Morgunblaðið - 20.06.1985, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ1985
21
Skilvísi er dýr
— eftir Jón Oddsson
Lögfræðileg ráðgjöf hér á landi
er tiltölulega ódýr. Hinn gætni
borgari, sem jafnan tilheyrir hin-
um þögla meirihluta, leitar slikrar
þjónustu. Sá aðili er jafnan fastur
viðskiptavinur lögmanns. Megin-
verkefni lögmanna eru slík störf,
þar sem málin eru ígrunduð og
teknar réttar ákvarðanir. En stór
hluti fólks hefur í islensku verð-
bólguþjóðfélagi bitið það í sig, að
skilvísi sé dýr. Leitar það því ekki
aðstoðar iögmanns fyrr en allt er
komið í óefni og ráðrúm til raun-
hæfra aðgerða takmarkað. Þegar
svo er komið eru þessir aðilar
snillingar í að skella skuldinni á
alia aðra en sjálfan sig, ef illa fer,
og ef enginn finnst sökudólgurinn
er þjóðfélaginu í heild kennt um.
Hér er um að ræða hóp hinna
fyrirhyggjulausu borgara, sem
gera síauknar kröfur á samfélag-
ið.
Óhlutdrægni
Fyrir nokkru þótti ríkisrekinni
fréttastofu útvarps ástæða til að
birta fréttir af nauðungaruppboð-
um og í því sambandi viðtal við
formann félags einstaklinga, sem
rekja raunir sínar og telja sig hafa
orðið að sæta órétti án þess að
rekja megi aðstæður þeirra til eig-
in tilverknaðar. Hjá þessu fólki
virðist ekki örla á eigin ábyrgð og
skyldum. f umfjöllun hins opin-
bera fjölmiðils var eigi gætt lög-
boðinnar óhlutdrægni. I þessum
fréttaflutningi var rætt um nauð-
ungaruppboð, er fram fór fyrir
nær sjö mánuðum, og gefið í skyn
að lögmaður, sem einn af uppboðs-
beiðendum þarna, hefði vægast
sagt beitt ósvífni í viðskiptum.
Uppboðid
Vegna áðurgreinds er rétt að
skýra frá atvikum á umræddu
uppboði enda slíkt í opinberum
skjölum. Aðdragandi þessa upp-
boðs var óvanalega langur. Þannig
höfðu aðilar haft mikið svigrúm
til ráðstafana og úrræða.
Viðkomandi aðili hafði ekki um
langan tíma sinnt ítrekuðum
greiðslutilmælum vegna skulda, er
hann hafði stofnað til. Ekki varð
nein breyting á við innheimtubréf,
stefnubirtingar eða fjárnámsgerð-
ir. Viðkomandi aðili hafði notið
mikillar opinberrar lánafyrir-
greiðslu og ekki séð ástæðu til að
standa í skilum við lánveitendur
og voru vanskil allt til þriggja ára.
Sama háttalag kom fram gagn-
vart tilkynningum um fyrirhugað
nauðungaruppboð svo og síendur-
teknar fyrirtökur uppboðsins. í
nóvember sl. kom síðan að öðru og
síðara uppboði og stóð allt við það
sama. Nokkru áður hafði þó verið
lofað greiðslum vegna sölu skuld-
ara á annarri fasteign, er hann
átti eignarhlutdeild í. Til að
tryggja vanskil uppá rúmar 1,6
milljónir króna svo og annarra
áhvílandi skulda þurfti ég sem
lögmaður að gera boð um 2,3
milljónir króna. Samkvæmt ráð-
leggingu minni, að höfðu samráði
við aðila, bauð fjárráða sonur
skuldara í eignina krónur
30.000,00 til viðbótar við mitt boð
og var þar með hæstbjóðandi.
Hafði nú fjölskyldan, sem er hjón-
in og tvö uppkomin börn þeirra,
ráðrúm í u.þ.b. tvo mánuði í viðbót
til að leysa vandamál sín. Eftir
þetta kom skuldari ásamt lög-
manni Landsbanka íslands á minn
fund, þar sem ítrekað var að grípa
yrði til raunhæfra úrræða fyrir 1.
febrúar sl., skv. uppboðsskilmál-
um. Enn heyrðist ekkert og allt
látið reka á reiðanum. Ekki vott-
aði fyrir ábyrgð gagnvart kröfu-
eigendum er orðið höfðu fyrir
áföllum vegna þessara vanskila.
Sendi ég uppboðsþola þrjú bréf í
janúar og febrúar til að minna
hann á skyldur sínar og sömuleið-
is sendi uppboðshaldari aðvaranir.
Þarna gat aðili leitað úrræða
varðandi aðstoð lánastofnana og
fyrirgreiðslu eða t.a.m. að selja
eignina á frjálsum markaði. Þá
töldum við að andvirði af sölu
hinnar fasteignar uppboðsþola
yrði varið til greiðslu skulda. Þar
sem hæstbjóðandi stóð ekki í skil-
um né skuldari, uppboðsþoli, var
ég gerður ábyrgur fyrir boði mínu,
sem næsthæsti bjóðandi. Þurfti ég
þegar í stað að standa skil á upp-
boðsverðinu og munaði þar mest
um rúmlega þriggja ára vanskil
við Landsbanka Islands, krónur
900.000,00.
Enn var reynt að fá uppboðs-
þola til að efna greiðsluskuldbind-
ingar sínar en án árangurs. Síðar
reyndi vinnuveitandi hans að að-
stoða og hefði slíkt senniiega tek-
ist ef skuldbreyting hefði fengist
hjá Landsbankanum. Var nú kom-
ið fram í apríl og voru þá gerðar
aðrar ráðstafanir þannig að boð
um greiðslur við utburðarmál í
júnímánuði komu of seint fram og
fóru í bága við þegar gerðar ráð-
stafanir. Uppboðsþoli taldi vand-
ræði sín stafa af því, að hann
gerði sér ekki grein fyrir því, er
væri að gerast. Mál sem þessi
Stykkishólms-bíó
GAMLA samkomuhúsið okkar var reist um aldamótin af bindindis-
mönnum. Þótti það mikið afrek á þeim tíma, eins og öll hús bindind-
ismanna um land allt, en þessar byggingar voru reistar af hugsjón.
Þarna fóru fram ailar samkomur bæjarins. Leiksýningar sem þá voru
miklar, dansleikir, jafnvel þessir fínu dansleikir sem Oscar Clausen
lýsir vel í bókum sínum, þá fóru fram árshátíðir, fundir félaganna,
stúknanna, sem þá voru aðalfélagssamtök hér í Hólminum. Kvenfélag-
ið var stofnað um 1907 og er nú elsta félagið hér, hélt þar fundi og
jólatrésfagnaði fyrir börn og fullorðna, fundir voru haldnir bæði stjórn-
mála og aðrir fundir. Eftir að bindindishreyfingunni hnignaði urðu
ýmsir eigendur hússins og 1944 var það stækkað og settar í það
kvikmyndavélar og síðan hefir verið rekið þar bíó.
væru ekki fyrir almenning að
skilja, heldur lögfræðinga og fast-
eignasala. Hann leitar síðan að-
stoðar áðurgreinds félags, sem
segist ætla að vernda fólk fyrir
lögfræðingum, fasteignasölum og
okrurum. Taldi uppboðsþoli eðli-
legt að hann fengi að greiða mér
uppboðsverðið, er ég hafði lagt út,
á skuldabréfi til nokkurra ára —
eða með því að taka við víxlum
samþykktum af þekktum van-
skilamanni og án nokkurra trygg-
inga.
Þar sem ég áður ekki hef átt
viðskipti við umræddan uppboðs-
þola, utan innheimtu á áðurnefnd-
um kröfum og hefi ekki stundað
lánastarfsemi, sá ég ekki ástæðu
til að verða við þessari tillögu
skuldara.
Umrætt félag nefnir sig því
góða nafni „Lögvernd", en upp-
boðsþoli er tengdur aðal-óvinum
þess, sbr. yfirlýsingar. Hann hefur
starfað sem fasteignasali í
Reykjavík.
Lurkur
Með tilkomu raunvaxta hafa
vanskil hér á landi aukist. Al-
mennur launþegi, er stundar hag-
nýt og heiðvirð störf, lendir í van-
skilum á þessu láglaunasvæði sem
ísland er í dag. Upp hafa sprottið
eins og gorkúlur verðbréfasölur,
er bjóða fram skuldabréf með
betri fjárfestingu en bankar, er
bjóða hæstu lögleyfðu vexti og
vísitölu. Byggist þetta á afföllum,
er verðbréfamarkaðirnir bjóða. í
tilvikum þar sem skuldari selur
Jón Oddsson
„Taldi uppbodsþoli eðli-
íegt að hann fengi að
greiða mér uppboðs-
verðið, er ég hafði lagt
út, á skuldabréfi til
nokkurra ára — eða
með því að taka við víxl-
um samþykktum af
þekktum vanskilamanni
og án nokkurra trygg-
inga.“
skuldabréf með þessum hætti er
um að ræða okur og misneytingu.
Kaupendur slíkra bréfa og þeir
sem annast slík viðskipti hafa
gerst brotlegir gagnvart okur-
löggjöfinni. Af opinberri hálfu er
slíkt athæfi látið viðgangast.
Þeir aðilar er leita lánafyrir-
greiðslu með slíkum afarkjörum
eru einmitt þeir, er ekki hafa get-
að staðið í skilum með bankalán.
Ekki er líkiegt að þessu fólki sé
kleift að greiða umrædd okurlán
til baka. Slík lánafyrirgreiðsla er
því gálgafrestur, en engin raun-
hæf úrræði.
Fyrir nokkrum öldum fékk erf-
iður vetur nafnið „Lurkur". Slíkt
hæfir næstu vetrum hér á landi,
þegar sú uppboðshrina gengur yf-
ir, þegar ofangreind okurlán eru
farin í vanskil og núverandi undir-
búningur í formi okurs og lágra
launa fer fram með aukinni eigna-
tilfærslu frá hinum efnaminni til
hinnar þjóðarinnar í landinu.
Slíkt er í anda frjálshyggju núver-
andi ríkisstjórnar og ekki að
vænta breytinga þar á með óvirkri
stjórnarandstöðu.
Skilvísi er dýr
Mikil vanskil áðurgreinds upp-
boðsþola komu hart niður á þeim
aðila er ég gæti hagsmuna fyrir.
Slík vanskil hafa keðjuverkandi
áhrif gagnvart skuldbindingum
kröfueiganda, sem þekkir ekki
annað en skilvísi. Þurfti viðkom-
andi aðili að leita fyrirgreiðslu
víða á meðan á vanskilum stóð og
með ærnum kostnaði og áhyggj-
um. Skilvísi hans er dýr. I opin-
berri umfjöllun virðist slíkur aðili
ekki njóta sannmælis eða þeirrar
samúðar er óreiðumaðurinn sækir
sér til handa.
Rúmlega hálft ár er liðið frá
uppboðinu og er það eitt ærinn
vanskilatími.
Höfuadur er hæstarétlarlögmaður í
Reykjavík.
Polér-Tork er mjúkur og sterkur klútur,
sem svo sannarlega hefur slegið í gegn hjá bílaeigendum.
Þú losnar við tvistinn, tuskurnar, ló og trefjar - og bónar bílinn
þinn á hreinlegan og snyrtilegan hátt.
Með Polér-Tork bónarðu bílinn, strýkur óhreinindi
af skónum, fægir silfrið og snýtir þér. Polér-Tork færðu
í handhægri, 32 metra rúllu, sem samsvara u.þ.b.
því magni af tvisti, sem sést á myndinni
Polér-Tork fæst í öllum betri verslunum og á bensínstöðvum.