Morgunblaðið - 13.01.1985, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JANÚAR 1985
, 1985
tiltölulega tíðindalítið
fyrir íslenska lýðveldið
Miklar
breytiiígar
í vændum
Mörgum þykir eflaust einn-
kennilegt að hægt sé að spá i
stjörnurnar fyrir tiltekinni þjóð
og munu því vanari að spáð sé
fyrir einstaklingum. Þetta hefur
þó lengi verið tíðkað erlendis og
hafa slíkar spár oft vakið athygli.
Rg byrjaði á því að spyrja Gunn-
laug hvert væri stjörnumerki fs-
lenska lýðveldisins.
ÍSLENSKA LÝÐVELDIÐ í
TVÍBURAMERKINU
f upphafi vil ég taka fram að til
er grein innan stjörnuspekinnar
sem fæst við hugleiðingar um
þjóðféiög og notar stjörnukortið
til þess. Hins vegar verður að
leggja á það ríka áherslu að auð-
vitað er það gjörólíkt að skoða
persónustjörnukort einhvers ein-
staklings eða kort fyrir heila þjóð.
Við getum reynt að beita sömu að-
ferð, en til að koma í veg fyrir
misskilning vil ég taka fram að
ekki er hægt að búa til stjörnukort
fyrir hvað sem er.
Lýðveldið var stofnað 17. júní
árið 1944 — hátíðahöldin byrjuðu
kl. 13.30 en samkvæmt þeim heim-
ildum sem ég hef aflað mér var
lýðveldinu lýst yfir kl. 14.00, sagði
Gunnlaugur. Ég hef því reiknað
stjörnukort fyrir þann tíma. fs-
lenska lýðveldið er i Tvibura-
merkinu og ætti þar af leiðandi að
hafa einkenni þess — við komum
svo væntanlega að því hér á eftir
hvað það felur í sér.
Varðandi spár fyrir rikjum eru
það nokkur atriði sem valda erfið-
leikum. f fyrsta lagi eru það utan-
aðkomandi þættir. fsland er háð
svo mörgu utanaðkomandi s.s.
olíuverði á hverjum tima. Markað-
ir okkar eru verulega háðir því
hvað gerist í Bandaríkjunum, Níg-
eríu, Portúgal eða t.d. stefnu
Kanadamanna í sjávarútvegi.
Þetta hefur allt áhrif á afkomu
manna hér á íslandi en stjörnu-
kort lýðveldisins ætti fyrst og
fremst að sýna hver hugur þjóðar-
innar er og hvað hún vill gera.
í öðru lagi er það alltaf spurn-
ing hversu sterkan þátt lýðveldið
á með þjóðinni. í rauninni þyrfti
að skoða fleiri stjörnukort en lýð-
veldiskortið — t.d. kortin frá 1918
og frá siðaskiptum 1550 (er Jón
biskup Arason var hálshöggvinn).
Frá þessum tímum stafa enn
römm áhrif sem eru til staðar í
undirmeðvitund þjóðarinnar. f
kortinu frá 1550 sést t.d. rótin að
minnimáttarkennd íslendinga
gagnvart útlendingum og efna-
legri fátækt. Þar er að hluta að
finna skýringuna á þeirri miklu
sókn í efnaleg gæði er einkennir
landsmenn.
f þriðja lagi er sú spurning allt-
af til staðar hvort lýðveldið sé að-
al sameiningarþáttur okkar ís-
lendinga. Ég hygg auðvitað að svo
sé en það gæti alveg hugsast að
hér fyrirfinnist einhvers konar
ríki innan ríkisins. Það gæti hugs-
anlega verið hópar, samtök eða
stórfyrirtæki, eins og Sambandið
til dæmis. Ef svo væri yrði líka að
skoða kort þessara aðila til að spá
fyrir þjóðinni.
Auk þess vil ég taka fram að ég
vinn einungis við þá stjörnuspeki
sem fæst við fólk og persónuleika
þess. Að vísu erum við í Stjörnu-
spekimiðstöðinni að byrja með út-
skrift til að spá í tímabil, nánar til
tekið eitt ár í senn, en það fjallar
einungis um einstaklinga, ekki
þjóðfélög. Mitt framlag hér er því
frekar til gamans en alvöru — ég
er enginn sérfræðingur í þessari
grein stjörnuspeki.
Kortin frá árunum 1918 og 1944
eru áþekk að mörgu leyti. Bæði
sýna geysilegan stórhug og fram-
farahyggju. Það sem slær mig
mest við að bera saman kortin
þrjú, frá 1550, 1918 og 1944, er
hvernig umheimurinn opnast fs-
lendingum um aldamót. Þetta
ræðst af sterkum Júpíter, af 9.
húsi og Bogmanni.
— Teystirðu þér til að sjá nátt-
úruhamfarir fyrir í lýðveldiskort-
inu ?
VERKFÖLLIN KOMU
SKÝRT FRAM
Ég held að það sé alls ekki hægt
að sjá náttúruhamfarir fyrir í
slíku korti sem lýðveldiskortið er.
Það segir frekar til um mannlífið í
landinu og eins og ég gat um áðan,
viðhorf þjóðarinnar og markmið
hennar.
Hræringar í þjóðlífinu koma
koma hins vegar vel í ljós. Verk-
föllin í haust komu t.d. mjög skýrt
fram í korti síðasta árs (Satúrnus
í 2. húsi í kvartilstöðu við Mars og
mótstöðu við Tungl) svo og fjöl-
miðlaumræðan sem nú er að leiða
til aukins frelsis i útvarpsrekstri.
Þegar ólöglegu útvarpsstöðvarnar
tóku til starfa var Merkúr (tjá-
skipti) á móti Úranusi (frelsisþrá
— breyting) í kortinu.
Ef við lítum á störnukortið við
stofnun íslenska lýðveldisins
koma ýmis einkenni þjóðarinnar
skýrt í ljós. Það sést greinilega
hvernig þjóðin tengist umheimin-
um í auknum mæli, sterk áhersla
er á ferðalög, alhliða menntun,
verslun, tjáskipti og almennt upp-
lýsingastreymi. Til dæmis hefur
verið svo mikið starfað að eflingu
menntakerfisins að fslendingar
eru nú sjálfsagt einhver menntað-
asta þjóð veraldar.
MIKILL KRAFTUR
Kortin frá 1918 og 1944 hafa
bæði sterkt samband á milli Júpít-
ers, Mars og Tungls. Þetta sýnir
að það er mikill kraftur i gangi
hérna. Menn hika ekki við að ráð-
ast í stórræði. Uppbyggingin hef-
ur því verið mjög mikil á skömm-
um tíma.
En þessi stórhugur hefur líka
sínar dökku hliðar. Hann getur
leitt til offjárfestingar, og þess
hugsunarháttar að sjálfsagt sé að
kasta öllu á sorphauginn sem
gamalt er orðið og kaupa nýtt i
staðinn. Stórhugurinn getur einn-
ig falist í sýndarmennsku og flott-
ræfilshætti. Ef til vill er skulda-
söfnun okkar erlendis að nokkru
komin til fyrir þessar sakir. Hér
spilar Júpiter inni en hann er
mjög ríkjandi í stjörnukorti lýð-
veldisins.
Önnur hætta sem að okkur
steðjar er minnimáttarkenndin
sem kemur skýrt fram í stjörnu-
kortinu frá 1550 og enn loðir við
okkur. Vegna hennar hættir okkur
til sjálfshóls; oft má sjá viðtöl við
útlendinga i dagblöðunum þar sem
þeir eru fengnir til að segja
eitthvað gott um fsland.
Slíku þykir fslendingum ákaf-
lega gaman að. Við viljum miklu
síður heyra um það sem miður er
og erum lítt fyrir gagnrýni.
Minnimáttarkenndin getur einnig
leitt til sleikjuháttar gagnvart út-
lendingum, of mikillar gestrisni
og kurteisi án þess að jafnvirðis sé
krafist á móti.
Eins og við komum að áðan er
íslenska lýðveldið í sterkum Tví-
bura — því fylgir þessi mikla
áhersla á menntun en einnig yfir-
borðsmennska og málgleði. Af
þessum eiginleika stafar okkur
nokkur hætta. Hún felst í því að í
öllu þessu upplýsingaflóði sem yf-
ir dynur nú á tímum getur þjóðin
misst allt skynbragð á orðið sjálft
— inntakið. Þegar mikið er talað
og margt sagt geta hlutirnir orðið
merkingarlausir. Samkvæmt
stjörnukortinu berum við of mikla
virðingu fyrir ræðumönnum — við
krefjumst ekki markvissra að-
gerða af sjórnmálamönnum en
gleypum við allskonar fagurgala.
Fari þessu fram er hætt við að
vitund fólks á merkingu hugsunar
sljóvgist.
SAMDRÁTTUR í
MENNTAKERFINU
Helsta breyting á stjömukorti
íslenska lýðveldisins á þessu ári er
sú að Satúrnus (samdráttur —
uppstokkun) fer úr 2. húsi (pen-
ingar). Sú umfjöllun og umræða
um fjármál þjóðarinnar og sparn-
að sem verið hefur mun því fara
minnkandi en umræðan færast í
nýjan farveg. Sú uppstokkun sem
hefur átt sér stað að undanförnu á