Morgunblaðið - 19.01.1985, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 1985
til greina fyrir æsku sakir, hann
var aðeins 29 ára.“ Hér réði ein-
hliða ákvörðun konungs sam-
kvæmt tillögum háskólamanna i
Kaupmannahöfn, — og gekk hann
ekki í annan tíma gegn óskum ís-
lendinga af farsælla viti.“
I grein Sigurbjörns kemur einn-
ig fram, að Guðbrandur hafi ung-
ur getið sér lærdómsorð við há-
skólann í Kaupmannahöfn. Þar
las hann ekki aðeins guðfræði af
kappi, heldur lagði sig líka eftir
málfræði, stærðfræði og stjörnu-
fræði, enda reiknaði hann út
hnattstöðu íslands betur en áður
hafði verið gert og gerði uppdrátt
af fslandi furðu góðan. Þennan
uppdrátt má og sjá á sýningunni í
Bogasal.
Ymsar myndir ónafngreindra
manna af Guðbrandi eru á sýning-
unni en einna álitlegust er litla
myndin máluð með olíulitum á
beykispjald og er frá árinu 1621 og
sýnir biskup 80 ára að aldri. Var
málverkið í kirkjunni að Ufsum á
Ufsaströnd og kom til safnsins
1887. Ramminn, sem er nýlegur,
hæfir engan veginn myndinni ...
Ég hef hér getið þess er ég man
greinilegast frá sýningunni og
þótti forvitnilegt og vil hvetja sem
flesta að koma á vettvang o skoða
hana vel og vandlega.
Það er ekki vansalaust er slikir
dýrgripir liggja frammi og boðið
er til andlegrar veislu, að ekki
skuli fólk fjölmenna á staðinn né
biðraðir myndast.
Þakka ber Þjóðminjasafninu
fyrir fratakið, sem er lofsvert
framhald á mörgum ágætum sýn-
ingum er settar hafa verið upp af
starfsmönnum safnsins á þessum
stað.
Það er djarflegt tiltæki að flytja
Betlaraóperuna í útvarpi. En Hrafn
Gunnlaugsson er hvergi hræddur
og ekki heldur Atli Heimir Sveins-
son.
Það verður þó að játa að heldur
sviplítill var flutningurinn, einkum
leikurinn. Það var helst að leik-
rænna tilþrifa gætti hjá Haraldi G.
Haralds í hlutverki MacHeath.
Ýmsir léku þó þokkalega: Þórhallur
Sigurðsson, Sigrún Edda Björns-
dóttir og Edda Þórarinsdóttir svo
að dæmi séu nefnd. Róbert Arn-
finnsson naut sín ekki í hlutverki
Peachum, en Guðmundur Jónsson,
Þuríður Pálsdóttir og Sigrún
Hjálmtýsdóttir skiluðu bærilega
sínum hlutverkum. Minni hlutverk
voru betur túlkuð en sum hinna
stærri, bófaflokkur MacHeaths var
til dæmis litrikur, atriði á kránni
gott með þeim Emil Gunnari Guð-
Hrafn Gunnlaugsson
mundssyni, Helga Björnssyni og
Karli Ágústi Úlfssyni.
Fjör ríkti í tónlistarstjórn Atla
Heimis Sveinssonar, en hann valdi
og samdi tónlistina. Leitað var viða
fanga, sumt klassisk, annað ættað
frá bitlunum og Rolling Stones.
Söngvarnir léðu verkinu byr undir
vængi, söngvararnir í hlutverkun-
um sungu í senn háskólaðan og al-
þýðlegan hátt með góðum árangri
og leikararnir létu ekki sitt eftir
liggja. Að öðrum ólöstuðum var
Sigrún Hjálmtýsdóttir ansi hressi-
Jóhann Hjálmarsson
Ríkisútvarpið:
BETLARAÓPERAN
eftir John Gay.
Gamansöngleikur í þremur þáttum.
Sverrir Hólmarsson þýddi.
Böóvar Guðmundsson þýddi söng-
texta.
Tónllst: Atli Heimir Sveinsson valdi
og samdi.
Leikstjóri: Hrafn Gunnlaugsson.
Undirleik annaöist Sinfóníuhljóm-
sveit íslands undir stjórn Atla Heimis
Sveinssonar.
Tæknimenn: Bjarni Rúnar Bjarnason
og Hreinn Valdimarsson.
Betlaraóperan eftir John Gay
(1685—1732) er frægust fyrir það að
Bertolt Brecht samdi Túskildings-
óperu sína upp úr henni, studdist
við hana og stældi. Engu að síður
býr Betlaraóperan sjálf yfir þó
nokkru lifi, ekki síst eru söngtext-
arnir skemmtilegir.
Betlaraóperan var á sínum tima
samin í því skyni að hæða og
skopstæla ríkjandi óperuform á
Englandi, en höfundurinn var líka
ádeilumaður sem beindi skeytum
sínum að auðsöfnunarfólki og
svindlurum, skinhelgi og ýmsum
löstum. Svikahrappurinn Peachum
sem í óperunni leggur konu sinni
lífsreglurnar gæti alveg eins verið á
meðal okkar í dag. Hann segir:
„En peningar, elskan min, eru
besta meðalið til að hreinsa flekkað
mannorð. Það er ekki til svo ljótur
blettur að þeir geti ekki fjarlægt
hann. Nú á dögum er auðugur
svindlari talinn verðugur félagi
fyrir hvaða séntilmann sem er og
heimurinn, elskan mín, hefur ekki
eins mikla fyrirlitningu á svindlinu
og þú heldur.“
Og stigamaðurinn MacHeath ger-
ir sér að sjálfsögðu grein fyrir hlut-
unum þegar hann syngur i lokin að
„landauðn væri ef ríkismenn/ ætti
að hengja sem aðra menn/ upp í
gálgatréð". Gálginn er aðeins
handa hinum fátæku og smáðu.
leg Pollí.
Leikstjórinn stytti verkið ekki
mikið, en þó á stöku stað. Betlara-
ópera hans var svona yfirferð text-
ans og til að minna á John Gay, hið
afkastamikla og hugkvæmna leik-
skáld átjándu aldar. Flutningurinn
í útvarpi hefur einkum leiksögulegt
gildi, en náði ekki að hræra hjört-
un, vekja tilætlaðan áhuga. Þessa
viðleitni skal þó ekki vanmeta.
Þýðing Sverris Hólmarssonar er
vönduð, kannski um of en hefur lika
kosti daglegs máls.
Böðvar Guðmundsson hefur getið
sér gott orð fyrir þýðingu bundins
máls, enda eru söngtextar hans vel
orðaðir og töluvert fyndnir. Þeir
eru meira að segja mergjaðir á
köflum, samanber söng þeirra
Pollíar og Lúsíar í þrettánda atriði:
„Ó, svívirða, svivirða.“
Undirheimar með þjófum, morð-
ingjum, skyndikonum og hvers kyns
hyski hafa löngum freistað leikrita-
höfunda. En i þessum hópi eru lfka
góðar sálir og sýnt er fram á að
göfugt hjarta getur slegið i fants-
brjósti. Hjá þeim Gay og Brecht er
fólki aftur á móti bent á að verstu
glæpirnir eru ekki framdir i glæpa-
hverfum stórborganna heldur eru
það valdhafar sem í krafti auðs eru
hættulegastir mannlegu félagi.
En skemmtunargildi Betlara-
óperunnar og Túskildingsóperunn-
ar hefur fyrst og fremst gert þessi
verk vinsæl hvað sem allri þjóðfé-
lagsvandlætingu liður.
Hjá Gay er gamansemin rauður
þráður, einkum þar sem lýst er
samskiptum karla og kvenna. Betl-
araóperan er verk galgopa sem i
uppreisn sinni gegn hefð lagði drög
að ýmsu því sem þykir ómissandi i
dag. Það er engin hyldýpisgjá milli
Betlaraóperunnar og söngleikja
nútimans.
Atli Heimir Sveinsson
áí I
•V * ’WWWWX '

ovic
„Einstakur44 hefur varla verið
hentug lýsing á smábíl.
Þar til nú.
Komið og skoðið Honda Civic Sedan fjölskyldubílinn on kynnist híl nýrrar tækni or nýrra
huKmynda.
Honda hefur tekist að (íera lítinn bíl stóran með því að auka farþejia- ()R far?ngursrými án þess
að stækka bílinn. Þess vegna hefur Honda Civic Sedan þæiíindi stærri bila.
Honda Civic Sedan er með nýrri 85 hestafla vél, sem þó er sparneytnari en margar minni vélar.
Hin nýja „Sportec“ fjöörun ásamt nákvæmu tannstangarstýri gerir Honda Civic Sedan frábæran
í akstri.
Honda Civic Sedan sameinar þæjfindi, afl oir örvirtri. ......
Honda Civic Sedan er „einstakur" JSÍÆKM
og þinn besti valkostur. Jm ÆkM
Tæknilegar upplýsingar: ..
Viöbragð: 10,3 Mk/100 km.
LxBxH: 4,145x1.63x1,385 m. (k C1VIC ;
Hæð undir 1. punkt 16,5 sm. B I—-
Farangursrými: 420 litrar. V
Verö frá 431-000»“ á götuna. r
Gengi: Yen: 0,16228 Odíö i d
-door Sedan
Opiö í dag
kl. 10—4.
á íslandi, Vatnagöröum 24, símar 38772 — 39460.
Leiklist
GALGOPI í
UPPREISN