Morgunblaðið - 19.01.1985, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. JANtJAR 1985
Tónlist
Sjóræningjarnir
frá Pensance
Egill Friðleifsson
Bíóhöllin á Akranesi 17. janúar.
Verkefni: Sjóræningjarnir frá
Pensance.
Höfundar: Gilbert og Sullivan.
Leikstjóri: Andrés Sigurvinsson.
Söngstjórn/undirleikun Unnur
Jensdóttir.
Stjórn/hönnun: Magnús H.
Ólafsson.
Flytjendur: Nemendur Tónlist-
arskóla Akraness o.fl.
Skagamenn létu hendur held-
ur betur standa fram úr ermum
á söngsviðinu í Bíóhöllinni á
Akranesi sl. fimmtudagskvöld.
Þá tóku þeir sig til og færðu upp
söngleikinn „Sjóræningjana frá
Pensance" eftir Gilbert og Sull-
ivan. Það var að tilhlutan Tón-
listarskóla Akraness sem í þetta
var ráðist, enda flestir sem við
sögu komu, tengdir skólanum,
ýmist nemendur eða kennarar.
Þau höfðu þó fengið til liðs við
sig söngkrafta úr kór Járn-
blendiverksmiðjunnar og kirkju-
kór Akraness, sem tóku hressi-
lega undir glaðlegan söng þeirra
tónlistarskólamanna. En til-
gangurinn með uppfærslu söng-
leiksins var fyrst og fremst að
gefa nemendum skólans tæki-
færi til að syngja og leika á sviði,
eins og tekið er fram í leikskrá.
Höfundarnir, textahöfundur-
inn William Gilbert og tónskáld-
ið Arthur Sullivan, voru 19. ald-
ar Lundúnabúar. Stormasöm
samvinna þeirra stóð áratugum
saman. Söngleikirnir, sem þeir
sömdu saman, náðu miklum
vinsældum á sínum tíma, og
sumir lifa góðu lífi enn i dag, þó
efnið risti ekki ýkja djúpt né
heldur tónlistin dýrt kveðin. Og
svo eru nöfn þessara manna
tengd, að þeir eru jafnan nefndir
í sömu andránni, Gilbert og Sul-
livan.
Söngleikurinn sem hér var
fluttur, „Sjóræningjarnir frá
Pensance", var fyrst fluttur árið
1879. Þar kynnumst við sjóræn-
ingjum, sem eru að fagna þvf að
yngsti maður hópsins, Friðrik að
nafni, hefur náð 21 árs aldri og
Nætursöngur umhverfis herforingjann
Sungið um hetjudáðir
því hægt að taka hann sem full-
gildan meðlim í samféiag sjó-
ræningja. En Friðrik er með af-
brigðum skyldurækinn, hefur
annað í huga enda kominn i
þennan hóp fyrir misskilning.
Við sögu kemur einnig generáll
nokkur á skoðunarferð með
dætrum sinum og fylgdarliði,
sem fyrir tilviljun verða á vegi
sjóræningjanna. Þar hittir Frið-
rik elskuna sína hana Mabel og
snýst málið heilmikið um að þau
nái saman. Það er varla ástæða
til að rekja söguþráðinn nánar.
En eins og öll góð ævintýr endar
söngleikurinn vel, enda kemur i
ljós að sjóræningjarnir eru ekki
syndum hlaðnir bófar, heldur
aðeins ólánsamir aðalsmenn. Þó
einhverjum kunni að þykja sögu-
þráðurinn litið merkilegur, er
verkið samið af fagmannlegri
íþrótt. Atburðarásin er hröð og
hlaðin mörgum bráðsmellnum
atriðum. Tónlistin rennur ljúf-
lega og átakalitið áfram. Raunar
er þessi söngleikur kjörið verk-
efni fyrir áhugamannahóp sem
hér, enda kunnu áheyrendur
greinilega vel að meta það
græskulausa gaman, sem fram
fór á sviðinu. Þarna sprangaði
um hinn annars dagfarsprúði
skólastjóri Tónlistarskólans, Jón
Karl Einarsson, sem vigreifur
sjóræningjakóngur og virtist
kunna hið besta við sig. Annar
skólastjóri, Viktor Guðlaugsson,
söng hlutverk Friðriks með til-
þrifum. En þar sem hér er fyrst
og fremst um nemendasýningu
að ræða verður ekki fjallað um
frammistöðu hvers og eins i
þessum pistli. Nemarnir eru
greinilega mislangt komnir i
söngnámi sínu þó hver og einn
reyndi að sjálfsögðu að gera sitt
besta. Þegar haft er í huga, að
næstum enginn hafði áður á fjal-
irnar stigið, verður ekki annað
sagt en leikstjórinn, Andrés Sig-
urvinsson, hafi unnið mjög gott
starf. Sýningin rann lipurlega og
hnökralítið áfram. Hópsenurnar
voru víða bæði líflegar og hreyf-
anlegar. Leiktjöldin voru einföld
og lýsingu snoturlega beitt. Svið-
ið í Bióhöllinni hafði verið
stækkað og hljómburður bættur
og mun Magnús H. ólafsson eiga
þar drjúgan hlut að máli. En það
segja mér kunnugir að prímus
mótor í þessu öllu sé söngkenn-
ari Tónlistarskólans, Unnur
Jensdóttir, sem af óbilandi
dugnaði og áhuga hafi drifið
menn áfram og hvatt til dáða.
Það er í mikið ráðist af litlum
tónlistarskóla að setja svona
söngleik á svið. Þeim mun
ánægjulegra er hversu vel tókst
til. Hér voru hressir áhugamenn
á ferðinni, þar sem söng- og
leikgleðin sat í fyrirrúmi.
Sem fyrr segir skemmtu
áheyrendur sér hið besta og
klöppuðu söngfólkinu óspart lof í
lófa að sýningu lokinni. Það er
ástæða til að óska þeim Tónlist-
arskólámönnum til hamingju
með framtakið.

Gagnmerk sýning
Það tekur af öll tvímæli, að sá
maður er um ófyrirsjáanlega
framtíð mun öðrum fremur verða
íslendingum hugstæður fyrir af-
burða gáfur, framsýni og þrek, er
Guðbrandur biskup Þorláksson.
Afrek hans að koma Biblíunni
allri út á íslenzku mun halda nafni
hans á lofti, svo lengi sem íslenzka
er töluð í landinu og nýtur virð-
ingar þjóðarinnar. íslenzka sú, er
við tölum og ritum I dag er um
margt samofin nafni þessa manns
og því þrekvirki að prenta um 100
bækur um sína daga við hinar
frumstæðustu aðstæður og dreifa
á meðal þjóðarinnar.
Á Bibilúári var því vel til fundið
af Þjóðminjasafninu að setja upp
sýningu á ýmsum bókum, skjölum,
handritum, myndum og persónu-
legum gripum er tengjast nafni
Guðbrands biskups Þorlákssonar,
sem ríkti á Hólum í 56 ár, eða frá
1571 til 1627.
í Bogasal safnsins hefur þannig
undanfarið getið að líta nokkrar
þeirra 79 bóka, er varðveist hafa,
ásamt ýmsum ritum um Guð-
brand og störf hans svo og rann-
sóknir á máli Guðbrandsbiblíu —
bókum, þar sem gerð er grein fyrir
stafsetningu, hljóðfræði og bygg-
ingarfræði, sögu ísienskra bibl-
íuþýðinga svo og aðskiljanlegu
fleiru í þá veru. Mun sýningin
standa út þennan mánuð.
Bragi Ásgeirsson
Það er margt, sem gleður augað
á þessari sýningu og vísar til há-
þróaðs handverks er á íslandi
dafnaði á fyrri öldum. Má hér
nefna kistil útskorinn úr furu, sem
mælt er, að Guðbrandur hafi gert
og gefið Kristínu dóttur sinni.
Ferðaveski, vískál og ferðaskrín
með hnífapörum, vínskál og skeið.
Skeiðin er með renaissansverki
frá því um 1600 og á hana virðist
grafið fangamark Guðbrands.
Þarna er tinaskur, sem sagður er
vera mataraskur Guðbrands. Þá
er fróðlegt að virða fyrir sér húsa-
postillur og sálmabækur, —
messusöngbókina eða Grallarann,
sem Guðbrandur gaf út árið 1594
og var alls prentaður 19 sinnum —
síðast 1799 og notaður fram á 19.
öld. Já, svo lengi bjó að verki Guð-
brands.
Djásn sýningarinnar er svo
Guðbrandsbiblían, sm lokið var
við hinn 6. maí 1584. Einstakt af-
reksverk er útheimt hefur fram-
sýni, þrek og járnvilja.
Þá er Visnabókin einstæð í sinni
röð og er því haldið fram að ekkert
sambærilegt Ijóðasafn til alþýðu-
nota hafi síðan komið út á íslandi.
Hún var gefin út í þeim eðla til-
gangi, að af mættu leggjast
brunavísur og Afmorskvæði, sem
allmargir dáðu og iðkuðu um daga
Guðbrands. Hér ber og að geta, að
Guðbrandur fékk frænda sinn,
Arngrím Jónsson, til að svara
mörgum lastskrifum um ísland.
Sjáum við fyrstu bókina, er kom
út 1593, og var umheiminum
ábending um islenzk handrit.
Ennfremur liggur frammi Jóns-
bók er lögtekin var 1281, en prent-
uð 1578 og tvisvar endurprentuð
skömmu síðar. Hefur hún þannig
mætt þðrf og fallið í góðan jarð-
veg. 1 öllu samanlögðu lífsverki
Guðbrands kemur það skýrlega
fram, að það er öðru fremur þjóð-
in, sem fjárfestir í menntun, en
ekki einstaklingurinn, þótt á síð-
ari árum hafi komið fram rík til-
hneiging til að meta námsbrautir
til fjár, en það er tímaskekkja í
ómótuðu velferðarþjóðfélagi.
I stórfróðlegri grein Sigur-
björns Einarssonar, fyrrverandi
biskups, hér í blaðinu 18. nóvem-
ber kemur það merkilega fram, að
það voru ekki íslendingar er kusu
Guðbrand sem biskup. „Islending-
um kom hann ekki til hugar sem
biskupsefni þá, þeir kusu séra Sig-
urð Jónsson á Grenjaðarstöðum í
annað sinn. Guðbrandur kom ekki