Morgunblaðið - 23.01.1985, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. JANÚAR 1985

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, slmi 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 330 kr. á mánuöi innanlands. j lausasölu 25 kr. eintakiö.
Fiskeldi
Hagvöxtur eða batnandi
lífskjör vóru að megin-
hluta sótt til sjávarútvegs, þ.e.
tæknivæðingar veiða og
vinnslu, sem juku þjóðartekj-
ur ár frá ári til skamms tíma.
Æskilegur hagvöxtur í næstu
framtíð verður aðeins að
takmörkuðu leyti reistur á
hefðbundnum atvinnugrein-
um, vegna aflatakmarkana í
sjávarútvegi og framleiðslu-
takmarkana búvöru. Þessi
staðreynd bitnar þyngst á
þeim landshlutum sem byggja
atvinnu einkum á frumfram-
leiðslu.
Það er löngu ljóst að við
verðum að skjóta nýjum stoð-
um undir afkomu okkar, ef
fryggja á atvinnuöryggi ört
vaxandi þjóðar og sambærileg
lífskjör hér og hjá nágrönnum.
í þeim efnum hefur verið horft
til margra átta, m.a. orku-
iðnaðar, til að breyta óbeyzl-
uðum vatnsföllum í vinnu og
útflutningsverðmæti, fiskeld-
is, lífefnaiðnaðar o.fl. þátta.
Fiskeldi er atvinnugrein,
sem gefið hefur mörgum þjóð-
um, þar á meðal okkur, drjúg-
ar viðbótartekjur. Einsýnt er
að þróa má þessa atvinnugrein
til vaxandi eftirtekju, ef rétt
er á málum haldið. Henni
tengjast hinsvegar áhættu-
þættir, eins og öðrum atvinnu-
rekstri, og kapp er bezt með
forsjá hér sem annarsstaðar.
Það er mikið áfall fyrir ís-
lenzkt fiskeldi að nýrnaveiki
skuli komin upp í Kollafjarð-
arstöðinni, sem ríkið rekur, en
þar eru nú um 170 þúsund
gönguseiði, 500 þúsund ný-
klakin seiði og um tvær millj-
ónir hrogna. Seiði frá stöðinni
hafa farið til tveggja eldis-
stöðva og í margar veiðiár.
Fiskur frá stöðinni er í hafinu
og skilar sér í einhverjum
mæli til baka.
Líkur benda til að bakterí-
an, sem veikinni veldur, hafi
borizt með göngufiski. Sú saga
getur hæglega endurtekið sig.
„Við getum ekki treyst því að
losna við veikina úr landinu
með skyndiaðgerðum," segir
Guðmundur Pétursson, for-
stöðumaður Tilraunastöðvar
Háskólans í meinafræði, „hún
er í náttúrunni, þannig að við
verðum að læra að lifa með
henni, þó þannig, að hún kom-
izt ekki inn í stöðvarnar, þar
sem hún gerir mest tjón. Því
verður að leggja alla áherzlu á
að stórauka sjúkdómaeftirlit-
ið.“
Undir þessi orð skal tekið.
Sjúkdómaeftirlitið þarf að
auka, svo og fyrirbyggjandi
rannsóknir í fiskeldisstöðvum.
Jafnhliða verður að fá betri
upplýsingar um útbreiðslu
veikinnar. Viðbrögð verður að
byggja á haldgóðum upplýs-
ingum og þekkingu á aðstæð-
um öllum.
Við íslendingar vöðum ým-
ist í ökla eða eyra á einstökum
framkvæmdaleiðum. Ýmist
ríkir almenn deyfð gagnvart
atvinnugrein eða fjöldaáhugi
vaknar. Þá vilja allir taka til
hendi. Fjöldi einstaklinga og
fyrirtækja horfir nú til haf-
beitar og fiskeldis, sem út af
fyrir sig er eðlilegt, en stund-
um er hyggilegt að flýta sér
hægt í nýjungar — hafa fast
land undir framkvæmda-fót-
um. Það verður að vísu jafnan
að taka einhverja áhættu, en
mergurinn málsins er engu að
síður sá, að fjárfesting verður
að skila arði, ef fyrirtækið,
hvert sem það er, á að lifa og
dafna og stuðla að batnandi
lífskjörum í stað þess að verða
baggi á þjóðarbúskapnum.
Fiskeldi á sér framtíð, ef
rétt er á málum haldið, um
það er ekki ágreiningur. En
flas er ekki til fagnaðar.
Lífefnaiðnaður
Nýlega vóru seld 200
grömm af fiskensími
(kalt ensím) til Bandaríkjanna
fyrir 20 þúsund krónur. Það
gerir 100 þúsund krónur fyrir
hvert kíló af efnahvatanum.
Þetta er fyrsti skammturinn
af lífrænum efnahvötum, sem
framleiddur er hérlendis. Það
var Tilraunastofa Raunvís-
indastofnunar Háskólans, sem
vann ensímið úr fiskúrgangi.
Hún vinnur einnig að fram-
leiðslu hveraensíma. Þetta er
merkilegur áfangi, sem verður
er athygli.
Fjórar rannsóknarstofur:
Rannsóknarstofnun fiskiðnað-
arins, Raunvísindastofnun,
Líffræðistofnun Háskólans og
Iðntæknistofnun hafa tekið
höndum saman um rannsókn-
arsamvinnu á líftæknisviði.
Þessar stofnanir eiga fulltrúa
í starfshópi, sem Rannsókn-
arráð ríkisins skipaði til könn-
unar á þróun í líftækni í fyrra-
vetur. Könnuninni er hvergi
nærri lokið en nefndarmenn
munu sammála um að einbeita
kröftum sínum að örfáum
skynsamlegustu kostunum.
Mörg Ijón eru á vegi há-
tækniiðnaðar, bæði hérlendis
og erlendis, og markaðsstaða
líftækniafurða á eftir að skýr-
ast. Það er nauðsynlegt að
fylgjast vel með á þessu sviði
og kanna til hlítar íslenzka
möguleika. En hér sem annars
staðar verður arðsemin að
vísa veginn, ef vel á að takast.
Skipulagstillaga des. ’84, yfirbragð séð frá Sætúni.
Hið nýja skipulag SI
ARKITEKTAR lögðu fram frumdrög að nýju skipulagi Skuggahverfis í vik-
unni. Þar er horfið frá fyrri hugmyndum um stórar byggingar, sem mynduðu
samfellda línu við Skúlagötu. I þess stað er lögð áhersla á smáar einingar í
samræmi við núverandi byggð fyrir ofan Lindargötu. Jafnframt er lögð
áhersla á að útsýni haldist sem best. Hið nýja skipulag afmarkast af Sætúni
í norðri, Hverfisgötu í suðri, Ingólfsstræti í vestri og Snorrabraut í austri.
Höfundar að skipulaginu eru Guðmundur Kr. Guðmundsson, Ólafur Sigurðs-
son og Björn Hallsson.
Samkvæmt hinum nýju drögum
er gert ráð fyrir um 500 íbúðum í
Skuggahverfi. Stór og áberandi
hús eins og Völundarhúsið, Slát-
urfélag Suðurlands og skemmur
Eimskipafélags íslands verða lát-
in víkja. Hins vegar er gert ráð
fyrir að byggðin fyrir ofan Lind-
argötuna að Hverfisgötu haldi sér
að mestu í núverandi formi og að
Landssmiðjan standi áfram.
Skúlagatan verður færð og verð-
ur safngata. Þar er fyrirhuguð
þjónustubyggð — verslanir og
fyrirtæki. Norðan Skúlagötu verð-
ur gerð uppfylling og lögð hrað-
braut — Sætún. Þegar í sumar er
ráðgert að hefjast handa um upp-
fyllingu.
„Við höfum unnið að skipulagi
svæðisins frá í byrjun júlí síðast-
liðnum. Einkennandi fyrir hin
nýju frumdrög er smágerð byggð,
þar sem áhersla er lögð á fjöl-
breytni í anda byggðarinnar ofar í
holtinu," sagði Björn Hallsson í
samtali við Mbl.
„Við leggjum áherslu á að hin
nýja byggð falli vel að núverandi
byggð ofar í holtinu, en ekki sé um
andstæður að ræða,“ sagði Björn
Hallsson.
„Stefnt er að því á næstu vikum
að drög að skipulaginu í heild liggi
fyrir og úttekt á þeim svæðum,
sem ekki eru í þessum fyrstu drög-
um. Margs ber að gæta. Til að
mynda á stjórnarráðið stórar lóðir
á svæðinu og hefur húsameistari
skipað fulltrúa til þess að gæta
hagsmuna ríkisvaldsins," sagði
Þorvaldur S. Þorvaldsson for-
stöðumaður Borgarskipulags í
samtali við Mbl.
í greinargerð með hinum nýju
tillögum segir meðal annars um
þau markmið, sem arkitektarnir
settu sér. „Sú skoðun hefur verið
ráðandi við gerð skipulagstillög-
unnar, að um sé að ræða skipulag
miðborgarhverfis. Helsti kostur
svæðisins (auk útsýnismöguleika)
er nálægð þess við aðal menning-
ar-, þjónustu- og atvinnusvæði
höfuðborgarsvæðisins. Hafa verð-
ur í huga mikilvægi mjög þéttrar
byggðar við miðborgir, eigi þar að
þrífast fjölbreytileg starfsemi og
mannlíf. Gerð þessa hverfis er því
ekki sambærileg við íbúðahverfi
annars staðar í borginni.
Höfuðmarkmið við gerð tillög-
unnar er að samkvæmt því megi
reisa byggð, sem virki vel fyrir
íbúa innan hennar og í hverfinu
almennt, en sem jafnframt sé í
samræmi við staðsetningu innan
borgarinnar."
í skilgreiningu aðalskipulags
Reykjavíkur frá 1962 af Skugga-
hverfi segir meðal annars: „Húsa-
röðin meðfram Skúlagötu verður
Vilhjálmur Þ. Viihjálmsson, formaðui
arkitekt, og Þorvaldur S. Þorvaldsson,
líkan að hinni nýju byggð.
mjög mikilsverð frá byggingarlist-
rænu sjónarmiði. Gagnvart þeim
sem koma á sjó til borgarinnar er
þessi húsaröð áberandi hluti af
sjávarbakkanum. Og þeir verða
margir, sem á komandi árum aka
Kleppsveg og Skúlagötu í áttina
að miðbænum. Allt frá Laugarnesi
blasir við húsaröðin við Skúla-
götu, sem forgrunnur borgarinn-
ar. Það er áriðandi að hún verði
endurnýjuð smátt og smátt með
stórum húseiningum með rólegu
yfirbragði. Húshæðin má ekki
vera mikil svo að sjá megi glöggt,
Bfldudalur:
Árangurslaus fundi
— Skiptar skoðanir um fundinn með sjávarútvegsráðherra
FULLTRÚAR Rækjuvers hf. og Fé-
lags smábátaeigenda á Bíldudal
komu saman til fundar í gær til að
reyna að finna lausn á deilumáli sín á
milli um greiðslur fyrir hörpudisk og
lögðu fulltrúar Rækjuvers hf. fram
tillögur um lausn málsins. Niðurstaða
fékkst ekki á fundinum, en í gær-
kvöldi héldu smábátaeigendur fund
um tillögurnar. Gunnar Karl Garð-
arsson, formaður Félags smábátaeig-
enda, sagði í samtali við blm. Morg-
unblaðsins skömmu fyrir fundinn, að
hann teldi ekki, að sjómenn gætu
gengið að þessum tillögum, meðal
annars vegna þess að þar væri ekki
gert ráð fyrir að fara eftir ríkismati.
í Þjóðviljanum í gær er frá því
greint á forsíðu, að Halldór As-
grímsson, sjávarútvegsráðherra,
hafi vísað fulltrúum smábátaeig-
enda á Bíldudal á dyr á miðjum
fundi, er hann átti með Bíldu-
dalssjómönnum sl. föstudag. Frétt-
in er höfð eftir Snæbirni Árnasyni,
skipstjóra á Bíldudal, og sagði
Snæbjörn í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins að hann stæði við
hvert orð sem fram kemur í frétt-
inni, nema að fyrirsögnin væri
þeirra Þjóðviljamanna. „Hitt er
rétt eftir mér haft og ég er tilbúinn
til að standa við það hvenær sem
er. Við vorum búnir að sitja þarna
í tæpan klukkutíma er Halldór Ás-
grímsson gaf okkur það góðfúslega
í skyn, að við værum búnir að sitja
þarna nægilega lengi. Hann væri
önnum kafinn og þyrfti að tala v ið
fleiri og þá fórum við. Ég stend því
fyllilega við að ráðherra vildi ekki
eða hafði ekki tíma til að hlusta á
okkar sjónarmið. Við komum
þarna yfir þvert landið til að tala
við ráðherrann og ég tel að það hafi
verið lágmarksskylda hans að
hlusta á okkur. Við þetta get ég
staðið hvar sem er og hvenær sem
er“, sagði Snæbjörn. Gunnar Karl
Garðarsson, formaður Félags smá-
bátaeigenda á Bíldudal, kvaðst hins
vegar ekki kannast við þessa lýs-
ingu á fundinum. „Við ræddum
þessi mál og ráðherra kvaðst ætla
að athuga hvað væri í þeirra valdi
að gera fyrir okkur," sagði Gunnar
Karl.
Halldór Ásgrímsson, sjávarút-
vegsráðherra, sagði í samtali við
Morgunblaðið að hann ætti erfitt
með að skilja svona fréttaflutning.
„Sannleikurinn er sá, að þeir báðu
um fund með mér og ég sagði þeim
að koma hér klukkan eitt. Hér voru
ásamt mér tveir starfsmenn í ráðu-