Morgunblaðið - 27.11.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. NÓVEMBER 1984
DVERGRÍKI í DEIGLUNNI/Jon óttar Ragnarsson
Baráttan
um ísland
Bara ber, lögregla, dómsvald og
löggjafarvald, svaraði Milton
Friedman kurteislega á Sögu-
fundinum forðum um hlutverk
stóra bróóur í fyrirheitna land-
inu.
Sést þá hvílfkt hyldýpi er stað-
fest á milli frjálshyggju Fried-
mans annars vegar og þess frjáls-
lyndis í efnahagsmálum sem æ
fleiri íslendingar aðhyllast nú.
Friedman telur sem sé að
þjóðinni sé best borgið með því
að leggja af á einu bretti alla ríkis-
rekna skóla, spítala, eftirlits-,
menningar- og vísindastofnanir.
Væri ánægjulegt ef þeir ís-
lendingar sem trúa því f alvöru
að þjóðin ætti að hverfa aftur í
miðaldamyrkur óheftrar mark-
aóshyggju geri grein fyrir rökum
sínum.
Fram af brúninni
Það fólk sem er ekki tilbúið að
fylgja Friedman fram af hengi-
fluginu virðist deilast f tvo hópa.
Annars vegar eru þeir (líklega
þorri þjóðarinnar) sem áttar sig
á því að þessi stefna — eins og
hrein jafnaðarstefna — er leið í
opinn dauðann.
Hins vegar eru þeir (og ég
óttast að þeir séu fáir) sem telja
stefnu hans þá einu réttu, en að
hún sé óframkvemanleg pólitískt
... í bili.
Það er þessi síðari gerð öfga-
manna „til hegri“ sem ég kalla
trójuhesta fasismans á sama hátt
og öfgasinnaða marxista og ekki
hótinu hættuminni.
Ásteðan er sú að einstaklingar
og fyrirteki mundu aðeins bjóða
brot af þeirri þjónustu sem ríkið
veitir nú veri þessari stefnu hrint í
framkvemL
Hitt er þó miklu alvarlegra að
réttur lítilmagnans yrði fyrir borð
borinn í slíku þjóðfélagskerfi með
tilheyrandi ólgu og óstöðvandi
iandflótta.
Frjálslyndi
Um hitt þarf enginn að efast um
að það þarf að gera uppskurð á
ríkiskerfinu, afnema — ner und-
antekningalaust — einokun ríkis-
ins og leyfa einkaframtakinu að
njóta sín.
En þessi niðurskurður verður
að byggjast á rökum, en ekki
tandurhreinum teoríum. Að öðr-
um kosti mun hann geta vegið að
rótum fslensks þjóðfélags.
Fyrsta boðorðið á að vera að rfk-
ið er allt of virðuleg stofnun til að
vera að vasast í þvf sem einstakl-
ingar og fyrirteki geta gert eins
vel eða betur.
Þetta þýðir að rfkið á að selja
öll sín atvinnufyrirtæki í áföng-
um (helst starfsfólkinu á vægu
verði), auk margrar annarrar
opinberrar þjónustu.
Boðorð númer tvö á að vera rík-
ið á ekki að greiða opinberum
starfsmönnum laun, heldur stofn-
unum fé til verkefna sem metin
eru fyrirfram og eftir á.
Með þessu móti munu óþarfar
og verkefnalitlar stofnanir drag-
ast saman eða lognast út af en
aðrar munu halda f horfinu eða
jafnvel vaxa ásmegin.
Þriðja boðorðið á að vera það að
gefa opinberum stofnunum miklu
meiri völd til eigin ákvarðana,
þ.ám. til að geta ráðið og rekið
fólk og greitt laun eftir getu.
Þetta þýðir færra fólk, meiri
hagkvæmni og hærri laun. Rfkið
getur ekki framar haldið niðri
kaupmætti með óráðsfu og
óarðbærum gerviverkefnum.
En þetta eitt dugir ekki til. Það
þarf að opna íslenskt þjóðfélag.
Leyfa vindum frelsis og samkeppni
að blása á öllum sviðum svo þjóðin
fái svigrúm til athafna.
Það hafta- og einokunarkerfi
sem hefur getið af sér útvarps-
og sjónvarpseinokun, rfkisrekna
stóriðju, vísitölubrauð og gervi-
bjór er að ganga að þjóðfélaginu
dauðu.
Þeir sem óttastað frelsið leiði til
fasisma fara villur vegar. Fasism-
inn er einkabarn hinnar hreinu
teoríu, þ. á m. hreinræktaðs áætl-
ana- og markaðsbúskapar.
Lokaorð
Eftir sukk- og haftatíma for-
sjárhyggjunnar standa stórir þjóð-
félagshópar nú uppi slyppir og
snauðir og eiga vart fyrir mat hvað
þá sívaxandi skuldum.
Sem betur fer eru íslendingar
loks að vakna til lífsins. Ný kyn-
slóð er að taka völdin. Framundan
er barátta andstæðra fylkinga.
Baráttan um ísland.
NÝTT
GROHE
LADYLUX - LADYLINE létta eldhússtörfin
Ladylux og Ladyline eru heiti á nýrri kynslóð eldhúsblöndunartækja frá Grohe.
Fáanleg í fjölbreyttu litaúrvali sem einnar handar eða tveggja handa tæki.
Margvíslegir notkunarmöguleikar: Breytilegur úði, skafa eða bursti sem tengja má við
tækin með einu handtaki.
Ladylux - Ladyline: Nýtt fjölhæft heimilistæki í eldhúsið.
GROHE = öryggi, ending og fullkomin viðgerða- og varahlutaþjónusta.
BYKO Skemmuvegi 2, Kópavogi, sími 41000.
Dalshrauni 15, Hafnarfirði, sími 54411 — 52870.
Alþjóðlegar sumar-
búðir hér á landi
annað hvert ár
í SUMAR voni haldnar í fyrsta sinn
hér á landi alþjóðlegar sumarbúðir
barna á vegum CISV á íslandi
(Children’s International Summer
Villages) eins og áður hefur verið get-
ið í Mbl. Þær voru haldnar í Hlíðar-
daisskóla í ölfusi. Þátttakendur voru
frá Costa Rica, Danmörku, Englandi,
Kanada, Bandaríkjunum, Mexfkó, ís-
landi, Noregi, Spáni, Frakklandi,
Færeyjum og Finnlandi.
Sumarbúðirnar gengu ljómandi
vel, segir í fréttatilkynningu, og
voru allir þátttakendur ánægðir
með dvölina og fslenska matinn.
Þar segir ennfremur:
„Búðirnar voru fjármagnaðar af
CISV á íslandi og auk fjölda ein-
staklinga, styrktu eftirtaldir
opinberir aðilar og einkafyrirtæki
starfsemina: Bakarí Friðriks Har-
aldssonar, Bananar hf., Banana-
salan sf., Bæjarsjóður Garðabæjar,
Bæjarsjóður Kópavogs, Coca-Cola,
Dreifing sf., Frigg, Frón hf.,
Grænmetisverslun Landbúnaðar-
ins, Guðmundur Jónásson hf., H.
Benediktsson og co. hf., Harpa hf.,
Hekla hf., Isl. matvæli hf., Kaupfé-
lag Hafnfirðinga, Kjötmiðstöðin,
Kleinuhúsið, Liturinn, Markaðssal-
an, Matkaup hf., Menntamálaráðu-
neytið, Mjólkurbú Flóamanna,
Mjólkursamsalan, O. Johnson &
Kaaber hf., Olís hf., Ora hf., Osta-
og smjörsalan, Papco hf., Ragn-
arsbakarí, Reykofninn hf., Sanitas
hf„ Síld & Fiskur, SÍS, Sjóvá hf„
Skipholt, Sláturfélag Suðurlands,
Slippfélagið hf„ Sól hf„ SVR, Sölu-
félag garðyrkjumanna, Tomma-
hamborgarar, Ullarhúsið, Vöru-
markaðurinn, Æskulýðsráð Rvík-
ur, Ölgerð Egils Skallagrímssonar
hf.
CISV kann öllum þessum aðilum
bestu þakkir fyrir aðstoðina, því án
stuðnings þeirra og velvilja hefðu
þessar sumarbúðir ekki orðið að
veruleika.
ClSV-félagsskapurinn var stofn-
aður 1951 af bandaríska barna-
sálfræðingnum dr. Doris Allen, og
nú eru haldnar 40—50 alþjóðlegar
sumarbúðir í 25—30 löndum ár-
lega.
Markmið CISV er að fá börn frá
öllum löndum til að koma saman i
sumarbúðum og fræða hvert annað
um þjóðlönd sín og stuðla þannig
að friðsamlegri sambúð ríkja á
milli.
Ætlunin er að halda sumarbúðir
hér á landi annað hvert ár, sam-
kvæmt því verða næstu búðir
haldnar 1986.“
Þátttakendurnir t' sumarbúðunum í sumar.