 9. sept. 1981, en
þar segir m.a.: „Leigjendasamtö-
kin telja það valdniðslu að notf-
æra sér úthlutun lóðar í bæjarfé-
lagi, alla fyrirgreiðslu sem lóðar-
úthlutun fylgir og jafnvel fjár-
magn úr sameiginlegum sjóðum
allra landsmanna, til þess eins að
láta svo húsnæðið standa autt.
Hér þurfa borgar- og bæjaryfirv-
öld að grípa í taumana."
Af ályktun leigjendasamtak-
anna má draga þá niðurstöðu að
þjóðhagslega hagstætt væri að
finna leiðir til að fá hið auða hús-
næði inn á markaðinn, frekar en
að fara í offjárfestingu á íbúðar-
húsnæði.
Lokaorö
Það ætti að vera sameiginlegt
hagsmunamál samtaka leigjenda,
húseigenda, rfkis og sveitarfélaga
að húsaleigutekjur fengju sömu
skattalega meðferð og vaxtatekj-
ur, því að með slíkri ráðstöfun
myndi stöðvast sala og fækkun
leiguíbúða í einkaeign og þá kæmu
á markaðinn hinar fjölmörgu
íbúðir sem nú eru taldar standa
auðar og aðrar lítt notaðar íbúðir
utanbæjarmanna í Reykjavík
vegna þess að húseigandinn telur i
mörgum tilfellum að hagkvæmara
sé að hafa íbúðir sínar auðar en að
lúta núverandi ofsköttunarmeð-
ferð. Með slíkri lausn væri jafnvel
búið að leysa vandamál um skort á
leiguíbúðum.
Eyþór Þórðarson er vélstjóri, sem
er eigandi leiguíbúða. Hann er
búsettur í Njarðvík.
T M Y N
SUÐURLANDSBRAUT 2 S. 82219;
1
Í HÚSI
HÖTEL ESJU
Þú fylgist með litmyndum þfnum
framkallast og kóplerast á 60
mlnútum. Framköllun sem ger-
ist vart betri.
Á eftir getur þú ráðfært þig við
okkur um útkomuna og hvernig
þú getur tekiö betri myndir.
Opiö frá kl. 8 — 18.