Morgunblaðið - 13.01.1985, Qupperneq 9

Morgunblaðið - 13.01.1985, Qupperneq 9
MORGUNBuAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JANÚAR 1985 B 9 Eftir Svein Guöjónsson hljómsveit, og vakti óvenjuleg sviðsframkoma Presleys þá þegar mikla athygli. Red West minnist þess, að Elvis hafi fljótlega tamið sér mjaðmahnykkinn fræga, sem varð eins konar vörumerki fyrir hann, en í sviðsframkomu höfðaði Elvis einkum til kvenna og það voru stúlkurnar, sem fyrst hófu hann til skýjanna. Fljótlega tók að bera á því, að hvar sem Elvis kom fram greip um sig mikill æsingur meðal áhorfenda. Stelpurnar grétu af hrifningu og strákarnir urðu fúlir af afbrýðisemi. Red rifjar upp eitt sinn er þeir áttu fótum sínum fjör að launa í smábæ einum skammt frá Memphis. Eins og venjulega höfðu stelpurnar misst stjórn á sér og piltarnir voru síður en svo ánægðir með þróun mála. Þeir ákváðu að veita þessum „utanbæj- armanni" verðuga ráðningu, enda töldu þeir framkomu hans alla og mjaðmahnykkinn fyrir neðan allt velsæmi. Elvis og félagar sluppu með skrekkinn, en eftir það var hert allt skipulag með hljómleikum þessarar vaxandi rokkstjörnu. Og með tímanum jöfnuðu strákarnir sig á þessum ósköpum og fóru að æpa og öskra eins og stelpurnar. Fyrst í stað voru vinsældir Elvis bundnar við Memphis og nágrenni, en síðan breiddust þær smám sam- an út um allt ríkið Tennessee. Sög- urnar um þennan „villta Suður- ríkjasöngvara" tóku þó brátt að berast um landið og menn fóru að ljá tónlist hans eyra í vaxandi mæli. í mars 1955 kom Bill Haley fram á sjónarsviðið með „Rock Ar- ound the Clock“ og er upphaf rokk- timabilsins miðað við þann atburð. Bill Haley var í fyrstu kallaður „konungur rokksins", en áður en ár var liðið hafði Elvis hrifsað til sín bæði krúnuna og konungdæmið, sem hann hefur haldið allar götur síðan. Höfuðsmaðurinn tekur við stjórnartaumunum í nóvember 1955 keypti RCA- hljómplötufyrirtækið samning Presleys við Sam Phillips og Sun- útgáfuna fyrir 35 þúsund dollara, sem þótti fáheyrt í þá tíð og vöktu þessi viðskipti mikla athygli. EIvis fékk 5.000 dollara í sinn hlut sem eins konar bónus og fyrir pen- ingana keypti hann bleikan Cadill- ac handa foreldrum sínum. Nú tók við stjórnartaumunum Tom Parker, sem kallaður var „höfuðsmaður- inn“, en hann hafði fylgst með ferli hins unga söngvara og trúði á fram- tíð hans. Höfuðsmaðurinn hitti naglann á höfuðið og sjálfsagt eru þess fá dæmi að peningaútlát hafi skilað sér betur en þessir 35 þúsund dollarar sem Parker borgaði fyrir Elvis. Síðan hafa milljarðar á millj- arða ofan streymt inn fyrir plötur, kvikmyndir og raunar alla mögu- lega hluti sem tengja má nafni Elv- is Presley. í janúar 1956 kom „Heartbreak Hotel" út á hljómplötu og eftir það rak hvað annað með ótrúlegum hraða. Frami hins unga söngvara fékk byr undir báða vængi og hon- um skaut upp á stjörnuhimininn með meiri hraða og krafti en áður hafði þekkst og hann fór hærra en nokkur maður hefur enn komist. Ekki er unnt að nefna hér alla þá vegvísa sem vörðuðu þá leið og skal hér látið nægja að nefna sjónvarps- þáttinn „Ed Sullivan Show“ þar sem 50 milljón manns fylgdust með Elvis syngja „Don’t Be Cruel", „Lo- ve Me Tender", „Hound Dog“ og „Heartbreak Hotel". Daginn eftir var fátt meira rætt meðal manna um gjörvöll Bandaríkin en söngvar- ann Elvis Presley. Skiptust skoðan- ir manna mjög í tvö horn um ágæti hans og létu hinir eldri sér fátt um finnast. Unglingarnir tóku hann hins vegar upp á arma sína og varð hann eins konar tákn hugtaksins kynslóðabil, sem þá var fyrst farið að nota um mismunandi skoðanir foreldra og barna þeirra. Banda- rískir foreldrar áttu þó eftir að ardag einn, síðsumars árið 1953, lagði hann vörubifreið sinni fyrir framan „Memphis Recording Serv- ice“-bygginguna við Union Avenue númer 706, en þar var einnig til húsa Sun-hljómplötufyrirtækið. Forstjóri beggja fyrirtækjanna var Sam C. Phillips. Hann hafði, síðan árið 1950, verið að hljóðrita blues- söngvara fyrir Sun-fyrirtækið og þreifa fyrir sér með útgáfu á slíkri tónlist. Elvis hafði skroppið í matartím- anum til að hljóðrita tvö lög, sem hann ætlaði að gefa móður sinni í afmælisgjöf, en lögin voru „My Happiness" og „That’s When Your Heartaches Begin“. Nú vill svo til Elvis liðþjálfi í setuliði Bandaríkjamanna í Vestur- Þýskalandi árið 1959. Hugmynd Phillips, að finna hvítan söngvara með rödd og tilfinningu negrasöngvara, var að taka á sig ákveðna mynd. Aðstoðarstúikan Marion Keisker stingur því að hon- um að ef til vill sé strákurinn með bartana rétti maðurinn. Sam veltir málinu fyrir sér um hríð og ákveður að kynna Elvis fyrir lagasmiðnum og gitarleikaranum Scotty Moore. Heima hjá Scotty hittast þeir svo þrír, Elvis, Scotty og bassaleikarinn Bill Black og æfa saman í nokkrar vikur. Ægir þar saman hinum ólík- legustu tónlistarstefnum: blues, country, ballöðum og vinsælum al- þýðusöngvum. í júlí 1954 voru hljóðrituð lögin „I Love You Because", „Big Boy“, „Thats All Right“ og „Blue Moon of Kentucky". Upptökunni stjórnaði Sam Phillips, Elvis annaðist söng- inn og þeir Scotty og Bill undirleik- inn. Fimm dögum seinna var platan kynnt í útvarpsþættinum „Red, Hot and Blue“ og eftir að stjórnandi þáttarins, Dewey Phillips, hafði leikið „That’s All Right" urðu allar símalínur útvarpsstöðvarinnar rauðglóandi. Dewey hringdi í Sam í ofboði og bað hann um að koma með söngvarann í hvelli, svo að hann gæti tekið við hann viðtal. Elvis var sóttur í nærliggjandi kvikmyndahús og í útvarpsviðtal- inu var hann látinn segja nánari deili á sér. Ástæðan var m.a. sú að margir héldu að þarna væri svert- ingi á ferð, en slíkt gat orkað tví- mælis í Suðurríkjunum á þessum tíma. Red West minnist þess að hafa heyrt viðtalið og hafði hann á ar og forsprakki „Memphis-mafí- unnar", en svo nefndist hópur tryggustu vina og aðstoöarmanna Elvis. Reyndar slitnaði upp úr vinskap þeirra félaga undir það síðasta, er Memphis-mafían var leyst upp að undirlagi Vernons gamla Presley, sem vildi kenna gömlu í'élögunum um, hvernig komið var fyrir syni hans. Red svaraði fyrir sig með því að skrifa bók, ásamt bróður sínum Sonny og Dave Hebler, sem einnig voru lífverðir söngvarans, og lýsa þeir þar lífi sínu með rokkkóngin- um. I frásögn þeirra skiptast á að- dáun og sárindi og er Elvis ýmist hafinn til skýja eða troðinn í svaðið. Bókin var skrifuð á meðan Elvis var á lífi en kom ekki út fyrr en eftir dauöa hans. Síðan hefur Red dregið úr ýmsu sem þar var slegið fram, þótt eftir standi sú staðreynd að líferni og heilsufar Presleys var langt frá því að vera eðlilegt síð- ustu árin. Frá því er greint í áðurnefndri bók, að hinn ungi Elvis hafi eitt sinn sungið á skólaskemmtun á þessum árum og hafi þótt takast vel upp. Ung kennslukona mun hafa grátið undir söngnum og fleiri í salnum áttu að hafa viknaö um augu á meðan á þessu atriði stóð. Elvis mun hafa vaxið nokkuð í áliti meðal skólafélaga sinna eftir þenn- an atburð. Elvia kemur fram í heimabæ sin- um Tupelo, í september árið 1956. Fátæki pilturinn sem flutt haföi úr bænum nokkrum árum áöur, var nú orðinn landsþekktur rokksöngvari á hraöri leiö upp á stjörnuhimininn. Helstu áhrifavaldar Presleys á tónlistarsviðinu þessi ár voru söngflokkar hvítra „guðspjalla- söngvara" svokallaðir „Gospel- söngvarar". Einkum voru það Blackwood-bræður, sem voru í sama trúarsöfnuði og Elvis, og reyndar var hann í vinfengi við yngsta bróðurinn þar eð þeir voru saman í sunnudagaskóla. Elvis fór með honum á hljómleika og hékk þá á bak við svið og dáðist að þeim bræðrum. Eftir að Elvis útskrifað- ist úr gagnfræðaskólanum fékk hann vinnu í verksmiðju, með 40 dollara í laun á viku. Hann neyddist þó til að hætta þar fljótlega, að því er virðist vegna klæðaburðar, hár- greiðslunnar og bartanna. Hann fékk þá vinnu sem vörubílstjóri hjá Crown Electric-firmanu og þar með virtist framtíðin ráðin. Upphafið En forlögin höfðu ætlað Elvis Aaron Presley annað og meira hlut- verk í lífinu en að aka vörubifreið um götur Memphis-borgar. Laug- að afmæli Gladys Presley var ekki fyrr en í apríl svo að menn hafa gert þvf skóna að tilgangur Elvis hafi einnig verið að láta Sam Phill- ips heyra í sér. Sam var í mat, en aðstoðarstúlka hans, Marion Keisk- er tók lögin upp á band, í þeim til- gangi að leika þau seinna fyrir for- stjórann. Hún tók niður heimilis- fang söngvarans og símanúmer hjá gyðingapresti, sem bjó á hæðinni fyrir ofan, því Presley-fjölskyldan hafði ekki síma. Það er þó ekki fyrr en eftir ára- mót, hinn 4. janúar 1954, að Elvis kemur aftur í húsakynni Sun- hljómplötufyrirtækisins. í þetta skipti hitti hann forstjórann, sem tók upp tvö ný lög með hinum unga söngvara, „Casual Love Affair" og „I’ll Never Stand In Your Way“. Elvis í léttum mjaöma- í sjónvarpsþætti áriö 1956. orði við félaga sína að „þetta væri áreiðanlega hann EIvis úr sama skóla og þeir“. „Sá er aldeilis búinn að gera það gott, kominn í útvarpið og allt,“ sagði Red. Skömmu síðar hittust þeir á götu og upp frá því varð Red nánasti félagi og aðstoð- armaður Elvis. Til frægðar og frama Hinn 19. júlí var undirritaður samningur milli Elvis og Scotty annars vegar og Sam Phillips hins vegar og þann sama dag sagði Elvis upp starfi sínu sem vörubílstjóri hjá „Crown Electric". Hinn 30. júlí komu þeir félagar fyrst fram opin- berlega á hljómleikum, ásamt Elvis, Priscilla og dóttirin Lisa Maria áriö 1971.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.