Morgunblaðið - 11.11.1984, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR U. NÓVEMBER 1984
Ætlaði
ailtafað
verða
sjómaður
Ólafsfjörður skerst til miðvesturs úr utanverðum Eyjafírði. Við sam-
nefndan fjörð stendur kauptúnið Ólafsfjörður, með um 1.200 íbúa. Á
liðnum áratugum hefur útgerð og vinnsla sjávarafla verið undirstaða
vaxtar og viðgangs á þessum stað, sem svo víða við sjávarsíðuna. En
fiskinn hefur ekki rekið á land í ólafsfírði fremur en annars staðar. Þar
hefur þurft dugandi fólk og þrekmikið til að sækja afíann og skapa
vinnu og verðmæti. Og það er tæpast á nokkurn hallað þó að sagt sé að
einn þeirra manna sem hvað drýgstan skerf hefur lagt fram í áratugi til
þessa sé Ólafur Jóakimsson skipstjóri. Blaðamaður sem átti leið um
Ólafsfjörð fyrir skömmu staldraði við um stund á heimili þeirra heið-
urshjóna Ólafs Jóakimssonar og Fjólu Baldvinsdóttur og bað Ólaf að
segja lítillega frá sjósókn liðinna ára. Eins og venjan vill oft verða
byrjaði blm. þó á að inna ólaf eftir því hvaðan hann værí.
Sjórínn togar fast í mann, sagði hann.
Ég fæddist á Siglufirði 11. maí
1924. Foreldrar mínir voru Jóa-
kim Meyvantsson og Ólína
Ólafsdóttir. Þau voru nánast
Siglfirðingar, þó fæddist móðir
mín á Ólafsfirði. Faðir minn var
sjómaður og síðan verkamaður.
Sjómennskan virðist vera algeng
í fjölskyldunni. Við systkinin
vorum átta en þrjú eru á lífi.
Ég elst upp til fullorðinsára á
Siglufirði og þar kynnist ég konu
minni, Fjólu Baldvinsdóttur, sem
er frá Ólafsfirði og þetta þróast
þannig að við flytjumst hingað á
ólafsjörð árið 1949 er ég ræðst
sem stýrimaður á NB Einar
Þveræing, 64 tonna bát í eigu
Magnúsar Gamaliussonar, en hjá
því útgerðarfyrirtæki hef ég
starfað síðan og verið skipstjóri
síðan 1955.
— Hafðirðu verið eitthvað við-
riðinn sjóinn áður?
Já, ég var þá búinn að stunda
sjóinn nokkuð. Ég byrjaði 194á á
Huganum II frá Isafirði. Á ýms-
um bátum og togurum var ég svo
til þess tíma er ég ræðst til
Magnúsar Gamalíussonar eins
og fyrr segir á Einar Þveræing.
Þannig að sjósókn mín spannar
fyrst og fremst þann tíma síðan
ég kom í Ólafsfjörð.
— Hefur ekki orðið gífurleg
breyting á aðstöðu allri á skipun-
um?
Aðbúnaðurinn þá og nú er eins
og svart og hvítt. í dag hafa nán-
ast allir sinn eigin klefa eða eru í
tveggja manna klefum, en á þess-
um árum voru allir saman í lúk-
arnum. Þar var bæði eldað og
sofið. Það var jafnvel þannig á
sumrin þegar fjölgað var að
menn urðu að una við það að sofa
tveir og tveir í koju. Tæknilegur
búnaður var einnig allur annar.
Það er líklega erfitt fyrir unga
fólkið að gera sér grein fyrir
þessu því tæknin í dag gerir
manni kleift að sigia t.d. út og
inn fjörðinn hérna nánast blind-
andi. Maður gerði sig ánægðan
með þetta því þá þekktist ekkert
annað.
— Hefurðu komist f hann
krappan?
Tæpast hættulega þó oft hafi
gengið á ýmsu. Það var þá helst á
Einari Þveræingi 1953. Þá vorum
við að fara suður með bátinn
okkur til þægindaauka fyrir ára-
mót, rétt fyrir jól. Við fengum á
okkur vont veður. Á Siglufirði
þurftum við að koma við og láta
lagfæra dýptarmæli og þegar við
leggjum þaðan af stað brast á
norðaustan veður mikið. Fljót-
lega bilaði dýptarmælirinn aftur
og siglingatæki voru engin, nema
kompásinn. Við héldum vestur
fyrir Horn, en veðrið var svo
mikið og ísingin og dimmviðrið
að við þorðum ekki að leita lands
því við vissum ekkert hvar við
Rætt við
Ólaf
Jóakimsson
skipstjóra
Ólafsfirði
vorum staddir. Við andæfðum í
sjó og vindi þarna í rúman sól-
arhring, en þá fór veðrið að
lægja. Við höfðum ekki getað
sinnt kalli því loftnetið slitnaði
niður í veðrinu og við gátum ekki
látið vita af okkur svo það voru
skip farin að leita að okkur. Við
vorum ekki hræddir, það var svo
mikið að gera. Það var handstýrt
í þá daga svo það voru ærin verk-
efni við að stýra skipinu, berja af
klaka og verjast áföllum. Það ís-
aði mikið. Akureyrartogarinn
gamli Svalbakur fann okkur eða
kom okkur til aðstoðar og fylgdi
okkur inn á Dýrafjörð. Þar lág-
um við og hreinsuðum af klaka í
sólarhring og lögðum svo af stað
suður aftur til Reykjavíkur því
þaðan átti að róa um veturinn.
En er við komum suður fyrir
Látrabjarg tekur ekki betra við.
Hvassviðri og stormur fyrst af
suðvestri og síðan suðaustan og
við vorum í mesta basli að kom-
ast til Reykjavíkur. Það tókst þó,
en í Faxaflóanum hrökk kompás-
inn úr statívi sínu í stýrishúsinu
og brotnaði. Svo við vorum
kompáslausir síðasta spölinn.
Þetta voru erfiðir dagar, skýt-
ur Fjóla inn í, og lítið sofið þá
dagana. Veðrið var ógurlegt, raf-
magn og símalínur slitnuðu.
Fjarskiptin voru svo léleg á þess-
um árum og erfitt að koma boð-
um á milli af þeim sökum.
— Hefur ekki orðið mikil
breyting á Ólafsfirði síðan þú
fluttir hingað?
Það hefur orðið gífurleg breyt-
ing á kaupstaðnum. Staðurinn er
ekki meira en hundrað ára gam-
all. Bagalegast fannst manni
hafnleysið. Fyrstu árin var al-
gengt að við urðum að flýja höfn-
ina. Hér vár ekki hægt að liggja í
norðaustan brælu. Sjóleiðin var
miklu meira notuð þá en í dag.
Þá var enginn Múlavegur. Það
þótti ekkert mál að fara með
flóabátnum í kaupstaðarferð til
Akureyrar þó ferðin tæki fjórar
klukkustundir. Bátarnir fóru
með sjúklinga og farþega eftir
því sem til féll. Bátarnir voru þá
eins nauðsynlegir þessum stað og
sjúkrabíllinn er í dag.
— Áttu ekki einhverjar minn-
ingar frá síldarárunum?
Það er nú líklegast. Síldveið-
arnar áttu alltaf hug minn allan
og minningar frá þeim árum mér
sérlega kærar. Eftir að ég er á
Huganum er ég í þrjú sumur á
Helga Helgasyni á síldveiðum, en
það var toppskip í afla þá. Mikill
aflamaður var með það, Arnór
heitinn Jóhannsson, og þótti eft-
irsóknarvert að komast á svona
gott skip. Með honum var ég í
þrjú sumur. Þetta voru gullald- '
arárin á Helga Helgasyni og
Huganum því þá var spennan
mest f sambandi við síldina, og
við köstuðum bara á vaðandi síld.
Þegar dimma tók þá gerðu skipin