Morgunblaðið - 22.11.1984, Qupperneq 34

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER1984
33
Rúmlega helmingur telur æski-
legt að konur vinni utan heimiiis
ÞRÍR af hverjum fjórum íslending-
um, sem tóku þátt í könnuninni, eru
í starfi utan heimilis. Atvinnuþátt-
taka karla reyndist 84% og kvenna
64%.
Spurt var um ástæðu fyrir
vinnu utan heimilis og ástæðu
fyrir því að vinna ekki utan heim-
ilis. í ljós kemur að rúmlega tveir
þriðju svarenda í fyrri hópnum
telja það nauðsynlegt til að sjá sér
og sínum farborða, 81% karla og
52% kvenna. Hlutfallslega 10
sinnum fleiri konur (20%) en karl-
ar (2%) segjast vinna til að auka
tekjur heimilisins, þó það sé ekki
brýn fjárhagsleg nauðsyn, og
rúmlega helmingi fleiri konur
(25%) en karlar (11%), eingöngu
vegna ánægjunnar af starfinu.
Niðurstaðan um síðari hópinn var
Duglegir starfsmenn fái hærri laun
MIKILL meirihluti íslendinga telur
sanngjarnt að greiða mismunandi
laun fyrir sömu störf, ef menn sinna
þeim mismunandi vel.
Eftirfarandi dæmi var lagt fyrir
þátttakendur í Hagvangskönnun-
inni: „Hugsum okkur tvær skrif-
stofustúlkur á sama aldri sem
vinna því sem næst sama starfið.
Önnur stúlkan kemst að því, að
hin hefur 1.500 kr. meira í laun á
mánuði. Hún kvartar við yfir-
mann sinn. Hann segir, að það sé
með réttu, að hin stúlkan sé rösk-
ari, komi meiru i verk og sé áreið-
anlegri." Síðan var spurt: „Finnst
þér sanngjarnt að annarri stúlk-
unni skuli greidd hærri laun en
hinni eða finnst þér það ósann-
gjarnt?"
63% svöruðu að það væri
sanngjarnt, en 35% töldu það
ósanngjarnt.
I öðrum löndum er svipað upp á
teningnum, alls staðar nema á ít-
alíu (46%) er það meirihlutaskoð-
un, að svara beri spurningunni hér
að framan játandi. Flestir eru á
Áberandi vantraust
á stéttarfélögum
FJÖRUTÍU og níu af hundraði að-
spurðra telja, að áhrif launþegasam-
taka á fslandi séu of lítil, 28% telja
að áhrif bænda og samtaka þeirra
séu of Iftil, en hið sama segja aðeins
9% manna um samtök vinnuveit-
enda. Þetta sést betur á meðfylgj-
andi töflu (Tafla III) þar sem gefnar
eru hlutfallstölur svara við spurn-
ingu um áhrif hagsmunaaðila í land-
inu.
Ennfremur var spurt um við-
horf til stéttarfélaga: „Hversu vel
eða illa finnst þér að þitt stéttar-
félag gæti hagsmuna þinna á
vinnumarkaðnum?" í ljós kom að
aðeins 3% aðspurðra treystu sér
til að svara með ummælunum
„mjög vel“ og samtals voru það
aðeins 17% sem töldu stéttarfélag
sitt standa sig vel f þessu efni.
37% töldu að það gætti hagsmuna
sinna illa. 21% treystu sér ekki til
að taka afstöðu til málsins.
taflaivÁHRIF hagsmunaaðila Samtök Bændur og Launþega- vinnuveit. samtök þ. samtökin
Allt of mikil 7 7 1
Of mikil 29 20 10
Hæfileg 48 38 35
Of lítil 7 24 40
Allt of lítil 2 4 9
Veit ekki 8 7 6
SAGT VAR VIÐ ÞÁnTAKENDUR: Nú langar mig að spyrja þig um
áhrif ýmissa hagsmunaaðila í landinu. (Gefnar eru hlatfallstölur).
....................... ' . j.............» ■ "
því í Bretlandi eða 65% aðspurðra.
f þessu sambandi er það líka at-
hyglisvert, að aðeins 2% þátttak-
enda á íslandi treysta sér ekki til
að taka afstöðu til spurningarinn-
ar, en sá hópur er mun fjölmenn-
ari í öllum öðrum löndum, t.d.
16% í Belgíu.
sú, að 86% karlanna eru ekki í
starfi vegna aldurs, sjúkleika eða
náms, og sama á við um 53%
kvenna. 21% kvenna segjast hafa
hug á starfi utan heimilis, en telja
að það kæmi niður á fjölskyld-
unni; enginn karlmaður tilgreinir
þetta sem ástæðu. 11% kvenna
segjast ekki hafa áhuga á starfi
utan heimilis, en aðeins 4% karla.
Enn fremur var spurt hvort
æskilegt væri að konur störfuðu
utan heimilis. Um það reyndust
skiptar skoðanir: 55% töldu það
annaðhvort mjög æskilegt eða
nokkuð æskilegt, en 40% mjög
óæskilegt eða nokkuð óæskilegt.
Ef litið er á kynjamun í þessu
viðfangi þá töldu 57% kvenna
vinnu kvenna utan heimilis æski-
lega, og sömu skoðunar voru 52%
karla.
fslendingar reynast sáttir við
lengd sumarleyfis. 75% telja það
hæfilega langt, 19% of stutt en
4% of langt. Þá segjast 61% vilja
taka hluta orlofs á öðrum tíma árs
en sumrin.
Sá metnaður, sem íslendingar
leggja í vinnu sína, reynist meiri
en annarra Norðurlandabúa. 63%
fslendinga telja sig leggja mikinn
metnað í vinnuna, en vegið meðal-
tal Norðurlandanna er 47%. Ein-
ungis hin enskumælandi lönd eru
hér hærri en íslendingar: Bretar
79%, frar 71% og Norður-írar
70% og Bandarikjamenn 84%.
TAFLA III STJÓRN OG EIGN FYRIRTÆKJA
ísland Norðurl. Svíþj. Danm. Finnl. Nor. N.-Evr. S.-Evr.
1) 41 29 41 36 46 24
2) 34 59 41 51 38 44
3) 1 1 1 2 2 6
4) 18 .- 7 8 5 7 14
5) 6 4 9 6 8 13
SPURT VAR: Mikið er um það rætt, hvernig stjórna skuli fyrirtækjum. Hver af eftirfarandi fjórum
fullyrðingum kemst næst því að lýsa skoðun þinni? (hlutfallstölur)
1) Eigendur ættu sjálfir að reka fyrirtæki sín eða útnefna framkvæmdastjóra.
2) Eigendur og starfsmenn ættu sameiginlega að velja framkvæmdastjóra.
3) Ríkið ætti að vera eigandi og útnefna framkvæmdastjóra.
4) Starfsmenn ættu að eiga fyrirtækin og kjósa framkvæmdastjóra.
5) Veit ekki.
Enginn stuðningur við
ríkiseign fyrirtækja
NANAST enginn stuðningur kem-
ur fram við ríkiseign á fyrirtækjum
í könnun Hagvangs (Tafla IV).
Sömu sögu er að segja um flestar
aðrar þjóðir í könnuninni, hæst fer
hlutfallið í 12% meðal Möltubúa,
8% meðal ítala og 7% meðal
Spánverja.
41% fslendinga segja að eig-
endur ættu að reka fyrirtæki sín
eða útnefna framkvæmdastjóra
þegar þeir eru beðnir að velja á
milli stjórnarforma á fyrirtækj-
um. Jafnstór hluti • Dana velur
þennan kost, en færri Svíar og
Norðmenn. Stuðningurinn við
þetta form er meiri meðal
Norður-íra (57%), Breta (50%),
fra (47%) og Vestur-Þjóðverja
(47%).
íslendingar velja síður en aðr-
ir Norðurlandabúar þann kost að
eigendur og starfsmenn útnefni
framkvæmdastjóra í samein-
ingu. Aftur á móti eru þeir
gjarnari en aðrir Norðurlanda-
búar að velja þann kostinn, að
starfsmenn eigi fyrirtækin og
kjósi framkvæmdastjóra. 18%
íslendinga eru þessarar skoðun-
ar og er hún einungis út-
breiddari meðal Belga (24%) og
Möltubúa (19%), en 17% Frakka
eru sama sinnis.
Séu kostirnir tveir, sem gera
ráð fyrir aðild starfsmanna við
val framkvæmdastjóra, teknir
saman kemur í ljós að 52% ís-
lendinga eru þeim hlynntir og
svipar urn þetta til Norðmanna
og Dana, en Svíar styðja þessar
hugmyndir í ríkari mæli.