Morgunblaðið - 10.08.1984, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. ÁGUST 1984
70 felldir á
Sri Lanka
( 'olombo, Sri Lanka, 9. ágúsl. AP.
UM 70 tamílskir skæruliðar hafa
fallið í bardögum við stjórnarher-
menn á Sri Lanka síðustu tvo daga
að sögn stjórnvalda. Borgaraleg rétt-
indi í landinu hafa verið skert vegna
óaldarinnar og segir forseti lands-
ins, Junius Jayewardene, að ekki
hafi verið hjá því komist.
Að sögn lögreglunnar rændu
skæruliðar Tamíla tvo banka í
borginni Jaffna á Norður-Sri
Lanka og komust undan með mik-
ið fé. Fer nú lögreglan dagfari og
náttfari um allan norðurhluta
landsins, þar sem Tamílar búa
einkum, og hefur handtekið mörg
hundruð manna, sem grunaðir eru
um stuðning við tamílsku aðskiln-
aðarhreyfinguna.
Á Sri Lanka búa 16 milljónir
manna og þar af eru Tamílar 17%
en meirihlutinn Sinhalesar. Tam-
ílar segja, að Sinhalesar hafi alla
tíð setið yfir þeirra hlut og hafa
þess vegna tekið upp vopnaða bar-
áttu fyrir stofnun sjálfstæðs ríkis
á norðurhluta eyjarinnar. Sinhal-
esar éru búddatrúar en Tamílar
hindúatrúar eins og flestir á ind-
verska meginlandinu.
Fulltrúar kommúnista-
flokka hylltu Mugabe
Harmre, /imbabwe, 9. ágúst. AP.
FULLTRÚAR kommúnistaflokka
víðs vegar úr heiminum hylltu í dag
Robert Mugabe, forsætisráðherra í
Zimbabwe, en í gær hét hann því að
koma á alræði eins flokks í landinu
og efna þannig fyrirheit „hinnar sós-
íölsku byltingar".
Rússar hætta
skotæfingum
Moskvu, 9. ágúst. AP.
SOVÉSK stjórnvöld tilkynntu á dög-
unum að þeir yrðu með eldflaugaæf-
ingar á Kyrrahafi fram til 18. ágúst,
en þeir hafa nú opnað svæðið aftur
fyrir umferð á sjó og í lofti, eftir
aðeins eins dags æfíngar.
Tass fréttastofan birti tilkynn-
ingu þess efnis að eldflaugunum
hefði verið skotið á loft og nú væri
æfingum lokið. Ekki var gefin
nokkur skýring á hvers vegna þær
stóðu svo stutt, né hvers konar til-
raunir hefðu farið þar fram. Sov-
étmenn höfðu varað við umferð
um 150 sjómílna radíus frá til-
raunasvæðinu allt fram til 18. ág-
úst. Þeir voru síðast með tilraunir
á Kyrrahafi í desember sl.
Landsþing Zanu-flokksins,
stjórnarflokksins, fer fram á
Borrowdale-veðhlaupabrautinni í
Harare og þar lásu fulltrúar
kommúnistaflokkanna upp yfir-
lýsingar um órofa samstöðu með
Mugabe og þeim fyrirmælum hans
að binda enda á lýðræðið í land-
inu. Nokkrir stjórnarandstöðu-
flokkar eru í Zimbabwe, en Mug-
abe hefur sakað forystumenn
þeirra allra um að sitja á svikráð-
um við sig og stjórnina.
Fyrir landsþinginu liggur til-
laga um að aðeins einn flokkur
verði leyfður í landinu, stjórnar-
flokkurinn Zanu, og að hér eftir
skuli landsfeðurnir hafa marx-
leninismann að leiðarljósi í öllum
athöfnum sínum.
Vel fagnað
Klugrán hafa verió óvenju tíð að undanförnu. Hér fagnar forsætisráðherra Frakka, Laurent Fabius, fíugstjóra
frönsku farþegaþotunnar, sem var rænt á dögunum á leið frá Frankfurt til Parísar, þegar áhöfnin og farþegarnir
komu aftur til Frakklands, eftir uppgjöf flugvélaræningjanna í Teheran.
Auknu eldflaugabili
spáð á næstu árum
ERLENT
GÍFURLEG aukning hefur orðið á
meðaldrægum eldflaugum af SS-20-
gerð, sem Rússar hafa stillt upp síð-
an 1979 samkvæmt heimildum í
Washington.
Nú hafa Rússar 378
SS-20-flaugar búnar 1,134 kjarna-
oddum miðað við 140 SS-20-flaug-
ar, sem hver um sig ber þrjá
kjarnaodda, í desember 1979 þegar
NATO ákvað að koma fyrir 572-
Pershing II og stýriflaugum fyrir
1989. Engar meðaldrægar banda-
rískar eldflaugar voru i Evrópu
1979, en nú nálgast tala þeirra 100.
Því er spáð að bilið aukist á
næstu árum og Rússar kunni að
koma upp 600 SS-20-flaugum, sem
hver um sig ber þrjá kjarnaodda,
og auk þess nýjum stýriflaugum.
Heildarjafnvægið hefur einnig
raskazt Rússum í vil síðan 1979.
mmtm mm mmm ^nmmmmmmmi. .11 V Ji tB . WÍHtmmJ- ' I ■■ ^■HM 1 i
Dwight D. Eisenhower, John F. Kennedy, Lyndon Johnson, Richard Nixon, Jimmy Carter og Ronald Reagan — áttu mislangan vinnudag
í Hvíta húsinu.
Reagan er miklu duglegri en
bæði Johnson og Nixon voru
JAFNVEL þótt Ronald Reagan væri elstur allra forseta Bandaríkjanna
við upphaf embættisferils og lýsti þv( yfír að hann mundi taka sér frí,
þegar hann þyrfti á að halda, hefur hann verið þaulsætnari á vinnustofu
sinni í Hvíta húsinu en margir forvera hans.
Þegar demókrötum þótti Re-
agan verða tiðförult til búgarðs
síns I Santa Barbara í Kalif-
orníu, sögðu þeir, að forsetaemb-
ættið væri aðeins hlutastarf hjá
honum. Og þetta hefur valdið
kosningastjórum hans áhyggj-
um.
En í þessari viku var gerð
opinber skýrsla, sem sýnir, að
Reagan forseti hefur tekið sér
sýnu sjaldnar fri en margir for-
vera hans gerðu.
í ársfjórðungsriti þingsins,
Congressional Quarterly, kemur
fram, að Ronald Reagan hefur
varið næstum helmingi meiri
tfma í vinnustofu sinni f Hvíta
húsinu en hinn yngsti meðal for-
setanna, John F. Kennedy.
Tímaritið kannaði vinnutima
forsetanna aftur til Dwight Eis-
enhowers, sem var aldursforseti
þeirra, þangað til Reagan var
kjörinn.
Reagan vinnur ekki lengur en
Eisenhower gerði, en hann er
iðnari en Kennedy, Richard Nix-
on og Lyndon Johnson. Aftur á
móti stenst hann ekki saman-
burð við Gerald Ford og Jimmy
Carter að þessu leyti.
Greinargerðin sýnir, að Reag-
an vinnur í viku hverri heilum
vinnudegi lengur en venjulegur
skrifstofumaður. Forsetinn tek-
ur sér einn frídag fyrir hverja
sex daga sem hann vinnur.
John F. Kennedy er sá forset-
anna sem minnst hefur verið
viðlátinn af forsetum þeim, sem
könnunin náði til. Fyrir hvern
þrjá og hálfan vinnudag tók
hann sér einn frídag.
Jimmy Carter hefur verið
sannkallaður vinnuhestur í emb-
ætti, ef marka má fyrrnefnda
könnun. Hann unni sér ekki frí-
dags, fyrr en hann hafði unnið I
18 lÆ dag.
Reagan hefur ekki breytt bú-
garði sínum í embættisbústað
eins og Johnson og Nixon gerðu.
Hann tekur sér algera hvíld frá
vinnunni, þegar hann fer í frí.
Og samstarfsmennirnir eru
a.m.k. klukkustund að aka á
fund hans.
En stuðningsmönnunum
stendur stuggur af því, ekki síst
á kosningaári, ef nokkur
minnsta hætta er á að Reagan
fái það orð á sig, að forsetaemb-
ættið sé aðeins hlutastarf hjá
honum.
Þess vegna hefur verið gripið
til þess ráðs, þegar forsetinn er
fjarverandi, að segja að hann sé
í vinnuferð. Segja samstarfs-
menn hans, að i það minnsta
þriðjungur frídaganna fari í
samtöl við ráðgjafa, fundarhöld
og símtöl.
Þá höfðu Bandaríkjamenn smá-
forskot: áttu um 7,000 eldflaugar.
Nú hafa Rússar yfir 8,000, Banda-
ríkjamenn um 6,000.
Ráðunautar Walter Mondales
segja þessar tölur sýna að draga
megi í efa þá kenningu Ronald
Reagans forseta að efling hernað-
armáttar sé bezta leiðin til að fá
Rússar að samningaborðinu.
Demókratar segja eldflaugabilið
stafa af því að samkomulag hafi
ekki náðst um takmörkun kjarn-
orkuvopna. Forsetinn segir aukn-
ingu hernaðarútgjalda hafa aukið
öryggi í heiminum.
Eldflaugarnar verða e.t.v. eitt
helzta mál kosninganna.
Embættismenn í Washington
telja augljóst að staða Bandaríkj-
anna hafi veikzt í Asíu og Evrópu.
Þeir hugga sig við að NATO hefur
staðið við ákvörðunina frá 1979
þrátt fyrir þrýsting Rússa og and-
stöðu í Evrópu og að Bandaríkja-
menn hafi bundið endi á eld-
flaugaeinokun Rússa í Evrópu.
Einn embættismaður telur mátt
NATO hafa í raun aukizt og áhrif
röskunarinnar ekki skipta höfuð-
máli.
Yfirleitt telja þó sérfræðingar
Pentagon að Rússar séu að
tryggja sér þvílíka yfirburði í Evr-
ópu og Asíu að beiting kjarnorku-
vopna verði ekki talin álitlegur
kostur og NATO neyðist til að
heyja stríð með venjulegum vopn-
um, þar sem yfirburðir Rússar séu
jafnvel meiri.
Stuðningsmenn Mondales segja
að koma hefði mátt í veg fyrir
aukið eldflaugabil ef Reagan hefði
samþykkt tillögu samningamanns
síns í Genf, Paul Nitze, 1982. Hann
virðist hafa náð samkomulagi um
að hvor aðili um sig hefði 75 eld-
flaugaskotpalla ef Bandaríkja-
menn kæmu ekki fyrir Pershing II
og stilltu aðeins upp stýriflaugum.
Stjórn Reagans neitar þvi að
Rússar hafi viljað samþykkja
þetta.
Stjórnin segir að Rússar vilji
aðeins samkomulag sem tryggi að
þeir geti viðhaldið einokun sinni á
sviði meðaldrægra eldflauga og að
slíkt sé óaðgengilegt fyrir NATO.
(NY Times News Service.)