Morgunblaðið - 13.11.1984, Blaðsíða 6
6
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. NÓVEMBER 1984
Fyrsta
heimsmetið
Ríkisfjölmiðlarnir fluttu þvílík
kynstur fróðleiks og skemmt-
unar að skynfærunum þessa helgi,
að erfitt reynist að vinsa þar úr efni
til frekari umfjöllunar hér í dálki.
Þó held ég að tveir alls óskyldir
þættir hafi vakið hjá mér hugsana-
ferli er mér þykir hæfa að hljóti nu
sýnilegt form í prentsvertu. Fyrri
þátturinn birtist á skjánum á laug-
ardaginn var, og brá upp myndum
af öldruðum merkisbónda, Þórði í
Haga í Skorradal. Ómar staldraði
við í túnfæti hjá Þórði, spurði hann
fregna og tók á endanum á rás með
hingum aldna bónda, frá íbúðarhúsi
upp smá slakka að útihúsum. Er ég
viss um að þar hefur Ómar bætt um
betur rallmetið, því þar hefir senni-
lega meðhlaupari hans slegið heims-
met í sínum aldursflokki. Mikið var
að við íslendingar eignuðumst loks
heimsmeistara í einhverri íþrótta-
grein. Nóg um það, ástæða þess að
ég vík hér að þættinum um Þórð I
Haga er ekki bara heimsmet Þórð-
ar, er lífgaði fótlúið borgarbarnið,
né er ástæða umfjöllunarinnar and-
legt fjör Þórðar og æðrulaust lífs-
viðhorf, sem sannarlega er at-
hyglivert. íhugunarverðari fannst
mér sú mynd, er hér var brugðið
upp af þeim kaflaskilum, er greini-
lega eru að eiga sér stað í sögu
landbúnaðar á landi hér.
Það er til marks um þessi kafla-
skipti, að Þórður I Haga sér ekki
fram á að nokkur muni taka við af
honum og yrkja jörðina. Upplýsir
Þórður að Landspítalinn eigi hluta
jarðarinnar, og gefur I skyn, að
senn rísi þar sumarbústaðir borg-
arbarna. Er hinn aldni bóndi
greinilega hissa á því, hve margir
geta leyft sér þann munað að „eiga
sumarhús", eins og hann orðar það,
og bendir máli sínu til áréttingar
yfir vatnið til mikils sumarbústaða-
lands. Það er auðheyrt að hinn
aldni bóndi skilur eigi, hvernig
komið er fyrir þjóð, sem aðeins vitj-
ar sveitanna í tómstundum. Hér er
komið að erindi Halldórs Guðjóns-
sonar kennslustjóra Háskóla ís-
lands um „Vísindi og sjálfstæði
þjóðar", er hann flutti síðdegis á
sunnudag í Ríkisútvarpið, því þetta
erindi skýrir að mínu mati nokkuð
þau sögulegu umskipti sem Þórður
bóndi í Haga stendur frammi fyrir.
Önnur lögmál
Erindi Halldórs var mjög yfir-
gripsmikið, og var þar bryddað á
fjölmörgum íhugunarefnum, en það
snerti þannig á stöðu Þórðar i
Haga, að Halldór heldur því fram
að reynslan gildi ekki lengur í heimi
hér, fremur skipulegt nám er geri
mönnum kleift að þekkja almenn
lögmál er geri þeim mögulegt að
gefa upplýsingum samhengi. Því
nýtist eigi sú reynsla kynslóðanna
er sér merki í ævistarfi bóndans í
Haga, nú gilda önnur lögmál I
heimi hér, lögmál upplýsingabylt-
ingarinnar. Því er harla líklegt að
bændamenning framtíðarinnar
verði borin uppi af sérfræðingum í
búskaparháttum, mönnum er
kunna skil á örtölvum og efnafræði,
og þeir menn munu aðeins gista þau
býli er liggja vel við markaðssvæð-
um.
Aldin býli á fögrum stöðum,
verða síðan nýtt sem sumarbú-
staðalönd, í þágu sérfræðinga, er
hafa þegið menntun sfna i erlend-
um háskólum, er máski hýstu einn-
ig stórbóndann „neðar í dalnum".
Því munu bændur framtíðarinnar
og borgarbörnin eiga fleira sameig-
inlegt en okkur grunar. Hitt er svo
aftur annað mál, hvort heimsmet
Þórðar í Haga verður slegið í sveit-
um landsins á þeirri tækniöld sem
senn tekur þar öll völd. Þó er aldrei
að vita hvað gerist ef síðustu móh-
íkanarnir snúa bökum saman undir
forystu þeirra Hallbjarnar og
Johnny King. Eg er ansi hræddur
um að hinn aldni heiðursmaður 1
Haga myndi forða sér undan þeirri
sveit á nýju heimsmeti.
ólafur M.
Jóhannesson.
ÚTVARP/SJÓNVARP
Baráttan
um
bryn-
drekana
■■■■i í kvöld er 5.
0115 þáttur mynda-
“ * flokksins um
njósnarann Reilly á dag-
skrá sjónvarpsins. Nefnist
þessi þáttur „Baráttan um
bryndrekana heldur
áfram". í síðasta þætti
var Sidney Reilly í Pét-
ursborg að semja við
Rússa um kaup á nýjum
herskipum af þýskri
skipasmiðastöð. Hans
forni fjandi, Zaharoff, er
þar i sömu erindum fyrir
Breta. Reilly kemur sér
hins vegar í mjúkinn hjá
Nadíu, konu rússneska
flotamálaráðherrans. í
hlutverki njósnarans
óttalausa er Sam Neill, en
þættirinir eru gerðir eftir
bók Robin Bruce Lock-
harts. Alls eru þættir
þessir tólf og eiga sjón-
varpsáhorfendur því eftir
að njóta samvista við
Reilly fram að áramótum.
Slöngubitið
20
1 kvöld verður 2.
00 þáttur útvarps-
leikritsins
„Antilópusöngvarinn" á
dagskrá útvarpsins. Leik-
ritið er barna- og ungl-
ingaleikrit eftir sögu
norska rithöfundarins f
leikgerð Ingebricht Davik.
1 fyrsta þætti hafði
Hunt-fjölskyldan reist
tjaldbúð, ásamt nokkrum
öðrum landnemafjöl-
skyldum, í útjaðri
Nevada-eyðimerkurinnar
miklu. Fjölskyldurnar
voru að undirbúa för sína
yfir fjöllin til Kaliforníu,
þar sem þær ætla að setj-
ast að. Börn Hunt-hjón-
anna, Toddi og Malla,
finna veikan indíána-
dreng liggjandi undir
runna og hjúkra honum.
Þau verða brátt mestu
mátar. Rétt áður en land-
nemarnir leggja af stað
yfir fjöllin, er herra Hunt
bitinn af slöngu og fjöl-
skyldan neyðist þvf til að
verða eftir, þegar hinir
landnemarnir leggja af
stað. Leikendur í 2. þætti
eru: Steindór Hjörleifs-
son, Kristbjörg Kjeld,
Stefán Jónsson, Þóra
Guðrún Þórsdóttir, Jón-
ína H. Jónsdóttir, Hákon
Waage, Anna Einarsdótt-
ir, Árni Benediktsson og
Jón Guðmundsson. Leik-
stjóri er Þórhallur Sig-
urðsson, en tæknimenn
eru Friðrik Stefánsson og
Hörður Jónsson.
Þórhallur Sigurðsson
er leikstjóri
útvarpsleikritsins
„Antilópusöngvarinn“.
Gamall bjálkakofi f Nevada. Skröltormur sömu tegundar og beit HunL
Hvar á ég nú
að reykja?
■■^H Óskar Magnússon lögfræðingur, stýrir f kvöld
0910 umræðum í sjónvarpssal og verður fjallað um
rétt reykingamanna og hinna, sem vilja vera
lausir við tóbaksreyk. Þáttur þessi er gerður í tilefni af
því, að um áramótin taka gildi ný lög um tóbaksvarnir,
en samkvæmt þeim verða reykingar mjög takmarkaðar
í opinberum stofnunum og fyrirtækjum. Þeir, sem ekki
reykja, hafa lengi viljað láta banna allar reykingar á
almannafæri, en reykingafólk hefur oft svarað því til,
að því fyndist sem það væri sett skör lægra en aðrir, ef
ætti að fara að draga það í sérstaka reykingadilka. En
nú eru lögin um tóbaksvarnir að taka gildi og ættu þvf
allir, hvort sem þeir reykja eða ekki, að fylgjast vel
með, svo þeir viti hver réttur þeirra er.
ÚTVARP
ÞRIÐJUDtkGUR
13. nóvember
7.00 Veðurfregnir. Fréttir.
Bæn. A virkum degi. 7.25
Leikfimi.
8.00 Fréttir. Dagskrá. 8.15
Veöurfregnir.
Morgunorö — Þorbjörg
Danielsdóttir talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna:
„Breiöholtsstrakur fer I
sveit" eftir Dóru Stefánsdótt-
ur. Jóna Þ. Vernharðsdóttir
les (10).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynn-
ingar. Tónleikar. 9.45 Þing-
fréttir.
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir. Forustugr. dagbl.
(útdr.).
10.45 „Man ég þaö sem löngu
leið“
Ragnheiöur Viggósdóttir sér
um þáttinn.
11.15 Múslk og meö þvl
Umsjón: Ingimar Eydal. (RÚ-
VAK)
12.00 Dagskrá. Tónleikar. Til-
kynningar.
12J0 Fréttir. 12.45 Veður-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar.
13.20 Barnagaman
Umsjón: Gunnvör Braga.
13.30 Danskir, færeyskir,
norskir og sænskir listamenn
leika og syngja.
14.00 „A Islandsmiöum" eftir
Pierre Loti. Séra Páll Pálsson
á Bergþórshvoli les þýöingu
Páls Sveinssonar (14).
14.30 Miödegistónleikar
I Musici-kammersveitin leikur
„Haustið" úr Arstiðakonsert-
unum eftir Antonio Vivaldi.
14A5 Upptaktur
— Guðmundur Benedikts-
son.
15.30 Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veöurfregnir.
16.20 Siödegistónleikar
Filharmonlusveit Vlnarborgar
leikur Sinfónietlu eftir Leos
Janacék; Sir Charles Mac-
Kerras stjórnar. / Sinfónlu-
hljómsveit útvarpsins I
Múnchen leikur tvö sinfónisk
Ijóð eftir Bedrich Smetana;
19.25 Mfka.
Ellefti þáttur. Sænskur fram-
haldsmyndaflokkur I tólf
þáttum um Samadrenginn
Mlka og ferð hans meö
hreindýriö Osslan til Parlsar.
Þýðandi Jóhanna Jóhanns-
dóttir. Þulur Helga Edwald.
19.50 Fréttaágrip á táknmáli.
20.00 Fréttir og veður.
20.30 Auglýsingar og dagskrá.
Rafael Kubelik stjórnar. / Al-
exej Lubimow, Gidon Krem-
er, Dmitrij Ferschtman og
Jurij Baschmet leika Kvartett
I a-moll fyrir planó, fiðlu,
víólu og selló eftir Gustav
Mahler.
17.10 Siödegisútvarp
Tilkynningar.
18j45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Kvöldfréttir. Tilkynningar.
19J0 Daglegt mál. Siguröur G.
Tómasson flytur þáttinn.
20.00 Barna og unglingaleikrit:
„Antilópusöngvarinn" eftir
Ruth Underhill. 2. þáttur:
Slöngubitiö. Aður útvarpaö
1978. Þýðandi: Siguröur
Gunnarsson. Leikstjóri:
Þórhallur Sigurösson. Leik-
ÞRIÐJUDNGUR
6. nóvember
20.35 Saga Afrlku.
5. Biblian og byssan. Bresk-
ur heimildamyndaflokkur I
átta þáttum. I þessum þætti
fjallar Basil Davidson um
þrælaverslunina, landkönn-
un og kristniboö Evrópubúa.
Þýðandi og þulur Þorsteinn
Helgason.
21.45 Njósnarinn Reilly.
5. Baráttan um bryndrek-
ana. Breskur framhalds-
endur: Kristbjörg Kjeld,
Steindór Hjörleifsson, Jónina
H. Jónsdóttir, Anna Einars-
dóttir, Hákon Waage, Jón
Gunnarsson, Þórhallur Sig-
urðsson, Stefán Jónsson,
Þóra Guörún Þórsdóttir og
Arni Benediktsson.
20.30 Um alheim og öreindir
Sverrir Ólafsson eölisfræð-
ingur flytur fyrra erindi sitt.
21.00 Islensk tónlist
Sinfónluhljómsveit Islands
leikur; Páll P. Pálsson stjórn-
ar.
a. Svlta nr. 2 I rlmnalagastll
eftir Sigursvein D. Kristinss-
on.
b. „Ég bið að heilsa", ball-
etttónlist eftir Karl O. Run-
ólfsson.
myndaflokkur I tólf þáttum.
Aöalhlutverk Sam Neill. I slö-
asta þætti bitust Rothschild
barón fyrir hönd Frakka og
Reilly fyrir Breta um rétt til
olluvinnslu I Perslu og höföu
Bretar betur. I Parls hitti
Reilly Onnu, hálfsystur slna.
Þýöandi Kristmann Eiösson.
2235 Þingsjá.
Umsjón: Páll Magnússon.
2335 Fréttir I dagskrárlok.
2130 Utvarpssagan: „Hel“ eft-
ir Sigurö Nordal. Arni Bland-
on les (4).
2200 Tónlist
2215 Veðurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
Orð kvöldsins.
2235 Kvöldtónleikar: Gustav
Mahler 2. hluti. Rómantlk
blandin raunsæi. Sigurður
Einarsson sér um þáttinn.
23.45 Fréttir. Dagskrárlok.
RÁS 2
13. nóvember
10.00—1200 Morgunþáttur
Músik og meölæti
Stjórnendur: Páll Þorsteins-
son og Asgeir Tómasson.
14.00—15.00 Vagg og velta
Létt lög af hljómplötum.
Stjórnandi: Glsli Sveinn
Loftsson.
15.00—16.00 Meö slnu lagi
Lög leikin af Islenskum
hljómplötum.
Stjórnandi: Svavar Gests.
16.00—17.00 Þjóðlagaþáttur
Komiö viö vltt og breitt l
heimi þjóölagatónlistarinnar.
Stjórnandi: Kristján
Sigurjónsson.
17.00—18.00 Frlstund
Unglingaþáttur. ,
Stjórnandi: Eðvarð Ingólfs-
son.
SJÓNVARP