Alþýðublaðið - 11.12.1931, Blaðsíða 2

*.
2 | r.' ALPÝÐUBLAÐIÐ
Nokkur orð
til
Gnðmnndar Hannessonar.
Flestir menn eru misvitrir, og
mér finst grein Guðmundar Hann-
essonar í Lesbók Morgunblaðs-
ins um daginn benda á að hann
sé pað.
Ég þekki reyndar ekki Guð-
mund Hannesson. En af þvi ég
trúi á stóru orðin, og Guðmund-
ur er prófessor, þá geng ég út
frá því að hann sé þó að minsta
kosti stundum vitur, þó áminst
grein hans, „Stóridómur", sýni,
að hann sé það ekki alt af:.
Stóridómur átti rót sína að
rekja til heimskulegra truar-
bragðalegra skoðana, og átti ekki
að vinna á móti neinu, sem Guð-
mundur Hannesson, né ég, sem
þetta skrifa, né þú, sem þetta
lest, álítum hættulegt þjóðinni.
En bannlögunum var ætlað að
vinna bug á drykkjuböli'nu, sem
bæði ég, þú lesari, og Guðmund-
ur játar, að hafi gert margan
góðan dreng að óreiÖumanni,
stytt líf margs manns, sem okk-
ar fámennu íslenzku þjóð var
eftirsjá í, ef hann hefði vierið
reglumaður, og grætt marga
góða móður.
Grætt, segi ég, en ég sé nú að
ég hefi tekið alt of vægt til orða.
Ég hefði miklu heldur átt að
segja pínt til dauða marga góða
móðurina, systurina, eða eigin-
konuna, sem sá soninn sinn, bróð-
urinn eða föður barnanna sinna
breytast smám saman af áhrif-
um drykkjubölsins frá því að
vera vænn maður og verða að
viljalausu ómenni.
Hvaða álit sem Guðmundur
kann að hafa á banninu, verður
hann að játa, að drykkjubölíð
sé staðreynd, en það, sem Stóri-
dómur hafi átt að vinna á móti,
hafi hjá því verið hindurvitni.
Par sem Guðmundur fer að
romsa upp aftökur í sambandi
við Stóradóm, þá er annað hvort
um geysilegt lýðskrum að ræða
hjá honum, þ,ar sem hann í staö
þess að glöggva málið fyriir al-
menningi reynir að gera almenn-
ing heimskari, eða þá að Guð-
mundur er eins og ég sagði mað-.
ur mjög, já, mjög misvitur.
Að kenna banninu um drykkju-
skapinn á ísiandi er nákvæmiega
sams konar röksemdafærsla eins
og að kenna læknavísindunum
um dauða þeirra, er draga síð-
ustu andartök sín á skurðarborði,
Það er kunnugt, að það kemur
fyrir, að einstaka menn, sem
lengur hefðu getað lifað, koma
dauðir af skurðarborðinu. En
mér er sem ég sjái frarnan í
Guðmund og heyri þessi hár rísa,
sem sýnd eru vinstra megin á
höfði hans á myndinni af honum
í Lesbókinni, ef einhver færi að
tala svo óviturlega, að hann færi
af fyrgreindum ástæðum að reyna
að rífa niður læknastéttina. Og
ég mundi satt að segja ekki verða
neitt hissa á þessu skritna and-
liti, sem ég veit að Guðmundur
mundi setja upp.
Þegar ég athuga hagfræðistölur
Guðmundar, trúi ég varla að hann
geti farið með þær sem hann fer,
og þó haldið að hann sé að fara
með rétt mál. Mér dettur því aft-
ur í hug að hér sé um lýðskrun?1
að ræða; það er að viljandi sé
hann að villa almenning. Eða gat-
ur það verið, að vísindalega
mentaður maður geti verið svona
misvitur ?
Guðmundur tilfærir hvað flutt
hafi verið ti)l landsins að meðal-
tali á árunum 1906—10 áf öli,
vinanda og vini, og svo aftur
hvað flutt hafi verið inn 1929.
Ölið hefir þá eftir þvi sem Guð-
mundur tilfærir (með framleiðslu
á óáfengu íslenzku öli) aukist uin
helming, vínandi minkað úr tæpl.
108 þús. lítrum niður í 30 þús.
lítra, svo þetta tvent getur ekki
sýnt annað en miikið minkaða á-
fengisniautn.
En svo er vínið. Það var á ár-
unum 1906—10 að meðaltali 48
þús. lítrar, sem innfluttir voru,
en það voru nál. 188 þús. lítrar,
sem fluttar voru inn 1929. Það
er síður en svo, segir Guðmundur,
að bannlögin hafi losað okkur við
áfengisnautnina. En við þessar
tölur er ýmislegt að athuga, til
dæmis það, að tölurnar sýna ekki
hvað flutt hefði verið inn af vini,
ef engin takmörkun hefði verið
eða bannlög. Á árunum 1906
—1910 voru fluttar inn útlendar
vörur fyrir 111/2 milj. kr. að með-
altali árlega. En árið 1928 (ég
hefi ekki við hendina árið 1929,
sem Guðmundur tilfærir, en það
breytir engu verulegu) voru flutt-
ar inn útlendar vörur fyrir 64
millj. króna. Þetta þýðir það, að
á þessum árum hafa íslendingar
breytt geysilega um lífsvenjur,
þannig að þeir‘eru farnir að nota
næstum sex sinnum meira en áð-
ur af útlendum varningi, svo töl-
urnar sýna einmitt, að flutt er
inn tiltölulega miklu minna af
vínum en áður, það er 1928 ekki
nema helmingi meira (96 þús. lítr-
ar) en á árunum 1906—10. Það
er með öðrum orðum: Erlendur
varningur margfaldast á þessu
tímabili yfirleitt með tölunni 6,
en vínið ekki nema með tölunni
2. Ég vil taka fram, að skýrslur
frá árinu 1929 kunna að breyta
þessu eitthvað, en mikið getur
það varla verið.
Ég er ekki svo kunnugur
skýrslunum, að ég þori að full-
yrða, að vínið, sem talið er að
innflutt sé 1906—10 sé aðallega
brennivín, sem eins og við Guð-
mundur vitum (og þú lesari) er
mjög áfengt. En ef svo skyldi
vera, breytir það í enn fjarstæð-
ari átt því, sem Guðmundur vildi
láta tölurnar sanna, því vínið,
sem talið er 1928, er ait Sþánar-
gutl, og mest í „extra“-útþynn-
ihgu eins og Brandi líkar það
bezt „fyrir fólkið".
Ég get hugsað mér að Guð-
mundur muni segja, að það komj
ekki öll kurl hér til grafar, því
mikið muni vera flutt inn i laind-
ið í laumi. En því er að svara,
að þar sem hár tollur var kom-
inn á vín árin 1906—10, en toll-
eftirlit var þá bókstafléga ekki
neitt, held ég að óhætt sé að
gera ráð fyrir að hlutfallslega
hafi veriö laumað inn eins mikiu
þá og nú, og mér er nær að
halda meiru.
Þar sem Guðmundur tilfærir
hjónasldlnaðina og hvað þeim
hafi fjölgað, það er úr 12 árlega
að meðaltalii árin 1911—15 upp í
37 árið 1928, þá er hér um fyrir-
brigði að ræða, sem er þekt úr
öllum mentalöndum. Fólk er far-
ið að sjá, að það er betra að
skilja en að lifa saman í ósam-
lyndi, ef hugirnir eru ekki lengur
samhneigðir, og ef mér þætti það
taka því, gæti ég tilfært lönd,
þar sem ekkert bann er, þar semi
hjónasikllnaðiir hafa aukist enn ör-
ar en hjá okkur .En svona rök-
semdafærsla eins og þessi hjá
Guðmundi er lítt fyrirgefanleg
hjá vísindalega mentuðum manni.
Því líklegast dettur Guðmundi þó
lek/ci í hug að segja, að ef vinið
væri gefið hér alveg laust. mundi
hjónaskilnuðum fækka?
Guðmundur segir að meðan
fólkið vilji fá áfengi, geti það
ætíð veiitt sér það. Þetta er rétt.
En það er líka rétt, að meðani
einhver vill stela, þá muni líka
verða hægt að stela, og meðan
einhver vilji drepa mann, þá
verði líka hægt að drepa menn,
því allir vita, að það er ógerninig-
ur að hafa svo mikla gæzlu, að
hægt sé að koma í veg fyriT
þessa glæpi. En samt hefir eng-
um dottið í hug af þessum or-
sökum að nema úr gildi þau lög,
er banna að stela eða banna
mann að deyða, sem er þó al-
(veg í samræmi við það, að vilja
afnema bannlögiin af því þau séu
brotin.
En hvað brugguninni viðvifcur,
sem Guðmundur segir að sé orð-
in almenn, þá er hún ekki meiri
en það, að auðvelt væri að upp-i
ræta hana í einu vetfangi ef
hreppstjórar og sýslumenn gerðu
skyldu sína. En ég skal játa, að
þeir verða að vera með ofurlítið
meira lífsmarki en Sherlock
Magnús Holmes Torfason þann
eftirminnilega dag, þegar Hösk-
uldur var settur inn (3 flöskur).
en Björn sat veizlu á Borg (564
flöskur).
Einn úr Verdandi.
T ogararnir. „Geir“, „Ver“,
„Hannes ráðherra" og „Njörður“
|komu| í nótt frá Englandi. „Hilm-
ir“ ikom af veiðum í morgun mjeð
1200 körfur ísfiiskjar.
Úr herbúðnm verkalýðsins:
Frá Kefiavík
Alt af fjölgar í Verklýðsfélagi
Keflavíkur. Nú eru félagar þar
milli'60 og 70.
Félagið er nú um það biil aö
hefja samninga við útgerðarmenn 1
um kaupgjald og hvíldartíma sjó-
manna á vélbátum á næstu ver-
tíð.
Þrátt fyrir lögin um greiðslu
verkkaups, sem ákveða, að verka-
fólk skuli fá vikulega útborguð
vinnulaun sín, hefir orðið afar-
mikill misbrestur á því af hendi
útgerðarmanna, svo að margir
hafa ekkert fengið greitt fyrir
vinnu síðan í maí í vor.
Félagið er nú að leitá fyrir sér
um ráð til að rétta hlut félags-
manna í þessum efnum, og er
óskandi að félaginu takist að ná
þeim rétti til handa verkamönn-
unum, sem þeirn bcr að lögura.
Frá Akranesi.
Verklýðsfélag Akraness hélt
aðalfund sinn 27. nóv. s. 1. For-
maður félagsins, Sveinbjöm
Oddsson, gaf skýrslu um störf
félagsins frá því á siðasta aöaL
fundi, sem haldinn var 7. nóv.
f. á. í félaginu voru á aðalfundi
224 meðlimir, 179 karlmenn og:
45 konur. Eins og áður hefir ver-
ið sagt frá hér í blaðinu, starf-
ar félagið nú í þremur deildum:
sjómanna-, verkamannia- og
verkakvenna-deild, en af þeim •
hafði eiinungis verkakvennadeild-
in starfað fyrir aðalfund og hald-
ið 8 fundi frá því að hún var'
stofnuð 26. júní s. 1. i
í verklýðsfélaginu hafa verið'
haldnir 17 fundir, og í félagið'
hafa gengið á árinu 107 manns,,,
karlar og konur. Hefir aldrei áð-
ur fjölgað svo mikið í félaginu á
einu ári síðan það var stofnað.
Vegna burtflutnings af félags-
svæðinu voru strikaðir út á að-
alfundi 9 menn. 1 stjórn félags-
ins voru kosnir: Sveinbjörn Odds-
son formaður, Arnmundur GísJa-
son ritari, Sigurjón H. Sigurðsson
gjaldkeri, en sjálfkjörnir í fetjórn-
ina eru formenn deildanna, þau:
Arnóra Oddsdóttir, Sigurdór Sig-
urðsson, Sæmundur Eggertsision..
MaHs|ÚFfiadcil»n.
St|órnarski(tl i Japan.
París, 11. dez. U. P. FB. Eftih;
fundahöld, sem hafa staðið yfir o
mánaðartíma, hefir framkvæmda-
ráð ÞjóðabandaLagsins einróma.
samþykt ályktun um skipun
nefndar til rannsóknar á Man-
sjúríudeilunni.
Tokio, 11. dez. U. P. FB. Rikis-
stjórnin beiddist lausnar í gær.