Morgunblaðið - 20.02.1985, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. FEBRÚAR 1985
17
Martian Berkofsky við píanóið.
Franz
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Píanósnillingurinn Franz
Liszt var í einu orði sagt furðu-
legur og svo mjög hefur hann
staðið mönnum framar í leik-
tækni að enn í dag er hann fárra
meðfæri. Á efri árum Liszts voru
verk hans mjög sjaldan leikin,
nema nokkur af þeim minnihátt-
ar og eða vinsælustu og vantaði
mikið á að sum veigamestu verk
hans fengjust gefin út. Enn í dag
skipta óútgefin verk hans tugum
en nokkur þeirra hafa þó verið
hljóðrituð og þá leikin eftir
ljósrituðum eftirgerðum hand-
rita tónskáldsins. Það má segja
að það standi nokkurn veginn á
jöfnu hve erfitt er að leika heila
tónleika, aðeins með verkum eft-
ir Liszt, og að reisa tónlistarhöll,
en tónleikar Martins Berkofsky í
Þjóðleikhúsinu sl. mánudag voru
helgaðir þessu verkefni. Martin
Berkofsky er feikna mikill
„tekniker" og auk þess hefur
leikur hans ótrúlega spennuvídd,
allt frá veikasta og hægferðug-
asta til þrumandi ofsa er á
stundum nær því marki að vart
verði haminn. Það eina, sem
vantar á að leikur hans verði
meiriháttar lífsreynsla þeim er
hlýðir máli hans, er mun
kraftminni hægri hendi er á
slær skugga, af ævintýralegri
vinstrihandar tækni. Efnisskrá-
in var samansett af sjö píanó-
verkum eftir Liszt. Tvær Ung-
verskar rapsódíur, nr. níu, sem
undirritaður man ekki til að
hafa heyrt leikna fyrr og nr. tólf,
eina æfingu, nr. 11 úr „Yfirskil-
vitlegu" æfingunum og Un Sosp-
Liszt
iro, þeirri þriðju úr konsert-
æfingunum, sem gefnar voru út
1849.
Eftir hlé lék Berkofsky
„Gleymda valsinn", Waldes-
rauschen-æfinguna og lauk tón-
leikunum með „Dante“-sónöt-
unni. í Des-dúr æfingunni, Un
Sospiro, átti Berkofsky í erfið-
leikum með laglínuna. Það var
eins og nóturnar á píanóinu
vildu ekki svara mjúkum áslætti
píanóleikarans. Tvö fyrstu
verkin eftir hlé eru meðal vin-
sælustu verka Liszts, en síðasta
verkið, „Dante“-sónatan, er
glæsilegt verk og feikna erfitt í
flutningi. í þessu verki birtist
andi rómantíkurinnar, þar sem
listamaðurinn tekur sér stöðu
frammi fyrir þeirri mynd er
maðurinn hafði skapað úr and-
stæðum lífs og dauða, trú og tor-
tímingu og til að standast þau
feikn er við blöstu þurftu menn á
öllu sínu að halda. Átökin hefj-
ast á „trítónus“-tónbili, sem
einnig er nefnt „Diabolus in
Musica" (djöfull í tónlist). Síðar
í verkinu breytist þessi stækk-
aða ferund í hreina ferund og
síðar í fimmund. Þessi tónbila-
skipti voru ekki tilviljun heldur
full merkingar hjá þeim er töldu
sig skilja í tónlistinni æðri skila-
boð. Vera má að vítismynd
Dantes sé orðin framandi nú-
timafólki og menn skilji ekki
þau tákn, sem þar er fjallað um,
og til þess að koma þeim skila-
boðum til manna nú til dags,
þurfti að tilreiða þau í „speisuð-
um“ hljóðramma. Hvað sem
þessu líður voru tónleikar Ber-
kofskys stórbrotnir, þó rétt að-
eins vantaði punktinn yfir i-ið til
að gera þá jafn hrikalega og
hæfir Franz Liszt.
Fólk villtist á leið
til Galtarvita
Bolungftrvík, 18. Tebrúar.
Um kl. 22.00 síðastliðinn laugardag var björgunarsveit Slysavarnafélagsins
hér í Bolungarvík knlluð út til aðstoðar fólki, sem lagt hafði upp frá Syðridal
á tveimur snjósleðum um kl. 19.00 og ætlaði sér yfir á Galtarvita, en þangað
er um 20—30 mínútna akstur á snjósleða. Þegar upp á fjallið var komið var
skyggni slæmt og tókst ekki betur til en svo, að ferðalangar villtust á fjallinu
og eftir að hafa reynt að finna rétta leið i um tvo tíma, ákváðu þelr að stoppa
og kalla eftir aðstoð. Þeir höfðu haft með sér mjög góða talstöð, sem nú kom
að góðu gagni. I hópnum voru tveir
barn.
Að sögn Jóns Guðbjartssonar,
formanns björgunarsveitarinnar
hér í Bolungarvik, voru ferðalang-
arnir óvenju vel útbúnir þar sem
þeir höfðu bæði áttavita og mjög
góða talstöð, sem Jón sagði að
virtist oft skorta i ferðir sem þess-
ar. Þetta auðveldaði mjög alla að-
stoð við þau, þar sem tvennt hjálp-
aðist að. Þau gera það eina rétta
að stoppa og búa um sig þar sem
þau voru komin og geta allan tím-
ann verið i talstöðvarsambandi
við Ísafjarðarradíó og togara sem
var þarna skammt út af og gátu
karlmenn, kona og fimm ára gamalt
því björgunarsveitarmenn alltaf
verið í sambandi við þau.
Strax og hjálparbeiðni barst
fóru björgunarsveitarmenn upp á
fjallið Gölt, þar sem þeir fundu
fólkið fljótlega fremst á fjallinu,
allnokkuð úr leið. Það var siðan
rétt fyrir klukkan eitt eftir mið-
nætti sem hjálparsveitarmenn
komu með ferðalangana hingað til
Bolungarvíkur og var fólkið vel á
sig komið að öðru leyti en þvi að
barninu var orðið nokkuð kalt, en
jafnaði sig óðar við góða aðhlynn-
ingu björgungarsveitarmanna.
Gunnar
Dr. Sigurbjöm Einarsson biskup:
Fögur þakkarfórn
Vegleg kirkjuhátíð var í Kefla-
vík á sunnudaginn var, þegar söfn-
uðurinn minntist 70 ára afmælis
kirkju sinnar. í hófi að lokinni fjöl-
sóttri messu kynnti sóknarprestur-
inn, séra Ólafur Oddur Jónsson,
efni bréfs þess, er hér fer á eftir og
hann síðan afhenti mér undirrituð-
um ásamt þeirri gjöf í orgelsjóð
Hallgrímskirkju, sem þar er skýrt
frá.
Bréfið, dags. 17. febrúar,
hljóðar þannig:
„Dæmisagan um verkamenn í
víngarði, sem er að finna í 20.
kafla Mattheusarguðspjalls,
hefur leitað á huga minn
undanfarna daga í tilefni af
70 ára vígsluafmæli Kefla-
víkurkirkju. Ég hef haft á til-
finningunni að við, sem nú
störfum við Keflavíkur-
kirkju, höfum hlotið sömu
umbun og þeir, sem hafa bor-
ið hita og þunga dagsins. í
dag leitar hugurinn í hljóðri
þökk til þeirra fjölmörgu,
sem lögðu hönd á plóginn.
Minnug þess að Keflavíkur-
kirkja hefur þegið mikið í
arf, bæði veglegar gjafir og
starf ötulla verkamanna í
víngarði Drottins, höfum við
hugleitt, á hvern hátt við
gætum látið þakklæti safnað-
arins í ljós til þeirra allra.
Það varð einhugur um það
í sóknarnefnd, að það yrði
best gert með því að færa
orgelsjóði Hallgrímskirkju í
Reykjavík gjöf.
Suðurnesjamenn minnast
þess, að sr. Hallgrímur þjón-
aði Hvalnesþingum í 6 ár, og
öll vitum við, hve mikið hann
gaf kirkju Krists á Islandi.
Dr. Sigurbjörn Einarsson biskup.
Gjöfin er táknrænn þakklæt-
isvottur fyrir þá velgjörn-
inga, sem ekki er í mannlegu
valdi að veita umbun fyrir.
Um leið og hugurinn leitar
þannig í hljóðri þökk til
genginna kynslóða viljum við
leggja lóð á vogarskálar fyrir
hinar komandi, fuliviss þess
að fyrirheit Guðs verða að
veruleika með hans hjálp.
Dr. Sigurbjörn Einarsson,
biskup, er einn þeirra manna,
sem fylgt hafa þessu máli
eftir. Ég bið hann að veita
viðtöku 70.000 kr., sem er gjöf
Keflavíkurkirkju í orgelsjóð
Hallgrímskirkju.
Fyrir hönd Keflavík-
ursafnaðar,
Ólafur Oddur Jónsson,
sóknarprestur.
Mér varð tregt um mál, þegar
ég tók við þessari gjöf. Að vísu
hef ég um árabil reynt Keflvík-
inga að góðu, bæði þá mætu
presta, sem þeim hafa þjónað og
aðra ötula og gegna forustu-
menn í safnaðarmálum. Hin sjö-
tuga kirkja þeirra hefur alla tíð
notið mikillar alúðar og fórn-
fúsra handa. En ekki gat mér til
hugar komið, að söfnuðurinn
beindi þakkarhug sínum í þessa
átt á þessari stóru minningar-
hátíð sinni. Svo víðsýnt veglyndi
er fágætt. Söfnunin til kaupa á
hæfilegu orgeli handa Hall-
grímskirkju gengur undir kjör-
orðinu „seðill í orgelsjóð". Var
miðað við það, að hver einstakur
velunnari málsins legði fram
þúsund króna seðil. Fjölmargar
gjafir hafa numið stórum hærri
upphæð. Keflavíkursöfnuður
gefur seðil fyrir hvert ár, sem
liðið er síðan kirkjan hans var
vígt. Á þann fagra hátt minnist
hann þakkarskuldar sinnar við
þá, sem hafa sáð blessun á förn-
um vegi þjóðarinnar, og helgrar
skyldu við ókomnar kynslóðir.
Honum er ljóst, að sú söfnun,
sem hann styrkir, er aimennt,
kirkjulegt nauðsynjamál, sem
þjóöin öll og allir hennar eiga að
njóta góðs af.
Þetta hlýja og sterka handtak
er ómetanleg hvatning og styrk-
ur þeirri hugsjón, sem í hlut á.
Guð mun Iauna og blessa Kefla-
víkursöfnuð.
„Já, Yolande Keizer
snyrtisérfræðingur frá Stendhal
í París
verður með kynningu
í verslun okkar
við Laugaveg
á morgun, fimmtudag,
milli kl. 1 og 6."
VeriÖ velkomin.
PARIS
Laugavegi 61-63