Alþýðublaðið - 16.11.1931, Side 2

*
ALPÝÐUBLAÐÍÐ
V er ðSagsnef nd.
Landsstjómin hefir nueð inn-
flutningshöftunum fcomið því tii
Mðar, að pær vörur hljóta ó-
hjákvæmilega að stiga í verði,
sem bannaður er innflutningiur
á, og það umfram þá verðhækk-
un, sem stafar af gengislækkun-
inni. En af hinum síðast nefndu
orsökum heíir ýms varningur stig-
ið alt að pví um fjórða hluta.
Nokkru áður en landsstjórnm
greip til peirra örprifaráða og
peirrar fásinnu að setja á inn-
flutningshöft, hafði hún skipað
priggja manna nefnd til pess að
fyjgjast með verðbreytingum og
gefa stjórninni skýrslu um pær.
En eins og gefur að ‘ skilja er
slík nefnd með ölilu ónóg nema
hún hafi jafnframt vald til pess
að setja hámarksvierð á vörur,
og ekki einu sinni pá víst að
hún geti gert pað svo, að gagni
komi. En ait um það virðist
sjálfsagt að reynt sé að hindia
óparfa vöruhækkun, og meðan
pað er ekki reynt, verður heldur
ekki fullyrt, að það sé ekki hægt.
Auðvitað má benda á, að verð-
hækkunin af völdum gengisfalls-
ins verður sennilega alt af eins
mikil og sú, er stafar af vöru-
vöntun þeirri, er Framsóknar-
stjórnin stofnar til .með innflutn-
ingshöftunum,, og við pá hækkun
er gengisfallið veldur, getur eng-
in verðlagsniefnd ráðið neitt.
En eins og fyr var tekið fram,
meðan ekkert er reynt að stöðva
verðlækkunina í sambandi við
innflutningshöftin, er ekki hægt
að fullyrða að allar tilraunir séu
gagnslausar. Þ.
Samtolí brezkra togaraeig-
enda
gegn utlendum fisksðlum.
London, 16. nóv., UP.—FB.
Samband brezkra botnvörpu-
eigenda (British Triawers Federa-
tion) lætur undirskriftasöfniun
fram fara í brezkum höfnum
undir áskorun til ríkisstjórnarinn-
ar viðvíkjandi innflutningi á fiiski-
afurðum. Er farið fram á pað
við stjórnina, að bannaður sé
innflutningur á fiski eða, að öðr-
um kosti, að liagður verði vernd-
artollur á innfluttar fiskiafurðir.
f áskoruninmi er lagt að stjórn-
inni að banna innflutninga á fiski-
afurðum á með,an brezkir fisiki-
framleiðendur geta . fullnægt
markaðseftirspurn. f áskoruninni
er bent á, að hin óvægilegu fisk-
veiðafélög fslendinga komi hart
niður á brezkum íiskimönnum,
sem le-ita til ísliandsmiða. — Sér-
stök nefnd hefir verið skipuð til
þess að gera tiHögur um hvað
\gera skuli í málinu og kemur hún
saman á fund í London á rnorgun
(priðjudag).
Herkifeg nýbrejrtni.
Johann Amos Komensky hét
maður einn og lifði frá Í592
—1670. Hann var skóiaspekingur
mestur sinna tíma og ritaði mikið
um uppeldismál. Hann hefir alla
stund síðan verið talinn einn af
framherjum vestrænna pjóða um
uppeldismál, varð fyrstur aJlra
manna á Vesturlöndum til þess
að boðia almenna fræðsluskyldu
hins opinbera við börn — og
jafnframt, að þjóðfélagið sæi öll-
um börnum fyrir nægilegu og
hollu viðurværi meðan á skóla-
göngunni stæði, par sem efni for-
eldranna hrykkju ekki til.
Frá andláti hans eru nú Ji'öin
261 ár; skólaskylduna hafa mienn
alment viðurkent síöan, hér á fs-
landi fyrir rúmum tuttugu árum.
en hitt hefir gleymist, —aðbúðin
að börnunum meðan pau gengju
í skólann,, prátt fyrir alt, 261
árs umhugsunartíma, kristindóan,
menningu, framfiarir, jafnrétti,
bræðralag, alt — málæðið.
1 austurbæjiarskólanu'm hér
verður nú á næstunni tekin upp
merkileg nýbreytni fyrir ötullieik
og áhuga skólastjórans þar, og
skilning kennaranna á pörfum
barna.
Samið hefir verið um pað viö
mjólkursöluféJögin hér í bænium.
að pau láti af hendi gerilsneydda
mjólk til neyzlu í skólanum í
tilslegnum pelaflöskum og um-
búnum eins og bezt getur orðið,
fyrir 40 aura pottinn. Kostnaður
félaganna við að ganga pannig
frá mjólkinni er allmikill, 16 aur-
ar á pott fram yfir pað, sem
krafist er. Kennir pví í pessu
mikillar góðgirni af hálfu féJag-
anna, enda er hvergi í bænum
slíka mjóilk að hafa nema miklu
dýrari. ÆtJanin er sú, að gefa
börnunum kost á að kaupa þessa
mjólk í skólanum. Börnin fá
dauðhreinsaðan hálmlegg til pess
að drekka mjólkinia með í hvert
sinn, og kennarar sjá um afhend-
ingu hennar hver í sínum bekk.
F>að er á allra vitorði, hve
skólanám er mildð slit fyrir börn,
og hve mjög er undir pví komið,
a'ð barnið sé vel á sig fcomið
líkamlega, ef not eiga að veröa
að. Þetta vitia alimargir foreldr-
ar og fá börnum sínum anniað-
hvort mjóJk í nesti, auk annars
matar, í skólann, eða gefa peim
peninga til pess að kaupa mjólk-
ina fyrir í næstu búð. En all-
oft fer svo, að börnin ikaupa
feælgæiti í staðinn fyrir mjólk, auk
pess sem pað er spitlandi og
truflandi að gefa börnunum o-r-
lof til slíkra „k;aupst,aðarferða“.
Notin verða ekki hálf við pað,
sem, verða mætti, ef vel væri um
hnútana búið.
Til þess að komast hjá ölilu
masi og fyrirhöfn við petta verð-
ur svo til hagað, að börnin geti,
eða foreldrar þeirra, feeypt mjólk-
urávísanir í heftum til 10 daga
eða mániaðar, og parf barnið pá
ekki annað en að sýna fiefti sitt
og fá mjólkina í bekknum.
Þetta er stórkostlegt heilbrigð-
is- og menningarmál, sem hér er
um að ræða. Efna- og næringar-
skortur er einn mesti óvinúr alls
námsárangurs. Að vísu er þ;að
svo, að pessa geta þeir einir
notið, sem borgað geta fyrir
börn sín. Það verður ekkert garn-
an fyrir skólastjóra og lænnara
að horfa á veslings fátæku böm-
in, sem enga mjólkurimiða geta
keypt, verða að hýrast úti í hléj
milli stunda, eða sitja og mæna á
félaga sína, börn peirra, sem bet-
ur eru efnum búnir, hressa sig
á mjólkinni og tafca síðan glöð
og hress til starfa. Og piað eru
einmitt pessi börn, siem bágast
eiga heima fyrir, verst Msakynni,
lélegast fæöi, íakast næði tii
náms. Hver á að borga fyrir þau?
Er nokkurum, pægð í starfsfcröft-
um peiira, beilbrigði eða bam-
ingju? Hvað skal segja? — Hug-
mynd Komensky’s er ekki niema
rúmra 270 ára gömul. Hver veit
hvað okkur tekst með kristin-
dómi, „hóflegum umbótuim“, jafn->
rétti, bræðralagi, — öllu málæð-
inu, áður en hún er — segjuim
300 ára gömul. En pökk sé Aust-
urbæjarskólanum fyrir nýbreytnj
hans.
Sigur'ður Eiuarsson.
Dregur t?l ófriðar?
Tokíó, 14./11. FB.
Fregnir frá Mukden hermia, að
Machanshian hafi hafnað orðsend-
ingu Japana um úrslitakosti. —
Horfurnar í Nonnidalnum taldar
ískyggilegri en nokkru sinni fyt
og ekki fyrirsjáanlegt hvað
kann að leiða peini tíðindum, er
par gerast. Smábardagar halida
áfram í Heilungkianghéraði. —
Lausafregmr herma, að Chang-
hai-peng, kínverski hershöfðing-
inn, hafi sett Machanshan úrslita-
kosti og krafist pesis, að hann láti
Tsitsihar af hendi pegar. Mac-
hanshan kvað hafa neitað. Orust-
,ur í aðsigi. — f Tientsin er nú
alt mieð kyrrum kjörum.
Fiskveiðar á Vestfjörðnm.
ísafirði, FB., 14. nóv.
Tregfiski að undanförnu og ó-
gæftir, en fiskveiðar eru stund-
aðar úr veiðistöðvunum hér nær-
lendis og fiskur sieldur í íis. Súg-
firðingar og Önfirðingar eru í
félagi við KáraféJagið í Viðey, er
hefir botnvörpunga sínia í för-
mn. Eru farnir í hiaust um fjórir
farmar. — Bolvíkingar, Hnífs-
dælir og Álftfirðingar láta í emka
botnvörpunga og togarann Haf-
stein og hafia sen.t fjória farma.
Samvinnubátarnir eru sér í fé-
lagi og hafia sent út fjóra báta.
Stóra lifóiiðo
Þegar mér dettur ríkisstjórnin
í hug, pá dettur mér að jafnaði
1 hug samtímis hjólhestur á prieinJ
hjólumi. Fremsta hjólið er stærst
og pað er stigi'ð áfram; hin eru
minni og snúast að eins með.
Þegar börn eru með slíkt leikfang
úti og hjóla pessu yfir forar-
polla og hvað sem fyrir er, lenda
aurslettumar ekki hvað minst á
afturhjólunuim. fslenzku pjóðinni
er líkt farið og leikfanginu, stória
hjólið knýr hana út í hvert for-
aðið á fætur öðru og lætur litlu!
hjiólin styðja sig og tafca á móti
sínum skerf af aursJettiunum.
Kreppan er að sliga pjóðirnar,
og hún er farin að láta áþreáfam-
lega til sín taka hér hjá oss ís-
lendingum. Allir eru samdómia
um, að til alvaríLegra breytinga
verði að taka, ef pjóðarskútan
á að hialdast á réttum kili. Yfir-
stéttin hefir pegar ákveðið út yfir
hverja kreppan eigi sérstaklega
að ganga, sem sé vinnandi stétt-
ina, og undirbúningurinn er þeg-
jar hiafinn í herferðina gegn veika-
lýðnum.
Það er ríkisstjórnin, sem renn-
ur á vaðið. Hinir halda sig að
tjaldabiaki enn pá. Stóra hjóliðy
Jónas, maðurinn sem hóf göngu
isína í pjóðmálalífi ofekar fsliend-
inga með pví að reynia að láta
verkamenniina og sjómennina lifta
sér, en hvarf svo síðar frá pví og
tók að klifra upp eftir baki bænd-
anna, hefir nú tekið að sér for-
ustuna í viðhaldi kapítalisimanS
og kúgun verkalýðsins.
Kaup opinberra starfsmanna er
lækkað, ýmist með lækkun dýr-
tíðaruppbótar eða að klipið er
af pví á annan hátt. Skipshöfn-
um varðskipanna er sagt upp og
fjöldi sjómannia par með gerður
atvinnulaus. Innflutningshöftutn
er dembt á, en pau hafia í för
með sér aukna dýrtíð og mikið
atvinnuleysi í hópi verzlunar-
mannia sérstaklega.
Þessar eru hinar augljósiustui
ráðstafanir stóra hjóisins til
hjálpar skoðanabræðrum sínum í
kúgun verkalýðsins.
Skipshöfnum varðskipannia er
bannað með lögum að leggja nið-
ur vinnu til stuðnings stéttar-
brœðruin sínum í kaupdeiki. En
að svifta pá atvinnu til stuðnings
útgerðannönnum í deilu peirri,
sem peir ætla nú að fara að
heyja.
Einhverjar ómannúöiegustu
dýraveiðar, sem við fslendingar
pekkjum tál, eiu bundnar við reía-
veiðar. Refirnir voru sveltir inni,
par til peir poldu ekki mátið og
komu út úr fylgsnum sínium. Á
líkan hátt á að svelta ís-
lenzkan werkalýð, par til hann
lætur af réttmætum kröfuim sín-
um. Börnin á að nota eins og yrð-
lingania, sem eru kreistir svo peir
væla, og móðirin gint á móður-
tilfinningunni. Kvein barnánna Unx