Alþýðublaðið - 07.11.1931, Blaðsíða 2

A LPÍÐUBLAÐIÐ
Mvað er að?
Málshátturinn „Bóndi er bú-
stólpi, bú er landstölpi“ var einu
sinni sannur. Þa'ð var pegar aðal-
strit mannkynsins var öflun
brauðsins. En petta er nú breytt.
Kornyrkja er, þegar hún er rekin
í stórum stíl, orðin svo auðveld,
að fimm menn geta yfir sumar-
tímann plægt, herfað, sáð, upp-
skorið, þreskt og pokað korn, siem
er nóg fæði í heilt ár handa
2000 manns, þar sem jarðvegur
er hentugur. En af slíkum iöndum
með hentugum jarðvegi eru geysi-
stór svæði í Bandaríkjum, Ka-
nada, Rússlandi og víðar, og
geysistór landflamii, sem eru á-
gætlega fallin til kornræktar, eru
enn gersamlega ónotuð í Síbieríu,
suðausturhluta Afríku og á ótal
stöðum öðrum. T. d. eru í Síberíu
samhangandi ónotuð svæði, sem
eru ágætis kornræktarlönd, sem
eru stærri en alt ísland. i
Þar sem stór-kornræktin hefst
verður framleiðsla þess svo ódýr,
að búskapur bænda ber sig ekki
og þeir yfirgefa jiarðir sínar, sem
enginn vill kaupa, og þeir því
fá ekkert fyrir, en halda snauðir
og slyppir til borganna. Þannig
eru í einu af miðríkjium Banda-
ríkjanna 20 þúsund yfirgefin
bændabýli (homestead).
Þar eð nú kornræktin er undír-
staða búpeningsræktar, siem sést
af því, að fram undir 9/10 hlutar
af öliu korni fara til skepnufóð-
urs og ekki nema um 1/10 til
manneidis, verður skiljanlegt,
hvernig þessum nýju landbúnað-
arvélum hefir tekist að skapa
hina miklu og langvinnu iand-
búnaðarkreppu. Enda er aíleiðing-
Sln sú, að í öllum löndum eru þeir
alt of miargir, sem stunda land-
búnað, margfalt fleiri en þörf er
fyrir, þegar nútíma-landbúnaðar-
vélar eru notaðar. í Bandaríkjun-
um mun t. d. 5 af hverjum 6
bændunr vera ofaukið, og nemur
tala bændanna og skylduliðs
þeirra geysimörgum milljónum,
og er erfiðasta viðfangsefnið í
þjóðlífi Bandaríkjamanna því at-
vinnulaus lýðiur, sem streymir
jafnt og þétt og það mjög ört
úr sveitunum til borganna. En
þetta sama fyrirbrigði má sjá í
flestum löndum, og mun þetta
verða örðugasta viðfangsefni
sóvét-stjórnarinniar í Rússliandi,
sem af miklum dugnaði innleiðir
nýtízku-landbúnaðarvélar, en um
leið hlýtur tugum milljóna
bændalýðs að verða ofaukið í
sveitunum.
En ofan á kreppu þá, er í knnd-
búnaðinum stafar af nýtízku
komræktarvélum, bætast margs
konar aðrar framfarix, er auka
framleiðslu landbúnaðarafurð-
anna. Skal hér að eins ein slík
nýjung nefnd, sem er heyþurkun-
arvélin. Miargir hafa verið að fást
við tilbúning heyþurkunarvélu og
— (Frh.)
miðað við hinar margvíslegu sam-
settu og hárfínu vélar, sem fundn-
ar hafa verið upp síðustu áratug-
ina, er uppfinning nothæfrar hey-
þurkunarvélar tiltölulegá auðveld.
Ég tek þetta fram af því eirnn
af fjármálarithöfundum vomm
sagði við mig, að slík vél myndi
aldrei finniast upp. En þess konar
vél mun þegar vera fundin upp í
Bandaríkjum og það af tiltölu-
lega einfaldri gerð. Er kolakynd-
ing notuð, en notkun vélarinniar
borgar sig ekki nema um töluvert
mikla rækt sé að ræða. Þurkar
hún heyiö og virbindur í harða
bagga á 20 mínútum, en næring
argildi heysins er hið sama og
nýslegins. En jafnvel í bezta þurki
mun sól- og vind-þurkað hey
missa fjórða hluta af næringar-
gildi sínu.
Þar sem nú svo mlkill hluti af
allri jiarðrækt er kornrækt, mætti
ætla, að heyþurkunarvél gæti
ekki að miklum mun breytt land-
búnaði veraldarinnar, en svo er
þó. Því eins og áður var frá
greint, fer mestur hluti af korniniu,
sem ræktað er, til skepnufóðurs.
En það er ekki nálægt því eins
mikið fóðurmagn sem fæst af
einni dagsláttu i kornrækt (hvort
heldur eru hafnar, rúgur eða
maís) eins og fæst af sama svæði
af beztu fóðurgrastegundum. Til
dæmis fæst í BandiaTikjunum ein
uppskera af mais, en þrjár upp-
skerur af lúsernu, og hefir hver
þeirra um- sig sama fóðurgildi o-g
þessi eina maisuppskera. En af
því bóndin-n á ekki víst að getia
þurkaö lúsernuna verður hann að
rækta miaisinn, nema í þ-eim af
ríkjunum þar sem sólin alt af
skín og jarðræktin grundvall-ast
á vatnsveitum.
Heyþurkunarvélin mun því,
þe-gar hún v-erður alm-enn,, hafa
þau áhrif, að kornrækt víkur að
miklum mun fyrir fóðurjurta-
rækt, en jafnfr-amt tvö- til þre-
faldast fóðurmagnið, og afleið-
ingin verður óhjákvæmilega að
fcjöt og mjólk og afurðir þeirra
hljóta að falla geysilega í v-erði
á heimsmarkaöinum; að segja um
helming er ekki of djúpt tekið í
árinni, þ. e. um helming frá því
lága verði, sem- nýjungar í kom-
rækt og búnaði áður verða búnar
að koma landb-únaðarafurðunium
niður í.
Það er ek-ki ætlunin að fara hér
út í hvernig við eigum að v-erða
við landbúnaðaikreppunni; það
er nóg efni í sérstaka ritgerð. Hér
nægir að b-enda á það, sem allir
ættu að g-eta séð, að vonlaust er
að ætla að mæta henni með
sparnaði, enda munu bæn-dur lítið
geta sp-ar-að við sig. Það er meiri
og verðmætari framlieiðslia, sem
þarf að korna, en það verður ekki
hægt nema með skipulagsbundnr
um rannsóknum og skipulags-
bundinni rækt á þeim stöðum,
þar sem skilyrðin eru mest fyrir
hendi af hálfu náttúrunnar, en
ekki með því að láta b-andvitlaust
kj-ósendadekur ráð-a því hvemig
landið byggist.
Það má s-egj-a, að stóru stein-
byggingarnar með láni af opin-
beru fé og jarðabæturnar, sem
beinlínis eru borgcið.ar úr l-ands-
sjóði, og hvorutveggjú að miklu
1-eyti dreift út um afskektustu
sv-eitir, sé dálagl-eg „ámælis-terta“,
sem sparnaðarforkólfarnir
Tryggvi, Jónas og Ásgeir em að
færa þjóðinni, og ekki batnar
þegar rjómafroðunni frá fjár-
málaspekingnum Jóni Þorlákssyni
er bætt ofan á, sem er Ioforðið
um rafmiagn heim á hv-ern sveita,-
bæ, alt á landssj-óðs kostnað, það
er raunverulega á kostnað Reyk-
víikinga og annara kaupstaðabúa.
Verkin talia, v-erkin talia, v-erk-
in tala! En ;það væri b-eíur aö þau
steinþegðu, þ-egar þau kjafta
tóma vitleysu!
Þó margt sé likt viðvíkjandi
landbúnaðarkreppunni o-g iðnað-
arkreppunni, þá eru þær í eðli
sínu ólíkar. Af iðnaðarvörum er
nálega takmiarkalaust hvað hægt
er að nota, ef kaupgeta er fyrir
hendi, þ-ar eð -enn þá er ekkí
n-ema lítill hluti af vinnandl hluta
mannkyn-sins, sem á gott úr, góð-
an sjálfblekung, góð-a ritvél, gott
viðtæki, síma, bifreið o. s. frv.,
svo ekki sé n-efnt n-ema fátt af
þvi, sem hver maður í m-enta-
löndunum-, sem ráð h-efir á því,
veitir sér. Af landbúnaðarafurð-
um er aftur tiakm-arkað hvað hægt
er að auka neyzlun-a, jafnvel þó
einnig þar sé um mikla aukningu
að ræða, þegar þær þjóðir, sem
n-ú eru aðal lega brauð- eða
grjóna-ætur, fara að éta meira
kjöt (ef þróunin þá ekki af öðr-
um ástæðum fer þar hin-a leið-
ina).
Að-almunurinn á landbúnaðar-
og iðnaðar-kreppunni er þá þ-essi,
að sú fyrri stafar aðal-lega af of-
framleiðslu, en hin síðari aöallega
af vantandi kaupgetu. Or hvor-
ugri er hægt að bæta með kaup-
lœkkun, og eru greindari menn
úr borgaraliegu flokkunum farnir
að skilj-a, að kauplœkkun er ekki
ráð við kreppunni. Það er fróð-
legt í þessu samb-andi að heyra
hvað Ford segir um kaupgetu og
launalækkún í bók sinni „Moving
Forward“ og eins að heyra hvað
Macmillan-nefndin brezka sagði
um þ-etta.
En hér hjá okkur virðist sem
bæði Framsóknarmenn o-g íhalds-
menn álíti kauplækkun eina ráðiö
til þess að bæta úr fjárhags- og
framleið slu-v:and ræðunum. Dettur
imér í því samb-andi í hug saga,
er heildsali einn hér í borginni
sagði mér. Han-n var eitt sinn í
ungdæmi sínu verkstjóri yfir
Kínverjum, er unmt við laxniður-
suðuverksmiðju í Aias-ka, og,
kuunu þ-eir ekki nema eitt ráð
við þvi ef vélarnar gengu stirt,
og komu því með olíukönnuna
og báru á í hvert skifti þegar
tönn brotnaði í hjóli.
En íslenzku framlei'ðslukrepp-
una verðum við að ræða I sér-
stakri grein.
Ólafur Friðriksson.
Atlandshafsflegferðir yfir
ísiand og Grœnland.
Berlín, 6. növ. UP.—FB.
D anska leiðangur smanninum
Lauge Koch hefir verið boðið að
koma hingað á fund til þess að
ræða um skilyrði til flugferða
milli Evrópu og Ameríku, yfir
ísland og Grænland. Fundur þes-si
er haidinn að tilhlut-an „Norður-
hafa-f]ugfélagsins“.
I skeyti frá fréttaritara FB. í
Kaupmiannahöfn um sama efni
segir: „Norðurhafia-flugfélagið" á-
formar að s-enda loftskipið „Zep-
pelin greifa“ til Grænlands á
sumri komanda. Áf-ormin verða
nánar rædd á fundi í Berlín,
sem haldinn verður einhvem
næstu daga.
Brezka stjórmn.
Mannaskifti nokkur hafa orðið
í brezku stjórn-inni. McDonald er
forsætisráðherra áfram-. Snowden
er einnig í stjórninni, en ekki
er hann fjármálaráðberm lengur.
M-eiri hluti stjórnarinnar er í í-
haldsflokknum.
Verkin tala.
Staðarbygð í Eyjafirði er rétt;
inn af Akureyri, en austan ár-
innar. Þar bjó á landsþektri jörð
myndarbóndi, einn af forkólfum,
Framsóknarflokksins í Eyjafirði.
Maður þessi bygði hús á jörð-
inni, er kostaði m-illi 40 og 50-
þús. krónur, en.brátt kom Í ljós,
að húsið bar jörðina gersamlega
ofurliði. Að lokum varð eigandi
jarðarinnar feginn að selja hana
fyrir hú-sverðið, o-g gaf pannig
jörðina til pess áð losna vio hús-
ið. Því miður er þessi saga ekki
n-ema ein af átján.
Atvinnaleysið á Eshifirði.
Skeyti til Alþýðublaðsins.
Skráning atvinnul-ausra m-anna
fór fram hér í síðast liðnum
mánuði, 86 létu skrá sig, þar af
50 fjölskyldufeður með 274 menn
á framfæri. Síðast liðinn mánuð
hefir hreppurinn haft 16 menn í
fastri vinnu og nokkria fl-eiri síð-
ustu vik-u. 20. september sótti
hreppsnefndín um atvinnubóta-
styrk, en hefir ekkert svar fengið
Haraldur Guðmiundsson er full-
trúi hreppsins í: atvinnubótanefnd-
inni.