Morgunblaðið - 22.11.1984, Qupperneq 37

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1984
ÞJODFELAGSMALIN
Ottast ekkí styrjöld
á næstu fimm árum
FÁAR þjóAir segjast stoltari af þjóð-
erni sínu en Islendingar og þeir
sltera sig greinilega úr öðrum Norð-
urlandaþjóðum um þetta (sjá töflu
XII). Þá bendir það líka til rfkrar
þjóðerniskenndar íslendinga, að
meðal engrar annarrar þjóðar telja
jafn margir sig bundna landi sínu
sterkarí böndum en byggðarlagi.
57% íslendinga eru mjög stoltir
af þjóðerni sínu og önnur 32%
segjast vera nokkuð stolt. Einung-
is tvær Evrópuþjóðir geta státað
sig af meira þjóðarstolti, eyþjóð-
irnar írar (66%) og Möltubúar
(73%). Hlutfall Breta hér er 55 af
hundraði. Bandaríkjamenn eru þó
allra þjóða hreyknastir, 80%
þeirra segjast mjög stoltir af þjóð-
erni sínu. Þær þjóðir, sem hafa
lágar hlutfallstölur i þessari
spurningu, eru Hollendingar
(19%), Vestur-Þjóðverjar (21%),
Svíar (28%) og Danir (30%).
Þegar spurt er hvaða lands-
svæði menn telja sig bundna
sterkustu böndum (heimabæ sin-
um, landshluta, landi, heimsálfu,
heiminum) eru íslendingar eina
Evrópuþjóðin, auk Finna, sem tel-
ur sig bundna landi sínu sterkari
böndum en byggðarlagi. 47% ís-
lendinga nefna landið, 41% Finna,
35% Dana og 34% Spánverja, en
hlutfallið er lægra meðal annarra
þjóða. Þar er algengast að menn
bindist heimabæ sínum sterkust-
um böndum.
Viljinn til að berjast fyrir land
TAFLAX ÞJÓÐARSTOLT
ísland Norðurl Svíþj. Danm. Finnl. Nor. N.-Evr. S.-Evr. USA
Mjög stolt(ur) 57 34 28 30 39 42 35 40 80
Nokkuð stolt(ur) 32 40 41 41 42 32 36 39 16
Ekki mjög stolt(ur) 7 19 21 18 12 23 14 9 2
Alls ekki stolt(ur) 2 4 4 4 5 2 7 7 1
Veit ekki 2 4 6 7 2 1 8 5 2
SPURT VAR; Hve stolt(ur) ertu af þvl að vera íslendingur? Gefnar eru hlutfallstölur
sitt er mestur á Norðurlöndunum,
minnstur í Suður-Evrópu. Séu
niðurstöður athugaðar fyrir þau
lönd, sem upplýsingar liggja fyrir
um, eru aðeins Norðmenn, Svíar
og Finnar viljugri til að berjast
fyrir land sitt en íslendingar. Er
hlutfallstala Islendinga í þessu
sambandi 67 af hundraði, en á bil-
inu 74—80 á hinum Norðurlönd-
unum, að Danmörku undanskil-
inni, þar sem 59% segjast reiðu-
búnir til að berjast fyrir land sitt.
íslendingar telja litlar líkur á
því að á næstu fimm árum komi
til meiri háttar styrjaldar, sem
landið dragist inn í. Aðeins Svíar,
Norðmenn og ítalir telja minni
likur á því en íslendingar. Þegar
giskað er á styrjaldarlíkur á
kvarðanum 1—10 er meðaltala
Mikil trú á
tækniþróun
ÍSLENDINGAR eru trúaðastir allra
Kvrópuþjóða, sem tóku þátt í könn-
uninni, á gildi vísinda og ágæti
tækniþróunar. 51 % Islendinga telja
að vísindalegar framfarir verði til
góðs þegar til lengri tíma er litið,
19% að þær verði til ills, og 26% að
þær verði bæði til góðs og ills. Ein-
ungis Bretar (48%) og Spánverjar
(44%) nálgast trú íslendinga á að
vísindin verði til góðs; hlutfallið er
neðan við 40% meðal allra annarra
Evrópuþjóða í könnuninni. íslend-
ingar eru ekki síst frábrugðnir hin-
um Norðuriöndunum í þessu efni,
en þar eru tölurnar fyrir trúna á
tækni og vísindi 31 % í Danmörku,
35% í Finnlandi, 32% í Noregi og
34% í Svíþjóð.
Þegar spurt er um ýmsar hugs-
anlegar breytingar á lífsháttum
segja 70% íslendinga að aukin
áhersla á tækniþróun væri góð
breyting og er það hlutfall ekki
jafn hátt meðal neinnar af hinum
Evrópuþjóðunum. Næstar íslend-
ingum að þessu leyti eru hinar
enskumælandi þjóðir og þjóðirnar
í Suður-Evrópu, en meðal allra
þessara þjóða telja um 60% slíka
breytingu til góðs. Hinar Norður-
landaþjóðirnar eru hins vegar
mjög ólíkar íslendingum í þessu
efni, þær eru meðal þeirra þjóða
sem minnsta trú hafa á að aukin
tækniþróun væri góð breyting.
Vantrúaðastir allra á þessu sviði
eru þó Hollendingar (32%).
Löghlýðní
áberandi
LÖGHLÝÐNI virðist íslendingum í
bióð borin. Þegar spurt var um mis-
munandi pólitískar aðgerðir, sem
fólk getur gripið til, kom í Ijós að
96% aðspurðra mundu aldrei
skemma hluti (t.d. brjóta rúður, fjar-
lægja umferðarskilti o.þ.h.), 94%
aldrei grípa til líkamlegrar valdbeit-
ingar (Ld. slást við aðra mótmælend-
ur eða lögreglu), 90% aldrei taka
þátt í að yfirtaka byggingar eða
vinnustaði og 72% aldrei taka þátt í
ólöglegum verkföllum.
35% höfðu tekið þátt í að undir-
rita pólitíska áskorun og 45% til
viðbótar sögðust geta hugsað sér
það. 18% sögðust aldrei mundu
gera það.
Af þátttakendum reyndust 13%
hafa tekið þátt í löglegum mót-
mælaaðgerðum, en 61% kváðust
geta hugsað sér það. Seinni talan
er hærri en í öðrum löndum. Á
Norðurlöndum er vegið meðaltal
41% (hæst í Svíþjóð 51%), í
Norður-Evrópu 32% og í Suður-
Evrópu 32%.
Möltubúa, sem eru trúaðastir á
stríð, 5,10, en meðaltala tslend-
inga 3,20. Tala ítala er 3,07, tala
Norðmanna 3,06 og tala Svía 2,97.
Rúmlega 90% íslendinga telja,
að bæði ofdrykkja og ólögleg
fíkniefnaneysla séu alvarlegt eða
nokkuð alvarlegt vandamál á ís-
landi.
Heldur fleiri (55%) eru sam-
mála því, að fóstureyðingar séu
leyfilegar af félagslegum ástæðum
en ósammála (43%). Karlar (57%)
eru ennfremur frekar sammála
þvi, en konur (53%).
taflaxiiTRAUST á stofnunum fsland Norðurl. Svíþj. Danm. Finnl. Nor. N-Evr. S-Evr. USA
Kirkjan 71 46 37 49 52 51 48 55 75
Menntakefið 68 68 60 64 72 80 55 54 65
Dómstólarnir 68 76 70 79 80 84 65 49 51
Dagblöðin 16 31 27 30 30 41 31 35 49
Verkalýðsfél. 46 51 47 49 57 56 32 32 33
Lögreglan 74 83 78 85 85 88 76 65 76
Þingið 56 53 43 36 68 77 45 40 53
Opinb. stofnanir 48 48 41 46 53 57 43 39 55
Stórfyrirt. í land. 32 38 36 33 41 45 40 37 50

ÞÁTITAKENDUM VAR SÝNT SPJALD MEÐ NÖFNUM NOKKURRA STTOFNANA OG ÞEIR INNTIR
EFTIR TRAUSTI ÞEIRRA Á ÞEIM. Á töflunni er að finna hlutfall þeirra sem svara „mjög mikið" eða
,nokkuð mikið".
Mest traust á lögreglu
mínnst á dagblöðunum
ÞEGAR litið er á hversu margir
fslendingar segjast bera mikið eða
nokkuð mikið traust til ýmissa
stofnana samfélagsins kemur í
Ijós, að traustið er mest á lögregl-
unni (74%), og kirkjunni (71%), þá
dómstólunum og menntakerfinu
(68%) og síðan Alþingi (56%).
Fæstir bera mikið eða nokkuð
traust til stórfyrirtækja (32%) og
dagblaðanna (16%).
Ef þessi viðhorf (Tafla XII)
eru borin saman við skoðanir
annarra þjóða kemur í ljós, að
traust íslendinga á kirkjunni er
mun meira en annarra Evrópu-
þjóða, en hins vegar er það svip-
að og í Bandaríkjunum (75%).
Þá vekur lítið traust fslendinga
á dagblöðunum athygli, það er
minna en meðal nokkurrar ann-
arrar þjóðar í könnuninni. Þó
engin stofnun njóti meira
trausts meðal íslendinga en
lögreglan, nýtur hún minna
trausts samanborið við Norður-
löndin og Bretlandseyjar.
Einungis Norðmenn og Finnar
bera meira traust til þjóðþings
síns en fslendingar ef litið er til
Evrópulandanna í könnuninni.