Morgunblaðið - 01.11.1984, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. NÓVEMBER 1984
BORÐLAMPAR
HENGILAMPAR
VEGGLAMPAR
OLÍUOFNAR
GASLUKTIR
OLÍUHANDLUKTIR
OLÍULAMPAR
10, 15, 20 LÍNA
VASALJÓS
LUKTIR
FJÖLBREYTT ÚRVAL
•
ARINSETT
FÍSBELGIR
VIDARKÖRFUR
NEISTAHLÍFAR
ARINVIÐUR
•
VÉLAÞÉTTINGAR
FJÖLBREYTT ÚRVAL
TIL SÍLDARSÖLTUNAR:
SÍLDARHÁFAR
SÍLDARGAFFLAR
DÍXLAR — DRIFHOLT
HLEÐSLUKRÓKAR
LYFTIKRÓKAR
BOTNAJÁRN
PÆKILMÆLAR
VÍRKÖRFUR
PLASTKÖRFUR
SÍLDARHNÍFAR
STÁLBRÝNI
RAFMAGNS-HVERFISTEINAR
•
NÆLON-
LANDFESTAR
•
SNJÓÝTUR
SNJÓSKÓFLUR
KLAKASKÖFUR
SALTSKÓFLUR
ÍSSKÓFLUR
•
VÉLATVISTUR
í 25 KG BÖLLUM
GRISJUR Í RULLUM
Opiö laugardaga 9—12
Wterkurog
kJ hagkvæmur
auglýsingamióill!
Morðið á Indiru Gandhi:
„Niður með síkha“ hrópuðu
syrgjandi hindúar og grétu
Maneka Gandhi, tengdadóttir Indiru Gandhi, kemur til sjúkrahússins, sem
fors»tisráóherrann var fluttur til eftir skotirás. Maneka Gandhi var harður
andstredingur tengdamóóur sinnar í stjórnmálum.
Nýju Delbí, 31. október. AP.
INDVERJAR syrgðu frú Indiru
Gandhi forsætisráóherra í dag og
rúmlega 100.000 manns söfnuðust
saman fyrir utan sjúkrahúsió þar
sem bún andaóist, en nokkrir síkhar
fögnuóu dauóa hennar og dreifðu
sxlgæti.
ÖUum verslunum, fyrirtækjum
og leikhúsum í höfuðborginni var
lokað og strangar öryggisráðstaf-
anir voru gerðar. Fjölmennt lið
lögreglu og hermanna var við
sjúkrahúsið.
margir reyndu að klifra upp á
þök nálægra bygginga og margir
grétu, báðust fyrir og börðu sér á
brjóst. Nokkur hundruö hindískir
unglingar hrópuðu vígorð og for-
dæmdu aðskilnaðarsinna síkha.
„Niður með síkha," hrópuðu þeir.
Þegar einn af samstarfs-
mönnum frú Gandhi kom út úr
sjúkrahúsinu til að tilkynna and-
lát hennar grétu margir eða
kjökruðu
Nýjo Delhi. 31. oklóber. AP.
í DAG sór Rajiu, sonur Indiru
Gandhi, hins látna forsætisráðherra
Indlands, embættiseió sinn sem for-
sætisráóherra landsins að viðstödd-
um Zail Singh forseta og æðstu leið-
togum Kongressflokksins. Gerðist
þetta á skyndifundi, sem stjórnin
efndi til og var öflugur öryggisvörð-
ur við forsetahöllina, þar sem at-
höfnin fór fram.
Fjórir ráðherrar voru einnig út-
Reiðir hindúar hrópuðu: „Síkh-
ar kæra sig ekkert um land sitt,
Indland, aðeins sjálfa sig.“ Grát-
andi hindúakona sagði: „Bölvun
fylgi því fólki, sem þetta gerði.
Megi aska falla á höfuð þess. Megi
dauðinn koma yfir það.“
Við aðalhof síkha í Nýju Delhí
kom fámennur hópur sikha saman
til að lesa aukaútgáfu blaðsins
„Hindustan Times“ með fyrir-
sögninni „Frú Gandhi ráðin af
dögum" á forsíðu.
Nokkrir síkhar við musterið út-
býttu sælgæti og fögnuðu þannig
dauða frú Gandhi á sama hátt og
herinn fagnaði innrás sinni í
Gullna musterið í Amritsar, helgi-
dóm síkha, eins og einn þeirra
sagði.
Fimmtugur hindúi, Raghunath
Dev sagði: „Mér líður eins og mín
eigin systir hafi verið rnyrt." Ann-
ar síkhi var harmi sleginn og
sagði: „India og Indira. Þessi tvö
nöfn hafa verið náskyld. Indland
nefndir til að taka sæti i hinni
nýju ríkisstjórn, en þeir voru allir
háttsettir í ríkisstjórn Indiru
Gandhi.
Rajiu Gandhi er 40 ára að aldri,
fyrrum flugmaður. Áður en hann
sór embættiseið sinn, hafði hann
verið kjörinn formaður Kongress-
flokksins á neyðarfundi, sem
landsráð flokksins hélt í dag, að
er ekkert án Indiru."
Fyrir utan sjúkrahúsið sagði
starfsmaður Kongress-flokksins:
því er haft er eftir ónefndum emb-
ættismanni. Rajiu Gandhi hóf af-
skipti af stjórnmálum árið 1980,
eftir dauða yngri bróður síns,
Sanjay, arftaka móður þeirra, en
hann fórst þá í flugslysi í Nýju
Delhi.
Rajiu Gandhi hefur undanfarið
verið staðgengill móður sinnar, án
þess þó að taka sæti í ríkisstjórn.
„Frú Gandhi sagði alltaf að út-
rýma yrði hatri milli trúflokka og
nú hefur þetta sama hatur svipt
okkur henni.“
Nokkur hundruð hindískra
stúdenta kröfðust þess að fá að sjá
lík frú Gandhi og reyndu að ryðj-
ast gegnum raðir lögreglumanna
og hermanna. Að minnsta kosti
fimm þeirra slösuðust í stymping-
unum, þar af tveir síkhar. „Blóð
fyrir blóð“, hrópaði mannfjöldinn.
„Lengi lifi Indira Gandhi."
Nokkrir hindískir unglingar
hrópuðu: „Þú morðingi", hlupu á
eftir ungum síkha og grýttu hann.
„Þetta eru endalok Indlands,"
sagði síkhi úr flokki frú Gandhi.
„Nú þegar frú Gandhi er látin eig-
um við enga framtíð fyrir okkur."
Nokkrir úr mannfjöldanum
fyrir utan sjúkrahúsið hrópuðu:
„Niður með CIA.“ Hindúar hafa
sakaö CIA um að styðja skilnað-
arhreyfingu síkha.
Rajiu Gandhi sór emb-
ættiseið á skyndifundi
Vopnum búin barátta síkha
fyrir réttindum í 200 ár
Júní 1983. Indverskur hermaður athugar varðstoð shika nærri Gullna
musterinu.
Nýjm Delhi, 31. oktAber. AP.
SHIKAR Á Indlandi hafa f seinni
tíð vakið á sér athygli fyrir herskáa
framgöngu í baráttu sinni fyrir
auknum réttindum f heimaríki
sínu á Indlandi, Punjab. Þeir hafa
skipað hryðjuverkasveitir og tekið
hundruð manna af Iffi síðustu 1—2
árin og stöðug ólga hefur verið í
Punjab þann tíma. Fremur lítið
hefur farið fyrir shikunum síðustu
mánuðina, eða eftir að indverski
herinn gerði áhlaup á „Gullna
musterið'* þeirra í Amritsar í júní.
Þá var musterið nær jafnað við
jörðu og allt að 1000 shikar drepn-
ir, þar á meðal helstu leiðtogarnir.
En vígvél shika hefur verið í
endurnýjun og nýjum hápunkti var
náð með morðinu á Indiru Gandhi,
forsætisráðberra Indlands, en
shikar voru ekki seinir á sér að
lýsa ábyrgð á verknaðinum á hend-
ur sér.
Shikar urðu fyrst til í kringum
árið 1500, en þá klufu þeir sig frá
hindúum og hófu að þróa sín eig-
in trúarbrögð. í fyrstu voru shik-
ar friðsamir og boðuðu trúfrelsi.
Leiðtogi þeirra í þá daga var
Guru Nanak og samdi hann
flestar kennisetninga þeirra sem
enn eru í hávegum hafðar. Nan-
ak lést 1539 og fylgdu honum þá
að málum bæði hindúar og
mohameðstrúarmenn. Smátt og
smátt hölluðust shikar æ meir
að trúarbrögðum mohameðstrú-
armanna, en héldu þó mörgum
sérkennum. í kring um 1700 fóru
shikar að gerast herskáir, enda
þá orðnir sér þjóðflokkur með
eigin arfleifð og menningu. Þá
voru hindúar og aðrir trúflokkar
óðum að verða óvinir shika.
Fyrir 200 árum breytti þáver-
andi leiðtogi shika trúarhópnum
endanlega í baráttusveit með því
að skýra alla nýliða sérstaklega
„shing“, sem þýðir Ijón. Þá hófst
fyrir alvöru barátta shika fyrir
ýmsum réttindum sem þeir töldu
sig eiga rétt á í Punjab, þar sem
þeir eru í naumum meirihluta þó
í heild í Indlandi séu þeir f mikl-
um minnihluta. Um þetta leyti
fór útlit shika að vekja eftirtekt,
litskrúðugt höfuðskraut, meiri-
háttar skeggvöxtur og óskorið
hár. Og í seinni tið, riffill eða
hríðskotabyssa i ól um öxl.
Shikar hafa lagt fram ýmsar
kröfur. Þeir vilja fá nokkurs
konar sjálfstæði fyrir höfuðborg
Punjab, Amritsar, í „Vatíkan-
stíl“. Þeir vilja fá að starfrækja
útvarpsstöð í Gullna musterinu
sem myndi flytja messur fyrir
shika. Svo vilja þeir fá ákvæði í
stjórnarskránna þar sem shikar
séu viðurkenndur sérstakur
trúflokkur. í apríl siðastliðnum
fengu þeir síðastnefndu kröfuna
í gegn, en í stað þess að halda ró
sinni og fara samningaleiðina til
að fá aðrar kröfur í gegn, hertu
shikar á hryðjuverkum til að
flýta fyrir öðrum kröfum: Það
endaði með þvi að indverski her-
inn greip í taumana í júni með
aftirminnilegum hætti. Indira
Gandhi forsætisráðherra sagði
þá, að umsátrið um Gullna
musterið hafi verið nauðsynlegt
til þess að uppræta öfgaöfl innan
shikahreyfingarinnar sem beittu
hryðjuverkum til þess að ná
meiri réttindum fyrir trúflokk-
inn.
Ef við rennum í fljótu bragði
að lokum yfir helstu einkenni
trúarbragða shika, þá eru þau
líkari mohameðstrú sem fyrr
segir. Shikar trúa á einn guð og
fordæma dýrkun skurðgoða.
Kenningar þeirra er að finna í
bók einni sem er eigi ósvipuð
Kóraninum. En ýmislegt er skylt
hindúatrúnni. Til dæmis eru
shikar mótfallnir slátrun
nautgripa og áti þeirra og þeir
aðhyllast „karma-kenningu“
hindúa sem telur sálina flytjast
milli hinna ýmsu lífstiga uns
hún sameinast Guði.